به گزارش مشرق و به نقل از گاردین، مرگ دست کم ۱۳۰۰ زائر بیت الله الحرام در مراسم رمی جمرات در منا واکنش ها و انتقادهای شدیدی علیه دستگاه حکومت عربستان در پی داشته است که بیشتر آنها حول محور بی کفایتی در مدیریت و برنامه ریزی برای این حجم از زائران می گردد. حضور ۲ میلیون زائر در یک مراسم عبادی به طور حتم مشکلات بسیاری ناشی از ازدحام جمعیت ایجاد خواهد کرد که باید با برنامه ریزی از آن جلوگیری کرد. حادثه سقوط جرثقیل در مکه نشان می دهد سعودی ها حتی یک پیش بینی ساده نیز برای طوفان های احتمالی در این سرزمین را ندارند.

هر سال بر تعداد زائران سرزمین وحی افزوده می شود به طوری که بعد از افزایش قیمت نفت در سال ۱۹۷۳ سعودی ها تصمیم گرفتند تعداد حجاج را از ۵۰۰ هزار نفر به عدد ۱/۷ میلیون نفر برسانند در حالیکه زیرساختارهای لازم برای این کار هنوز به طور کامل تامین نشده بود. در کنار پروازهای ارزان قیمت از کشورهای پرجمعیت باید خطرات مربوط به ساختمانهای نیمه کاره و تونل ها و پیاده روهای باریک در سرزمین منا را به همه اینها اضافه کرد.

به نوشته خوانندگان روزنامه گاردین، حوادث چند سال اخیر در عربستان مربوط به مراسم حج نشان می دهد اینها حادثه نیستند بلکه نتیجه بی کفایتی و عدم شناخت مسئولان سعودی از شهرنشینی و شهرداری به طور کلان است. پروژه های ساختمانی بزرگ در مکه و سایر شهرهای عربستان به سعودی ها اجازه می دهد ثروت خود را بر دلارهای نفتی خود اضافه کنند، غافل از اینکه این رشد و توسعه نیازمند نیروی انسانی کارآزموده و ماهر برای مدیریت آن است.

به نوشته منتقدان و کاربران روزنامه انگلیسی تقریباً تمام مسئولان و مقامات سعودی آشنایی کافی به مسائل شهری و شهرنشینی و جمعیت انبوه در یک منطقه ندارند و چنین حوادثی دیگر حادثه محسوب نمی شود و مشابه آن در آینده بسیار حادث خواهد شد. یک حقوقدان عربستانی در روزنامه گاردین می نویسد آنها بهترین ابزارها و مصالح را در ساختمانها به کار می برند ولی باید کسی این جمعیت انبوه را در این ساختمانها مدیریت و برنامه ریزی کند.

خالد المعینا خبرنگار عربستانی نیز اوایل امسال در یک گزارش جنجالی در العربیه به این ساخت و سازها انتقاد کرده بود که از کار خود برکنار شد. وی نوشته بود این همه ساختمان توسط خارجی ها ساخته می شود ولی خارجی ها اینها را مدیریت نخواهند کرد و نیاز به یک نیروی انسانی کارآمد و ماهر وجود دارد. مراسم حج هر سال از چنین مشکلاتی رنج خواهد برد چون کاملاً قابل پیش بینی است وقتی این همه جمعیت در یک مکان به حال خود رها شوند چه اتفاقی خواهد افتاد.

گذشته از این بیشتر زائران خارجی که به حج می روند اعتقاد دارند فضای معنوی سرزمین وحی تبدیل به انبوهی از ساختمانهای مدرن شده است که معلوم نیست برای چه کسانی ساخته می شود. یک مسلمان ساکن انگلیس در روزنامه گاردین نوشته است من سالهای زیادی به مکه رفته ام ولی اخیراً فضای معنوی گذشته را ندارد.

 ماداوی الراشد استاد دانشگاه در مرکز مطالعاتی LSE نوشت وقوع چنین حوادثی واقعاً دردناک است و همه مسئولیت آن متوجه بی کفایتی مقامات سعودی در مدیریت جمعیت انبوه زائران است. آنها ادعا می کنند خادمین حرمین شریفین هستند ولی چنین حوادثی چیز دیگری را ثابت می کند.

ویلیام پتی سفیر انگلیس در عربستان بین سالهای ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۰ تعداد کنونی زائران در مراسم حج را غیر معمول و بی توجهی مقامات ریاض به رفاه زائران می داند. به گفته وی عربستان تنها جایی است که مدیریت شهری در آن معنی ندارد و استراتژی و لجستیک در مدیریت انبوه جمعیت برایش واژه های غریبی هستند.