طرح استاني شدن انتخابات و اجراي آن چه مزيت‌هايي بر نحوه اجراي فعلي انتخابات مجلس شوراي اسلامي دارد؟

محمداسماعیل کوثری| نماينده مردم تهران:

اين طرح را بايد در دو بخش کليات و جزئيات، مورد رسيدگي قرار دهيم؛ زيرا هنوز جزئيات آن در دستور رسيدگي دقيق قرار نگرفته و فقط کليات آن به‌تصويب منتخبان ملت رسيده است. کليات اين طرح در مجلس شوراي اسلامي به‌تصويب رسيده، اما منتخبان ملت بايد به‎صورت کامل و جامع، روي اين طرح کار کنند تا آسيب‎‎هاي آن، به حداقل ممکن برسد. در حال حاضر نيز به‎دليل اينکه پرداختن به جزئيات اين طرح در دستور کار نيست، دراين‎باره نمي‎توان به‌دقت نظر داد. به‎طور کلي مي‎توان گفت در بررسي اين طرح بايد به انتقاداتي که تا به امروز در فضاي سياست عمومي و غيرعمومي کشور در اين‎باره شده است، توجه ويژه شود.

دخیل‌عباس زارع‎زاده‌ مهریزی | نماينده مردم بافق:

کليت اين طرح به بحث‎‎هاي فراواني گذاشته شده است. کليت اين طرح واقعا مثبت است و مي‎تواند بسياري از مشکلات را حل کند. مزاياي اصلي اين طرح چند مورد است؛ از جمله ايجاد تفکر استاني و ملي، جدا شدن و منفک شدن جستار‎هاي جزئي و عام‌البلواي اجتماعي توسط نماينده، احياي تفکر حزبي در کنار تشکل‎‎هاي موجود و الزام احزاب به شکل گرفتن و تطبيق با وضعيت جديد انتخابات و ارتقا سطح کانديدا‎هاي مجلس شوراي اجتماعي در سطح استان و راهيابي نخبگان و چهره‎‎هاي مختلف به مجلس شوراي اسلامي. اين افراد جاي کانديدا‎هايي را مي‎گيرند تا پيش از اين با راي قبيله و طايفه‎شان به مجلس مي‎آمده‎اند.

سیدمهدی پورفاطمی | نماينده مردم تنگستان:

به‎نظر من، طرح استاني شدن انتخابات مجلس شوراي اسلامي مزاياي زيادي دارد؛ از جمله اينکه مجموعه اين مسائل اگر استاني شود، بيشتر به‎سوي تحزب مي‎رويم. درنتيجه مردم به‎دنبال اين مي‎روند که امورشان را از طريق حزب و نه نماينده پيگيري‎ کنند. نماينده هم به‎دنبال کار‎هاي کلان و ملي مي‎رود. مسئله‎اي که مقام معظم رهبري هم روي آن تاکيد داشتند. اينکه نماينده بايد در درجه اول، ملي فکر کند! اين مسئله اول. مورد بعدي اين است که فاصله بين مردم شايد کمتر شود. نظر من اين است که به‎عنوان پايلوت، چند استان کوچک را مطابق اين شيوه در انتخابات شرکت دهند، اگر اين طرح در اين استان‎ها موفق بود، در ديگر استان‎‎هاي کشور نيز اين طرح را به‌ اجرا درآورند.

محمدتقی توکلی | نماينده مردم اليگودرز:

طرح استاني شدن، تقريبا يک طرحي است که مي‎تواند نگاه جديدي براي مجلس ايجاد کند و نگاه منطقه‎اي را به نگاه ملي تبديل مي‎کند؛ به‌اين معنا که تمام شرايط منطقه‎اي هم به‌قوت خودش باقي است. يعني افراد در سطح کلان‎تر و با نگاه کلان‎تر به مجلس ورود پيدا مي‎کنند و اگر مسائل خرد در استان‎ها وجود دارد، با اين نگاه توسط مجمع نمايندگان پيگيري‎‎هايي انجام مي‎شود که کل مناطق از آن‎ها بهره‎مند مي‎شوند. ضمن اينکه نمايندگان فرصت و اين فراغ بال را مي‎يابند که امور اصلي‎شان را انجام دهند، يعني آن نگاه منطقه‎اي خصوصا در مناطق محروم که افراد را به‎دنبال مطالبات شخصي مي‎کشاند، در اين طرح کمرنگ مي‎شود. اما وقتي نماينده استاني شود، مردم به مطالبات کلان استان مي‎پردازند. نماينده در مجلس، وظيفه قانونگذاري را دارد و اگر اين وظيفه را به‎درستي انجام دهد، نظارتش دقيق‎تر مي‎شود و بهتر مي‎تواند خدمت‎رساني کند. اين طرح، بسياري از مسائل ريز منطقه‎اي را که وقت نمايندگان را مي‎گيرد، تبديل به فرصت‎‎هايي براي مطالعه نماينده درباره کليت استان مي‎کند.

علیرضا سلیمی | نماينده مردم محلات و دليجان:

اکنون تنها کليات اين طرح در صحن مجلس به‌تصويب رسيده است و هنوز جزئياتي در خصوص اين طرح ارائه نشده است، اما به‌هرحال طرح فوق داراي نقاط ضعف و قوت است؛ از جمله نقاط قوت اين طرح، توجه به‎ کار اصلي نمايندگان است که در طرح استاني شدن انتخابات تاکيد فراواني بر قانونگذاري که وظيفه اصلي نمايندگان مجلس است، صورت گرفته؛ وظيفه‎اي که متاسفانه در سال‎‎هاي اخير بسيار افت پيدا کرده است، به‎گونه‎اي که امروز کار نمايندگان در حد يک تدارکاتچي کاهش يافته و آن‎ها از وظيفه اصلي خود غافل مانده‎اند. حضور چهره‎‎هاي تاثيرگذار ملي و استاني و افرادي که داراي شاخصه‎‎هاي قابل توجه هستند، از ديگر نقاط قوت اين طرح مي‎باشد. اين اشخاص مي‎توانند در مسند امور قرار گرفته، اقدام به اتخاذ تصميمات نهايي کنند. از ديگر موارد حسن اجراي اين طرح، مي‌توان به کاهش امکان خريد و فروش آرا و تقلب به‎خصوص در شهر‎هاي کوچک، اشاره کرد. امروزه در شهر‎هاي کوچک عده‎اي با تخريب ديگران، اقدام به‎جابه‎جايي راي به‎نفع خود مي‎کنند و در واقع با اين اقدام، باعث جابه‎جايي آرا مي‎شوند که با طرح فوق، امکان انجام اين قبيل اقدامات کاهش پيدا مي‎کند و علاوه‌بر مزيت فوق، در طرح استاني شدن انتخابات، توجه ويژه‎اي به شورا‎ها شده است؛ زيرا اکنون اين ارگان، نقش چنداني در امور اجرايي برعهده ندارد. يکي ديگر از مزاياي اين طرح، امکان ورود چند نماينده از يک حوزه انتخابيه هم‎چون محلات به مجلس است که اين امتيازي براي شهر‎هاي کوچک محسوب مي‎شود. هم‎چنين کاهش اختلاف‌هاي محلي بين اقوام مختلف و جناح‎‎هاي گوناگون، از ديگر محاسن طرح استاني شدن انتخابات است.

محسن علیمردانی |نماينده مردم زنجان و طارم:

اين طرح داراي معايب و مزايايي است که به اعتقاد بنده محاسن طرح، بيشتر از معايب است. بيشتر نمايندگان از وضعيت کنوني رضايت ندارند؛ زيرا وارد شدن به کار‎هاي جزئي و اجرايي، نماينده را از وظيفه اصلي‎اش که قانونگذاري و نظارت است دور مي‎کند. با استاني شدن انتخابات، نگاه‎‎ها به‎سمت کلان و ملي حرکت مي‎کند و يک نماينده علاوه‌بر اينکه نماينده شهرستان است، نماينده استان نيز محسوب مي‎‎شود و برخي از نگاه‎‎‎هاي نابجا نيز از بين مي‎‎رود و درکل به‎نفع استان مي‎‎شود. مقام معظم رهبري نيز بار‎ها تاکيد فرموده‎‎اند که نگاه نمايندگان بايد ملي و کلان باشد که اين طرح، نگاه‎‎هاي کلان و ملي را تقويت مي‎‌کند. يکي از وظايف نمايندگان که نظارت است، در حال حاضر مغفول مانده و نمايندگان آن‎چنان‎که بايد در امر نظارت وارد نشده‌‎اند که دليل اين امر نيز درگير شدن نمايندگان با کار‎هاي جزئي است. يکي از مشکلاتي که کشور ما با آن مواجه است، تعداد قوانين زياد است و برخي از قوانين نياز به اصلاح دارند. اگر قوانين قابليت اجراي بالاتري داشته باشند، به‎نفع کشور تمام مي‎‎شود. بنده اعتقاد دارم که مشارکت مردم با استاني شدن افزايش مي‎‎يابد، ولي برخي از نمايندگان اعتقاد دارند که اين طرح سبب کاهش مشارکت مردم مي‎‎شود. چيزي که با استاني شدن انتخابات عملي مي‌شود، اين است که بحث‎‎هاي قومي و قبيله‌‎اي کم شده و سبب قوي شدن نقش احزاب سياسي مي‎‎شود. همان نمايندگاني که براي استان انتخاب مي‎‎شوند، نماينده مناطق کوچک نيز هستند و مي‎توانند در مورد مشکلات آن مناطق تلاش کنند. به‎نظر بنده با استاني شدن هم‌دلي و همکاري بين نمايندگان افزايش مي‎‎يابد و بهتر مي‎‎توانند مشکلات استان را حل کنند.

معايب طرح استاني شدن انتخابات مجلس شوراي اسلامي را چگونه ارزيابي مي‎کنيد؟

محمداسماعیل کوثری| نماينده مردم تهران:

بنده در جلسه راي‎‎گيري مجلس، به اين طرح راي مخالف دادم، اما مي‎‎توان براي اين طرح محاسن و معايبي را تشريح کرد؛ مثلا در اين طرح بايد پيش‎بيني شود کساني که افراد متمکني هستند و پول‎‎هاي فراواني دارند، نتوانند جو جامعه را برهم زده و به‎نفع فردي خاص فعاليت کنند يا مواردي چون انتخابات ميان‌دوره‎اي که در اين طرح لحاظ نشده، نيز بايد مورد توجه قرار گيرد. هم‎چنين ابهام‌زدايي از 15درصد آرا و نحوه محاسبه آرا در سطح استان و حوزه انتخابيه بايد براي مخاطبين، مشروح و مبين شود. هم‎چنين در اين طرح بايد حد و حدود فعاليت‎‎هاي تبليغاتي مشخص شود و نبايد هر فرد يا جرياني به هر ميزاني که تمايل داشت، دست به‎کار انتخاباتي‎ـ‎ تبليغاتي بزند. بايد در اين طرح لحاظ شود که نامزد‎ها، پول و هزينه تبليغات خود را از چه راهي و به چه وسيله‎اي به‌دست آورده‎اند.

دخیل‌عباس زارع‎زاده مهریزی | نماينده مردم بافق:

نقد اين طرح اين است که فردي که از فضاي شهرستان به استان مي‎آيد و راي مي‎آورد، نتواند چندان فعال باشد. البته اين طرح واقعا عيبي ندارد و اگر اجرايي شود، مي‎تواند کمک شايان توجهي به ارتقاي کيفيت خدمت‎رساني در مجلس شوراي اسلامي داشته باشد. اجرايي شدن اين طرح، هيچ مشکلي را به‎وجود نمي‎آورد. برگشت طرح هم به‎دليل بررسي‎‎هاي دوباره آن در کارگروه شورا‎ها بود که 30 مورد براي بازبيني آن پيش‎بيني شده است.

سیدمهدی پورفاطمی | نماينده مردم تنگستان:

در مورد انتقاداتي که درباره اين طرح وجود دارد؛ از جمله نفوذ مراکز قدرت و ثروت روي نامزد‎ها و مواردي از اين دست، بايد به اين نکته اشاره کرد که اين نفوذ در واحد‎هاي کوچک‌تر، بهتر مي‎تواند صورت پذيرد. به‌اين معنا که خريد و فروش آرا و موارد اين‎چنيني در واحد‎هاي کوچک‎تر، با سادگي بيشتر انجام مي‎شود. اما در سطوح کلان‎تر، اين موارد امکان تحقق پيدا نخواهد کرد. وقتي دو يا چند حزب قدرتمند در کشور تشکيل شود، اين امر امکان‌پذير نيست. وقتي که اين سازوکار استاني شد، شورا‎ها تقويت مي‎شوند. در حال حاضر، نماينده هم کار شورا را انجام مي‎دهد و هم کار اجرايي و هم حتي حل امور اختلافي بين مردم را داوري مي‎کند! نماينده با اين وضعي که دارد به وظيفه قانوني‎اش نمي‎رسد. بايد با اين طرح، براي اين مسئله راه چاره‎اي انديشيد.

محمدتقی توکلی | نماينده مردم اليگودرز:

درباره انتقاداتي که به اين طرح وارد است، بايد به اين نکات اشاره کرد؛ اگر قرار بر سوءاستفاده‎‎هايي مثل خريد و فروش راي يا مواردي از اين دست باشد، اين‎ها چه در انتخابات استاني و چه در انتخابات منطقه‎اي صورت مي‎پذيرد. در حال حاضر هم طرح از شهرستان شروع مي‎شود. نمايندگان از شهرستان‎ها انتخاب مي‎شوند ولي راي آن‎ها به‎صورت استاني گرفته مي‎شود. وقتي وسعت دامنه راي گسترده‎تر مي‎شود، شاخصه‎‎هاي افراد بايد براي انتخاب، بيشتر باشد و مردم به‎دنبال اين نمي‎روند که فرد خاصي را براي يک منطقه آن هم با معيار‎هايي چون نژاد و قبيله و وابستگي‎‎هاي اين‎چنيني مطرح کنند. اين‎چنين افراد و نيرو‎هايي نمي‎توانند در راي يک استان تاثيرگذار باشند. پس اين طرح، جلوي مواردي مثل خريد راي و هزينه‎‎هاي تبليغاتي نادرست را کمرنگ مي‌کند.

علیرضا سلیمی | نماينده مردم محلات و دليجان:

در نقد اين طرح، بايد به نکاتي چند اشاره کرد؛ از جمله آن نکات، ايجاد فاصله بين نمايندگان و مردم است، زيرا اکنون مردم به‌سختي امکان ملاقات با مديرکل يک دستگاه را دارند و اين فرضيه وجود دارد که طرح فوق، موجب ايجاد فاصله بين نمايندگان و مردم و در نهايت، سختي دسترسي مردم به اين افراد شود.

محسن علیمردانی |نماينده مردم زنجان و طارم:

بنده اعتقاد دارم که اين طرح به‎صورت پايلوت در چند استان اجرا شود و اگر نتيجه مثبت بود، در همه استان‎‎ها به اين شيوه انتخابات برگزار شود. يکي از معايبي که اين طرح دارد، بالا رفتن هزينه انتخابات است و عيب ديگرش نيز ناديده‌ گرفته شدن استعداد‎هايي است که امکان دارد از مناطق کوچک و محروم بروز پيدا کند و در تصميم‎گيري‎‎‎هاي کشوري ايفاي نقش کند. در کل، اين طرح داراي مزايا و معايبي است که بايد بيشتر مورد بررسي قرار گيرد، اما از نظر بنده، محاسن بيشتر از معايب است

منبع: مجله پنجره