گروه سیاسی مشرق – شاید شما هم که صبح‌ها برای رفتن به سرکار از وسیله نقلیه‌تان استفاده می‌کنید مجبور باشید که انبوه گردوغباری که به خودرویتان نشسته که هرروز بیشتر از روز گذشته می‌شود را بزدایید. یا اینکه از گردوغباری که به آسمان پیچیده عطسه‌تان گرفته و گلویتان خشک‌شده باشد. واقعیت این است که گردوغبار و یا همان ریز گردها پدیده شوم این‌روهای زیست‌محیطی کشورمان است که به‌شدت در حال افزایش است.

حالا دیگر گردوغبار و ریز گرد خوزستان و اهواز ندارد،‌ بلکه تهران، کرج، اصفهان و سیستان و بلوچستان و ... نیز با این عارضه زیست‌محیطی دست‌به‌گریبان هستند و بیماری‌های خاصی که از این مسئله بروز می‌کند دامن‌گیر شهروندان اغلب شهرهای بزرگ و کوچک کشورمان شده است اما این هشدارها اغلب از سوی نمایندگان و مردمی که روزانه با این مشکل سروکار دارند مطرح می‌شود و مسئولان ذی‌ربط نیز حل این مسائل را به آینده و اقدامات طولانی مدت حواله می‌دهند.

در همین رابطه، کارشناسان سازمان هواشناسی پدیده گردوغبار و بارش باران را دو پدیده غالب در کشور مطرح می‌کنند که به تهران هم چندی است سرایت کرده است.[1]

این مسئله تا جایی مطرح‌شده که برخی از نمایندگان مجلس خواستار تشکیل ستاد بحران در حوزه‌های انتخابیه خود شده‌اند. در همین راستا حلیمه عالی نماینده مردم زابل در مجلس شورای اسلامی روز یکشنبه 18 مرداد در تذکری شفاهی با اشاره به خشک شدن دریاچه هامون گفت: اکنون مردم سیستان شن‌های کف این دریاچه را استنشاق می‌کنند و ریه‌هایشان خشکیده است.

وی با ابراز شگفتی از رئیس سازمان محیط‌زیست که گفته بود هامون پر از آب است اظهار داشت: هامون 18 سال است که خشک‌شده است و مردم مظلوم سیستان خواستار تشکیل ستاد بحران هستند.[2]

پدیده گردوغبار در شهرهای دیگر نیز به همین شکل در روزهای اخیر اتفاق افتاده است که بازهم سکوت مسئولان ذی‌ربط در سازمان محیط‌زیست کشور در رابطه به انتقادات را در پی داشت.

در همین رابطه، عصر روز یکشنبه 18 مردادماه غبار آسمان کرج را فراگرفت و شهر را در گردوخاک فروبرد. با وقوع این پدیده شعاع دید کاهش‌یافته و آلودگی‌هایی نیز در هوای کرج ایجادشده است.[3]

همچنین مجید بیجندی مدیرکل هواشناسی اصفهان نیز بابیان اینکه در سال گذشته اصفهان در همه روزها شاهد وجود پدیده گردوغبار بود در کنفرانس خبری در یکشنبه 18 مردادماه گفت: امسال وضعیت هوای اصفهان در پدیده "گردوغبار" بحرانی شده است.[4] این در حالی است که این استان در خردادماه سال جاری میزبان گردهمایی مدیران کل محیط‌زیست کشور بود.[5] و در همین گردهمایی بود که ابتکار بیان داشت که خبرهای خوبی درباره دریاچه هامون درراه است[6] اما به گفته حلیمه عالی نماینده زابل هنوز هیچ اتفاق خاصی در این راستا نیفتاده است.

اما باوجوداینکه کارشناسان و نمایندگان این شهرها بیان می‌کنند که وضعیت گردوغبار در این شهرها بحرانی است اما هنوز نه نشانی از پیگیری این موارد به‌طور ویژه در سازمان محیط‌زیست دیده و ستاد بحرانی برای این منظور شکل‌گرفته  و نه حتی سازمان محیط‌زیست در این زمینه اقدام عاجلی انجام داده است و بیشتر نسخه‌های کوتاه‌مدت در این زمینه ارائه‌شده است. نسخه‌های ابتکاری خانم ابتکار نیز در این راستا بسیار جالب‌توجه است که بیشتر نشان‌دهنده اجرای سیاست برون‌سپاری مسئولیت از سوی سازمان محیط‌زیست است و انتقاد از دیگر ارگان‌ها و سازمان‌هاست که انتقاد از مجلس یکی از این موارد است که سیاسی‌کاری در آن مشهود است.

در همین زمینه رئیس سازمان محیط‌زیست همواره با انتقاد از مجلس که با این سازمان همکاری می‌کند، درحالی‌که مدت زیادی به فعالیت این مجلس باقی است ابراز امیدواری می‌کند که در مجلس بعد این مشکلات مرتفع گردد.[7]

در این میان یکی از نسخه‌هایی که معصومه ابتکار، رئیس سازمان محیط‌زیست در مورد در امان ماندن از ریز گردها و آلودگی‌ها ارائه داده خارج شدن از محل‌های آلوده است. موضوعی که در سال 92 در پاسخ به انتقادات در مورد افزایش آلودگی در شهر تهران پیشنهاد کرد و گفت:‌ آن‌هایی که کودک و مریض دارند از تهران بروند که این راه سریع‌ترین راه برای گریز از آلودگی هواست. [8]

موضوعی که به نظر می‌رسد لااقل توسط خود رئیس سازمان محیط‌زیست در مأموریت‌ها و سفرهای کار لحاظ می‌شود. وی اغلب سفرهایی که اخیراً انجام داده است به مناطق شمالی به‌ویژه مازندران[9] و شکارگاه‌های طبیعی بوده است. [10]

وی در سفری که به خراسان انجام داد نیز همین رویه را ادامه داد و از مناطق شکارممنوع کلیلاق در فریمان بازدید کرد؛ منطقه‌ای که دارای پوشش گیاهی منحصربه‌فرد است و چشمه‌سارهای آن حتی در خشک‌ترین ایام سال همچنان پر آب و تأمین‌کننده اصلی آب وحوش است و گله‌های قوچ و میش از آن سیراب می‌شوند.[11]

ابتکار حتی درحالی‌که بعد از یک هفته به مناطق سیل‌زده سوادکوه سفر کرد، در بازدید از این مناطق از خودرو خارج نشد و تنها از خیابان‌های این مناطق گذر کرد. این موضوع موجبات نارضایتی مسئولان این شهر را فراهم کرد و شهردار شهر زیرآب و همچنین رئیس شواری این شهر سیل‌زده چنین عملی را بی‌اعتنایی و بی‌احترامی رئیس سازمان محیط زیست به مردم این شهر دانسته و از این مسئله گلایه کردند.[12]

رئیس سازمان محیط‌زیست البته اولویت کاری همچون رسیدگی به امور سیاسی جناح مطبوع خود را نیز رعایت می‌کند. وی اخیراً در چالش سیاسی که میان محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهور سابق و اسحاق جهانگیری بوجود آمده از اسحاق جهانگیری جانب‌داری کرد[13] و نشست مشترکی نیز با وزیر خارجه جنجالی فرانسه لوران فابیوس برگزار کرد.[14] البته ابتکار پیش‌ازاین نیز در بحبوحه مذاکرات هسته‌ای به فرانسه سفرکرده و با وزیر خارجه فرانسه در آن زمان نیز دیدار و گفت‌وگو کرده بود و همچنین سفری نیز به نروژ داشت.[15]

البته در طی این سفرها وی سفری نیز به خوزستان دیده می‌شود که در این سفر در هورالعظیم قایقش واژگون می‌شود. ابتکار با اشاره به حادثه پیش‌آمده برای قایق حامل مسئولان در جریان بازدید امروز از تالاب هورالعظیم، عنوان کرد: در بازدید امروز از تالاب هورالعظیم، دیدیم که کماکان از دو دریچه آب به تالاب وارد می‌شود و بخش احیاشده، بسیار سرسبز و سرحال بود. شاید به خاطر این بود که ما ذوق‌زده شدیم و خواستیم به زیر آب هم سر بزنیم! البته ماهیان خوب و لاک‌پشت‌های مختلفی در تالاب دیدیم، به ویژه لاک‌پشت فراتی که گونه‌ای در معرض خطر است را هم دیدیم که به استقبال ما آمده بودند[16]

به هر لحاظ موضوع محیط زیست از موارد بسیار حساس و حیاتی است که با سیاسی کاری و برون سپاری مسئولیت و کارهای نمایشی‌ نمی‌توان معضلات آنرا رفع کرد. معضلات زیست محیطی بعضا با سیاست‌های غلط و اقدامات غیراورژانسی و دیر هنگام به سمت بحرانی شدن در حرکت است و زنگ خطرهای بسیاری در این حوزه به صدا در آمده است که مدیریت ویژه‌ای برای خاموش کردن این آژیرهای قرمز نیاز است.