به گزارش مشرق، باراک اوباما رئیسجمهور آمریکا در مصاحبه‌ای که متن کامل آن امروز (سه‌شنبه) منتشر شد، به توضیح در خصوص ابعاد مختلف تفاهم هسته‌ای با ایران پرداخت و گفت واشنگتن در پایان اجرای توافق، شناخت و دید کامل‌ترین نسبت به برنامه هسته‌ای ایران خواهد داشت.
نسخه کوتاه این مصاحبه بامداد امروز منتشر شد که می‌توانید آن را «اینجا» بخوانید. در ادامه متن مصاحبه رئیسجمهور آمریکا با رادیو ملی این کشور (NPR) آمده است:
بازرسی‌های بی‌سابقه از برنامه هسته‌ای ایران تا 20 سال ادامه دارد
در ابتدای این مصاحبه مجری پرسید: «نگرانی‌ها و سوالات بسیاری درباره توافق ایران وجود دارد که به نظر من به نظر می‌رسد تمرکز بر آن باشد که از نظر شما ایران چه جور کشوری است. مردم می‌پرسند پس از 10 یا 15 سال که توافق به اتمام رسید یا اینکه ایران در دوره توافق هسته‌ای در منطقه چه کار خواهد کرد؟ به نظر شما آیا دولت ایران دولتی هست که قادر به تغییر روش‌هایش باشد؟»
اوباما پاسخ داد: «می‌خواهم به این نکته برگردم. من استدلال می‌کنم جدای از موضوع ماهیت رژیم ایران، این توافق هسته‌ای برای آمریکا، متحدانمان در منطقه و صلح جهانی توافق خوبی برای پیگیری است. اگر شما فکر می‌کنید که ایران آماده برای تغییر است این یک توافق خوب است و از سوی دیگر اگر شما فکر می‌کنید که ایران همچنان مخالف ارزشهای آمریکا و متحدانمان است، هم این یک توافق خوب است».
او در این مصاحبه باز هم ادعا کرد که با «کار دیپلماتیک سخت بین‌المللی و کمک کنگره در اعمال تحریم‌ها»، ایران به میز مذاکرات آمده است ادعایی که پیشتر حسن روحانی آن را رد و اعلام کرده بود که ایران پیش از اعمال تحریمهای ظالمانه در سالهای اخیر هم در میز مذاکرات حضور داشت.
رئیس دولت آمریکا اعلام کرد که بر اساس بیانیه مشترک سوئیس، «ایران با بازرسی‌های بی‌سابقه و راستیآزماییها روی برنامه هسته‌ای خود موافقت کرده است».
وی در ادامه هم گفت: «این موضوع نه تنها در 10 سال ابتدایی بطول می‌انجامد بلکه بازرسی‌ها و راستی‌آزمایی‌هایی که بی‌سابقه هستند برای یک دهه بعد از آن هم فراتر می‌رود».
اوباما گفت: «اکنون ایده‌آل آن است که ما این وضعیت را ببینیم که در آن ایران که کاهش تحریم‌ها را شاهد بوده، شروع به تمرکز روی اقتصادش، آموزش مردمش و ورود مجدد به جامعه بین‌المللی کند و فعالیتهای تحریک‌آمیزش را کاهش دهد. اما اگر آنها (ایران) تغییر نکنند اگر ما این توافق را داشته باشیم در موقعیت بسیار بهتری به نسبت وضعیت نبود این توافق قرار داریم».
توافق هسته‌ای، میانه‌روها را در ایران تقویت می‌کند
وی در ادامه افزود: «من سعی ندارم از (پاسخ به) سوال شما اجتناب کنم. فکر می‌کنم در داخل ایران رویکردهای متفاوتی وجود دارد. من فکر می‌کنم تندروهایی داخل ایران هستند که فکر می‌کنند کار درست برای انجام دادن مخالف با ما، جستجو و تلاش برای نابودی اسرائیل و ایجاد خرابی در مکان‌هایی چون سوریه یا یمن و لبنان است».
رئیس دولت آمریکا همچنین گفت: «همچنین فکر می‌کنم دیگرانی در داخل ایران هستند که فکر می‌کنند این کار غیرسازنده است و ممکن است اگر ما این توافق هسته‌ای را امضا کنیم، ما دست (توان) آنهایی که نیروهای میانه‌روتر داخل ایران هستند را تقویت کنیم. اما موضوع کلیدی که می‌خواهم مطرح کنم آن است که توافق (هسته‌ای) این موضوعات را در نظر نمی‌گیرد. حتی اگر این تغییرات رخ ندهد، باز هم بسیار بهتر است که ما توافق را داشته باشیم.»
در ادامه مجری از میهمان خود پرسید: «اما شما موضوع جالبی را پیش کشیدید وقتی درباره اورانیوم غنی‌شده ایران صحبت کردید. قسمت اعظم اورانیوم غنی‌شده فرض بر آن است که کنار گذاشته شده و رقیق شود اگرچه ممکن است در داخل ایران باقی بماند. در نهایت،توافق منقضی می‌شود اما شاید اورانیوم همچنان آنجا باشد. به همین دلیل موضوع تغییر رژیم سوال مهمی می‌شود.»
اوباما بلافاصله جواب داد: «استیو اینطوری که تو می‌گویی نیست. وقتی شما ذخایر را رقیق کردید که آنها (ایرانی‌ها) ۳۰۰ کیلوگرم یا کمتر را حفظ کرده‌اند، آنها قادر نخواهند بود تا میزانی از اورانیوم را انباشته کنند تا قادر به بازفراوری اورانیوم در سطح نظامی باشند».
رئیسجمهور آمریکا افزود: «نگرانی‌ای که اینجا بیشتر وارد است آن است که در سال سیزدهم، چهاردهم پانزدهم، آنها سانتریفیوژهای پیشرفته‌ای داشته باشند که در آن غنی‌سازی اورانیوم به سرعت صورت گیرد، تا حدی که زمان گریز تقریبا به صفر کاهش یابد. البته در ذهن داشته باشید که از منظر تخمین‌های اطلاعاتی ما زمان گریز در حال حاضر حدود دو تا سه ماه است. در نتیجه ما داریم ۱۳، ۱۴ یا ۱۵ سال زمان می‌خریم تا در این مدت زمان گریز حداقل یک سال باشد که اگر آنها تصمیم به نقض توافق بگیرند، بازرسان را اخراج کنند و به سمت بمب بروند، ما یک سال برای دادن پاسخ وقت داشته باشیم».
در پایان توافق شناخت بهتری از برنامه هسته‌ای ایران خواهیم داشت
وی همچنین گفت: «و سپس در سالهای ۱۳ و ۱۴ (توافق) این امکان وجود دارد که زمان گریز کوچکتر و کمتر شود اما اکنون ما نظرات بسیار بهتری درباره اینکه برنامه هسته‌ای آنها شامل چیست و نیز توانمندیهایشان داریم و اگر آنها تلاش برای بدست آوردن سلاح اتمی بکنند، این گزینه که رئیسجمهور آینده (آمریکا) اقدامی بکند هم تضعیف نشده است».
اوباما افزود: «در نتیجه این یک بحث و استدلال سختی است که بگوییم بهتر است اکنون تقریبا هیچ دوره زمان گریزی نداشته و هیچ نظری هم نداشته و بگذاریم آنها به سمت بمب بروند در حالی که طی ۱۵ سال آینده ما ضمانتهای بسیار روشنی بر این مبنا داشته باشیم که آنها کاری انجام نخواهند داد و اینکه در پایان آن دوره، شاید آنها تغییر کنند شاید هم نه. اگر آنها تغییر نکردند، هنوز گزینه‌هایی در دسترس من، در حقیقت در دست رئیسجمهور آینده، که در الان در اختیار من است، قرار خواهد داشت.»
خبرنگار آمریکایی پرسید: «به طور مشخص معاوضه بین امتیازات در برنامه هسته‌ای، برداشتن بسیاری از تحریمهای ایران است» که اوباما گفت: «بله».
در ادامه مجری پرسید: «توافق هسته‌ای براساس پیش بینی‌ها باعث رشد اقتصادی در ایران می‌شود و آیا این شما را نگران نمی‌کند که حمایت مالی ایران از بشار اسد و گروههایی مثل حزب الله بیشتر شود؟»
اوباما در پاسخ گفت: «اینها موضوعات به هم مرتبطی هستند. این درست که اگر اقتصاد ایران تحت فشار نباشد وارد یک توافق نخواهد شد اما به این معنی هم نیست که اگر ما فشار بیشتری وارد کنیم پس به یک توافق بهتری دست خواهیم یافت؛ استدلالی که دیدگاه نخست وزیر اسرائیل است.»
وی افزود: «من فکر می‌کنم که دولت روحانی که میانه رو است، حتی اگر با دیدگاه‌های ما همراستا نباشد و ما را دشمن خود حساب کند، اگر بتواند مردم خود را راضی کند احتمالا در برابر تندروهای ایران تقویت خواهد شد و دست بالا را خواهد داشت.»
رئیسجمهور آمریکا ادامه داد: «آنها قادر نخواهند بود که به طور ناگهانی به همه سرمایه‌های خود که طی سالهای گذشته بلوکه شده‌اند دسترسی پیدا کنند. اقتصاد آنها به شدت تضعیف شده و به صورت تدریجی و آرام بهبود خواهد یافت و بسیاری از این پول‌ها باید به بهبود زندگی مردم ایران اختصاص داده شود. علاوه بر این، ایران حتی در دوران تحریم نیز عملیاتهای خود را تامین مالی می‌کرد و طی چهار یا پنج سال گذشته نیز به حمایت خود از بشار اسد و حزب الله ادامه داد.»
وی افزود: «در واقع اگر مردم ایران تجارت بیشتری با جهان انجام دهند و درگیر مبادلات و نرمهای بین المللی شوند به سختی قبول می‌کنند که دوباره تحت تحریم قرار بگیرند.»
خبرنگار ار اوباما پرسید؛ «شما تاکید دارید که اگر ایران تعهداتش را نقض کند دوباره تحریم خواهد شد اما اگر راجع به این نقض اختلاف نظر وجود داشته باشد شما چگونه با آن روبرو خواهید شد چرا که احتمالا بسیاری از آمریکائی‌ها و اروپائی‌ها با ایران تجارت می‌کنند و پول زیادی در میان خواهد بود.»
اوباما در پاسخ گفت: «خب برای اولین بار که می‌خواستیم تحریم اعمال کنیم نیز این مساله صادق بود. اما واقعیت موضوع این بود که ما توانستیم اجماع بین المللی ایجاد کنیم که ایران به دنبال ساخت سلاح هسته‌ای است و این برای منطقه و جهان بسیار خطرناک بود.»
ملاک اجرای مجدد تحریم‌ها نظر آژانس است، نه اتفاق آرا در شورای امنیت
رئیس جمهوری آمریکا در پاسخ به این سوال که آیا دوباره می‌تواند همین کار را بکند، گفت: «ما کاملا متقاعد شده‌ایم که می‌توانیم یک بار دیگر این کار را انجام دهیم، تا حدی به این دلیل که ما در حال ایجاد مجوزهایی برای بازگشت فوری (تحریم‌ها) هستیم، که به طور کامل بر اتفاق آرا در شورای امنیت سازمان ملل وابسته نخواهد بود. به عنوان نمونه، این (بازگشت تحریم‌ها) در صورتی که آژانس تشخیص دهد که یک مسئله بسیار مهم رخ داده و اغلب کشورهای مربوطه و دخیل هم آن را یک مسئله جدی تلقی کنند، صورت می‌گیرد.»
اوباما ادامه داد: «ما قصد نداریم این موضوع (بازگرداندن تحریمهای ایران) را به شورای امنیت بفرستیم که در آنجا یک کشور در برابر آن مقاومت کند و اجازه ندهد شما این کار را پیش ببرید. اما به هرحال اینها جزئیاتی هستند که باید روی آن کار شود بنابراین من نمی‌خواهم این تصور غلط به وجود بیاید که تمامی این موضوع حل شده است.»
رئیسجمهور آمریکا تأکید کرد: «به همین دلیل می‌گویم این اولین گام مهمی بوده است که ما برداشتیم ما یک چارچوب و درک سیاسی داریم اما سختی کار در جزئیات است و در دو سه ماه آینده می‌خواهیم یکسری مذاکرات بسیار جدی داشته باشیم تا اطمینان حاصل کنیم که مکانیسیمی را که تعیین کردیم، واقعاً کارساز است و همانطور که می‌دانید ما کارشناسانی داریم که برای چندین دهه بر روی این موضوع کار کرده‌اند و هم‌اکنون درک بسیار روشنی از آنچه که کارساز است و آنچه که کارساز نیست دارند.»
فرآیند نگارش پیش‌نویس بسیار بسیار دشوار خواهد بود
اوباما در ادامه این سخنان خود گفت: «مسلماً، ایران می‌خواهد در خصوص چگونگی اجرای تمامی این چیزهایی که ما در چارچوب سیاسی درباره آن بحث کردیم، تفاوت‌هایی وجود داشته باشد و فرایند نگارش پیش‌نویس بسیار بسیار سخت خواهد بود. این قیاسی که من استفاده کردم به این شکل است که شما قراردادی را برای خرید یک خانه به امضا درآوردید اما هنوز ارزیابی و بازرسی‌های لازم را برای اطمینان حاصل کردن از عدم وجود فاجعه زیست‌محیطی در زمین شما صورت نداده‌اید و تا زمانیکه شما واقعا در حقیقت این قرارداد و این سند را امضا کنید، قراردادی بسته نشده است.»
رئیسجمهور آمریکا تصریح کرد: «بنابراین ما این بازه زمانی را در اختیار داریم تا بررسی کنیم که آیا ما می‌توانیم تمامی این موضوعات رفع کنیم و موضوعات حول محور تحریم‌ها، سانتریفیوژهای پیشرفته و چگونگی استقرار آنها و موضوع تحقیق و توسعه که هنوز باید روی آن کار شود را حل کنیم. اینها موضوعاتی هستند که احتمالاً بیشتری مشاجرات در خصوص آنها وجود خواهد داشت و ما می‌بایست برای تکمیل یک توافق به سختی بر روی این موضوعات کار کنیم.»
اوباما در ارتباط با درخواست اخیر «بنیامین نتانیاهو» نخست‌‌وزیر رژیم صهیونیستی برای شامل کردن حق موجودیت اسرائیل در هرگونه توافق نهایی ایران و ۱+۵ گفت: «بگذارید این را بگویم این ایده که ایران، اسرائیل را به رسمیت بشناسد، غیرمنطقی نیست. این کاملاً منطقی است و سیاست آمریکا است.»
مطرح کردن بحث به رسمیت شناختن اسرائیل، به معنی آن است که نمی‌خواهیم توافق امضا کنیم
وی افزود: «من بسیار قاطعانه می‌گویم که حتی اگر اطمینان حاصل کنیم که ایران سلاح هسته‌ای ندارد، اختلافات ما با این کشور تغییری نمی‌کند. آنها هنوز حزب‌الله را تأمین مالی می‌کنند، هنوز از اسد حمایت می‌کنند که بر سر کودکان بمب بشکه‌ای پرتاب می‌کند. آنها هنوز برای حوثی‌ها در یمن سلاح می‌فرستند که به بی‌ثباتی این کشور کمک کرده است. تفاوت‌های واضحی در چگونگی رویارویی برای مقابله با داعش در عراق وجود دارد و این علیرغم این حقیقت است که یک دشمن مشترک در آنجا وجود دارد.»
اوباما سپس درباره این اختلافاتی که با ایران دارد، اینگونه گفت: «بنابراین تفاوت‌های زیادی بین ما و ایران وجود دارد و یکی از عمیق‌ترین این تفاوت‌ها، اظهارات ضدیهودی ناپسندیده‌ای است که در عالی‌ترین سطوح از رژیم ایران مطرح می‌شود. اما این ایده که ما در یک توافق قابل راستی‌آزمایی برای عدم دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای شرط تعیین کنیم که ایران اسرائیل را به رسمیت بشناسد واقعاً شبیه آن است که بگوییم ما تا زمانیکه ماهیت رژیم ایران به طور کامل تغییر نکند، توافقی را به امضا درنمی‌آوریم و به عقیده من این یک قضاوت کاملاً نادرست است.»
رئیسجمهور آمریکا تأکید کرد: «می‌خواهم به این نکته بازگردم. ما دقیقاً می‌خواهیم ایران سلاح هسته‌ای نداشته باشد زیرا ما نمی‌توانیم به اطمینان به ماهیت تغییر رژیم ایران تکیه کنیم. دقیقاً به همین دلیل ما نمی‌خواهیم سلاح‌های هسته‌ای داشته باشیم. اگر به طور ناگهانی به آلمان، سوئد و فرانسه تبدیل شوند، گفت‌وگوهای متفاوتی درباره زیرساخت هسته‌ای آنها صورت خواهد گرفت.»
اوباما ادامه داد: «بنابراین شما می‌دانید، مسئله کلیدی اینجاست که کسی از ایران انتظار تغییر نداشته باشد که البته این چیزی است که ممکن است یکی از نتایجی باشد که این توافق به همراه داشته باشد، بلکه مسئله کلیدی این است که ما یک توافق قابل راستی‌آزمایی داشته باشیم که اطمینان دهد گزینه دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای، که می‌تواند برای آنها معادلات را تغییر دهد، از روی میز حذف می‌شود.
در دفاع از اسرائیل ثابت قدم هستیم
رئیسجمهور آمریکا در ادامه در مورد درخواست اسرائیل برای به رسمیت شناخته شدن از سوی ایران و مطرح شدن این مسئله در مذاکرات هسته‌ای، گفت: «خوب ببینید، فکر می‌کنم مهم است که درک کنیم که تعداد زیادی از کشورهای خاورمیانه، اسرائیل را به رسمیت نمی‌شناسند. می‌دانید که اسرائیل با مصر پیمان صلح دارد، با اردن هم پیمان صلح دارد، اما در عین حال کشورهای دیگر هستند و روشن است که بین اسرائیل و جهان عرب، تنش‌هایی وجود دارد. برخی از آنها حاصل ادبیات ضدیهودی داخل جهان عرب است، برخی هم مربوط به درگیری میان اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها و پیدا نشدن راه‌حل برای آن است.»
وی افزود: «اما مسئله مهمی که اسرائیلی‌ها باید بدانند، این است که آنها می‌توانند از خود دفاع کنند، اینکه آنها آمریکا، قدرتمندترین کشور دنیا را دارند که با عملیاتهای نظامی و اطلاعاتی خود از آنها محافظت می‌کند.»
اوباما ادامه داد: «همانطور که قبلا هم گفته‌اند، اگر از زمانی که عملکرد من را از زمانی که کارم را آغاز کرده‌ام در نظر بگیرید، می‌بیند که ما به اندازه یا حتی بیش از هر دولت قبل از خود، با اسرائیل همکاری نظامی و همکاری اطلاعاتی داشته‌ایم. ما در دفاع از اسرائیل ثابت‌قدم بوده‌ایم. زمانی که بحث دفاع آنها از خود بوده است، حتی زمانی که جنجال بین‌المللی زیادی هم به راه افتاده است.
وی افزود: «بنابراین آنچه به مردم اسرائیل می‌گویم این است که اسرائیل حق دارد به ایران مظنون باشد و هیچ دلیلی هم ندارد که حفاظت از خود در برابر ایران را کنار بگذارید. ما باید اطمینان یابیم که اسرائیل توان محافظت از خود نه فقط در برابر ایران، بلکه نواب این کشور نظیر حزب‌الله را داراست. اما نهایتا، ایران قابل بازدارندگی است، قابل بازدارندگی است نه فقط به دلیل دست بالای نظامی و توانمندی‌های اطلاعاتی اسرائیل، بلکه به دلیل آنها شما (اسرائیل) یک متحد واقعا قدرتمند در ایالات متحده آمریکا دارید.»
رئیسجمهور آمریکا همچنین گفت: «و اگر در طول زمان موقعیت‌هایی بود که ما شاهد تغییراتی در رژیم ایران باشد، خوب بهتر هم خواهد بود. اما نباید روی این موضوع حساب کنیم. ما باید اطمینان یابیم که حتی اگر ایران تغییر نکرد، اسرائیلی‌ها در امنیت باشند.»
زیر سوال بردن اختیارات ریاست‌جمهوری، «احمقانه» است
در ادامه مصاحبه‌کننده از اوباما در مورد اظهارات اسکات واکر فرماندار ویسکانسین سوال کرد که گفته است در صورتی که رئیسجمهور شود، همان ابتدا توافق هسته‌ای با ایران را لغو می‌کند.
اوباما گفت: «موافقتنامه‌های بین‌المللی متعددی در گذشته بود که رسما به عنوان یک پیمان در کنگره و سنا تصویب نشده است. در حقیقت اغلب توافقنامه‌های ما در سرتاسر دنیا، چنین ماهیتی دارد، از جمله آنهایی که به ما اطمینان می‌دهد زن و مردانی که در لباس خدمت نظامی در سرتاسر جهان داریم، در معرض محاکمه در آن کشورها قرار نمی‌گیرند.»
وی افزود: «و می‌دانی، اطمینان دارد که هر رئیس‌جمهوری که انتخاب شود، به حد کافی از سیاست خارجی دانش خواهد داشت و به میزان کافی از سابقه‌ها و رسوم مربوط به اختیارات ریاست‌جمهوری اطلاع خواهد داشت که اختیارات شاخه اجرایی ایالات متحده برای توافق با دیگر کشورها را زیر سوال نبرد. اگر اینها (اختیارات) زیر سوال برود، مشکلی برای دوستانمان بوده و دشمنانمان را قدرتمند می‌کند.»
رئیسجمهور آمریکا ادامه داد: «در پیش گرفتن این رویکرد، احمقانه است و می‌دانید، احتمالا اگر آقای و اگر آقای واکر هم مدتی برای تقویت (اطلاعاتش) از سیاست خارجی وقت بگذارد، او هم همین‌طور فکر خواهد کرد.»