طرح استاني شدن انتخابات و اجراي آن چه مزيتهايي بر نحوه اجراي فعلي انتخابات مجلس شوراي اسلامي دارد؟
محمداسماعیل کوثری| نماينده مردم تهران:
اين طرح را بايد در دو بخش کليات و جزئيات، مورد رسيدگي قرار دهيم؛ زيرا هنوز جزئيات آن در دستور رسيدگي دقيق قرار نگرفته و فقط کليات آن بهتصويب منتخبان ملت رسيده است. کليات اين طرح در مجلس شوراي اسلامي بهتصويب رسيده، اما منتخبان ملت بايد بهصورت کامل و جامع، روي اين طرح کار کنند تا آسيبهاي آن، به حداقل ممکن برسد. در حال حاضر نيز بهدليل اينکه پرداختن به جزئيات اين طرح در دستور کار نيست، دراينباره نميتوان بهدقت نظر داد. بهطور کلي ميتوان گفت در بررسي اين طرح بايد به انتقاداتي که تا به امروز در فضاي سياست عمومي و غيرعمومي کشور در اينباره شده است، توجه ويژه شود.
دخیلعباس زارعزاده مهریزی | نماينده مردم بافق:
کليت اين طرح به بحثهاي فراواني گذاشته شده است. کليت اين طرح واقعا مثبت است و ميتواند بسياري از مشکلات را حل کند. مزاياي اصلي اين طرح چند مورد است؛ از جمله ايجاد تفکر استاني و ملي، جدا شدن و منفک شدن جستارهاي جزئي و عامالبلواي اجتماعي توسط نماينده، احياي تفکر حزبي در کنار تشکلهاي موجود و الزام احزاب به شکل گرفتن و تطبيق با وضعيت جديد انتخابات و ارتقا سطح کانديداهاي مجلس شوراي اجتماعي در سطح استان و راهيابي نخبگان و چهرههاي مختلف به مجلس شوراي اسلامي. اين افراد جاي کانديداهايي را ميگيرند تا پيش از اين با راي قبيله و طايفهشان به مجلس ميآمدهاند.
سیدمهدی پورفاطمی | نماينده مردم تنگستان:
بهنظر من، طرح استاني شدن انتخابات مجلس شوراي اسلامي مزاياي زيادي دارد؛ از جمله اينکه مجموعه اين مسائل اگر استاني شود، بيشتر بهسوي تحزب ميرويم. درنتيجه مردم بهدنبال اين ميروند که امورشان را از طريق حزب و نه نماينده پيگيري کنند. نماينده هم بهدنبال کارهاي کلان و ملي ميرود. مسئلهاي که مقام معظم رهبري هم روي آن تاکيد داشتند. اينکه نماينده بايد در درجه اول، ملي فکر کند! اين مسئله اول. مورد بعدي اين است که فاصله بين مردم شايد کمتر شود. نظر من اين است که بهعنوان پايلوت، چند استان کوچک را مطابق اين شيوه در انتخابات شرکت دهند، اگر اين طرح در اين استانها موفق بود، در ديگر استانهاي کشور نيز اين طرح را به اجرا درآورند.
محمدتقی توکلی | نماينده مردم اليگودرز:
طرح استاني شدن، تقريبا يک طرحي است که ميتواند نگاه جديدي براي مجلس ايجاد کند و نگاه منطقهاي را به نگاه ملي تبديل ميکند؛ بهاين معنا که تمام شرايط منطقهاي هم بهقوت خودش باقي است. يعني افراد در سطح کلانتر و با نگاه کلانتر به مجلس ورود پيدا ميکنند و اگر مسائل خرد در استانها وجود دارد، با اين نگاه توسط مجمع نمايندگان پيگيريهايي انجام ميشود که کل مناطق از آنها بهرهمند ميشوند. ضمن اينکه نمايندگان فرصت و اين فراغ بال را مييابند که امور اصليشان را انجام دهند، يعني آن نگاه منطقهاي خصوصا در مناطق محروم که افراد را بهدنبال مطالبات شخصي ميکشاند، در اين طرح کمرنگ ميشود. اما وقتي نماينده استاني شود، مردم به مطالبات کلان استان ميپردازند. نماينده در مجلس، وظيفه قانونگذاري را دارد و اگر اين وظيفه را بهدرستي انجام دهد، نظارتش دقيقتر ميشود و بهتر ميتواند خدمترساني کند. اين طرح، بسياري از مسائل ريز منطقهاي را که وقت نمايندگان را ميگيرد، تبديل به فرصتهايي براي مطالعه نماينده درباره کليت استان ميکند.
علیرضا سلیمی | نماينده مردم محلات و دليجان:
اکنون تنها کليات اين طرح در صحن مجلس بهتصويب رسيده است و هنوز جزئياتي در خصوص اين طرح ارائه نشده است، اما بههرحال طرح فوق داراي نقاط ضعف و قوت است؛ از جمله نقاط قوت اين طرح، توجه به کار اصلي نمايندگان است که در طرح استاني شدن انتخابات تاکيد فراواني بر قانونگذاري که وظيفه اصلي نمايندگان مجلس است، صورت گرفته؛ وظيفهاي که متاسفانه در سالهاي اخير بسيار افت پيدا کرده است، بهگونهاي که امروز کار نمايندگان در حد يک تدارکاتچي کاهش يافته و آنها از وظيفه اصلي خود غافل ماندهاند. حضور چهرههاي تاثيرگذار ملي و استاني و افرادي که داراي شاخصههاي قابل توجه هستند، از ديگر نقاط قوت اين طرح ميباشد. اين اشخاص ميتوانند در مسند امور قرار گرفته، اقدام به اتخاذ تصميمات نهايي کنند. از ديگر موارد حسن اجراي اين طرح، ميتوان به کاهش امکان خريد و فروش آرا و تقلب بهخصوص در شهرهاي کوچک، اشاره کرد. امروزه در شهرهاي کوچک عدهاي با تخريب ديگران، اقدام بهجابهجايي راي بهنفع خود ميکنند و در واقع با اين اقدام، باعث جابهجايي آرا ميشوند که با طرح فوق، امکان انجام اين قبيل اقدامات کاهش پيدا ميکند و علاوهبر مزيت فوق، در طرح استاني شدن انتخابات، توجه ويژهاي به شوراها شده است؛ زيرا اکنون اين ارگان، نقش چنداني در امور اجرايي برعهده ندارد. يکي ديگر از مزاياي اين طرح، امکان ورود چند نماينده از يک حوزه انتخابيه همچون محلات به مجلس است که اين امتيازي براي شهرهاي کوچک محسوب ميشود. همچنين کاهش اختلافهاي محلي بين اقوام مختلف و جناحهاي گوناگون، از ديگر محاسن طرح استاني شدن انتخابات است.
محسن علیمردانی |نماينده مردم زنجان و طارم:
اين طرح داراي معايب و مزايايي است که به اعتقاد بنده محاسن طرح، بيشتر از معايب است. بيشتر نمايندگان از وضعيت کنوني رضايت ندارند؛ زيرا وارد شدن به کارهاي جزئي و اجرايي، نماينده را از وظيفه اصلياش که قانونگذاري و نظارت است دور ميکند. با استاني شدن انتخابات، نگاهها بهسمت کلان و ملي حرکت ميکند و يک نماينده علاوهبر اينکه نماينده شهرستان است، نماينده استان نيز محسوب ميشود و برخي از نگاههاي نابجا نيز از بين ميرود و درکل بهنفع استان ميشود. مقام معظم رهبري نيز بارها تاکيد فرمودهاند که نگاه نمايندگان بايد ملي و کلان باشد که اين طرح، نگاههاي کلان و ملي را تقويت ميکند. يکي از وظايف نمايندگان که نظارت است، در حال حاضر مغفول مانده و نمايندگان آنچنانکه بايد در امر نظارت وارد نشدهاند که دليل اين امر نيز درگير شدن نمايندگان با کارهاي جزئي است. يکي از مشکلاتي که کشور ما با آن مواجه است، تعداد قوانين زياد است و برخي از قوانين نياز به اصلاح دارند. اگر قوانين قابليت اجراي بالاتري داشته باشند، بهنفع کشور تمام ميشود. بنده اعتقاد دارم که مشارکت مردم با استاني شدن افزايش مييابد، ولي برخي از نمايندگان اعتقاد دارند که اين طرح سبب کاهش مشارکت مردم ميشود. چيزي که با استاني شدن انتخابات عملي ميشود، اين است که بحثهاي قومي و قبيلهاي کم شده و سبب قوي شدن نقش احزاب سياسي ميشود. همان نمايندگاني که براي استان انتخاب ميشوند، نماينده مناطق کوچک نيز هستند و ميتوانند در مورد مشکلات آن مناطق تلاش کنند. بهنظر بنده با استاني شدن همدلي و همکاري بين نمايندگان افزايش مييابد و بهتر ميتوانند مشکلات استان را حل کنند.
معايب طرح استاني شدن انتخابات مجلس شوراي اسلامي را چگونه ارزيابي ميکنيد؟
محمداسماعیل کوثری| نماينده مردم تهران:
بنده در جلسه رايگيري مجلس، به اين طرح راي مخالف دادم، اما ميتوان براي اين طرح محاسن و معايبي را تشريح کرد؛ مثلا در اين طرح بايد پيشبيني شود کساني که افراد متمکني هستند و پولهاي فراواني دارند، نتوانند جو جامعه را برهم زده و بهنفع فردي خاص فعاليت کنند يا مواردي چون انتخابات مياندورهاي که در اين طرح لحاظ نشده، نيز بايد مورد توجه قرار گيرد. همچنين ابهامزدايي از 15درصد آرا و نحوه محاسبه آرا در سطح استان و حوزه انتخابيه بايد براي مخاطبين، مشروح و مبين شود. همچنين در اين طرح بايد حد و حدود فعاليتهاي تبليغاتي مشخص شود و نبايد هر فرد يا جرياني به هر ميزاني که تمايل داشت، دست بهکار انتخاباتيـ تبليغاتي بزند. بايد در اين طرح لحاظ شود که نامزدها، پول و هزينه تبليغات خود را از چه راهي و به چه وسيلهاي بهدست آوردهاند.
دخیلعباس زارعزاده مهریزی | نماينده مردم بافق:
نقد اين طرح اين است که فردي که از فضاي شهرستان به استان ميآيد و راي ميآورد، نتواند چندان فعال باشد. البته اين طرح واقعا عيبي ندارد و اگر اجرايي شود، ميتواند کمک شايان توجهي به ارتقاي کيفيت خدمترساني در مجلس شوراي اسلامي داشته باشد. اجرايي شدن اين طرح، هيچ مشکلي را بهوجود نميآورد. برگشت طرح هم بهدليل بررسيهاي دوباره آن در کارگروه شوراها بود که 30 مورد براي بازبيني آن پيشبيني شده است.
سیدمهدی پورفاطمی | نماينده مردم تنگستان:
در مورد انتقاداتي که درباره اين طرح وجود دارد؛ از جمله نفوذ مراکز قدرت و ثروت روي نامزدها و مواردي از اين دست، بايد به اين نکته اشاره کرد که اين نفوذ در واحدهاي کوچکتر، بهتر ميتواند صورت پذيرد. بهاين معنا که خريد و فروش آرا و موارد اينچنيني در واحدهاي کوچکتر، با سادگي بيشتر انجام ميشود. اما در سطوح کلانتر، اين موارد امکان تحقق پيدا نخواهد کرد. وقتي دو يا چند حزب قدرتمند در کشور تشکيل شود، اين امر امکانپذير نيست. وقتي که اين سازوکار استاني شد، شوراها تقويت ميشوند. در حال حاضر، نماينده هم کار شورا را انجام ميدهد و هم کار اجرايي و هم حتي حل امور اختلافي بين مردم را داوري ميکند! نماينده با اين وضعي که دارد به وظيفه قانونياش نميرسد. بايد با اين طرح، براي اين مسئله راه چارهاي انديشيد.
محمدتقی توکلی | نماينده مردم اليگودرز:
درباره انتقاداتي که به اين طرح وارد است، بايد به اين نکات اشاره کرد؛ اگر قرار بر سوءاستفادههايي مثل خريد و فروش راي يا مواردي از اين دست باشد، اينها چه در انتخابات استاني و چه در انتخابات منطقهاي صورت ميپذيرد. در حال حاضر هم طرح از شهرستان شروع ميشود. نمايندگان از شهرستانها انتخاب ميشوند ولي راي آنها بهصورت استاني گرفته ميشود. وقتي وسعت دامنه راي گستردهتر ميشود، شاخصههاي افراد بايد براي انتخاب، بيشتر باشد و مردم بهدنبال اين نميروند که فرد خاصي را براي يک منطقه آن هم با معيارهايي چون نژاد و قبيله و وابستگيهاي اينچنيني مطرح کنند. اينچنين افراد و نيروهايي نميتوانند در راي يک استان تاثيرگذار باشند. پس اين طرح، جلوي مواردي مثل خريد راي و هزينههاي تبليغاتي نادرست را کمرنگ ميکند.
علیرضا سلیمی | نماينده مردم محلات و دليجان:
در نقد اين طرح، بايد به نکاتي چند اشاره کرد؛ از جمله آن نکات، ايجاد فاصله بين نمايندگان و مردم است، زيرا اکنون مردم بهسختي امکان ملاقات با مديرکل يک دستگاه را دارند و اين فرضيه وجود دارد که طرح فوق، موجب ايجاد فاصله بين نمايندگان و مردم و در نهايت، سختي دسترسي مردم به اين افراد شود.
محسن علیمردانی |نماينده مردم زنجان و طارم:
بنده اعتقاد دارم که اين طرح بهصورت پايلوت در چند استان اجرا شود و اگر نتيجه مثبت بود، در همه استانها به اين شيوه انتخابات برگزار شود. يکي از معايبي که اين طرح دارد، بالا رفتن هزينه انتخابات است و عيب ديگرش نيز ناديده گرفته شدن استعدادهايي است که امکان دارد از مناطق کوچک و محروم بروز پيدا کند و در تصميمگيريهاي کشوري ايفاي نقش کند. در کل، اين طرح داراي مزايا و معايبي است که بايد بيشتر مورد بررسي قرار گيرد، اما از نظر بنده، محاسن بيشتر از معايب است
منبع: مجله پنجره