به گزارش گروه تاریخ مشرق؛ محمدباقر مجلسی معروف به علامه مجلسی و مجلسی ثانی فقیه شیعه است که در دوران پادشاهان صفویه زندگی می‌کرد، مهم‌ترین اثر وی بحارالانوار است که مجموعه بزرگی از احادیث اوست.
اواخر ماه ذی‌الحجه 1037 یا ابتدای محرم 1038 متولد شد، خانواده‌اش روحانی و علمی، پدر و خاندانش عابد، زاهد و پرهیزگار بودند. از آقا احمد کرمانشاهی در مرآة الاحوال نقل شده که علامه مجلسی عالم و عابد بود و بسیار زودتر از همسالان خود در سنین سه و چهار سالگی در نزد پدر علم آموزی آغاز کرد. خودش در شرح فقیه در باب نماز میت بیان کرده که الحمدالله رب العالمین که بنده در چهار سالگی همه این ها را می‌دانستم، یعنی خدا و نماز و بهشت و دوزخ و نماز شب را، و نماز شب بجای می‌آوردم. و نماز صبح را به جماعت می‌خواندم و اطفال را نصیحت می‌کردم.
*ماجرای نگارش بحارالانوار به روایت علامه مجلسی
کتاب «بحارالانوار» علامه مجلسی شامل مجموعه اخبار، احادیث، قصص و تاریخی است که از پیامبر(ص) و ائمه(ع) به وسیله بزرگان نقل شده و به نوعی نخستین دائرة‌المعارف عظیم تشیع محسوب میشود، درباره علت نگارش این کتاب باید گفت که علامه مجلسى با خود اندیشید که باید گهرهاى گرانبهاى اهل بیت(ع) را از اطراف جمع کند و در قالب محرابى زیبا به نام «بحارالانوار» بگنجاند، از این رو دست به کارى عظیم زد و شروع به نگارش این دائرة‌المعارف بزرگ تشیع کرد، علامه در مقدمه بحارالانوار چنین می‌نویسد:
در آغاز کار به مطالعه کتاب‌هاى معروف و متداول پرداختم و بعد از آن به کتاب‌های دیگرى که طى اعصار گذشته به علل مختلف متروک و مهجور مانده بود، رو آوردم. هر جا که نسخه حدیثى بود سراغ گرفتم و به هر قیمتى که ممکن شد بهره‌بردارى می‌کردم، شرق و غرب را گشتم تا نسخه‌هاى بسیار گردآورى کردم. در این مهم دینى جماعتى از برادران مذهبى مرا یارى کردند و به شهرها و قصبه‌ها و بلاد دور سر کشیدند تا به فضل الهى مصادر لازم را به دست آوردند … بعد از تصحیح و تنقیح کتابها بر محتوای آنها واقف شدم، نظم و ترتیب کتابها را نامناسب دیدم و دسته‌بندى احادیث را در فصل‌ها و ابواب متنوع راهگشاى محققان و پژوهشگران نیافتم.
از این رو به ترتیب فهرستى همت گماشتم که از هر جهت جالب و مفید باشد، در سال 1070 هجرى این فهرست را ناتمام رها کردم و از فهرست‌بندى سایر کتابها دست کشیدم که اقبال عمومى را مطلوب ندیدم و سران جامعه را فاسد و نامطبوع دیدم…، ترسیدم که در روزگارى بعد از من باز هم نسخه‌هاى تکثیر شده من در طاق نسیان متروک و مهجور شود و یا مصیبتى از ستم غارتگران زحمات مرا در تهیه نسخه‌ها بر باد دهد، لذا راه خود را عوض کردم – از خدا یارى طلبیدم – و به کتاب بحارالانوار پرداختم.
… در این کتاب پربار قریب 3000 باب طى 48 کتاب علمى خواهید یافت که شامل هزاران حدیث است، شما در این کتاب براى اولین بار با نام برخى از کتابها آشنا می‌شوید که سابقه علمى ندارند و طرح آن کاملاً تازه است.
پس اى برادران دینى که ولایت امامان را در دل و ثناى آنان را بر زبان دارید، به سوى این خوان نعمت بشتابید و با اعتراف و یقین کتاب مرا دست به دست ببرید و با اعتماد کامل به آن چنگ بزنید و از آنان نباشید که آنچه را در دل ندارند بر زبان می‌آورند».
اما فرصت کم و مشاغل زیاد او مانع از آن شد که به تصحیح روایات بپردازد، به همین علت در مقدمه کتاب می‌نویسد: «در نظر دارم که اگر مرگ مهلت دهد و فضل الهى مساعدت کند شرح کاملى متضمن بر بسیارى از مقاصدى که در مصنفات سایر علما باشد بر آن «بحارالانوار» بنویسم و براى استفاده خردمندان، قلم را به قدر کافى پیرامون آن به گردش درآورم».
علامه مجلسى قدرت تصحیح روایات و احادیث را به خوبى دارا بود همان گونه که این قدرت و ژرف‌نگرى خود را در مراة‌العقول به نمایش گذارده است.
امام خمینى(ره) درباره بحارالانوار می‌فرماید: «بحار خزانه همه اخبارى است که به پیشوایان اسلام نسبت داده شده، چه درست باشد یا نادرست، در آن کتاب‌هایى هست که خود صاحب بحار آنها را درست نمی‌داند و او نخواسته کتاب علمى بنویسد تا کسى اشکال کند که چرا این کتابها را فراهم کردی»!
*هنگامی که پیامبر(ص) بر بالین علامه مجلسی حاضر میشود
مرحوم تنکابنی در کتاب «کرامات الاولیاء» می‌نویسد:
زمانی دو نفر از اشرار با او بد بودند و سعی در تخریب شخصیت وی داشتند تا آنکه در آستانه رحلت وی، یکی از آن دو نفر که با هم خوابیده بودند، سراسیمه بلند شده و رفیق خود را هم بیدار می‌کند و به او می‌گوید: در خواب دیدم که در خانه محمدباقر مجلسی هستم و او خوابیده است و ناگهان رسول خدا(ص) با حضرت علی(ع) وارد شدند و بازوهای او را گرفته و با خود بردند، من گمان می‌کنم که او از دنیا رفته است، بنابراین، آنها بلافاصله به سمت خانه او می‌روند و از احوال او جویا می‌شوند و متوجه می‌شوند که او در همان شب از دنیا رفته است.
سرانجام آن علامه پس از عمری پر برکت در راه تألیف، تصنیف، تدریس، تعلیم و تربیت شاگردان دانشمند و خدمتگزار در شب 27 رمضان سال 1110 قمری در اصفهان به دیار باقی شتافت و در کنار مسجد جامع شهر و نزدیک خانه اش و در جوار پدر علامه‌اش ملامحمد تقی مجلسی مدفون شد.
به مناسبت سالروز وفات علامه مجلسی تصاویری از مزار وی در ادامه می‌آید: