به گزارش مشرق، «شورای امور بین‌الملل روسیه» هفته گذشته در گزارشی به تحلیل تفاهم هسته‌ای ایران و 1+5 (آمریکا، انگلیس، فرانسه، روسیه، چین بعلاوه آلمان) پرداخته است.
نویسنده این گزارش به تحریم‌های یک دهه‌ای غرب علیه برنامه هسته‌ای ایران اشاره کرده و نوشته است که برنامه هسته‌ای ایران موجب بروز نگرانی‌هایی در جامعه بین‌الملل شده بود و سریع بعد از آن ادامه داد: «آیا این نگرانی‌ها موجه بود؟»
هرگز ردی از نظامی‌گری در برنامه هسته‌ای ایران یافت نشد
این پایگاه روسی سپس در پاسخ به این سوال ادامه داد: «حتی بازرسان مشکل‌پسند آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم نتوانستند نشانه‌های قابل توجهی از مؤلفه‌های نظامی در برنامه هسته‌ای ایران بیابند. بله درست است که ایران تمایلی به ورود به مذاکرات نداشت؛ درست است که این کشور بازکردن تأسیسات هسته‌ای خود برای بازرسی را دشوار می‌دید و همچنین این کشور علیرغم اعتراضات سازمانهای نظارتی بین‌المللی، تحقیقات هسته‌ای خود را ادامه داد اما با اینحال تا چه اندازه این کشور به ساخت یک بمب نزدیک شد و اصلاً برای ساخت یک بمب برنامه‌ریزی کرد؟»
این گزارش سپس افزود: «این مسئله همچنان به عنوان یک سوال باز باقی مانده است. علیرغم حقیقت فقر شدید اورانیوم در ایران یا حتی ممنوعیت تولید سلاح هسته‌ای که طبق آموزه‌های دینی ایران توسط آیت الله «علی خامنه‌ای» رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران مطرح شد، هیچ کس در غرب (به ویژه در آمریکا) متقاعد نشد و فشار بر ایران سال به سال افزایش پیدا کرد و تحریم‌ها تشدید بخشیده شد. با اینحال ایران تسلیم نشد و از فرایند مذاکره عقب‌نشینی کرد و شرایط بیشتر و بیشتری در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و 1+5 برای امضای یک توافق جامع مطرح کرد.»
شورای روسیه نوشت: «در عین حال، رسانه‌های جهان، لجاجت ایران در زمینه‌های مذکور را اینگونه تشریح کردند که "تا نباشد چیزکی، مردم نگویند چیزها" و نوشتند اگر ایران واقعاً چیزی برای مخفی کردن ندارد، این حقه‌های دیپلماتیکی برای چیست؟ اما تهران تقریباً نمی‌توانست بدون هیچ پیش شرطی، تمامی خواسته‌های جامعه بین‌الملل را محقق کند زیرا این کار حاکمیت ملی این کشور که حق پیشرفت در زمینه علمی و فنی بود را در معرض خطر قرار می‌داد. تمامی این فشارها، برنامه هسته‌ای ایران را در چشمان جامعه ایران به سطح آرمان ملی ایران ارتقا داد.»
واشنگتن حتی در صورت توافق به دنبال تغییر نظام ایران است
بر اساس این گزارش، «توافق هسته‌ای» کنونی که ادامه طبیعی توافق اولیه 2013 ژنو است، ایران را وادار می‌کند تا «بخشی از استقلال ملی خود را واگذار کند»، اما به عقیده مقامات این کشور، ایران هنوز هم یک پیروزی چشمگیر به دست آورده است «زیرا از حق ایران برای استفاده از انرژی هسته‌ای برای اهداف صلح‌آمیز دفاع کرده است.»
شورای روسیه تأکید کرد: «آیا توافق نهایی ایران و 1+5، راه را برای گرم شدن روابط بین تهران و پایتخت‌های غربی هموار می‌کند؟ بعید است که اینطور شود. دستکم تا جایی که به واشنگتن مربوط می‌شود، چنین اتفاقی رخ نمی‌دهد. در چارچوب توافقات در زمینه برنامه هسته‌ای ایران، کشورهای اروپایی تلاش می‌کنند تا در حوزه اقتصادی، روابط خود را با جمهوری اسلامی ایران تقویت کنند زیرا ایران را بعنوان یک منبع هیدروکربن، جایگزین خوبی برای روسیه می‌دانند. اما تا جایی که به آمریکا مربوط می‌شوند، توافق هسته‌ای، راهبرد این کشور را تغییر نمی‌دهد زیرا هدف واشنگتن تغییر نظام ایران که خارج از کنترل کاخ سفید است و یک مسیر سیاسی مستقل را در منطقه دنبال می‌کند، می‌باشد.»
شورای روسیه گزارش کرد: «به احتمال خیلی زیاد مدتی بعد از توافق، بهانه‌ای برای اعمال فشار به ایران پیدا شود. در حال حاضر، آمریکا به ایران نیاز دارد. آنها به ایران نیاز دارند زیرا می‌توانند از ظرفیت و نفوذ این کشور در مبارزه با داعش بهره برند؛ آنها برای ایجاد یک وزنه تعادل در خاورمیانه با قطر و عربستان سعودی که کاملاً خارج از کنترل واشنگتن هستند، به ایران نیاز دارند اما به محض اینکه اوضاع نسبتاً به حالت عادی درآمد، آمریکا شروع به ایجاد یک ائتلاف بین‌المللی علیه جمهوری اسلامی ایران می‌کند. وجود یک رژیم مستقل در تهران، به سختی می‌تواند با طرح‌های بلندمدت هر دولتی که در آمریکا باشد، جور درآید.»
مسکو باید برای تقویت مناسبات اقتصادی با تهران تلاش کند
این اندیشکده روسی همچنین نوشته است: «برای روسیه، توافق هسته‌ای با جمهوری اسلامی ایران هم به مفهوم چالش‌های جدید و هم به مفهوم فرصت‌های جدید است. از یک طرف، این تهدید برای روسیه وجود دارد که ایران بعنوان یک رقیب برای روسیه در بازار جهانی گاز ظاهر شود. اما از طرف دیگر، چشم انداز گسترش همکاری اقتصادی بین دو کشور نیز وجود دارد. با ورود پول به ایران و دور شدن تحریم‌ها از ایران، پیشرفت‌های جدیدی در زمینه قراردادهای تجارت تسلیحات به وجود می‌آید. نباید فراموش کرد که ایران یک بازار عظیم برای کالاهای صنعتی و کشاورزی روسیه است.»
این گزارش می‌افزاید: «شرکت‌های روسیه می‌بایست حداکثر تلاش خود را به کار گیرند تا پرسودترین قراردادهای ممکن در زمینه نفت و گاز را به محض شکسته شدن تحریم‌های این بخش با ایران منعقد کنند و همچنین می‌توان پیشنهاد فرصت‌های زیرساختی و تولیدی روسیه برای انتقال گاز به مشتریان در اروپا و آسیا را به ایران پیشنهاد داد.»
شورای روسیه در پایان نتیجه‌گیری کرد: «ایران یک کشور عملگرا است که باید برای آن مبارزه کنیم. اگر ما در جلب حاکمیت ایران به پیشنهادات خود موفق عمل کنیم، مزیت همکاری با ایرانی که جدیداً از تحریم‌ها رها شده، بیش از پیامدهای منفی ظهور این کشور در بازار جهانی هیدروکربن‌ها است.»
نویسنده این گزارش به تحریم‌های یک دهه‌ای غرب علیه برنامه هسته‌ای ایران اشاره کرده و نوشته است که برنامه هسته‌ای ایران موجب بروز نگرانی‌هایی در جامعه بین‌الملل شده بود و سریع بعد از آن ادامه داد: «آیا این نگرانی‌ها موجه بود؟»
هرگز ردی از نظامی‌گری در برنامه هسته‌ای ایران یافت نشد
این پایگاه روسی سپس در پاسخ به این سوال ادامه داد: «حتی بازرسان مشکل‌پسند آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم نتوانستند نشانه‌های قابل توجهی از مؤلفه‌های نظامی در برنامه هسته‌ای ایران بیابند. بله درست است که ایران تمایلی به ورود به مذاکرات نداشت؛ درست است که این کشور بازکردن تأسیسات هسته‌ای خود برای بازرسی را دشوار می‌دید و همچنین این کشور علیرغم اعتراضات سازمانهای نظارتی بین‌المللی، تحقیقات هسته‌ای خود را ادامه داد اما با اینحال تا چه اندازه این کشور به ساخت یک بمب نزدیک شد و اصلاً برای ساخت یک بمب برنامه‌ریزی کرد؟»
این گزارش سپس افزود: «این مسئله همچنان به عنوان یک سوال باز باقی مانده است. علیرغم حقیقت فقر شدید اورانیوم در ایران یا حتی ممنوعیت تولید سلاح هسته‌ای که طبق آموزه‌های دینی ایران توسط آیت الله «علی خامنه‌ای» رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران مطرح شد، هیچ کس در غرب (به ویژه در آمریکا) متقاعد نشد و فشار بر ایران سال به سال افزایش پیدا کرد و تحریم‌ها تشدید بخشیده شد. با اینحال ایران تسلیم نشد و از فرایند مذاکره عقب‌نشینی کرد و شرایط بیشتر و بیشتری در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و 1+5 برای امضای یک توافق جامع مطرح کرد.»
شورای روسیه نوشت: «در عین حال، رسانه‌های جهان، لجاجت ایران در زمینه‌های مذکور را اینگونه تشریح کردند که "تا نباشد چیزکی، مردم نگویند چیزها" و نوشتند اگر ایران واقعاً چیزی برای مخفی کردن ندارد، این حقه‌های دیپلماتیکی برای چیست؟ اما تهران تقریباً نمی‌توانست بدون هیچ پیش شرطی، تمامی خواسته‌های جامعه بین‌الملل را محقق کند زیرا این کار حاکمیت ملی این کشور که حق پیشرفت در زمینه علمی و فنی بود را در معرض خطر قرار می‌داد. تمامی این فشارها، برنامه هسته‌ای ایران را در چشمان جامعه ایران به سطح آرمان ملی ایران ارتقا داد.»
واشنگتن حتی در صورت توافق به دنبال تغییر نظام ایران است
بر اساس این گزارش، «توافق هسته‌ای» کنونی که ادامه طبیعی توافق اولیه 2013 ژنو است، ایران را وادار می‌کند تا «بخشی از استقلال ملی خود را واگذار کند»، اما به عقیده مقامات این کشور، ایران هنوز هم یک پیروزی چشمگیر به دست آورده است «زیرا از حق ایران برای استفاده از انرژی هسته‌ای برای اهداف صلح‌آمیز دفاع کرده است.»
شورای روسیه تأکید کرد: «آیا توافق نهایی ایران و 1+5، راه را برای گرم شدن روابط بین تهران و پایتخت‌های غربی هموار می‌کند؟ بعید است که اینطور شود. دستکم تا جایی که به واشنگتن مربوط می‌شود، چنین اتفاقی رخ نمی‌دهد. در چارچوب توافقات در زمینه برنامه هسته‌ای ایران، کشورهای اروپایی تلاش می‌کنند تا در حوزه اقتصادی، روابط خود را با جمهوری اسلامی ایران تقویت کنند زیرا ایران را بعنوان یک منبع هیدروکربن، جایگزین خوبی برای روسیه می‌دانند. اما تا جایی که به آمریکا مربوط می‌شوند، توافق هسته‌ای، راهبرد این کشور را تغییر نمی‌دهد زیرا هدف واشنگتن تغییر نظام ایران که خارج از کنترل کاخ سفید است و یک مسیر سیاسی مستقل را در منطقه دنبال می‌کند، می‌باشد.»
شورای روسیه گزارش کرد: «به احتمال خیلی زیاد مدتی بعد از توافق، بهانه‌ای برای اعمال فشار به ایران پیدا شود. در حال حاضر، آمریکا به ایران نیاز دارد. آنها به ایران نیاز دارند زیرا می‌توانند از ظرفیت و نفوذ این کشور در مبارزه با داعش بهره برند؛ آنها برای ایجاد یک وزنه تعادل در خاورمیانه با قطر و عربستان سعودی که کاملاً خارج از کنترل واشنگتن هستند، به ایران نیاز دارند اما به محض اینکه اوضاع نسبتاً به حالت عادی درآمد، آمریکا شروع به ایجاد یک ائتلاف بین‌المللی علیه جمهوری اسلامی ایران می‌کند. وجود یک رژیم مستقل در تهران، به سختی می‌تواند با طرح‌های بلندمدت هر دولتی که در آمریکا باشد، جور درآید.»
مسکو باید برای تقویت مناسبات اقتصادی با تهران تلاش کند
این اندیشکده روسی همچنین نوشته است: «برای روسیه، توافق هسته‌ای با جمهوری اسلامی ایران هم به مفهوم چالش‌های جدید و هم به مفهوم فرصت‌های جدید است. از یک طرف، این تهدید برای روسیه وجود دارد که ایران بعنوان یک رقیب برای روسیه در بازار جهانی گاز ظاهر شود. اما از طرف دیگر، چشم انداز گسترش همکاری اقتصادی بین دو کشور نیز وجود دارد. با ورود پول به ایران و دور شدن تحریم‌ها از ایران، پیشرفت‌های جدیدی در زمینه قراردادهای تجارت تسلیحات به وجود می‌آید. نباید فراموش کرد که ایران یک بازار عظیم برای کالاهای صنعتی و کشاورزی روسیه است.»
این گزارش می‌افزاید: «شرکت‌های روسیه می‌بایست حداکثر تلاش خود را به کار گیرند تا پرسودترین قراردادهای ممکن در زمینه نفت و گاز را به محض شکسته شدن تحریم‌های این بخش با ایران منعقد کنند و همچنین می‌توان پیشنهاد فرصت‌های زیرساختی و تولیدی روسیه برای انتقال گاز به مشتریان در اروپا و آسیا را به ایران پیشنهاد داد.»
شورای روسیه در پایان نتیجه‌گیری کرد: «ایران یک کشور عملگرا است که باید برای آن مبارزه کنیم. اگر ما در جلب حاکمیت ایران به پیشنهادات خود موفق عمل کنیم، مزیت همکاری با ایرانی که جدیداً از تحریم‌ها رها شده، بیش از پیامدهای منفی ظهور این کشور در بازار جهانی هیدروکربن‌ها است.»