با توجه به آن که در آن زمان، مدتی بود که به علت طرح سیاسی کشورهای عربی و غربی و همینطور عوامل اقتصادی، روند قیمت نفت نزولی شده بود؛ کارشناسان خارج از دولت تاکید داشتند که نفت 72 دلاری برای سال 1394 کاملا خوش‌بینانه است و تصویب این رقم سبب کسری بودجه قطعی خواهد شد.

اما مسئول برنامه‌ریزی دولت یعنی محمدباقر نوبخت و متصدی وزارت نفت یعنی بیژن زنگنه، قویا معتقد بودند که نفت 72 دلاری واقع‌بینانه و مبتنی بر ملاحظات کارشناسی است.

در آن زمان مرکز پژوهش‌های مجلس در چند گزارش به دولت و مجلس هشدار داد که نفت 72 دلاری برای سال 94 محقق نخواهد شد.

مرکز پژوهش‌های مجلس اوایل دی‌ماه 1393 در گزارشی با استناد به برخی از تحلیل‌های داخلی و بین‌المللی، گزارشی را درخصوص تحولات بازار جهانی نفت در ماه‌های گذشته و پیش‌بینی قیمت نفت ارائه کرد و با توجه به عواملی مثل چشم‌انداز محدود تقاضا و تداوم مازاد عرضه، از عدم بازگشت قیمت‌ نفت به سطوح پیشین و آغاز دوران تازه‌ای در تاریخ بازارهای نفتی خبر داد.

این گزارش با اشاره به این تحلیل‌ها، پیشنهاد کرده بود که قیمت 60 دلاری برای نفت در بودجه سال 94 در نظر گرفته شود؛ حال آن که در لایحه بودجه قیمت 72 دلاری را برای فروش هر بشکه نفت کشور در نظر گرفته شده بود. 

اما محمدباقر نوبخت 29 دی‌ماه به تلویزیون آمد و قویا از پیشنهاد دولت برای تدوین بودجه 94 بر مبنای نفت 72 دلاری دفاع کرد.

نوبخت در آن برنامه گفت: کسی نمی‌تواند با قطعیت بگوید که نفت ۷۲ دلاری در سال ۹۴ محقق نمی‌شود. عده‌ای معتقدند نفت در سال بعد بالای ۸۰ دلار خواهد بود، ضمن آنکه هیچ کس نمی‌تواند به قطع یقین بگوید ۷۲ دلار هم نمی‌شود.

بیژن زنگنه وزیر نفت نیز در همان زمان، نفت 72 دلاری را کاملا منطقی خواند و گفت: تحقق نفت 72 دلاری برای سال آینده دور از دسترس نیست و قیمت منطقی در قانون بودجه برای قیمت نفت تعیین شده است.

* نوبخت چند ماه بعد

اما این روزها که در سومین ماه سال 1394 به سرمی‌بریم و پیش‌بینی منتقدان درباره عدم تحقق نفت 72 دلاری به وقوع پیوسته و دولت با کسری بودجه مواجه شده است؛ نوبخت به روی خودش نمی‌آورد که اصرار دولت سبب شد مجلس از کاهش قیمت نفت در بودجه 94 خودداری کند تا متهم به سنگ‌اندازی بر سر راه خدمتگزاری قوه مجریه نشود.

سخنگوی دولت در جلسه اخیر فرمانداران که به تشریح وضعیت بودجه‌ای کشور پرداخت، به گونه‌ای سخن گفت که هر کس نداند تصور می‌کند مقصر کسری بودجه فعلی، مجلس است که قیمت نفت را خوش‌بینانه در نظر گرفته است.

نوبخت در این جلسه خطاب به فرمانداران اظهار داشت: بودجه 94 با منابع عمومی 224 هزار میلیارد تومان به مجلس ارسال شد و در آن زمان با قیمت نفت 72 دلار پیش بینی ، تهیه و تقدیم مجلس شد.

این در زمانی بود که تا تصویب لایحه، قیمت نفت به زیر 50 دلار رسید، لذا دولت اعلام کرد که لایحه بودجه باید متناسب با افت قیمت نفت تعیین شود، اما مجلس دریافت بودجه 224 هزار میلیارد تومانی پیشنهادی دولت را به 236 هزار میلیارد تومان افزایش داد.

لذا اعلام کرد اعداد و ارقام در اعتبارات هزینه های تملک دارایی سرمایه ای بر پایه 236 هزار میلیارد تومان است که این عدد خوشبینانه و غیر واقعی است.

همانطور که از سخنان سخنگوی دولت پیدا است، او مدعی شده که دولت پس از ارائه لایحه بودجه 94 به مجلس و تداوم کاهش قیمت نفت، خواستار اصلاح رقم 72 دلاری شده بود.

به نظر می‌رسد نوبخت دفاعیات غلیظ خود از نفت 72 دلاری را فراموش کرده و اکنون دیواری کوتاه‌تر از مجلس پیدا نکرده است.

لازم به یادآوری است مشابه همین ماجرا هم درباره بودجه 93 نیز رقم خورد و در حالی که نوبخت به هنگام ارائه لایحه بودجه سال 93 مدعی بود قیمت نفت زیر 100 دلار نخواهد آمد، سال گذشته متوسط قیمت نفت به زیر 70 دلار رسید تا دولت با کسری بودجه مواجه شود.

بدین ترتیب در حالی که دولت یازدهم با شعار احیای مغز برنامه‌ریزی کشور بر سر کار آمد؛ معلوم نیست چرا تاکنون دو سال متوالی است که محاسبات آنها درباره قیمت نفت اشتباه از کار در می‌آید؟