گروه جنگ نرم مشرق- غرب تمامی سعی خود را کرد که با قرار دادن مکانیزم "اسنپ بک" در فرایند حل "اختلاف"، آنطور که میخواهد به بهانه کارشکنی ایران، بهانه احتمالی خود در آینده را داشته باشد. با این حال این مکانیزم هم از نظر اندیشکده های غربی کافی نیست و آنها بدنبال راهکاری هستند تا کوچکترین راه برای حرکت تلافی جویانه احتمالی ایران را مسدود کنند. این نوع اقدامات را میتوان به وضوح در رویکرد اندیشکدههایی چون "اندیشکده مستقل دفاع و امنیت" انگلیس دید که در گزارش جدید خود به موضوع "اسنپ بک" سازمان ملل (بازگشت تحریمها به صورت اتوماتیک و بدون نیاز به هیچ مذاکره و چانه زنی علیه ایران) پرداخته است. مکانیزمهای "حل اختلاف" و "اسنپ بک" تحریمها از مهمترین مبانی مربوط به توافق جدید با ایران میباشد. درک این مکانیزمها مشکل بوده و دارای ابهامات پیچیدهای است. در گزارش این اندیشکده انگلیسی آمده است:
برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) توافق شده بین ایران و 1+5 در روز 14 جولای، گام بزرگی در تاریخ منع گسترش سلاح و با 159 صفحه یکی از پیچیدهترین مذاکرات هستهای تاریخ است. طبق این توافق، محدودیتهایی در مورد برنامه هستهای ایران اعمال میگردد و در صورت تخطی این کشور از تعهداتش، اسنپ بک صورت میگیرد. 1+5 از مکانیزم حل اختلاف که اسنپ بک را در خود دارد، به عنوان برگ برنده خود در توافق یاد میکند.
بخشهای پوششدهنده این فرایند حل اختلاف در صورت مشاهده تخطی، دارای پیچیدگی فراوان است. فرایند مقدماتی ذکر شده در پیوست 4 توافق، با در نظر گرفتن رفع تحریمها از شکایات ایران حمایت میکند. در گام اول، ایران و طرفین برجام بر سر تحقق این مورد گفتگو کردند و اگر این بند صورت نپذیرد، هر یک از طرفین توافق میتواند موضوع را به "کار گروه رفع تحریم" که با نماینده ارشد اتحادیه اروپا هماهنگ است ارجاع دهد. این کارگروه، 30 روز فرصت دارد جهت رضایت طرفین، مشکل را رفع نماید. در صورت بروز بنبست در کار، هر کدام از طرفین ناراضی میتواند موضوع اختلاف را به "کمیته مشترک" متشکل از 8 نماینده (6 نفر از 1+5، یک نفر از اتحادیه اروپا، و یک نفر از ایران) ارجاع دهد.
در موارد به غیر از موضوع تحریم، ایران میتواند بطور مستقیم شکایت خود را کمیته مشترک در میان بگذارد. این کمیته، 15 روز وقت خواهد داشت که به موضوع رسیدگی نماید. اما اگر حتی یک نفر از جمع 8 نفر به این نتیجه رسید که موضوع قابل حل نیست، کمیته موظف است که موضوع را به سطح وزاری خارجه ببرد و سپس 15 روز دیگر فرصت باقی است تا مشکل رفع گردد. کمیته وزرا، میتواند این زمان را تمدید نماید و یا موضوع را با هیئت مشاور سه نفره در میان بگذارد. یکی از این سه نفر، مستقل از برجام است. این هیئت موظف ایت که رای خود را تا پایان 15 روز اعلام نماید.
اگر همچنان این مشکل در این سطح هم به نتیجه نرسد، موضوع دوباره به کمیته مشترک ارجاع داده شده و 5 روز وقت برای حل آن در نظر گرفته خواهد شد و نهایتا در صورت عدم حل مشکل، مسئله به شورای امنیت سازمان ملل میرسد تا طرف ناسازگار را تشخیص داده و محکوم نماید.
طبق قطعنامه تایید شده در شورای امنیت در روز 20 جولای، در صورت حل نشدن موضوع در کمیته مشترک، یکی از اعضای شورای امنیت 10 روز وقت دارد تا اقدام به رفع عارضه نماید و در صورت عدم توفیق وی، پرونده در اختیار رییس شواری امنیت قرار خواهد گرفت. در نهایت، اگر 5 عضو دائمی شورای امنیت به نتیجه نرسند، تحریمهای سابق دوباره اعمال خواهد شد. البته اثبات اینکه ایران بطور مخفیانه در حال فعالیت و یا در حال کوتاه کردن زمان دستیابی به بمب هستهای است، کار بسیار مشکلی است.
از آنجایی که ایران میداند اگر پای قضیه به شورای امنیت برسد تحریمها دوباره بازگردانده میشود، پس تلاش خواهد کرد که به عنوان طرف شاکی اقدامی نکند. به جای آن، به طرف پای پس کشیدن از توافق پس از آن 35 روز ناموفق کمیته مشترک خواهد رفت و بدین طریق خود را در چاه شورای امنیت که هیچکدام از اعضای دائم آن نمیتوانند در این مورد از حق وتوی خود به نفع ایران استفاده کنند، نمیاندازد.
طبق برجام، فقط طرف شاکی میتواند موضوع را به شورای امنیت بکشاند. با این حساب اگر ایران احساس کند که کار در مرحله کمیته مشترک قابل حل نیست، با توجه به اینکه پیشتر به آن اشاره شد که در آنجا بازنده خواهد بود، اقدام به عدم اجرای تعهدات خود خواهد کرد و بدین شکل دست 1+5 را در گل خواهد برد. لازم است که در قطعنامه جولای راه حلی اندیشیده شده باشد که دست ایران را برای انجام این تاکتیک ببندد. سازمان ملل، نقش بسیار مهمی در حمایت از تعهدات بینالمللی برای محدود کردن ایران در دستیابی به تکنولوژی هستهای دارد. همانطور که سامانتا پاور -نماینده آمریکا در سازمان ملل- اشاره کرد نیت آمریکا نیل به استراتژی ماشهای هست که دست روسیه و چین را از وتوی علیه تنبیه ایران کوتاه نماید، همین حالا لزوم شفافسازی از سوی طرفین 1+5 در قبال ایران قویا احساس میگردد.