خودش ورودی سال 64 به ارتش بوده و از همان سال نیز وارد دانشگاه علوم دریایی امام خمینی(ره) نوشهر شد. 4 سال بعد در رسته «ناوبری و فرماندهی عرشه» فارغ التحصیل و از سال 68 به منطقه یکم دریایی ارتش در بندرعباس منتقل و مشغول خدمت برروی شناور سطحی شد.
افسر ناوبر، افسر توپخانه و ملوان، افسر عملیات و فرماندهی دوم از جمله مسئولیت های این فرمانده 47 ساله اهل تهران تا سال 74 بود.
با خرید 3 فروند زیردریایی کیلوکلاس به نام های طارق، یونس و نوح، او نیز به همراه تعداد دیگری از افسران نیروی دریایی به مدت 2 سال برای طی دوره آموزشی این یگانها به خارج از کشور رفت.
پس از بازگشت به کشور، تا سال 87، مشغول خدمت در یگانهای زیرسطحی شد و در این مدت، مسئولیتهایی نظیر فرماندهی سوم، فرماندهی دوم، فرماندهی زیردریایی و فرماندهی ناوتیپ زیرسطحی را برعهده گرفت.
پس از طی دوره فرماندهی و ستاد در دانشگاه دافوس ارتش، به ناوگان شمال و منطقه چهارم نیروی دریایی ارتش رفت و هم اکنون نیز جانشینی این منطقه را برعهده دارد.
آنچه در زیر می‌خوانید، گفتگویی است با ناخدایکم عرشه محمدرضا احمدی کرمانشاهی فرمانده ناوگروه سی و سوم نیروی دریایی ارتش در آبهای آزاد.
این ناوگروه اطلاعاتی، عملیاتی و آموزشی ماموریت خود را از ابتدای بهمن ماه سال گذشته در آبهای آزاد و جنوب شرق آسیا آغاز کرد و طی این ماموریت، علاوه بر عبور از خط استوا و تنگه مالاکا، در 3 کشور سریلانکا، اندونزی و هند نیز پهلو گرفت.
ناوگروه سی و سوم نداجا، 18 فروردین ماه سال جاری به ایران بازگشت و در بندرعباس پهلو گرفت.
***
* با توجه به اینکه ناوگروه سی و سوم، یک ناوگروه اطلاعاتی، عملیاتی و آموزشی بوده و تعداد زیادی از دانشجویان دانشگاه امام خمینی(ره) نوشهر نیز بر روی آن حاضرند، شما توان آموزشی نیروی دریایی را چطور ارزیابی می‌کنید؟
پیش از انقلاب ما چیزی به عنوان دانشگاه یا مرکز تربیت نیروی انسانی در نیروی دریایی نداشتیم به همین دلیل و از آنجایی که نیروی دریایی یک نیروی فناور و تجهیزات‌محور است، کلیه افسران و پرسنل برای آموزش به خارج از کشور و عمدتا به کشورهای غربی اعزام می شدند.
از سال 59 بود که دانشگاه امام خمینی(ره) در نوشهر جهت تربیت و آموزش افسران نیروی دریایی ارتش آغاز به کار کرد که خود بنده نیز فارغ التحصیل همین دانشگاه هستم.
در این ناوگروه هم دانشجویانی حضور دارند که سال سوم را طی میکنند تا آموزشهای دانشگاهی خود را به صورت عملی و در یک صحنه ی واقعی بکار بگیرند. امروز با توجه به سرمایه گذاری‌هایی که در زمینه آموزش صورت گرفته و سیاستهایی که طرح ریزی شده، برای آموزش و تربیت افسران نه تنها هیچ نیازی به کشورهای خارجی نیست، بلکه توان آموزش دانشجویان کشورهای دیگر را نیز داریم.
* اینکه نیروی دریایی ارتش به عنوان یک نیروی راهبردی مطرح می شود، به چه معناست؟
نیروی دریایی ارتش نه تنها حافظ و نگهبان آبهای سرزمینی است، بلکه از منافع جمهوری اسلامی ایران در فراتر از آبهای سرزمینی نیز پاسداری می‌کند و در حقیقت ماموریت نیروی دریای ارتش تازه پس از مرزها شروع می‌شود.
اگرچه نیروهای دیگر نیز وظیفه دفاع از مرزهای کشور را دارند اما نیروی دریایی ارتش حتی در زمان صلح، فراتر از مرزها و آبهای ساحلی مامور تامین امنیت کشتیرانی و خطوط مواصلاتی کشور در آبهای آزاد است و در این ماموریتهاست که ما با دیگر کشورها نیز مراوده داریم.
* پس به همین دلیل است که گفته می‌شود نیروی دریایی می‌تواند نقش بسزایی در پیشبرد اهداف حوزه دیپلماسی خارجی نیز ایفا کند.
این حضور در آبهای آزاد و پهلوگیری در دیگر کشورها، علاوه بر پیام صلح و دوستی، نشان‌دهنده آمادگی نیروی دریایی برای حراست از مرزهای جمهور اسلامی و امنیت منطقه است و ما در حقیقت با این کار اعلام می‌کنیم برای برقراری امنیت نیازی به کشورهای فرامنطقه‌ای نیست.
حضرت آقا در دیدار اخیرشان با فرماندهان نیروی دریایی، مجددا بر راهبردی بودن این نیرو تاکید کردند. ایشان نیروی دریایی را یک نیروی سیاسی، بین المللی، علمی و نظامی می‌دانند.
همین حضور ناوگروه‌های ما در کشورهای مختلف، تاثیر زیادی در ارتقاء روابط بین دو کشور دارد. به هر حال ملت ما دارای تجربه حضور 8 ساله در جنگ تحمیلی است و بسیاری از کشورها خواهان استفاده از این تجربیات هستند و ما هم از این سیاست که موجب تبادل فرهنگ و آموزش است استقبال می.کنیم.
البته ما در این روابط 3 اصل مهم عزت، حکمت و مصلحت را مد نظر داریم و معتقدیم این مراودات می‌تواند نقش به سزایی در تقابل با سیاست ایران‌هراسی نیز داشته باشد.
* ناوگروه‌های 33گانه نداجا تاکنون چه تعداد کشتی تجاری را اسکورت کرده و چه هدفگذاری کلانی برای این ناوگروه‌ها ترسیم شده است؟
این 33 ناوگروه همگی ناوگروه‌های اطلاعاتی و عملیاتی بوده و البته برخی از آنها نیز به واسطه حضور دانشجویان ماموریت آموزشی نیز داشته‌اند.
البته همانطور که گفته شد، این ناوگروه‌ها مامور تامین امنیت کشتیهای تجاری جمهوری اسلامی هستند که از مبدا ایران و یا به مقصد ایران حرکت میکنند و این ماموریت نیز چند سالیست که در فواصل بسیار دور از کشور صورت میگیرد و تا کنون بیش از 2هزار کشتی تجاری یا نفتکش ایرانی و یا خارجی را اسکورت کرده‌اند.
این حضور جدای از برقراری امنیت، به لحاظ روحی و روانی نیز بسیار موثر بوده. مثلا در همان ناوگروه سوم وقتی روی کانال عمومی اعلام کردیم که آماده کمک به هر کشتی که دچار خطر مواجهه با دزدان دریایی شد، هستیم، خدمه کشتی ایرانی به ما می‌گفتند وقتی صدای ناو ایرانی را پشت بیسیم می‌شنویم، احساس غرور می‌کنیم.
* چه روالی برای کمک به کشتیهای خارجی وجود دارد؟
وظیفه ی ما درگیری با دزدان دریایی است که قصد نزدیکی به کشتیهای ایرانی حاضر در آبهای آزاد دارند اما اگر کشتیهای خارجی نیز در همین جهت درخواستی از ما داشته باشند به آنها هم کمک خواهیم کرد که نمونه آن کشتی چینی بود که به طور کامل به اشغال دزدان دریایی درآمد اما توسط تفنگداران ما آزاد و دزدان دریایی نیز دستگیر شدند.
* چندسالی از اعزام ناوگروه‌های نداجا به آبهای آزاد می‌گذرد، طی این مدت چقدر یگانهای ما برای انجام این ماموریتها که در فواصل دور هم انجام می‌شود، آماده‌اند و چقدر این ماموریتها در آموزش پرسنل یگانها موثر بوده است؟
پیش از این بنده فرمانده ناوگروه سوم نیروی دریایی بودم که بهمراه ناو لجستیک خارک و ناو موشک انداز سبلان و یک فروند بالگرد به مدت 3 ماه به خلیج عدن اعزام شدیم. اوایل، اعزام به این ماموریتها با این یگانها و پرسنل و عدم تجربه ماموریت فواصل بسیار دور، دشوار بود ضمن اینکه وقتی شما از مرکز و یا سواحل کشور خودی دور می‌شوید، باید آنقدر مطمئن و خوداتکا باشید تا بتوانید اشکالات احتمالی را در این فواصل دور توسط پرسنل خود یگان برطرف کنید. در این مدت، این پرسنل بسیار زبده و مجرب شدند که امروز بعد از گذشت بیش از 6 سال، می‌توانند با اطمینان کامل به این ماموریتها اعزام شوند.
* اعزام ناوگروه‌ها به فواصل دورتر و آبهای جدید چقدر در دستور کار نیروی دریایی است؟
امروز دیگر انجام این ماموریتها با این بُعد مسافت و مدت زمان طولانی برای ما عادی شده است و این آمادگی وجود دارد تا بتوانیم به ماموریتهای اطلاعاتی و عملیاتی با بُرد بیشتر برویم که اینها جزو سیاستهای نداجا است تا انشاالله این ماموریتها شکل وسیعتر و پیشرفته‌تری به خود بگیرد.
* یکی از سیاستهای ابلاغی فرماندهی کل قوا به نیروی دریایی ارتش که البته شامل دیگر نیروها نیز می‌شود، معطوف به عمردهی انقلابی به تجهیزات و سامانه های رزمی است. این موضوع در نیروی دریایی تا چه میزان مورد توجه بوده است؟
کشورهای استعمارگر در راستای سیاستهای مصرف‌گرایی و القای این موضوع که دیگر کشورها باید مصرف کننده محصولات ما باشند، یک عمر معین را برای سامانه‌های رزمی مشخص میکنند تا در پایان این تاریخ، تجهیزات کنار گذاشته شده و کشور مذکور مجبور باشد مجددا از آنها خرید کند. این تاریخها، تاریخهای دقیق و واقعی نیست برای نمونه همین ناو بندرعباس در سال 1971 ساخته شده و بنابر آنچه آنها تعیین کرده‌اند، می‌بایست در سال 1995 بازنشسته می‌شد و این بازنشستگی یعنی یا باید به عنوان هدف بکار برود و یا اوراق شود اما از آنجایی که ما در تحریم هستیم و با توجه به اینکه این تاریخها با واقعیت تطابق ندارد، تعمیر، نگهداری، تجهیز و بازسازی سامانه ها در دستور کار قرار گرفت تا این یگانها در وضعیت عملیاتی باقی بمانند.
ناو بندرعباس بیش از 40 سال و ناو نقدی هم بیش از 60 سال سن دارند و برای همین است که وقتی این کشورهای استعمارگر می‌بینند این یگانها علیرغم تحریمها -که این تحریمها در حوزه نظامی بسیار سخت است- چطور در ماموریتهای این چنینی حاضر بوده و بدون مشکل به انجام عملیات می‌پردازند، متعجب و متحیر می‌شوند.
البته شما فقط ظاهر این یگانها را می‌بینید در حالی که تمام سیستمهای داخلی آنها به‌روز شده و این یگانها با این تجهیزات مدرن، بهسازی شده‌اند و این حضور طولانی مدت در فواصل بسیار دور از ساحل ایران، گواه توانمندی فرزندان کشور و متخصصان داخلی است که این خودکفایی به دست آنها صورت گرفته است.
* شما سالهای زیادی در زیردریایی ها مشغول به خدمت بودید. مردم ما چندان با سختی کار در یگانهای زیرسطحی آشنا نیستند. بفرمایید یک افسر حاضر در یگان زیردریایی با چه سختی‌هایی دست و پنجه نرم می‌کند؟
اصولا زندگی در دریا سخت است. حالا شما این را هم اضافه کنید که مجبورید در طول یک ماموریت که گاه طولانی هم می‌شود، در یک محیط بسته در زیر آب باشید.
افراد زیادی در زیردریایی‌های سنگین مشغول به خدمت هستند بطوری که اینها نفس همدیگر را استنشاق می کنند. برای همین پس از مدتی، فضای کار بسیار سنگین و طاقت فرسا می‌شود.
زیردریایی معمولا پیش از طلوع آفتاب قوس کرده و بعد از غروب خورشید برای شارژ مجدد باطری ها به سطح آب صعود می کند. بنابراین، آنها در طول ماموریت، آفتاب و روشنایی را نمی‌بینند و در محیط بسته زیردریایی نیز کمترین تحرک را دارند.
یک افسر زیردریایی یا در حال نگهبانی و انجام ماموریت است و یا باید بر روی تخت خود بخوابد. اینطور نیست که بتوانند آزادانه حرکت کنند و راه بروند چون این راه رفتن مخل انجام ماموریت می‌شود.
به دلیل محدودیت در آب شیرین، باید از آب شور استفاده کنند و شست و شو و نظافت با این آب صورت می گیرد و برای همین حتی صابون و شامپوی این بچه ها نیز با بقیه متفاوت است چون صابون و شامپوی معمولی در آب شور کف نمی‌کند.
این حضور طولانی مدت در زیردریایی حتی بر روی حس بینایی افراد نیز تاثیر می‌گذارد چون شما در طول ماموریت، تنها فاصله نزدیک را می بینید و همین در قدرت دوربینی چشم موثر است.
به دلیل محدودیت‌های زیردریایی، افراد از جیره غذایی کمی برخوردارند که این موضوع دستگاه گوارشی افراد را دچار مشکل می کند و برای همین باید مثلا سوپ حتما در دستور غذایی آنها باشد تا سیستم گوارششان دچار مشکل نشود.
اینها همه جدا از مسئولیت سنگین و سختی است که بر عهده آنها قرارداده می شود.
* به ماموریت ناوگروه سی و سوم بپردازیم. ناوگروه «اطلاعاتی، عملیاتی و آموزشی» چه تفاوتی با ناوگروه‌های رزمی دارد؟
مهمترین وظیفه و مسئولیت ناوگروه‌های 33 گانه نداجا، حفظ خطوط مواصلاتی و کشتیرانی در آبهای آزاد مثل تنگه مالاکا، خلیج عدن و غیره است اما در ناوگروه‌های آموزشی، بواسطه حضور همین دانشجویان، بحث آموزش هم مد نظر قرار میگیرد و یکی از مهمترین اهداف اعزام این ناوگروه‌ها هم همین موضوع آموزش دانشجوهاست که مبانی و تعلیمات نظری خود را در وضعیت عملی و میدانی اجرا کنند.
از طرف دیگر، طبیعتا در ناوگروه‌های آموزشی، تعداد پرسنل تقریبا 2 برابر ناوگروه‌های رزمی است که این هم کار را کمی سخت می کند.
* این ناوگروه علاوه بر حضور در 3 کشور سریلانکا، اندونزی و هند، در مناطق مهمی مثل خط استوا و تنگه مالاکا هم حضور یافت. اهمیت حضور در این مناطق در چیست؟
عبور از خط استوا که به معنی گذر از نیم کره شمالی زمین و ورود به نیم کره جنوبی است، افتخار بزرگیست که نصیب هر دریانوردی هم نمیشود و برای ما ایرانی ها، عبور از این مدار به خاطر بُعد مسیر، یک دستاورد بزرگ هم هست. برای کشورهای همسایه استوا این کار هنر چندانی نیست ولی وقتی ما این مسیر طولانی را طی می کنیم، یک دستاورد محسوب می‌شود.
از طرف دیگر همانطور که شما گفتید، این ناوگروه از تنگه مهم و استراتژیک مالاکا هم رد شد که این موضوع هم جاذبه خاص خود را دارد.
یکی از مهمترین ویژگی‌های تنگه مالاکا، تردد بسیار زیاد شناورها در این تنگه است که کار را برای ناوبرها سخت می‌کند ولی در این ماموریت این کار هم با موفقیت انجام شد.
وقتی شما به سلامت از تنگه مالاکا رد می‌شوید، به این معناست که دیگر برای دریانوردی و ناوبری در هیچ کجای اقیانوس هند مشکلی ندارید.
* برای خود شما کدامیک از این دو جالبتر بود، عبور از خط استوا یا تنگه مالاکا؟
عبور از تنگه مالاکا. البته من خودم قبلا هر دو اینها را تجریه کرده‌ام.
* شما در گذشته هم در ماموریت های کارآموزی دانشجویی در زمان تحصیل خودتان حضور داشتید. این ماموریت ها در چه مناطقی بود؟
مرتبه اول در سال 65 بود که من دانشجوی سال اول بودم و تقریبا همین مسیر را آمدیم یعنی از بندرعباس به کلمبو سریلانکا، بعد به جاکارتا در اندونزی، بعد از آن به سنگاپور و سپس به بمبئی در هند رفتیم.
سال بعد یعنی سال 66، باز همین مسیر تکرار شد.
* حالا بعد از 28 سال، مجددا با یک ناوگروه آموزشی همراه شدید. چقدر این ماموریت ها نسبت به زمان تحصیل شما تغییر کرده است؟
بسیار زیاد. چون اصلا روند و شکل آموزش در نیروی دریایی عوض شده. در آن سالها افراد معدودی وظیفه آموزش را برعهده داشتند که شامل مربی های دانشگاه و برخی پرسنل ناوها بود ولی در این ماموریت شما دیدید که تقریبا همه پرسنل 2 یگان بندرعباس و نقدی از درجه دارها بگیر تا افسران و حتی کارمندان، در بحث آموزش دانشجویان وارد می شدند.
البته خود دانشجوها هم مشتاق بودند و همین، روند انتقال تجربیات را تسریع می کرد.
از اینها که بگذریم، ما در این ماموریت، در 3 کشور حضور یافتیم که یکی از دستاوردهای این حضورها، بازدید از مراکز آموزشی نیروی دریایی آنها بود. دانشجوها در این مراکز حضور یافتند و از نزدیک در جریان نحوه آموزش آنها قرار گرفتند و اتفاقا مقایسه هم می کنند با شیوه و توانمندی های خودمان در دانشگاه نیروی دریایی.
* در ملاقاتهایی که با فرماندهان نیروی دریایی این 3 کشور داشتید، بیشتر چه موضوعی نظر آنها را جلب می کرد؟
یک بحثی که برای آنها بسیار جالب بود و تعجب می‌کردند، این بود که چطور ناوهای با عمر بالا در نیروی دریایی ما اینطور سرحال و قبراق در ماموریت های طولانی مدت حضور دارند و این مسیرهای طولانی را با وجود این تعداد از دانشجوها طی می کنند. اتفاقا سوال هم می کردند. خب اینها خودشان افسران باتجربه دریایی هستند و یا کشوری مثل هند و اندونزی، جزو کشورهای قدرتمند دریایی هستند، خودشان متوجه سختی این حضور هستند که مسیر طولانی از ایران تا اندونزی را براحتی نمی توان طی کرد.
در مهمانی شامی که در هند بر روی ناو بندرعباس داشتیم، چند بار از ما این موضوع را پرسیدند و بیشتر تاکیدشان هم بر بحث تعمیرات و نگهداری بود. حتی من خودم متوجه شدم که جانشین مرکز آموزش هند در این مهمانی به افسران ارشد خودش اشاره کرد و گفت نگهداری از یگان شناور یعنی همین.
* در این سفر به هرحال محدودیت هایی هم وجود داشت. هم در موضوع زیستی و جای استقرار کارکنان و هم مباحث دیگر. شما به عنوان فرمانده ناوگروه که بالاترین مقام در این سفر محسوب می شدید، چقدر از امتیازات ویژه نسبت به بقیه برخوردار بودید؟
شما این سوال را باید از کسانی بپرسید که در این ماموریت با ما در ارتباط بودند. ولی صادقانه بگویم، هیچ امتیاز ویژه ای نبود. حتی شاید برخی پرسنل، امتیازاتی داشتند که ما از همان هم برخوردار نبودیم. شما حتما دیدید که در این سفر سیستم تلفن ماهواره ای داشتیم تا کارکنان و پرسنل و دانشجوها بتوانند دقایقی هرچند محدود با خانواده خودشان در ارتباط باشند. شما می توانید از مسئول مخابرات سوال کنید که من به عنوان فرمانده ناوگروه حتی یک بار هم از این تلفن استفاده نکردم و تماسهای شخصی ام تنها در بنادر بعد از گرفتن سیم کارت بود. البته این امکان برای من هم مثل همه اعضا وجود داشت که از تلفن ماهواره ای استفاده کنم ولی نکردم. یا مثلا اگر مجبور شدیم آب را جیره بندی کنیم و گفتیم هرکس در هفته یک بار می تواند با آب شیرین دوش بگیرد، خودم همان یک بار را حمام کردم.
* چند تا فرزند دارید؟
3 تا پسر
* خانواده چقدر با سختی کار شما کنار آمدند؟
ما همیشه میگوییم خانواده افراد نظامی با سابقه بالا، نظامی تر از خودشان هستند. به هر حال اینها دیگر عادت کردند به نبودن‌های گاها طولانی مدت ما و خود ما هم اگرچه خیلی سخت است این دوری، ولی چون سرباز هستیم و وظیفه خود می دانیم که ماموریت را به نحو احسن انجام بدیم، تحمل می‌کنیم.
* شما خودتان امسال کی توانستید عید نوروز را به خانوادتان تبریک بگید؟
4 روز پس از سال تحویل. خب شما خودتان بودید و دیدید که مشکلات و سختی کار چقدر بود. ما اگرچه ساعت حدود 8 صبح در هند پهلو گرفتیم ولی من دقیقا ساعت 7 بعدازظهر با همان سیمکارت اعتباری که همه تهیه کردیم توانستم زنگ بزنم و صحبت کنم.
* به عنوان فرمانده ناوگروه در این ماموریت چقدر پیش آمد که از موضوعی عصبانی شوید؟
خب بواسطه حساسیت کار و از همه اینها مهمتر اهمیت ایمنی در سفر، طبیعیست که گاهی اتفاقاتی می افتاد که من رو بسیار عصبانی می کرد. زندگی ما در سفر دریایی به هم گره می خورد و اگر افرادی هرچند معدود بخواهند خلاف روند ایمنی عمل کنند، زندگی همه به خطر می افتد. برای همین گاهی پیش می‌آمد که از کوره دربریم و تذکری بدیم یا تحکمی کنیم که البته خداروشکر خود افراد هم چون می دانستند این تذکر و تحکم منطقی است، قبول می کردند و الحمدلله ما در این سفر با مشکل حادی روبرو نشدیم و یکی از کم دغدغه ترین سفرهای ناوگروه‌های 33 گانه را داشتیم.
* چقدر به آینده دانشجویانی که در این سفر همراه شما بودند، امیدوارید؟
من خودم شخصا این دانشجوها را دانشجویان با ظرفیتی دیدم که بسیار خوب از پس آموزشها برآمدند. اینها در پایان ماموریت کارورزی باید پروژه هایی را ارائه می دادند که عمده این پروژه ها بسیار دقیق و با خطای کم بود که نشان دهنده تسلط، اراده و اشتیاق دانشجوهای نیروی دریایی است.
از طرف دیگر، این دانشجوها در ناوگروهی آموزش دیدند که هم مسیر خوبی داشت و هم در 3 کشور خارجی حضور پیدا کرد و اینها توانستند از نزدیک با نحوه آموزش و فرهنگ نیروی دریایی این کشورها آشنا شوند.
آنچه من با اطمینان می توانم بگویم، این است که این دانشجوها آینده درخشانی خواهند داشت و در آینده افسران و مدیران با تجربه ای در سیستم نیروی دریایی خواهند شد.
در زمان تحصیل ما، حوزه مسئولیتی نیروی دریایی بسیار محدود بود ولی امروز دامنه این وظایف گسترش یافته و ناوگان دریایی ما در آبهای دوردست حاضر می شوند و دانشجوها در مناطق مهمی مثل همین تنگه مالاکا حضور پیدا می کنند. من هم آینده این دانشجوها و هم افق پیش روی نیروی دریایی راهبردی ارتش را بسیار روشن می بینم.