خاستگاه دیپلماسی هسته ای تاریخی در کاخ زیبای کوبورگ وین، جنگ بزرگ بین ایران و عراق است که بیش از یک ربع قرن پیش پایان یافت. ایران بین سال های 1980 و 1988 متحمل بیش از هزار و پانصد کشته شد. در تهران، این جنگ را دفاع مقدس می نامند.
در دهه 1980، سازمان های اطلاعاتی غربی به این مسئله می اندیشیدند که آیا انقلاب 18 ماهه ایران بعد از حمله صدام حسین تا چند هفته دوام خواهد داشت.
در مقابل، جنگ تا 8 سال ادامه یافت. امروز، بسیاری از مقامات ارشد ایران در راس قدرت یا در وحشتناک ترین درگیری های مدرن خاورمیانه مبارزه می کنند یا در موقعیت های سیاسی کلیدی برای سرپا نگاه داشتن کشور قرار دارند. در پایان، ایران نتوانست عراقی ها را عقب نگاه دارد بخصوص بعد از اینکه آمریکا به همراه فرانسه، مصر، اردن و دیگر متحدان و تامین کنندگان تسلیحات عراق کمک خود را به صدام آغاز کردند.
در سال 1988، برای حمله نهایی و بزرگ صدام، دولت ریگان ماه ها صرف مشاوره به بغداد کرد تا چگونه شبه جزیره استراتژیک فاو، جاییکه آبراه شط العرب وارد خلیج فارس می شود را باز پس گیرد (در اصل جنگ بر سر این بود که کدام کشور کنترل شط را بدست بگیرد).
واشنگتن نمی خواست ایران برنده جنگ باشد، بنابراین سازمان اطلاعات آمریکا تصاویر ماهواری از مواضع ایران به همراه گزینه های نظامی برای عراق فراهم کرد. با کمک و راهنمایی آمریکا و سایر کشورهای خارجی، عراقی ها ماکتی از فاو برای انجام تمرینات بنا کردند. همچنین عراق از اطلاعات آمریکا برای استفاده از تسلیحات شیمیایی علیه ایرانی ها در فاو استفاده کرد. بازرسان تسلیحاتی سازمان ملل استفاده مکرر عراق هم از گاز خردل و هم از عوامل تاثیر گذار بر عصب بین سال های 1983 و 1988 را تایید کرده اند. واشنگتن تصمیم گرفت این مسئله را نادیده بگیرد.
در فاو، هزاران ایرانی کشته شدند. سرنگ هایی در کنار اجساد پیدا شدند، یک منبع اطلاعاتی آمریکا به من گفت" نیروهای ایرانی تلاش کرده بودند پادزهرهایی را به خود تزریق کنند". این نبرد تنها 36 ساعت به طول انجامید؛ این بزرگترین دستاورد عراق در بیش از هفت سال بود. چهار ماه بعد، وقتی ایران توافق آتش بس را پذیرفت، خاتمه یافت.
به نقل از گزارش سازمان ملل " عراق در طول شش سال بیش از 20 هزار بمب شیمیایی بر سر مردم فرو ریخت. همچنین از بیش از 54 هزار گلوله توپ شیمیایی و 27 هزار موشک شیمیایی برد کوتاه استفاده کرد". تقریبا دو سوم این سلاح ها در طول 18 ماه نهایی درگیری استفاده شدند. در آن زمان، سازمان اطلاعات آمریکا برآورد کرد که "ایران متحمل بیش از 50 هزار تلفات از جمله صدمات و مرگ و میر به خاطر استفاده عراق از گازهای سمی و مواد تاثیرگذار بر اعصاب شده است". یک مقام ارشد دولت ریگان به من گفت " به خاطر نقش آمریکا در فاو و در طول دوره نهایی جنگ شرمنده است".
ماه گذشته، به موزه صلح تهران رفتم. در این موزه بزرگترین استفاده از تسلیحات شیمیایی از جنگ جهانی اول تاریخ نگاری شده است. به گفته مدیر موزه " هر روز گروهی از دانش آموزان و دانشجویان از این موزه بازدید می کنند". یکی از قربانیان اسد محمودی است که در سال 1986 شیمیایی شد. او اکنون با استفاده از لوله های اکسیژن نفس می کشد. او تصاویری از آن زمان به من نشان داد.در سال 2013، با یک جانباز جنگ به نام احمد زنگی آبادی در آپارتمان کوچکش در تهران ملاقات کردم. او دیگر قدرت حرکت نداشت. ریه هایش نابود شده بودند. او به من گفت " زندگی برایم مانند زندان است". او روی زمین دراز کشید بود به این خاطر که نشست و برخاست برای ریه ها و قلبش مضر و خطرناک بود. او با کمک یک دستگاه پر سروصدا که دارو و اکسیژن به بدنش تزریق می کرد، زنده نگاه داشته شده بود. علی رغم دو پیوند قرنیه، او قدرت دید محدودی داشت. او در حین بریده بریده نفس کشیدن اش حمله هوایی عراق در سال 1985 به جزایر جنوبی مجنون را به یاد می آورد. در آن زمان 19 سال سن داشت و داوطلب شده بود. او گفت" بو را به خاطر دارم، ترکیب سیر و سبزیجات تازه، سبزیجات پخته". " بار دوم این بو به اندازه ای خوب بود که می خواستم عمیق تر نفس بکشم". بوی تند سیر، سبزیجات و چمن های تازه هرس شده نشانه های بارز گاز خردل هستند. در عرض چند ساعت، پوستش متصلب شد، چشمان می سوخت تا وقتی دیدش را از دست داد و دچار تهوع و استفراغ شدید شد تا وقتی که درگذشت. او به مدت 40 روز در کما بود.
ماه نوامبر گذشته، ایمیلی از پزشک آقای زنگی آبادی مبنی بر درگذشت وی دریافت کردم. پزشکان و متخصصان به من گفتند " بیش از 70 هزار قربانی تثبت شده سلاح های شیمیایی در حال حاضر تحت مراقبت پزشکی قرار دارند".
در سال 2013، از چندین بیمار در بخش ویژه قربانیان در بیمارستان سابق آمریکایی در تهران بازدید کردم. یکی از آنها به من گفت" یکی از آرزوهایم این است که یکبار دیگر بتوانم نفس عمیق بکشم".
طی بازدید اخیرم، ایران خبری در خصوص اجساد صد و هفتاد و پنج غواص که از عراق بازپس گرفته شده اند – سه دهه بعد از دستگیری شان توسط نیروهای صدام حسین، منتشر کرده است. بنا به گزارشات، این غواصان بعد از بسته شدن مچ دست هایشان با سیم زنده به گور شده اند. تهران تصاویر وحشتناکی از اجساد پوسیده و استخوان هایی که هنوز با لباس غواصی هستند منتشر کرده است.
کشور بار دیگر عزادار شده است- حتی جوانانی که بعد از پایان جنگ متولد شده اند. هشتگ #175 و # دست های بسته در سراسر توئیتر منتشر شده است. تصاویری منتشر شده اند تا اتحاد را در رسانه اجتماعی نشان دهند. بسیاری از آنها تصاویر مشت های گره خورده در هوا هستند. در اواسط ماه ژئن، صدها هزار ایرانی برای تدفین تابوت های غواصان پوشیده با پرچم ایران به خیابان ها آمدند.
محسن رضایی فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در طول جنگ، خطاب به جمعیت گفت" غواصان دلیرترین ما بودند، آنها زندگی شان را برای استقلال کشور و موفقیت انقلاب ما دادند ". درست در زمانی که دیپلمات های کشور آماده بازگشت به وین برای ادامه مذاکرات بودند او اعلام کرد " دشمنان ایران در طول 8 سال دفاع مقدس پشت صدام ایستاده بودند". واضح است که او آمریکا را از جمله حامیان صدام نام برد.