مرگ یک جوان سیاه‌پوست و سه هفته تظاهرات گسترده مردم در اعتراض به نژادپرستی پلیس آمریکا، نهایتاً نتیجه‌ای جز چهار حکم "قتل نفس ناخواسته" برای چهار افسر پلیس نداشت؛ چه بسا همین احکام نیز بعداً در دادگاه تجدیدنظر، باطل اعلام شود.

گروه بین‌الملل مشرق- نژادپرستی و خشونت پلیس در آمریکا علاوه بر قربانیانی که هر روز از جمعیت سیاه‌پوستان این کشور می‌گیرد، هر چند وقت یک‌بار منجر به بروز بحران‌های ملی در سرزمین فرصت‌ها نیز می‌شود. آخرین پرونده‌ای که توانست شهرهای زیادی را در سراسر آمریکا صحنه تظاهرات علیه نژادپرستی افسران سفیدپوست پلیس علیه شهروندان بی‌گناه و عمدتاً غیرمسلح سیاه‌پوست کند، حدود سه هفته پیش در تاریخ 12 آوریل با حمله وحشیانه پلیس به یک جوان 25 ساله در شهر بالتیمور ایالت مریلند باز شد.

"فردی گری" Freddie Gray بدون آن‌که مقاومتی در مقابل اقدام بی‌دلیل 4 افسر پلیس در بازداشت او کند، با برخورد خشونت‌آمیز این مأمورین مواجه شد و از ناحیه ستون فقرات و نخاع به شدت آسیب دید. وی ممکن بود بتواند از این حادثه جان سالم ببرد، اما بی‌توجهی نیروهای پلیس و سهل‌انگاری در رساندن گری به بیمارستان و تحت درمان قرار دادن او، کار افسران نژادپرست را تکمیل کرد و فردی گری یک هفته بعد در بیمارستان جان خود را از دست داد.

این حادثه نشان داد، اگر پرونده‌ای مانند قتل "مایکل براون" در فرگوسن ایالت میسوری با تبرئه افسر قاتل خاتمه پیدا کند، افسران پلیس آمریکا نه تنها درس عبرت نمی‌گیرند، بلکه به اعمال خشونت بیشتر علیه شهروندان سیاه‌پوست تشویق می‌شوند... اما این‌بار مردم بالتیمور مصمم بودند هم عدالت را در حق فردی گری برقرار کنند و هم انتقام مایکل براون را بگیرند.

مشرق قصد دارد آن‌چه در پرونده خشونت افسران پلیس بالتیمور علیه فردی گری تا به امروز گذشته است را در قالب روایتی به زبان متن و عکس ثبت کند.

- یک‌شنبه 12 آوریل

ساعت حدوداً 8:40 صبح، 4 افسر پلیس در شهر بالتیمور ایالت مریلند آمریکا در حالی که سوار بر دوچرخه هستند در تقاطع خیابان‌های "نورث اونیو" و "ماونت استریت" در غرب این شهر با جوانی سیاه‌پوست به نام "فردی گری" (آن‌گونه که در اسناد و شهادت‌های مقامات آمده است) "چشم در چشم" می‌شوند. این مأمورین پلیس سپس گری را که "بدون مقاومت، فرار می‌کند" تعقیب می‌کنند.

تصاویر ضبط شده توسط یک گوشی همراه نشان می‌دهد حدود 5 دقیقه بعد، گری دستگیر می‌شود و بدون آن‌که از زور استفاده کند، خود را تسلیم نیروهای پلیس می‌کند. افسران مذکور با یک خودروی ون پلیس تماس می‌گیرند و گری را در حالی که درخواست دستگاه تنفس مصنوعی می‌کند روی زمین می‌خوابانند و بعد از آن‌که پاهایش بی‌حس می‌شود به درون ون می‌برند.

فردی گری پشت ون جیغ و داد می‌کند و خودروی پلیس متوقف می‌شود تا افسران بتوانند پاهای گری را به هم قفل کنند. وقتی به دفتر پلیس می‌رسند، دکتر به وضعیت گری رسیدگی می‌کند و بهیارها به مدت 21 دقیقه به درمان گری مشغول می‌شوند. بعد از آن، جوان سیاه‌پوست به مرکز آسیب ناشی از شوک دانشگاه مریلند منتقل می‌شود. ساعت اکنون 9:24 دقیقه صبح است. تقریباً دو ساعت بعد، پلیس دستور بازداشت فردی گری را به خاطر حمل چاقوی ضامن‌دار صادر می‌کند. افسران پلیس گفته‌اند هنگام عبور از کنار گری، متوجه این چاقو در جیب شلوار وی شده‌اند.


"فردی گری" وقتی مأمورین پلیس او را بازداشت کرده و به درون ون پلیس انداختند دچار آسیب‌دیدگی شد

- دوشنبه و سه‌شنبه 13 و 14 آوریل

روز بعد از حادثه، نیروهای پلیس بالتیمور کنفرانسی خبری برگزار و از اقدام افسران بازداشت‌کننده گری دفاع می‌کنند. 14 آوریل فردی گری به خاطر آسیبی که به ستون فقرات و نخاعش وارد شده است، تحت عمل جراحی قرار می‌گیرد.

- چهارشنبه تا یک‌شنبه 15 تا 19 آوریل

این جوان 25 ساله سیاه‌پوست به مدت 4 روز، از 15 تا 19 آوریل در کما می‌ماند. 18 آوریل بالتیمور همچنین شاهد اولین تظاهرات چندصد نفری مردمی است که دست خود را بالا می‌برند و به پلیس پشت می‌کنند. پدر فردی در این تظاهرات به مردم می‌گوید: "این اتفاقی که برای فردی افتاده، می‌تواند برای هر کدام از شما هم بیفتد."

ساعت 7 صبح 19 آوریل اعلام می‌شود فردی گری در بیمارستان جان خود را از دست داده است. اعتراضات به نژادپرستی پلیس آمریکا دوباره جان می‌گیرد و وکیل خانواده گری بیانیه‌ای صادر می‌کند: "بازداشت و خشونت علیه فردی گری که بدون هیچ دلیلی صورت گرفت، توسط دوربین‌های پلیس ضبط شده است. در این فیلم‌ها همه چیز از جمله کشیدن و پرت کردن فردی به درون خودروی پلیس در حالی که از درد جیغ می‌کشد، مشخص است."

- دوشنبه 20 تا یک‌شنبه 26 آوریل

مقامات بالتیمور در یک کنفرانس خبری اعلام می‌کنند وضعیت شغلی 6 افسر پلیس که در این پرونده دست داشته‌اند، به حال تعلیق درآمده است، هرچند استفاده بیش از حد از خشونت را در جریان دستگیری گری انکار کرده‌اند. وزارت دادگستری آمریکا 21 آوریل اعلام می‌کند که تحقیقات فدرال درباره پرونده گری آغاز شده است. "آنتونی بتس" کمیسیونر پلیس بالتیمور نیز می‌گوید خوشحال است که تظاهرات مردم مسالمت‌آمیز بوده است: "به عقیده من، مردم دارند تفکراتشان را بیان می‌کنند. نگرانی‌هایشان را بیان می‌کنند. من هم صدایشان را می‌شنوم و حرف‌هایشان را می‌فهمم."


کمیسیونر پلیس بالتیمور می‌گوید: مردم دارند نگرانی‌هایشان را بیان می‌کنند. من هم حرف‌هایشان را می‌فهمم

دو روز بعد و با توجه به گسترش اعتراضات، "لری هوگان" فرماندار مریلند پلیس ایالتی را به بالتیمور اعزام می‌کند و دست‌کم دو معترض دستگیر می‌شوند. 24 آوریل نقطه عطفی در پرونده گری است. مقامات شهری بالتیمور از جمله بتس طی یک کنفرانس خبری اعتراف می‌کنند که پلیس باید سریع‌تر به وضعیت گری رسیدگی می‌کرد: "ما می‌دانیم که کارمندان اداره پلیس چند بار کم‌کاری کردند و به موقع، وضعیت پزشکی گری را بهبود نبخشیدند." بتس همچنین افشا می‌کند که بازداشت‌کنندگان، وقتی گری را سوار خودروی پلیس کرده‌اند، کمربند ایمنی او را نبسته‌اند.

این اعترافات شاید بر خلاف تصور مقامات، نه تنها مردم بالتیمور را آرام نمی‌کند، بلکه بر خشم آن‌ها می‌افزاید. روز بعد، بیش از هزار نفر دور هم جمع می‌شوند و تا مقابل ساختمان شهرداری راهپیمایی می‌کنند. بعد از آن‌که عده‌ای سنگ به سمت پلیس پرتاب می‌کنند و چندین پنجره شکسته می‌شود، نیروهای پلیس 12 نفر را دستگیر می‌کنند. 26 آوریل مراسم یابودی برای گری برگزار می‌شود و بدن او برای خداحافظی آشنایانش در تابوت در معرض دید قرار می‌گیرد. در کنار بدن فردی گری، بالشی قرار دارد که روی آن تصویر وی همراه با جمله‌ای به نقل از او دوخته شده است: "آشتی، با همه."

- دوشنبه 27 آوریل

مراسم خاکسپاری گری برگزار می‌شود. عزاداران در کلیسا آن‌قدر زیاد هستند که در بالکن طبقه دوم جای سوزن انداختن نیست. مسئولین کلیسا مجبور می‌شوند در "اتاق جمعیت اضافی" را باز کنند و مراسم را مستقیم پخش نمایند. همان شب، بالتیمور منفجر می‌شود. خودروها را به آتش می‌کشند. بلوک‌های سیمانی به سمت پلیس پرتاب می‌کنند. مغازه‌های مختلف را در سطح شهر غارت می‌کنند.


در کنار بدن فردی گری، روی یک بالش تصویر وی همراه با جمله‌ای به نقل از او دوخته شده است: آشتی، با همه

هوگان اعلام وضعیت اضطراری می‌کند و پلیس ایالتی و گارد ملی را به بالتیمور فرا می‌خواند. گارد ملی آمریکا آخرین سال 1968 در بالتیمور حاضر شده بود، اتفاقاً آن سال هم در واکنش به اعتراض مردم برخی از همین محله‌ها به ترور "مارتین لوتر کینگ" فعال سیاسی و حامی حقوق سیاهپوستان. "کوری واشنگتن" خبرنگار و فعال آمریکایی اعلام می‌کند وزارت دادگستری آمریکا باعث تشدید خشونت‌ها در بالتیمور شده است، چرا که تا پیش از دخالت این وزارت، تظاهرات مردم مسالمت‌آمیز بود.

- سه‌شنبه 28 آوریل

"استفانی راولینک-بلیک" شهردار بالتیمور به مدت یک هفته، از ساعت 10 شب تا 5 صبح مقررات منع آمد و شد اعلام می‌کند. پلیس می‌گوید گزارش اولیه درباره مرگ گری در اختیار عموم قرار نخواهد گرفت، اما به "مارلین موزبی" دادستان ایالتی بالتیمور تسلیم می‌شود. اوباما در تماس تلفنی با شهردار بالتیمور، با وی درباره اوضاع این شهر گفتگو می‌کند. راولینگ-بلیک اوباما را در جریان آخرین اوضاع شهر و چگونگی مقابله با تظاهرات و حفظ آرامش در بالتیمور قرار می‌دهد. مدارس دولتی بالتیمور تعطیل می‌شود.

"جاش ارنست" دبیر مطبوعاتی رئیس‌جمهور آمریکا ضمن پاسخ به پرسش‌های خبرنگاران، ارتباط حوادث بالتیمور با موضوع نژادپرستی در آمریکا را نمی‌پذیرد و می‌گوید: "هر وضعی را باید به طور جداگانه مورد بررسی قرار داد و تلاش کرد نسبت به چالش‌های مشخصی که ساکنان محلی با آن‌ها روبه‌رو می‌شوند، واکنش نشان داد." اعضای خانواده فردی گری خواهان پرهیز مردم بالتیمور از توسل به خشونت، ایجاد هرج و مرج و ناآرامی و همچنین به آتش کشیدن ساختمان‌ها و خودروها در این شهر می‌شوند. دفتر شهرداری بالتیمور اعلام می‌کند تا کنون حدود 200 نفر در اعتراضات بازداشت شده‌اند.

اوباما درباره حوادث بالتیمور می‌گوید: "با خانواده جوانی که فوت کرده و همچنین پلیس‌هایی که دیروز و امروز در درگیری با "اغتشاش‌طلبان" زخمی شده‌اند، همدردی می‌کنم. قلب من برای مأموران پلیسی که زخمی شده‌اند می‌تپد. هیچ بهانه‌ای برای خشونت خیابانی، پذیرفته نیست. این‌ها اعتراض نمی‌کنند، حتی بیانیه هم نمی‌دهند، بلکه یک سری دزد، گردن‌کلفت و مجرم هستند که خانه‌ها را آتش می‌زنند." وزارت خارجه روسیه حوادث شهر بالتیمور آمریکا را محکوم می‌کند و آن را نشان‌دهنده عمق و ابعاد نژادپرستی در آمریکا می‌داند.


اوباما از معترضین به نژادپرستی انتقاد می‌کند: این‌ها یک سری دزد، گردن‌کلفت و مجرم هستند

شهر فرگوسن ایالت میسوری که چند ماه پیش به خاطر کشته شدن مایکل براون جوان 18 ساله سیاه‌پوست به دست نیروهای پلیس، شاهد یکی از بزرگ‌ترین اعتراضات مردمی به خشونت پلیس بود، در جریان تظاهرات در اعتراض به مرگ گری، بار دیگر شاهد تیراندازی نیروهای امنیتی به سوی مردم است. این تیراندازی منجر به مجروح شدن دو نفر شد.

- چهارشنبه 29 آوریل

اواخر شب 29 آوریل، واشنگتن‌پست گزارش می‌کند که شهادت‌های زندانی دیگری که در ون پلیس همراه با گری بوده، حاکی از آن است که احتمال آن وجود دارد که گری در بازداشت سعی کرده باشد به خود آسیب بزند. با این حال، پایگاه محلی ان‌بی‌سی در بالتیمور خبر می‌دهد که مدارک پزشکی نشان می‌دهد گری در بازداشت پلیس، توانایی آسیب رساندن به خود را نداشته است.

تظاهرات در سراسر آمریکا از جمله دنور، سان دیگو و نیویورک در حمایت از گری برگزار می‌شود. حدود 500 نفر مقابل کاخ سفید در واشنگتن تجمع می‌کنند. روزنامه انگلیسی "میرور" می‌نویسد نیروهای پلیس آمریکا در بالتیمور از گلوله‌های پلاستیکی و گاز فلفل برای مقابله با معترضین به خشونت و نژادپرستی پلیس استفاده می‌کنند. رسانه‌های آمریکایی نیز گزارش می‌دهند که پلیس آمریکا برای پراکندن کردن تظاهرکنندگان بعد از ساعت منع آمد و شد، به طرف آن‌ها نارنجک‌های دودزا پرتاب می‌کند. پس از چندین روز تظاهرات و درگیری پلیس با گروهی از آشوبگران و برقراری وضعیت فوق العاده، اوضاع شهر کم‌کم به حالت عادی باز می‌گردد.

- پنج‌شنبه 30 آوریل

بتس کمیسیونر پلیس بالتیمور اعلام می‌کند نتیجه تحقیقات درباره مرگ گری به دادستان ایالتی تسلیم شده است. وی از مردم بالتیمور به خاطر رعایت مقررات منع آمد و شد تشکر، اما تأکید می‌کند که این مقررات تا آخر هفته ادامه خواهد داشت. تظاهرات در شهرهای دیگر آمریکا ادامه پیدا می‌کند. گسترده‌ترین اعتراضات را بالتیمور، فیلادلفیا و سینسیناتی شاهد هستند.

"ملیح گوكجک" شهردار آنكارا پایتخت تركیه، در صفحه شخصی خود در توئیتر، آمریكا را به خاطر برخوردش با معترضین شهر بالتیمور، به شدت مورد انتقاد قرار می‌دهد. وی علاوه بر انتشار تصویری از برخورد نیروهای آمریكایی با معترضین، "ماری هارف" سخنگوی وزارت امور خارجه آمریكا را خطاب قرار می‌دهد: "کجایی، موبور احمق که پلیس ترکیه را متهم به اعمال خشونت بیش از حد می‌کردی؟ بیا، موبور کوچولو و حالا جواب بده!" هارف در واکنش به این پیام شهردار آنکارا خطاب به خود فقط می‌گوید به موضوع پاسخ دادن به این پیام نمی‌اندیشد: "فکر نمی‌کنم که این مطالب شایسته یک پاسخ باشند."


شهردار آنکارا، با انتقاد از خشونت پلیس در آمریکا، "ماری هارف" سخنگوی واشنگتن را "موبور احمق" خطاب می‌کند

با این وجود، "جان باس" سفیر آمریکا در ترکیه به جای ماری هارف، پاسخی طنزآمیز به شهردار آنکارا می‌دهد: ما دیپلمات‌های آمریکایی، همگی موبور هستیم. سفیر آمریکا سپس عکسی از خود را با موهای بور منتشر کرده است. این در حالی است که سفیر آمریکا در اصل موهای قهوه‌ای دارد. در توضیح عکس، نیامده که وی واقعاً موهای خود را بور کرده یا تنها به کمک فتوشاپ این تغییر را به وجود آورده است.

- جمعه 1 می

در اولین روز از ماه می، موزبی دادستان ایالتی بالتیمور اعلام می‌کند که شش افسر پلیس به اتهاماتی از جمله قتل غیرعمد، نفس ناخواسته، و حمله و بدرفتاری در دفتر پلیس محکوم شده‌اند. همچنین می‌گوید آن‌چه چاقوی ضامن‌دار توصیف شده بود، صرفاً نوعی چاقو بوده که حمل آن طبق قانون مریلند مجاز است.

"مایکل مور" مستندساز و منتقد آمریکایی در واکنش به وقایع بالتیمور خواستار غیرمسلح کردن پلیس و آزادی زندانیان سیاه‌پوستی می‌شود که به علت جرایم مرتبط با مواد مخدر یا بزه‌کاری غیرخشن زندانی شده‌اند. وی می‌گوید: "در مورد باقی کسانی که به زندان افکنده شده‌اند، من باور نمی‌کنم که بیش از 50 درصد آن‌ها کارهایی را انجام داده باشند که به دروغ به آن متهم شده‌اند. این یک نظام برده‌داری نوین است."

اوباما در موضع‌گیری مجدد درباره بالتیمور می‌گوید: "در مورد مرگ فردی گری در بالتیمور عدالت باید اجرایی شود. بی‌نهایت مهم است که حقیقت در مورد آنچه برای فردی گری رخ داد، آشکار شود." مارلین موزبی دادستان شهر بالتیمور نیز اعلام می‌کند: "بر اساس نتایج جامعی که از طریق بررسی‌های مستقل و آزمایش‌های پزشکی به دست آورده‌ایم، آقای گری "به قتل رسیده" است و بر این اساس و وجود جرایم احتمالی، ما پرونده‌ای جنایی تشکیل می دهیم."

انتشار این خبر با استقبال شهروندان بالتیمور رو به رو می‌شود. یک شهروند زن بالتیموری می‌گوید: "خیلی تعجب کردم که این اتهامات علیه پلیس مطرح شد. احساس شادی و آسودگی خاطر می‌کنم." با این حال، جوان سیاه‌پوست دیگری می‌گوید: "فردی را کشته‌اند. دادستان ایالتی گفت یکی از مأموران پلیس متهم به قتل از نوع درجه دوم است و سایر آن‌ها نیز به قتل غیرعمد متهم شده‌اند. این کافی نیست."


مداوای یکی از معترضین پس از قرار گرفتن در معرض گازهای اشک‌آور و اسپری فلفل

- شنبه و یک‌شنبه 2 و 3 می

نشریه محلی "بالتیمور سان" می‌نویسد چند دهه است که ماشین‌های ون پلیس بالتیمور، به شکنجه‌گاه موقت ولی مؤثر پلیس تبدیل شده است. شکنجه‌گاهی موقت که بسیاری اوقات یادگاری‌های دائم برای میهمانان خود باقی می گذارد. سال 2005 بود که "دوندی جانسون" وارد یکی از این ون‌ها شد و بعدها خانواده‌اش به خاطر فلج بیرون آمدن فرزندشان از ماشین پلیس، 7.4 میلیون دلار از پلیس غرامت گرفتند. سال پیش از آن هم "جفری آلتسون" به خاطر قطع نخاع از ناحیه گردن در ون پلیس، 39 میلیون دلار از پلیس غرامت گرفته بود.

در پرونده فردی گری، به دنبال متهم شدن شش پليس شهر بالتيمور به مشارکت در قتل غیر عمد فردی گری، روز شنبه تجمعی با عنوان "گردهمايی پيروزی" در بالتیمور برگزار می‌شود. اتهامات وارده به افسران پلیس به شرح زیر است:

"سزار گودسون" راننده ون پلیس: متهم به قتل درجه دوم با بی‌رحمی و سنگ‌دلی، قتل نفس ناخواسته، حمله درجه دوم، قتل نفس با خودرو (تقصیر سنگین)، قتل نفس با خودرو (تقصیر مجرمانه)، و بدرفتاری در دفتر پلیس

"گارت میلر": متهم به دو مرتبه حمله درجه دوم، دو مرتبه بدرفتاری در دفتر پلیس، و به زندان انداختن بدون دلیل

"ادوارد نرو": متهم به دو مرتبه حمله درجه دوم، قتل نفس با خودرو (تقصیر سنگین)، دو مرتبه بدرفتاری در دفتر پلیس، و به زندان انداختن بدون دلیل

"ویلیام پورتر": متهم به قتل نفس ناخواسته، حمله درجه دوم، بدرفتاری در دفتر پلیس

"برایان رایس": متهم به قتل نفس ناخواسته، دو مرتبه حمله درجه دوم، قتل نفس با خودرو (تقصیر سنگین)، دو مرتبه بدرفتاری در دفتر پلیس، و به زندان انداختن بدون دلیل

"آلیشا وایت": متهم به قتل نفس ناخواسته، حمله درجه دوم، و بدرفتاری


شش افسر پلیس در پرونده قتل "فردی گری" متهم شناخته شدند

مرگ یک جوان سیاه‌پوست و سه هفته تظاهرات گسترده مردم در اعتراض به نژادپرستی پلیس آمریکا، نهایتاً نتیجه‌ای جز چهار حکم "قتل نفس ناخواسته" برای چهار افسر پلیس نداشت؛ چه بسا همین احکام نیز بعداً در دادگاه تجدیدنظر، باطل اعلام شود. باید منتظر ماند و دید آیا این احکام به معنای اعتراف "آمریکا" به نژادپرستی پلیس این کشور است، یا تلاش برای آرام کردن مردمی که صبرشان لبریز شده.