وی افزود: هفته گذشته یک توافق تاریخی بین ایران و ۶ کشور به ظاهر قدرتمند دنیا به سرانجام رسید. توافقی که مورد توجه گسترده جهانیان قرار گرفت.
ظریف تاکید کرد: طرح صهیونیستی امنیتی سازی ایران فرو پاشید و جهانیان از این توافق به عنوان پیروزی عقلانیت و منطق در جنگ طلبی استقبال کرده و آن را نقطه عطفی در روابط بین الملل در دهه های معاصر شناختند.
وزیر امور خارجه تصریح کرد: به اعتراف دوست و دشمن آنچه در این میان به اثبات رسید عزت، خودباوری اقتدار و سربلندی توام همراه با حکمت مردم ایران و رهبر فرزانه ما بود.
وی ادامه داد: در این مذاکرات طولانی و نفس گیر با توکل بر خداوند و با پشتوانه مردم بر همگان ثابت شد که جمهوری اسلامی ایران با ۶ کشور به ظاهر قدرتمند دنیا مذاکره می کند اما باج نمی دهد.
وزیر امور خارجه تصریح کرد: به همه جهانیان ثابت شد که جمهوری اسلامی ایران در سخت ترین شرایط تحمیل و فشار حاضر است سال ها مقاومت و دو سال مذاکره را ادامه دهد ولی در برابر فشار مقاومت کند و از خواسته ها و خطوط قرمز اصلی خود عبور نکند و بالاخره یک بار دیگر بر آمریکا ثابت شد که به تعبیر مقام معظم رهبری باید تسلیم ایران را مگر به خواب ببیند.
ظریف اظهار کرد: فرزندان ملت ایران در این مذاکرات برای ۶ کشور به ظاهر بزرگ دنیا و اتحادیه اروپا روشن کردند که هیچکس هرگز نباید یک ایرانی را تهدید کند.
وی تاکید کرد: برای همه جهانیان ثابت کردند غنی سازی ما و تحقیق و توسعه مرتبط با آن و اصولا هیچ یک از تاسیسات هسته ای ما هیچگاه تعطیل نخواهد شد.
وزیر امور خارجه افزود: برای دنیا به صراحت روشن کردند که برنامه موشکی و تسلیحاتی ما به هیچکس صرف نظر از قدرت ادعایی اش ارتباط ندارد و روشن کردند که اگر کسی در منطقه باید پاسخگو باشد این آمریکا و غرب است که در فلسطین و یمن سوریه با سلاح هایش مردم بی گناه به خاک و خون کشیده می شوند.
ظریف گفت: شدت عصبانیت معاندین جمهوری اسلامی ایران و در رسانه ها رژیم صهیونیستی به خوبی نشان دهنده تثبیت و تحکیم اقتدار منطقه ای و جهانی جمهوری اسلامی ایران است.
وزیر امور خارجه ادامه داد: جای تعجب ندارد که شاهد جیغ و دادهای نخست وزیر عصبانی رژیم صهیونیستی و توسل او به کنگره آمریکا برای رای منفی به توافقی هستیم که از دید او حاضر است خودش را بکشد تا جلوی این توافق را بگیرد که برای رژیم اسرائیل خطری جبران ناشدنی را به دنبال دارد.
وی تصریح کرد: اصلا عجیب نیست که آیپک بزرگترین لابی صهیونیستی در آمریکا به همین منظور تبلیغات چندین میلیون دلاری به راه انداختند تا به تعبیر خود از تصویب این توافق خطرناک جلوگیری کنند.
ظریف گفت: هیچگاه رژیم منفور صهیونیستی در میان متحدین خود تا این حد منزوی نبوده است.
وزیر امور خارجه همچنین با اشاره به مصوبه هسته ای مجلس شورای اسلامی گفت: در اینجا افتخار دارم براساس مصوبه مجلس محترم متن کامل برنامه جامع اقدام مشترک را تقدیم مجلس شورای اسلامی کنم.
وی افزود: توافق هسته‌ای در سطوح مختلف می‌تواند تحلیل شود. می‌توان این توافق را در سطح کلان یا خُرد، سطح منطقه‌ای، بین‌المللی و داخلی، از زاویه تحریم‌ها و از زاویه راهبردی و برنامه دراز مدت هسته‌ای مورد ارزیابی قرار داد.
ظریف خاطر نشان کرد: اما نباید فراموش کرد هر توافقی یک بده بستان است و هر طرف از بخشی از خواسته‌های خود صرف‌نظر می‌کند و سئوال این است که داده‌ها و ستانده‌های ما و ۱+۵، در این داده‌ها و ستانده‌ها چه بوده است؟
عزت و اقتدار ایران در «برجام» حاصل شد
وی ادامه داد: ستانده جمهوری اسلامی ایران در برنامه جامع اقدام مشترک که برجام نامیده می‌شود، عبارت است از حفظ عزت و اقتدار جمهوری اسلامی ایران، تثبیت برنامه هسته‌ای به ویژه غنی‌سازی و رآکتور آب سنگین و فردو و شناسایی بین‌المللی آنها، رفع تحریم‌ها و پایان دادن به ۶ قطعنامه تهدیدآمیز که نه تنها تحریم را به ایران تحمیل می‌کرد، بلکه استفاده از فناوری هسته‌ای را نیز ممنوع کرده بود.
وزیر امور خارجه با اشاره به خواسته طرف مقابل در مذاکرات هسته‌ای، تصریح کرد: خواسته کلیدی طرف مقابل در مذاکرات این بود که از دسترسی ایران به سلاح هسته‌ای از طریق محدودیت‌ها و نظارت‌ها اطمینان پیدا کنند و آنچه امروز طرف مقابل ما به دست آورده است، علیرغم تمامی رجزخوانی‌ها در حقیقت تحصیل حاصل است.
ظریف افزود: بر اساس آموزه‌های دینی و انسانی که بر اساس فتوای تاریخی مقام معظم رهبری تجلی پیدا کرده است. جمهوری اسلامی ایران هیچگاه به دنبال سلاح هسته‌ای نبوده و نیست و ایجاد اطمینان از این امر طبیعی امتیاز خاصی به حساب نمی‌آید.
وی با بیان اینکه پذیرفتن برخی از محدودیت‌هایی که تاریخ انقضای آن مشخص است، برای تحصیل اهداف ایرادی ندارد، افزود: نیازهای کشور بر اساس رفع تحریم‌ها حاصل خواهد شد و با بررسی‌های کارشناسی گسترده، امکان سوءاستفاده از آن وجود ندارد و اطلاعات مخل نظام در اختیار دشمن قرار نخواهد گرفت.
مُهر غنی‌سازی شورای امنیت بر غنی‌سازی در ایران
وزیر امور خارجه با بیان اینکه بزرگترین دستاورد ایران، مُهر غنی‌سازی شورای امنیت بر غنی‌سازی در ایران است، ادامه داد: شورای امنیت در ۶ قطعنامه خود غنی‌سازی را در ایران ممنوع کرده بود و حال نه تنها برنامه هسته‌ای ایران و غنی‌سازی را به عنوان یک برنامه مشروع و قانونی پذیرفت، بلکه کشورها را تشویق به همکاری با ایران می‌کند.
ظریف تصریح کرد: از همه مهمتر برنامه تجاری و صنعتی ایران بوده که به رسمیت شناخته شده است و برنامه هسته‌ای ایران بدون یک روز تعطیلی ادامه خواهد یافت.
وی خاطر نشان کرد: جمهوری اسلامی ایران بر اساس یک طرح مدون و دقیق علمی و فنی در هشت سال نخست برنامه جامع اقدام مشترک با پذیرش برخی محدودیت‌ها نه تنها برنامه هسته‌ای خود را از دیدگاه بین‌المللی تثبیت می‌کند، بلکه تمام پایگاه‌های علمی لازم را با یک برنامه برای تحقیق و توسعه پیشرفته به سمت حرکت به سمت غنی‌سازی صنعتی و تجاری و بهره‌برداری از بهترین و پیشرفته‌ترین سانتریفیوژهای خود و به اقتصادی‌ترین شکل و با بالاترین بهره‌وری برقرار خواهد ساخت.
وزیر امور خارجه ادامه داد: در یک طراحی علمی و کارشناسی ۱۵ ساله به ظرفیتی خواهیم رسید که برای پنج نیروگاه هسته‌ای کافی است و اینها امتیازاتی است که برای بسیاری از کشورهای دنیا یک آرزوی دست‌نیافتنی است.
همه تحریم‌های شورای امنیت و اتحادیه اروپا یکجا لغو خواهد شد
ظریف با بیان اینکه ستانده دیگر جمهوری اسلامی ایران این است که همه تحریم‌های شورای امنیت و اتحادیه اروپا به صورت یکجا و در روز توافق لغو خواهد شد، افزود: مابقی تحریم‌ها به صورت محدودیت زمانی در طی چند سال برداشته می‌شود و رفع تحریم‌های ظالمانه آمریکا و اتحادیه اروپا، ستانده دیگر ایران است.
وی تصریح کرد: ما هیچگاه ادعا نکرده و نمی‌کنیم که برنامه جامع مشترک کاملاً به نفع ایران است و مذاکره یک بده بستان بوده و ما نیز انعطاف‌هایی داشته‌ایم، اما این انعطاف‌ها هدفمند و هوشمندانه بوده است.
وزیر امور خارجه تاکید کرد: فردای توافق وین، «توماس فریدمن» خبرنگار مشهور آمریکایی در روزنامه نیویورک تایمز از اوباما می‌پرسد ۶ قدرت جهان یک طرف میز مذاکره بودند و ایران به تنهایی در طرف دیگر، چرا ما نتوانستیم از این شرایط به‌طوری استفاده کنیم که از توان ایران برای تبدیل شدن به کشوری دارای قدرت اتمی جلوگیری کنیم و چرا نتوانستیم زیرساخت‌های غنی‌سازی ایران را به طور کامل برچینیم و این سئوال امروز در دنیا مطرح می‌شود و هیچکس نمی‌تواند بگوید جمهوری اسلامی ایران تسلیم شده است.
با توافقنامه وین، طرح ایران‌هراسی و اسلام‌هراسی رنگ باخت
وی با بیان اینکه برای نتانیاهو و تندروهای آمریکا این توافق وحشتناکی بود، افزود: نه تنها طرح ایران‌هراسی و اسلام‌هراسی رنگ باخته است، بلکه تمام زیرساخت‌های برنامه هسته‌ای ایران حفظ می‌شود و مسیر حرکت برنامه هسته‌ای ایران با روندی معقول ادامه پیدا می‌کند و ما به یک کشور دارای فناوری هسته‌ای صنعتی تبدیل می‌شویم.
ظریف با اشاره به اینکه تحریم‌های اقتصادی، مالی، بانکی، نفتی، پتروشیمی، تجاری، بیمه و حمل و نقل که به بهانه هسته‌ای توسط آمریکا و اروپا وضع شده بود، در روز توافق لغو می‌شود، تصریح کرد: تحریم تحصیل دانشجویان ایرانی در رشته‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای لغو خواهد شد و برای اولین بار پس از سه دهه تحریم غیرعادلانه ممنوعیت خرید هواپیماهای مسافربری مرتفع شده و امکان بازسازی ناوگان هوایی کشور فراهم خواهد شد.
وزیر امور خارجه خاطر نشان کرد: محدودیت فروش نفت ایران منتفی می‌شود و صادرات فرش و خشکبار در بازارهای جهانی پا خواهد گرفت.
ظریف با بیان اینکه شرکت نفتکش ایران و شرکت های تابعه ایران ایر و سایر نهادها، بانکها و موسسات کشور و در مجموع حدود ۸۰۰ شخصیت حقیقی و حقوقی ایرانی از شمول تحریم ها خارج شده اند، گفت: دسترسی بیشتر ایران به حوزه های تجاری و فناوری، مالی و انرژی تسهیل خواهد شد و برای اولین بار، آمریکا ممنوعیت فعالیت شعبات خارجی شرکت های آمریکایی را لغو خواهد کرد.
وی افزود: آمریکا و اتحادیه اروپا متعهد شدند از اعمال تحریم های جدید مرتبط با هسته ای علیه جمهوری اسلامی ایران اجتناب کنند و از اعمال تحریم های گذشته تحت عناوین جدید خودداری کنند.
وزیر امور خارجه ادامه داد: حتی در حوزه های همکاری بین المللی در زمینه انرژی صلح آمیز هسته ای قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل که تا دیروز این همکاری ها را غیر قانونی اعلام می کرد و مستحق تنبیه می دانست، امروز کشورها را به همکاری با ایران تشویق و ترغیب می کند.
ظریف گفت: نیروگاههای هسته ای، رآکتورهای تحقیقاتی مدرن همراه با فناوری های مربوطه، تولید سوخت هسته ای از جمله سوخت های جدید، تحقیق و توسعه روی فناوری های پیشرفته هسته ای و بسیاری از حوزه های دیگر شامل حوزه های همکاری با ایران شناخته شده است.
وی تاکید کرد: بر اساس برجام، روز گذشته کلیه قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل علیه برنامه هسته ای ایران لغو شد و تنها برخی محدودیت ها به جای ممنوعیت های قبلی طی یک سند ضمیمه قطعنامه که از سوی ۱+۵ صادر شده است، اعمال شد که نه تنها در مقایسه با تحریم های موشکی و تسلیحاتی گذشته ناچیز است، بلکه پس از ماهها مذاکره توانستیم تثبیت کنیم که این محدودیت ها حتی جزئی از توافق ما با ۱+۵ یا به عبارت دیگر برجام به حساب نمی آید. بنابراین رعایت نشدن آنها به معنی نقض توافق نیست.
قطعنامه الزام آور به یک درخواست غیرالزام آور بدل شد
وزیر امور خارجه ادامه داد: بندهای تند و الزام آور قطعنامه ۱۹۲۹ مبنی بر ممنوعیت فعالیت موشکی کشورمان همراه با وظیفه کشورها برای ممانعت از آن و ساز و کار عریض و طویل راستی آزمایی و پیگیری مندرج در آن قطعنامه به یک درخواست غیرالزام آور برای خودداری از فعالیت در حوزه موشک های بالستیک که برای توانمندی حمل سلاح هسته ای طراحی شده اند، تبدیل شد.
ظریف تاکید کرد: این موضوع از آن جهت قابل اهمیت است که با توجه به اینکه جمهوری اسلامی ایران حتی به دنبال سلاح هسته ای نبوده و نخواهد بود، بنابراین در برنامه موشکی ما تاثیری نخواهد داشت.
وی تاکید کرد: تحریم شدید تسلیحاتی ایران لغو و با برخی محدودیت ها جایگزین شد، به نحوی که امکان واردات یا صادرات اقلام دفاعی به صورت موردی فراهم می شود. این مورد نیز منحصر به ضمیمه قطعنامه است و رعایت نشدن آن تاثیری در پایبندی بر برجام نخواهد داشت. این محدودیت ها نیز پس از ۵ سال به طور کامل رفع می شود.
ظریف خاطرنشان کرد: ممنوعیت خرید اقلام حساس با کاربرد دومنظوره لغو و تامین نیازهای ایران از طریق کمیسیون مشترکی که ایران یکی از اعضای ۷ یا ۸ گانه آن است، تسهیل خواهد شد. بعلاوه به دنبال مذاکرات نفس‌گیر، تامین نیازهای دفاعی حتی از این مراحل مستثنی شده است.
وزیر امور خارجه تاکید کرد: برادران و خواهران گرامی شما زمانی به این تغییرات اساسی و ماهوی نسبت به قطعنامه های گذشته پی خواهید برد که توجه کنید تنها تا چند ماه قبل اکثریت اعضای ۱+۵ و شاید همه آنها به دنبال حفظ تمامی تحریم های ۳۵ گانه اشاعه ای، تسلیحاتی و موشکی با حفظ عبارات «خطرناک» در ۶ قطعنامه قبلی بوده اند.
وی گفت: این در حالی است که با مقاومت و منطق محکم فرزندان شما مردم انقلابی به این حد که آنها خارج از چارچوب توافق رضایت دادند.
ظریف ادامه داد: البته ما مواضع خود را در این موارد به صورت شفاف و صریح در بیانیه جمهوری اسلامی که دیروز پس از تصویب قطعنامه صادر و به عنوان سند شورای امنیت ثبت گردید، منعکس کردیم.
وزیر امور خارجه تصریح کرد: شاخصه یک توافق خوب از نظر همه ما رعایت خطوط قرمز و چارچوب های اصلی ترسیم شده از سوی مقام معظم رهبری است. تیم مذاکره کننده معتقد است در طول دو سال گذشته تمامی چارچوب ها را سرلوحه کار خود داشته است و از ابتدای مذاکرات و در طول دو سال گذشته بسیاری از خطوط ترسیمی به تدریج محقق گردیده است که شامل پذیرش غنی سازی در ایران، حفظ ماهیت آب سنگین اراک، عدم تعطیلی هیچ یک از تاسیسات، عدم نظارت بر سیستم های تسلیحاتی و موشکی ایران، عدم ورود به موضوعات غیرهسته ای، لغو فوری تحریم های اقتصادی، مالی و بانکی، لغو فوری قطعنامه های سازمان ملل و بسیاری موارد دیگر می شود.
وی خاطرنشان کرد: در طول چند ماه گذشته که با نزدیک شدن به پایان مذاکرات، مباحث دقیق تر و حساس تر می شد، خطوط قرمز نظام نیز دقیق تر مشخص شدند و آن موارد را نیز با جدیت پیگیری کردیم و به حمدالله امروز می توانم خدمت شما گزارش دهم همان گونه که قبلا در محضر رهبر معظم انقلاب به عرض ایشان رساندم که در حد توان اکثریت این خط قرمزها و یا تمامی آنها را رعایت کرده ایم.
ظریف گفت: تحریم های اقتصادی و مالی مرتبط با برنامه هسته ای جمهوری اسلامی به طور کامل و در روزی که به عنوان روز توافق شناخته خواهد شد، لغو و در روز اجرایی شدن، عملا و به صورت اتوماتیک و خودکار برداشته می شود.
وزیر امور خارجه با اشاره به تحریم های تسلیحاتی نیز تاکید کرد: این تحریم ها به شکلی که اشاره کردم از ابتدا به محدودیت تبدیل شده و بعد از مدت معینی برداشته خواهد شد و نقض این تحریم ها، نقض توافق نخواهد بود.
وی بیان کرد: تحریم های اشاعه ای مربوط به کالاهای دو منظوره لغو ولی در عمل از طریق یک کانال با عضویت ایران انجام خواهد شد.
ظریف به بحث همزمانی لغو تحریم ها با امضای توافق اشاره کرد و گفت: ابتدا شورای امنیت کلیه قطعنامه های خود را قبل از اینکه کوچکترین اقدامی توسط ایران انجام شود، روز گذشته لغو کرد. این کار علیرغم مخالفت کنگره آمریکا و تلاش آنها برای جلوگیری از آن و بنا بر اصرار جمهوری اسلامی ایران و برخی اعضای ۱+۵ انجام شد تا هیچ اقدامی توسط ما پیش از لغو کلیه تحریم های شورای امنیت سازمان ملل انجام نگیرد، این به معنی کاستن از اختیارات جمهوری اسلامی برای طی مراحل قانونی تصویب نیست.
اثربخشی اقدامات ایران و طرف مقابل همزمان است
وزیر امور خارجه در بخش دیگری از سخنان خود گفت: پیش از شروع اقدامات ایران و قبل از آنکه حتی یک پیچ و مهره باز شود، طرف‌های آمریکایی و اروپایی تحریم‌های خود را قانوناً، رسماً و کتباً لغو خواهند کرد. اثربخشی این اقدامات همزمان با اثربخشی اقدامات ایران صورت خواهد گرفت.
ظریف تصریح کرد: همزمان با اقدامات هسته‌ای ایران، طرف مقابل اقدامات قانونی، تدوین مقررات اجرایی، آماده‌سازی، توجیه بنگاه‌های اقتصادی و مالی در همین زمین که ما اقدام می‌کنیم، آنها نیز انجام می‌دهند و علاوه بر مقررات «برجام»، دستورات داخلی برای رفع تحریم‌ها با هماهنگی جمهوری اسلامی ایران انجام خواهد گرفت.
وی افزود: همانگونه که آژانس یک رشته اقدامات مشخص از سوی ایران را تائید می‌کند که با توجه به اینکه ناظر بر قضاوت محتوایی از سوی آژانس نیست، مورد مخالفت مقام معظم رهبری قرار ندارد، ایران نیز اقدامات متناظری برای راستی‌آزمایی رفع تحریم‌های طرف مقابل برای مشورت در این خصوص انجام خواهد داد.
ظریف گفت: اصل تنازع حتی در زمانبندی لغو کامل تحریم‌ها توسط کنگره آمریکا و ارائه پروتکل الحاقی به مجلس شورای اسلامی جهت بررسی و تصویب نیز رعایت شده است.
وزیر امور خارجه ادامه داد: در بحث راستی‌آزمایی اقدامات ایران قبل از برداشته شدن تحریم‌ها، همانگونه که اشاره شد خطوط قرمز رعایت شده است و نقش آژانس تنها نقشی کمی است؛ همانگونه که طی دو سال گذشته این نقش را در مورد اجرای توافق ژنو انجام دادیم.
هیچ اقدامی موکول به گزارش کیفی آژانس نیست
وی تصریح کرد: برای حصول اطمینان از صحت عملکرد آژانس در موضوع موارد اختلافی گذشته که به غلط PMD می‌گویند، جدول زمانی اجرای توافق به گونه‌ای طراحی شده است که قبل از کسب اطمینان لازم، هیچ اقدامی در حوزه هسته‌ای توسط ایران انجام نخواهد شد.
ظریف گفت: در مراحل بعدی نیز دوره‌های زمانی معین در نظر گرفته شده است و هیچ چیز از جمله پایان رسیدگی شورای امنیت، رفع محدودیت‌های تسلیحاتی و یا رفع محدودیت‌های موشکی موکول به گزارش محتوایی آژانس نخواهد بود و این علیرغم تاکید دو ساله طرف‌های مذاکره ماست.
وزیر امور خارجه ادامه داد: البته توانسته‌ایم این نکته را بگیریم که اگر آژانس زودتر توانست به نتیجه‌گیری در مورد عدم فعالیت‌های اعلام نشده در ایران برسد، محدودیت‌ها زودتر برداشته شود. ما در این موضوع کاری کردیم که آنها می‌توانند به نفع ما کاری را انجام بدهند اما به ضرر ما نمی‌توانند اقدامی را صورت دهند.
وی با اشاره به خط قرمز حفظ حریم امنیتی و حُرمت دانشمندان هسته‌ای، تاکید کرد: در توافق امضا شده اخیر بین ایران و آژانس که با نظارت دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی کشورمان همراه بوده است، به گونه‌ای اقدام شده که تمامی ملاحظات ایران رعایت خواهد شد.
ظریف افزود: در آینده نیز همه نظارت‌ها بر طبق روش‌های بین‌المللی در قالب پروتکل الحاقی به گونه‌ای انجام خواهد گرفت که حقوق حاکمیتی ایران رعایت شود و این موضوع در حداقل ضرورت خواهد بود و این اطمینان گرفته شد که در فعالیت‌های نظامی و امنیتی ایران دخالتی انجام نشود.
دوره محدودیت برنامه هسته ای ایران ۸ ساله است
وزیر امور خارجه اظهار کرد: در بحث دوران محدودیت‌ها، تاکید بر خط قرمز رهبری مبنی بر اینکه محدودیت غنی‌سازی و تحقیق و توسعه باید زیر ۱۰ سال باشد، اصلی‌ترین محور مورد اختلاف و از دعواهای عمده در آخرین دوره‌های مذاکرات بود که تا آخرین لحظات نیز ادامه پیدا کرد و نهایتاً همانطور که در متن برجام مشخص است، دوره هشت ساله برای محدودیت برنامه هسته‌ای ایران و تحقیق و توسعه صراحتاً ذکر شده است و پس از آن برنامه ایران سیر طبیعی خود به سمت تجاری و صنعتی شدن را با یک شیب معقول طی خواهد کرد.
وی اضافه کرد: باز هم برای رعایت نگرانی‌های مقام معظم رهبری و ملت ایران تحقیق و توسعه و ادامه پیشرفت سانتریفیوژهای ما انجام خواهد شد که رئیس سازمان انرژی اتمی در خصوص این موضوع مسائلی را مطرح خواهد کرد.
وزیر امور خارجه گفت: دو مورد که با سر و صداهای زیاد از سوی کاخ سفید با عنوان دوره‌های بیست و بیست و پنج ساله مطرح می‌شود، محدودیت نیستند که خلاف خطوط قرمز تعیین شده باشند، بلکه صرفاً اقدامات شفافیت‌ساز مانند نظارت بر معادن است که پس از بررسی کارشناسانه نه تنها مشکلی برای کشور ایجاد نمی‌کنند، بلکه از بسیاری از اتهامات در آینده که می‌تواند به درخواست‌های غیرمنطقی برای دسترسی منجر شود نیز جلوگیری خواهد کرد.
در فردو تا حد ممکن خطوط قرمز را رعایت کردیم
ظریف با اشاره به خطوط قرمز مربوط به فردو، گفت: شش زنجیره سانتریفیوژ یعنی هزار و ۴۴ ماشین با کلیه زیرساخت‌ها در این مرکز باقی خواهند ماند که از این میان دو زنجیره به فعالیت بدون تزریق گاز ادامه خواهند داد و چهار زنجیره با تمام امکانات در جای خود باقی می‌ماند. در این زمینه خط قرمزها تا حد ممکن رعایت شده است و به مقام معظم رهبری نیز گزارش آن را ارائه کرده‌ایم.
وی به خط قرمزهای مربوط به راکتور سنگین اراک اشاره کرد و گفت: تمامی خطوط قرمز در این رابطه به طور کامل رعایت شده است؛ اول اینکه ماهیت آب سنگین اراک در جریان مدرن‌سازی به طور کامل حفظ می‌شود و بدین منظور طراحی مفهومی راکتور جدید توسط دانشمندان هسته‌ای کشورمان صورت گرفته است و عیناً ضمیمه توافق شده است. ثانیاً در ضمیمه شماره پنج که در جدول زمانبندی است، صریحاً قید شده که هر اقدامی در اراک برای خروج قلب راکتور پس از انجام توافق بین ایران و چین و دیگر اعضای علاقه‌مند گروه ۱+۵ صورت خواهد گرفت که این نگرانی مقام معظم رهبری نیز مد نظر قرار گرفته باشد.
وزیر امور خارجه افزود: مجوز این اقدام که قبل از این دارای یک ممنوعیت شدید در قطعنامه‌های قبلی شورای امنیت سازمان ملل بود، بر اساس ماده ۴۱ منشور ملل متحد در قطعنامه‌ای که دیروز صادر شد، داده شده است.
ظریف ادامه داد: نگرانی مقام معظم رهبری در خصوص تولید سوخت در داخل کشور در متن اصلی و ضمیمه شماره یک توافق تصریح شده است که ایران امکان تولید سوخت در داخل خاک خود را دارد و حتی ذکر شده است که کمیسیون مشترک باید در این زمینه به ایران کمک کند.
وی گفت: در توافق همچنین آمده است سوخت راکتور اراک بعد از سوخت اولیه در ایران ساخته خواهد شد. همچنین تاکید شده است در صورتی که سوخت ساخته شده در ایران با کمک بین‌المللی دارای استانداردهای لازم باشد، از محدوده ۳۰۰ کیلوگرمی خارج نمی‌شود. ذخایر مواد غنی شده کشور از بین نخواهد رفت. یا در داخل کشور به اورانیوم طبیعی تبدیل می‌شود یا در مقابل دریافت اورانیوم طبیعی فروخته خواهد شد. بدین ترتیب نه تنها ایران وارد بازار انحصاری فروش مواد غنی شده، می‌گردد؛ بلکه تحریم فروش مواد اولیه هسته‌ای به ایران که ۳۵ سال است علیه این مردم انجام می‌شود، با دستور شورای امنیت سازمان ملل برداشته خواهد شد؛ به همین دلیل است که یک بند دیگر از قطعنامه مصوب دیروز در شورای امنیت ذیل ماده ۴۱ این مجوز را صادر می‌کند.
وزیر امور خارجه خاطر نشان کرد: برخی دوستان ممکن است نگران باشند که چرا چندین بار ماده ۴۱ در قطعنامه دیروز ذکر شده است، اما باید بگویم که تمامی مواردی که ذیل ماده ۴۱ در قطعنامه آورده شده، مربوط به رفع تحریم‌ها و مقررات در ارتباط با آنها از روز گذشته است. در واقع از دیروز امکان خرید و فروش اورانیوم توسط ایران و امکان بازسازی راکتور آب سنگین اراک فراهم شده است و حتی لازم نیست دیگر منتظر روز اجرایی شدن توافق بمانیم.
ظریف در ادامه با بیان اینکه من از همه تقاضا دارم این امتیازها را به ضرر خودمان تفسیر نکنند، گفت: برخلاف خواست و اصرار دائمی طرف مقابل، هیچ یک از سانتریفیوژها و زیرساخت‌های آنها از کشور خارج نمی‌شوند و منهدم نمی‌گردند و قلب راکتور اراک نیز پس از خروج در کشور نگهداری خواهد شد.
وزیر امور خارجه با اشاره به خط قرمز بعدی نظام مبنی بر خودداری از پذیرش بازرسی و یا قبول ممنوعیت در حوزه صنایع دفاعی، گفت: این موضوع به صورت کامل در توافق آورده شده و در قطعنامه شورای امنیت نیز به صورت قابل قبولی تامین شده است و به محضر مقام معظم رهبری نیز گزارش کرده‌ایم.
وی افزود: با مقاومت بسیار شدید تیم مذاکره‌کننده، طرف مقابل خواسته‌های اولیه خود برای نظارت و راستی‌آزمایی در برنامه موشکی و تست‌های موشکی را به طور کامل کنار گذاشت. در قطعنامه ۲۲۳۱ که روز گذشته تصویب شد، ممنوعیت شدید هر گونه برنامه موشکی ایران با پیگرد و پیشگیری همراه با اقدامات قهرآمیز ذیل فصل هفتم منشور ملل متحد از قطعنامه ۱۹۲۹، خارج و به یک محدودیت غیرالزام‌آور تبدیل شد و کلیه ساز و کارهای نظارتی که تا روز قبل از توافق برجام بر حفظ آنها اصرار داشتند، حذف شده است.
ظریف گفت: من، دوستان و کارشناسان عزیز را دعوت می‌کنم که فقط برای یک بار بند ۹ اجرایی و بند ماقبل آخر قطعنامه ۱۹۲۹ را با دقت مطالعه کنند و آن را با بند سوم ضمیمه دوم قطعنامه ۲۲۳۱ مقایسه کنند و آن زمان متوجه خواهند شد که چه تحول مهمی در این زمینه اتفاق افتاده است.
موضوع موشک و تسلیحات فقط در قطعنامه آمده است نه در برجام
وزیر امور خارجه ادامه داد: همچنین نحوه اشاره به موشک‌های بالستیک به صورت محتوایی دگرگون شده است و به جای عبارت «موشک‌های بالستیک دارای قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای» که در همه قطعنامه‌های قبلی و قطعنامه‌های کلی شورای امنیت مثل قطعنامه ۱۵۴۰ و ۱۸۸۷ ذکر شده‌اند، در چند روز آخر با تلاش خدمتگزاران شما به عبارت «موشک‌های بالستیک که برای قابلیت حمل سلاح هسته‌ای طراحی شده‌اند»، تبدیل شده است.
وی افزود: همانگونه که در بیانیه آوردیم، توانمندی‌های نظامی ایران از جمله موشک‌های بالستیک منحصراً برای دفاع، مشروع هستند و این تجهیزات برای قابلیت حمل سلاح هسته‌ای طراحی نشده‌اند و بنابراین خارج از حیطه و صلاحیت قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل و پیوست‌های آن می‌باشد.
ظریف تاکید کرد: موضوع موشک و خرید و فروش سلاح صراحتاً خارج از توافق و تنها جزئی از قطعنامه است و عدم اجرای آن، تخلف محسوب نخواهد شد و این امر در متن برجام تصریح شده و در بیانیه جمهوری اسلامی ایران نیز توضیح داده‌ایم که ایران تفاهم مشترک و توافق صریح همه شرکت‌کنندگان در برجام را مورد تاکید قرار می‌دهد که بر مبنای آن مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل در تهیه برجام به مثابه مفاد برجام نبوده و به هیچ وجه نمی‌تواند اجرای برجام را تحت تاثیر قرار دهد.
وزیر امور خارجه خاطر نشان کرد: برای تاکید بر حقوق کشور جهت تامین نیازهای دفاعی و همکاری با متحدین در مبارزه با افراط و تروریسم در بیانیه جمهوری اسلامی تصریح کردیم که دولت ایران مصمم است به طور فعال برای ارتقای صلح و ثبات در منطقه در مواجهه با تهدید فزاینده و تروریسم کمک کند و ایران نقش پیش‌روی خود را برای مبارزه با این خطر ادامه خواهد داد و آماده است با همسایگان خود و جامعه بین‌المللی در پرداختن به این تهدید مشترک جهانی به طور کامل همکاری کند و علاوه بر این جمهوری اسلامی تدابیر لازم برای تقویت توانمندی‌های دفاعی خود به منظور حراست از استقلال، حاکمیت و تمامیت ارضی خود در مقابل هر گونه تجاوز و همچنین مقابله با تهدید تروریسم در منطقه را ادامه خواهد داد.
وی افزود: روز گذشته قطعنامه جدید شورای امنیت در رابطه با موضوع هسته‌ای ایران صادر شد؛ قطعنامه‌ای که حاصل بده بستان زیاد است، ولی برجام را مورد تائید قرار داده و بدین وسیله برنامه غنی‌سازی ایران را مورد شناسایی قرار خواهد داد. این یک قطعنامه منحصر به فرد در تاریخ شورای امنیت به شمار می‌رود که دارای ویژگی‌های زیادی است.
ظریف گفت: برای اولین بار است که در تاریخ شورای امنیت که کشوری با مذاکره و بدون جنگ یا تسلیم و بدون اجرای الزامات شش قطعنامه فصل هفتمی منشور سازمان ملل از زیر بار تحریم‌ها و فشارها آزاد می‌شود.
وزیر امور خارجه گفت: برخلاف شش قطعنامه قبلی، این قطعنامه تحت ماده ۲۵ منشور ملل متحد و نه تحت ماده ۴۱ از فصل هفتم صادر شده است. البته به دلیل اعمال تحریم‌ها در قطعنامه‌های قبلی ذیل ماده ۴۱، لغو آنها و مقررات مربوط به لغو آنها نیز ناگزیر باید در قالب ماده ۴۱ در متن قطعنامه شکل بگیرد. اما این به این معنا نیست که برنامه هسته‌ای ایران ذیل فصل هفتم و ماده ۴۱ به عنوان تهدیدی علیه صلح و امنیت بین‌المللی به شمار رود و همانطور که در بند هفتم مقدمه قطعنامه آمده است، این قطعنامه نمایانگر یک تغییر بنیادین در رویکرد شورای امنیت سازمان ملل نسبت به جمهوری اسلامی ایران است.
ظریف تصریح کرد: برای نخستین بار در تاریخ شورای امنیت سازمان ملل است که کشور هدف در تدوین و تامین قطعنامه مورد مشورت قرار گرفته است. چنین اقدامی در تاریخ شورای امنیت سازمان ملل سابقه نداشته است.
وی افزود: با ضمیمه شدن برجام به قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، برنامه هسته‌ای ایران و غنی‌سازی علیرغم تمام قطعنامه‌های قبلی پذیرفته شده و مورد تائید قرار گرفته است.
وزیر امور خارجه با بیان اینکه دیگر چیزی به نام تحریم در قطعنامه شورای امنیت وجود ندارد، گفت: آن دسته از تحریم‌های غیراقتصادی و مالی که قرار بود در فاصله معقولی لغو شود، تنها به برخی محدودیت‌های موقت تبدیل شد که تاریخ انقضا دارند و هیچ ساز و کاری برای ضمانت اجرایی آن وجود ندارد.
ظریف افزود: درواقع قطعنامه جدید، رژیم تحریم های شورای امنیت را در کل برمی‌چیند و نکته مهم دیگر که در یکی دو روز گذشته به صورت ناقص و حتی مخاطره‌آمیز مطرح شده است و باید اصلاح شود و من اینجا مجدداً تکرار می‌کنم، این است که به صراحت برنامه جامع اقدام مشترک بین مفاد قطعنامه و مفاد برجام تفکیک قائل شده است و قطعنامه را جزئی از برجام نمی‌داند و لذا نقض احتمالی قطعنامه را نقض برجام محسوب نمی‌کند.
وی افزود: همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند تمام قابلیت‌های دفاعی و امنیتی کشور حفظ خواهد شد و سیاست‌های منطقه‌ای جمهوری اسلامی دستخوش تغییر نمی‌شود و سیاست حمایت از متحدین نیز برای مقابله با افراط و تروریسم ادامه خواهد یافت.
وزیر امور خارجه با بیان اینکه قطعنامه ۲۲۳۱ دارای یک نقشه راه از ابتدا تا انتها است، تاکید کرد: این قطعنامه همه گام‌ها تا زمان این لغو کامل تحریم‌ها و اقدامات مرتبط را پیش‌بینی کرده است و به عبارت دیگر این آخرین قطعنامه شورای امنیت در خصوص موضوع هسته‌ای ایران خواهد بود؛ به همین دلیل است که برخی مفاد آن پیچیده بوده و حتی برای برخی از دوستان نگرانی ایجاد کرده است.
ظریف افزود: من از دوستان خواهش می‌کنم که به تلاش‌ها و دست و پا زدن‌های برخی کشورها برای جلوه دادن شکل دیگری از این وضعیت توجه نکنند، چرا که قطعنامه صریح بوده و سخنان آنها بی‌ارزش است.
وی تاکید کرد: یکی از این نکات موضوع برگشت‌پذیری تحریم‌هاست و به عبارت دیگر بازگشت قطعنامه‌های قبلی است؛ اولاً لازم است توجه شود که بازگشت‌پذیری صرفاً در قطعنامه مطرح نشده است و موضوع بازگشت‌پذیری یکی از موضوعات برجام است که در دو صفحه آخر آن آمده است و یک وضعیت دو طرفه است که جمهوری اسلامی به همان میزان می‌تواند از آن بهره‌مند شود و از نگرانی‌های ایران بکاهد.
وزیر امور خارجه افزود: البته چون قطعنامه با تحریم‌ها سر و کار دارد که در گذشته علیه ما وضع شده بودند و این قطعنامه آنها را رفع می‌کند، به ناچار بحث بازگشت‌پذیری تحریم‌ها به قطعنامه ارتباط دارد. اما این به این معنی نیست که بازگشت‌پذیری مرتبط با تحریم‌ها باشد.
ظریف گفت: در روند و ساز و کار بازگشت‌پذیری، یک روند زمانبندی شده، طراحی شده است که این اقدام را از امکان بهانه‌گیری اعضا مصون می‌دارد و نهایتاً جمهوری اسلامی اعلام کرده است که در صورتی که به هر دلیلی تحریم‌های شورای امنیت به شکل کامل و ناقص برگردد، ایران خود را موظف به اجرای تعهدات داوطلبانه خود در برجام نمی‌داند و بر متن بیانیه جمهوری اسلامی اضافه کردیم که در این صورت ایران نسبت به همکاری خود با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تجدید نظر خواهد کرد.
مانع واقعی بهانه جویی ها، اقتدار ایران است
وی افزود: آنها اگر بخواهند تحریم‌ها را مجددا برگردانند، باید هزینه سنگین سیاسی را پرداخت کنند که نتیجه آن بی‌توجهی و بی‌اعتباری جامعه بین‌المللی نسبت به قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل خواهد بود و باید گفت سیر ورود بنگاه‌های اقتصادی به ایران یکی از موانع بازگشت‌پذیری تحریم‌هاست که دولتمردان آمریکایی به شدت از آن نگران هستند.
وزیر امور خارجه ادامه داد: البته آنچه که مانع واقعی این بهانه‌جویی‌ها است، قدرت و اقتدار جمهوری اسلامی ایران است. مهم این است که ظرفیت بازگشت‌پذیری در برنامه هسته‌ای ایران بسیار بالاست و حتی برخلاف تصور عمومی، منتقدین آمریکایی توافق هسته‌ای ادعا می‌کنند که سرعت بازگشت ایران به برنامه قبلی خود به مراتب بالاتر از سرعت توان آمریکا برای بازسازی ساختمان تحریم‌ها است.
ظریف تاکید کرد: روزی که ساختمان تحریم‌ها بر هم بپاشد، دیگر بنای آن ممکن نخواهد بود. البته باید تاکید کنم که این موضوع حتما خواسته ایران نبوده است، بلکه طرف مقابل همواره در برابر لغو یکباره تحریم‌های شورای امنیت مخالفت می‌کرده است و تنها حاضر به تعلیق کوتاه مدت قطعنامه‌ها بود. اما نهایتاً در یک مذاکره طولانی و نفس‌گیر در پی تسلیم غرب مقابل خواست راهبردی ما، این موضوع مورد پذیرش قرار گرفت.
در مقابل زیاده خواهی های طرف مقابل ایستادگی می کنیم
وی افزود: برجام به اعتراف تحلیلگران منطقه‌ای و جهانی، جایگاه ایران را به عنوان بزرگترین قدرت منطقه‌ای تثبیت می‌کند؛ قدرتی که در عین سیاست‌های اصولی خود در مقابل نظام سلطه می‌تواند بزرگترین و پیچیده‌ترین بحران‌های بین‌المللی را با مذاکره و از طریق مسالمت‌آمیز حل و فصل کند و در عین حال همه ظرفیت‌ها و توانایی‌های برنامه هسته‌ای خود را حفظ کرده و با برخورداری از همکاری‌های بین‌المللی، ظرفیت‌های اقتصادی خود را با نشاط و آرامش ادامه دهد.
وزیر امور خارجه تصریح کرد: ما از این پس به دقت رفتار طرف مقابل را رصد خواهیم کرد و در برابر هر گونه تخلف و زیاده‌طلبی همانگونه که در طول سال‌های گذشته ایستادگی کردیم، مقاومت خواهیم کرد.
ظریف خطاب به ملت ایران با بیان اینکه آنچه به دست آمده است، تنها حاصل تلاش گروه مذاکره‌کننده نیست، گفت: این توافق نتیجه و تجلی عزت و اقتدار ملی است و به تعبیر مقام معظم رهبری در نماز عید فطر شش کشور سال‌هاست تلاش می‌کنند ایران را از پیگیری صنعت هسته‌ای‌اش بازدارد و حتی می‌خواهند پیچ و مهره‌های صنعت هسته‌ای را باز کنند اما امروز مجبور شدند گردش چند هزار سانتریفیوژ و ادامه تحقیق و توسعه در ایران را بپذیرند و تحمل کنند و این معنایی جز اقتدار ملت ایران ندارد.
وی تاکید کرد: اکنون وظیفه مهم ما حفظ وحدت و انسجام ملی است که خمیرمایه اقتدار و صلابت ماست. آنچه برای ما در این مسیر ۱۲ سال گذشته به ارمغان آورده است، مقاومت و صبوری مردم ایران در برابر تمامی فشارها، تهدیدها، تحریم‌ها و تکیه بر توانمندی‌های داخلی و خودباوری در کنار هدایت‌های داهیانه مقام معظم رهبری بوده است.
وزیر امور خارجه در پایان گفت: همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند موضوع هسته‌ای نباید بستری برای دودستگی در داخل کشور شود. امروز باید در شرایطی که دنیا ایران را مقتدر و رهبر فرزانه ما را پیروز بزرگ این نبرد تاریخی می‌دانند و دوستان ما در جبهه مقاومت اسلامی در منطقه همگی شاد و مشعوف از این اقتدار و قدرت هستند و بدخواهان این ملت عزا و ماتم گرفته‌اند، ما نیز یکدل و یک‌زبان، گفتمان غلبه اراده مردم بر فشار تحمیل را تقویت کنیم و بیاییم فارغ از همه دسته‌بندی‌های سیاسی، با تمام توان، عزت و خودباوری این مردم را پاسداری کنیم.