به گزارش مشرق، بعد از 45 روز رایزنی بین حزب عدالت و توسعه ترکیه با سه حزب حرکت ملی ، جمهوری خلق و حزب کردی دموکراتیک خلق عملا نتیجه ای برای تشکیل دولت ائتلافی در بر نداشت تا این که فضای سیاسی و اجتماعی این کشور تکرار انتخابات را گزینه مورد انتظار یافته اند. در این بین اتفاقات دیگری مانند شروع درگیری و جنگ بین پ.ک.ک و نیروهای دولتی و پیوستن ترکیه به ائتلاف ظاهری ضد داعش و همچنین اجازه به آمریکا در بهره مندی از پایگاه اینجیرلیک نیز در محیط امنیتی ترکیه به وقوع پیوسته که می تواند در پیوند با فضای انتخابات آینده ترکیه قابل بحث و بررسی باشد. در این یادداشت ضمن اشاره به راهبردهای انتخاباتی حزب عدالت و توسعه به تکاپو های محیط امنیتی ترکیه نیز پرداخته خواهد شد.
برنامه حزبی در تکرار انتخابات
حزب عدالت و توسعه به رهبری احمد داوود اوغلو با کسب 40 درصد آرا، 17 کرسی حد نصاب لازم را برای تشکیل دولت تک حزبی نتوانسته کسب کند و البته حاضر به امتیاز دهی مهم به سایر احزاب که آرای 13 و یا 25 درصدی کسب کرده اند نیست. سه حزب مخالف اردوغان نیز پیش شرط هایی مانند محدود کردن دخالت اردوغان در امور دولت، تغییر در سیاست خارجی ترکیه و یا برخورد با اطرافیان اردوغان که متهم به اختلاس هستند را مطرح کرده اند که برای حزب عدالت و توسعه قابل هضم نیست. با این حال راهبرد انتخاباتی حزب اردوغان در چند مرحله تنظیم شده است که در ذیل اشاره می شود:
نخست تلاش برای تشکیل دولت ائتلافی برای 6ماه و حداکثر دو سال با امتیاز دهی محدود به حزب شریک. در این بین حزب ملی گرای حرکت ملی مناسب تر از سایر احزاب در نظر گرفته شده بود.
دوم در صورت عدم موفقیت در طرح اول، تلاش کند برای مدتی دولت اقلیت تشکیل شود. دولت اقلیت یعنی این که ائتلافی صورت نمی گیرد، اما از حزب اول که به حد نصاب تشکیل دولت نرسیده حمایت به عمل می آید تا دولتی تک حزبی تشکیل شود و درادامه شرایط انتخابات در میان مدت فراهم گردد.
سوم گزینه تکرار انتخابات است. یعنی اگر دو طرح قبلی عملیلتی نشود انتخابات تکرار می شود. منطق طرفداران تکرار انتخابات بر این است که حزب عدالت توسعه در نتیجه به دست آمده بازنده نخواهد شد. یعنی اگر موفق به کسب 17 کرسی جدید شود می تواند دولت تک حزبی تشکیل دهد در غیر این صورت و حتی کاهش تعدادی از کرسی های موجود تفاوتی در ایجاد دولت ائتلافی نخواهد داشت.
فرصت سازی از حملات پ.ک.ک
دولت اردوغان در یک دهه اخیر به خصوص از زمان شروع آتش بس با پ.ک.ک، امتیازهای اقتصادی ، سیاسی و فرهنگی قابل توجه ای را برای مناطق کرد نشین در نظر گرفته است، تا جایی که علاوه بر تدریس زبان کردی در دانشگاه ها و مدارس، حزب HDP شاخه سیاسی پ.ک.ک توانست از طریق روندهای دموکراتیک شهرداری های 11 استان ترکیه و 80 کرسی مجلس ملی این کشور را به دست آورد. مهم تر از آن، صلاح الدین دمیرتاش، که از هواداران جدی پ.ک.ک بوده و برادرش از فرماندهان پ.ک.ک محسوب می شود به عنوان کاندیدا ریاست جمهوری 9 درصد آرا را کسب کرد. در حوزه اقتصادی امتیازهای ویژه ای به استان های کردنشین داده شد تا جایی که روند توسعه این مناطق از غرب ترکیه پرشتاب تر شده است. در مقابل دولت ترکیه انتظار داشت بتواند پ.ک.ک را خلاء سلاح کند، اما تحولات منطقه ای به خصوص مساله کوبانی و همکاری پ.ک.ک و شاخه سوری آن یعنی پ.ی.د با آمریکا علیه داعش، عملا توجیه لازم را برای تداوم حیات نظامی پ.ک.ک داشت. تحرکات نظامی اخیر پ.ک.ک علیه شهروندان و نظامیان ترکیه مشروعیت و مقبولیت کسب شده آن ها را در اذهان عمومی مردم ترکیه زیر سوال برد، زیرا پ.ک.ک دلایل قانع کننده برای بسیج عمومی مردم کرد در شرایط حاضر ندارد. با این اوصاف حزب اردوغان تلاش می کند سه سطح از راهبرد را در این زمینه به نمایش گذارد:
1- ایجاد فاصله بین جامعه سیاسی و مدنی کردی با پ.ک.ک و مشروعیت زدایی از این گروه که ادعای مدافع حقوق کردها را دارد.
2- در تنگنا قرار دادن حزب کردی HDP در انتخابات زود هنگام که توانسته بود علاوه بر آرای کردها، بخشی از آرای شهروندان چپ گرای ترک را نیز کسب کند.
3- کسب آرای قشر ملی گرای ترک که نسبت به سیاست مسالمت گرایی حزب حاکم نسبت به توسعه طلبی جریان های مسلح کردی ناراضی بودند.
پاسخ به افکار عمومی با پیوستن به ائتلاف ضد داعش
یکی از انتقادهای وارده به دولت اردوغان در افکار عمومی ترکیه و حتی در عرصه بین المللی در مورد سیاست ترکیه در نوع برخورد با جریان داعش بود. این امرسطحی از تاثیر خود را در انتخابات 17 خرداد که به کاهش آرای حزب اردوغان منجر شد، گذاشت، اما اردوغان با پیوستن به ائتلاف ضد داعش در کنار مدیریت بسیاری از مسایل ترکیه اهداف انتخاباتی اش را نیز پیش می برد که به مهم ترین اهداف اشاره می شود:
1- متمایز سازی بین داعش و ارتش آزاد سوریه ؛ تصویر ترکیه در افکار عمومی جهان به عنوان حامی داعش هزینه های بالایی به وجهه دولت این کشور ایجاد کرده بود.اردوغان در صدد است با پیوستن تر کیه به جبهه ضد داعش حمایت از ارتش آزاد را مشروع جلوه دهد، خرچند حمله کنونی ترکیه به داعش نیز بی هیچ وجه جدی نیست و سراسر نوعی نمایش سیاسی محسوب می شود.
2- جلوگیری از تکمیل شدن پازل ژئوپلیتیک قومی کردهای منطقه؛ کردهای سوریه با استفاده از تعارضات بازیگران امنیتی – نظامی موجود در صحنه سوریه تحرکات استقلال گرایانه خود را در قالب پیوستگی ارضی سه کانون کردی که راه را برای رسیدن به دریای مدیترانه فراهم می کند، آغاز کرده اند.این روند با حمایت آمریکا صورت می گیرد. ترک ها در تلاشند از تداوم آن جلوگیری کنند.
3- بستر سازی به برگرداندن آورگان سوری به داخل قلمرو سوریه؛ حضور 2 میلیون آوره سوریه در داخل ترکیه نه تنها هزینه چند میلیاردی به اقتصاد ترکیه تحمیل کرده اند، بلکه محیط امنیتی ترکیه را نیز بسیار درگیر کرده اند. انفجار رخ داده در شهر سوریج ترکیه که منجر به کشته شدن 30 نفر از شهروندان ترکیه شد، ضربه ای به سیاست های اردوغان محسوب می شد. ترکیه در نظر دارد منطقه امن در داخل سوریه برای برگرداندن آورگان فراهم کند. البته نباید فراموش کرد که این آوارگان خود محصول حمایت های ترکیه از بحران آفرینی در سوریه است و ترک ها با این اقدامات نمی توانند جُرم خود را پاک کنند.
4- مهندسی افکار عمومی در انتخابات زود هنگام؛ اردوغان با درک این که مساله سوریه و داعش تاثیر منفی در آرای مردم ترکیه نسبت به حزب وی داشته تلاش می کند با نشان دادن مواضع هر چند ظاهری علیه داعش و همچنین مبارزه با توسعه طلبی پ.ک.ک دوباره اعتماد عمومی را جذب کند.
سخن پایانی
روندهای موجود تکرار انتخابات در ترکیه را تائید می کند، در این بین حزب عدالت و توسعه سعی می کند افکار عمومی ترکیه را قانع کند که ساختار پارلمانی آسیب های جدی داشته و همواره قوام نظام سیاسی ترکیه را تهدید می کند. از طرفی پیام مردم ترکیه را در حوزه سیاست داخلی و منطقه ای دریافت کرده است، اما یک چیز همچنان تاثیر منفی خود را حفظ کرده است و آن عدم ترمیم شکاف های معرفتی درون حزبی که در حال گسترش است. واقعیت های موجود بیانگر آن است که روند نزولی اقتدار حزب عدالت و توسعه ادامه دارد، اما هنوز هیچ حزب جایگزینی و یا روایت حاکمیتی بدیل برای حزب اردوغان بوجود نیامد است. پیش بینی می شود اردوغان سال ها در عرصه سیاسی ترکیه حضور خود را حفظ خواهد کرد، اما جامعه ترکیه در انتظار پالایش جدید در عرصه سیاست است؛ امری که جلوهای آن در حال ظهور و بروز است.
منبع: پایگاه بصیرت
برنامه حزبی در تکرار انتخابات
حزب عدالت و توسعه به رهبری احمد داوود اوغلو با کسب 40 درصد آرا، 17 کرسی حد نصاب لازم را برای تشکیل دولت تک حزبی نتوانسته کسب کند و البته حاضر به امتیاز دهی مهم به سایر احزاب که آرای 13 و یا 25 درصدی کسب کرده اند نیست. سه حزب مخالف اردوغان نیز پیش شرط هایی مانند محدود کردن دخالت اردوغان در امور دولت، تغییر در سیاست خارجی ترکیه و یا برخورد با اطرافیان اردوغان که متهم به اختلاس هستند را مطرح کرده اند که برای حزب عدالت و توسعه قابل هضم نیست. با این حال راهبرد انتخاباتی حزب اردوغان در چند مرحله تنظیم شده است که در ذیل اشاره می شود:
نخست تلاش برای تشکیل دولت ائتلافی برای 6ماه و حداکثر دو سال با امتیاز دهی محدود به حزب شریک. در این بین حزب ملی گرای حرکت ملی مناسب تر از سایر احزاب در نظر گرفته شده بود.
دوم در صورت عدم موفقیت در طرح اول، تلاش کند برای مدتی دولت اقلیت تشکیل شود. دولت اقلیت یعنی این که ائتلافی صورت نمی گیرد، اما از حزب اول که به حد نصاب تشکیل دولت نرسیده حمایت به عمل می آید تا دولتی تک حزبی تشکیل شود و درادامه شرایط انتخابات در میان مدت فراهم گردد.
سوم گزینه تکرار انتخابات است. یعنی اگر دو طرح قبلی عملیلتی نشود انتخابات تکرار می شود. منطق طرفداران تکرار انتخابات بر این است که حزب عدالت توسعه در نتیجه به دست آمده بازنده نخواهد شد. یعنی اگر موفق به کسب 17 کرسی جدید شود می تواند دولت تک حزبی تشکیل دهد در غیر این صورت و حتی کاهش تعدادی از کرسی های موجود تفاوتی در ایجاد دولت ائتلافی نخواهد داشت.
فرصت سازی از حملات پ.ک.ک
دولت اردوغان در یک دهه اخیر به خصوص از زمان شروع آتش بس با پ.ک.ک، امتیازهای اقتصادی ، سیاسی و فرهنگی قابل توجه ای را برای مناطق کرد نشین در نظر گرفته است، تا جایی که علاوه بر تدریس زبان کردی در دانشگاه ها و مدارس، حزب HDP شاخه سیاسی پ.ک.ک توانست از طریق روندهای دموکراتیک شهرداری های 11 استان ترکیه و 80 کرسی مجلس ملی این کشور را به دست آورد. مهم تر از آن، صلاح الدین دمیرتاش، که از هواداران جدی پ.ک.ک بوده و برادرش از فرماندهان پ.ک.ک محسوب می شود به عنوان کاندیدا ریاست جمهوری 9 درصد آرا را کسب کرد. در حوزه اقتصادی امتیازهای ویژه ای به استان های کردنشین داده شد تا جایی که روند توسعه این مناطق از غرب ترکیه پرشتاب تر شده است. در مقابل دولت ترکیه انتظار داشت بتواند پ.ک.ک را خلاء سلاح کند، اما تحولات منطقه ای به خصوص مساله کوبانی و همکاری پ.ک.ک و شاخه سوری آن یعنی پ.ی.د با آمریکا علیه داعش، عملا توجیه لازم را برای تداوم حیات نظامی پ.ک.ک داشت. تحرکات نظامی اخیر پ.ک.ک علیه شهروندان و نظامیان ترکیه مشروعیت و مقبولیت کسب شده آن ها را در اذهان عمومی مردم ترکیه زیر سوال برد، زیرا پ.ک.ک دلایل قانع کننده برای بسیج عمومی مردم کرد در شرایط حاضر ندارد. با این اوصاف حزب اردوغان تلاش می کند سه سطح از راهبرد را در این زمینه به نمایش گذارد:
1- ایجاد فاصله بین جامعه سیاسی و مدنی کردی با پ.ک.ک و مشروعیت زدایی از این گروه که ادعای مدافع حقوق کردها را دارد.
2- در تنگنا قرار دادن حزب کردی HDP در انتخابات زود هنگام که توانسته بود علاوه بر آرای کردها، بخشی از آرای شهروندان چپ گرای ترک را نیز کسب کند.
3- کسب آرای قشر ملی گرای ترک که نسبت به سیاست مسالمت گرایی حزب حاکم نسبت به توسعه طلبی جریان های مسلح کردی ناراضی بودند.
پاسخ به افکار عمومی با پیوستن به ائتلاف ضد داعش
یکی از انتقادهای وارده به دولت اردوغان در افکار عمومی ترکیه و حتی در عرصه بین المللی در مورد سیاست ترکیه در نوع برخورد با جریان داعش بود. این امرسطحی از تاثیر خود را در انتخابات 17 خرداد که به کاهش آرای حزب اردوغان منجر شد، گذاشت، اما اردوغان با پیوستن به ائتلاف ضد داعش در کنار مدیریت بسیاری از مسایل ترکیه اهداف انتخاباتی اش را نیز پیش می برد که به مهم ترین اهداف اشاره می شود:
1- متمایز سازی بین داعش و ارتش آزاد سوریه ؛ تصویر ترکیه در افکار عمومی جهان به عنوان حامی داعش هزینه های بالایی به وجهه دولت این کشور ایجاد کرده بود.اردوغان در صدد است با پیوستن تر کیه به جبهه ضد داعش حمایت از ارتش آزاد را مشروع جلوه دهد، خرچند حمله کنونی ترکیه به داعش نیز بی هیچ وجه جدی نیست و سراسر نوعی نمایش سیاسی محسوب می شود.
2- جلوگیری از تکمیل شدن پازل ژئوپلیتیک قومی کردهای منطقه؛ کردهای سوریه با استفاده از تعارضات بازیگران امنیتی – نظامی موجود در صحنه سوریه تحرکات استقلال گرایانه خود را در قالب پیوستگی ارضی سه کانون کردی که راه را برای رسیدن به دریای مدیترانه فراهم می کند، آغاز کرده اند.این روند با حمایت آمریکا صورت می گیرد. ترک ها در تلاشند از تداوم آن جلوگیری کنند.
3- بستر سازی به برگرداندن آورگان سوری به داخل قلمرو سوریه؛ حضور 2 میلیون آوره سوریه در داخل ترکیه نه تنها هزینه چند میلیاردی به اقتصاد ترکیه تحمیل کرده اند، بلکه محیط امنیتی ترکیه را نیز بسیار درگیر کرده اند. انفجار رخ داده در شهر سوریج ترکیه که منجر به کشته شدن 30 نفر از شهروندان ترکیه شد، ضربه ای به سیاست های اردوغان محسوب می شد. ترکیه در نظر دارد منطقه امن در داخل سوریه برای برگرداندن آورگان فراهم کند. البته نباید فراموش کرد که این آوارگان خود محصول حمایت های ترکیه از بحران آفرینی در سوریه است و ترک ها با این اقدامات نمی توانند جُرم خود را پاک کنند.
4- مهندسی افکار عمومی در انتخابات زود هنگام؛ اردوغان با درک این که مساله سوریه و داعش تاثیر منفی در آرای مردم ترکیه نسبت به حزب وی داشته تلاش می کند با نشان دادن مواضع هر چند ظاهری علیه داعش و همچنین مبارزه با توسعه طلبی پ.ک.ک دوباره اعتماد عمومی را جذب کند.
سخن پایانی
روندهای موجود تکرار انتخابات در ترکیه را تائید می کند، در این بین حزب عدالت و توسعه سعی می کند افکار عمومی ترکیه را قانع کند که ساختار پارلمانی آسیب های جدی داشته و همواره قوام نظام سیاسی ترکیه را تهدید می کند. از طرفی پیام مردم ترکیه را در حوزه سیاست داخلی و منطقه ای دریافت کرده است، اما یک چیز همچنان تاثیر منفی خود را حفظ کرده است و آن عدم ترمیم شکاف های معرفتی درون حزبی که در حال گسترش است. واقعیت های موجود بیانگر آن است که روند نزولی اقتدار حزب عدالت و توسعه ادامه دارد، اما هنوز هیچ حزب جایگزینی و یا روایت حاکمیتی بدیل برای حزب اردوغان بوجود نیامد است. پیش بینی می شود اردوغان سال ها در عرصه سیاسی ترکیه حضور خود را حفظ خواهد کرد، اما جامعه ترکیه در انتظار پالایش جدید در عرصه سیاست است؛ امری که جلوهای آن در حال ظهور و بروز است.
منبع: پایگاه بصیرت