کارشناسان عقیده دارند از مهم ترین دلایل بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی کشور، منطبق نبودن آموزش ها با نیاز واقعی بازار کار و بهم خوردن عرضه و تقاضای نیروی کار است به نحوی که به دلیل نبود فرصت های شغلی مورد نیاز جوانان، بازار با انبوهی از تقاضاها در مقابل اندک فرصت های شغلی موجود مواجه شده؛ از اینرو جمع شدن هزاران تقاضا برای کار، بیکاری جوانان را به مرز بحران رسانده است.
به تازگی دولت برنامه ای را تبلیغ می کند که در قالب آن معتقد است خلاء موجود بین نیازهای واقعی بازار کار و نبود مهارت و تخصص کافی کارجویان پُر خواهد شد. به عقیده برنامه ریزان و سیاست گذاران دولت، اگر بتوان زمینه ای فراهم کرد که سطح مهارت انجام کار بیکاران بالا برود، آنگاه می توان امیدوار بود فرصت های بهتری برای اشتغال جوانان فراهم شود.
رئیس جمهور به تازگی در یک اظهارنظر عنوان کرد اگر نتوان زمینه ای برای رشد اقتصادی کشور فراهم کرد، قطعا مسائل بازار کار کشور باقی خواهد ماند و نمی توان انتظار داشت مشکل اشتغال جوانان حل شود. همچنین وزیر کار دولت تدبیر و امید در سال جاری گزارش داده دولت توانسته با ثبت ۴ درصد رشد اقتصادی، دستکم ۴۰۰ هزار شغل قطعی را در سال گذشته ایجاد کند.
انتظار ایجاد اشتغال جدید در بازار کار
همچنین دولت امیدوار است در سال جاری نیز اقتصاد کشور تا ۵ درصد دیگر هم رشد مثبت را تجربه کند که در صورت تحقق این رشد، شاید بتوان انتظار داشت زمینه های ایجاد ۵۰۰ هزار شغل دیگر نیز فراهم شود. کارشناسان اقتصادی و بازا کار یکی از دلایل انباشت بیش از حد تقاضا برای کار در سال های گذشته را رشد منفی اقتصادی کشور اعلام کرده اند.
علی ربیعی؛ وزیر کار در تازه ترین اظهارات خود با تاکید بر اینکه سالیانه باید ۹۰۰ هزار فرصت جدید شغلی در کشور ایجاد شود تا بتوان انتظار داشت طی چند سال به یک شرایط مناسبی در بازار کار برسیم گفت: در حال حاضر، ۴۰ درصد از مجموع بیکاران کشور از دانش آموختگان دانشگاهی هستند.
وزیر کار ادامه داد: با فارغ التحصیلی حدود ۴ میلیون دانشجو از دانشگاه های کشور، تعداد فارغ التحصیلان بیکار در آینده افزایش می یابد. البته این هشدار وزیر کار پیش تر نیز از سوی برخی دیگر از مقامات ارشد دولت تدبیر و امید داده شده و در مواردی نیز اعلام شد ممکن است در صورت عدم تغییر روند فعلی بازار کار، تعداد بیکاران در سال ۱۴۰۰ به ۱۱ میلیون نفر نیز بالغ شود.
بحران بیکاری بلندمدت برای جوانان
در حال حاضر، یکی از مهم ترین مسائل جوانان فارغ التحصیل دانشگاهی کشور به منظور ورود به بازار کار، دوره طولانی انتظار برای کار است به نحوی که شاید تنها کمتر از ۵ درصد کل جویندگان شغل کشور بتوانند بلافاصله وارد بازار کار شوند.
مسئله افزایش فاصله بین فارغ التحصیلی تا ورود به بازار واقعی کار، نه تنها برای خود افراد و جویندگان کار ضررهای فراوانی از جمله بالا رفتن سن، تاخیر در ازدواج، سپری کردن دوران سخت بیکاری و احتمالا بی پولی، خطر گرایش به اعتیاد و بزهکاری های اجتماعی و مسائلی از این دست را به همراه دارد، برای کشور نیز هزینه بر است به نحوی که اقتصاد کشور نمی تواند بالافاصله پس از فارغ التحصیلی افراد، از وجود آنها در جریان توسعه و رشد کشور استفاده کند و ناچارا باید ماه ها در انتظار بماند که به معنای اتلاف منابع انسانی کشور خواهد بود.
بررسی یک تحلیل وزارت کار نشان می دهد که بیش از ۷۰ درصد کل بیکاران کشور دچار نوعی از بیکاری بلندمدت هستند و ماه ها باید در انتظار یک فرصت شغلی برای ورود به بازار کار بمانند. از نظر سازمان جهانی ار، بیکاری بلندمدت آن است که فرد تا یکال پس از فراغت از تحصیل و یا آمادگی قطعی برای ورود به بازار کار، موفق به یافتن یک شغل نشود و این دوره انتظار از یکسال عبور کند.
۷ آمار تازه از خواب بیکاران برای ورود به بازار کار
۱- طبق یک تحلیل در وزارت کار، بیش از ۷۰ درصد جویندگان کار کشور، بیکاری بلندمدت را تجربه می کنند. تعریف سازمان جهانی کار از بیکاری بلندمدت انتظار بیش از یکسال فرد برای ورود به بازار کار است.
۲- میانگین بیکاری و دوران انتظار برای شغل در ایران ۲۴ ماه است که این دوره برای مردان ۲۳ ماه و برای زنان ۲۷ ماه است.
۳- وزارت کار بررسی کرده از ۲.۸ میلیون بیکار در سال ۹۱، به میزان ۱.۱ میلیون نفر در مدت زمان کمتر از ۶ ماه توانسته اند وارد بازار کار شوند و موفق به یافتن یک شغل شده اند.
۴- ۶۲۵ هزارنفر از این جامعه آماری بین ۷ تا ۱۲ ماه برای کسب یک فرصت شغلی در بازار کار منتظر ماندند. نکته حائز اهمیت درباره بازار کار ایران اینکه ورود افراد به بازار کار پس از یکسال تحمل بیکاری کاهش می یابد و این روند تا ۱۹ ماه انتظار ادامه می یابد که ممکن است به دلیل دلسردی افراد از یافتن شغل و یا تحمل بیکاری برای یافتن شغلی مناسب تر باشد.
۵- از جامعه آماری ۲.۸ میلیون نفری بررسی شده توسط وزارت کار، ۹۸۳ هزارنفر بیش از ۱۹ ماه در انتظار یافتن شغل بوده اند که می توان به تحلیل عامیانه این گروه از بیکاران را بدشانس ترین گروه های جوینده کار در کشور دانست. هرچند طبق استانداردهای آماری، بیکاری بیشتر از یکسال بلندمدت نامیده می شود اما این گروه از بیکاران را دچار بحران بیکاری دانست.
۶- بر مبنای یک بررسی دیگر، ۳۹.۳ درصد از کل بیکاران کشور در مدت زمان کمتر از ۶ ماه موفق به یافتن شغل می شوند. ۲۲ درصد بیکاران ۷ تا ۱۲ ماه و ۴.۳ درصد نیز ۱۳ تا ۱۸ ماه در انتظار کار بوده اند. همچنین ۳۴.۵ درصد افراد ۱۹ ماه و بیشتر در جستجوی شغل به سر برده اند.
۷- طبق آمارهای موجود از بازار کار، می توان گفت از هر ۳ جویای شغل کشور یک نفر باید حدود ۲ سال را در انتظار کار به سر ببرد. یکنفر نیز موفق می شود در مدت زمان کمتر از ۶ ماه وارد بازار کشور شود و یکنفر دیگر نیز در مدت زمان ۷ تا ۱۹ ماه موفق به ورود به بازار کار می شود.