به گزارش مشرق و به نقل از اداره کل دیپلماسی رسانه ای وزارت امور خارجه ، محمد جواد ظریف در دانشگاه فرماندهی و ستاد (دافوس) ارتش جمهوری اسلامی ایران اظهار داشت: یک زمان دیپلماسی فقط به صورت کلی بود ولی بعد از آن دیپلماسی اقتصادی شکل گرفت و سپس دیپلماسی فرهنگی و بعد از آن دیپلماسی ارزشی ایجاد شد.
وی ادامه داد: این شکل گیری دیپلماسی و اهتمام به دیپلماسی ارزشی بدین معناست که برای پیشبرد قدرت می توانید از ارزش های خود نیز استفاده کنید. وزیر امور خارجه درباره اهتمام به ارزش ها نیز گفت: نگاه ما به ارزشها نگاه مثبت و آرمان آفرین است ولی برای امریکا فرضا ارزش های هالیوودی است که می تواند یکی از مبانی قدرت باشد.
ظریف ادامه داد: ازمبانی قدرت ما نیز ارزش های ما است؛ بنابراین دیپلماسی ارزشی، دیپلماسی ارزشمدار می تواند یک منبع قدرت باشد.
وی دربار ه دیپلماسی عمومی نیز اظهار داشت: دولت ها ناگزیر به این باور رسیدند که برای اعمال نفوذ باید با مردم صحبت کنند؛ دیپلماسی عمومی به معنای تن دادن دولت ها به پذیرش منابع و بازیگران جدید در عرصه جهانی است.
وزیر امور خارجه تصریح کرد: امروز هزینه ای که ارتش ایالات متحده برای تسخیر قلب ها و مغزها صرف می کند در مقایسه با هزینه برای ابزارهای نظامی اش قابل ملاحظه است و این در حالی است که ایالات متحده به اندازه 10 کشور بعدی در رده بندی جهانی هزینه نظامی دارد اما هزینه ای سنگینی را هم برای آموزش زبان و فرهنگ کشوری که سربازش قرار است آنجا جنگ کند می پردازد چرا که احساس می کند در این حوزه نقصان و کاستی جدی دارد.
ظریف با بیان اینکه قدرت ها مجبور شده اند منابع جدید قدرت را بپذیرند، گفت: یکی از همان منابع جدید قدرت ارزشی یا قدرت الهامی است که در اصطلاح روابط بین الملل به آن قدرت معنایی گفته می شود و در اصطلاح غیردقیق رئالیستی همان قدرت نرم نام می گیرد که در مقابل قدرت سخت تعریف می شود.
وی اضافه کرد: قدرت نرم واقعی بودن آن قدرت را نمی پذیرد ولی قدرت معنایی واقعی بودن قدرت را می پذیرد؛ برای ما نیز منعفت دارد که بپذیریم قدرت ما یک قدرت واقعی است و یک قدرت ظاهری و روبنایی نیست.
وزیر امور خارجه درباره مذاکره با 6 کشور دنیا و حضور ایران در مقابل آنان گفت: اینکه کشورمان مقابل 6 کشور قدرتمند دنیا نشسته و بدون هراس صحبت کند و احساس نکند که این کشورها می توانند صدها بار خودشان و بقیه دنیا را نابود کنند نشانه یک منبع الهام بخش است.
ظریف ادامه داد: ما مقابل کشورهایی نشستیم که قدرتهای هسته ای جهان محسوب می شوند؛ همچنین باید پرسید چه چیزی باعث می شود که جمهوری اسلامی ایران بتواند در مقابل آنها مذاکره کند؟
وی افزود: بعضی با آن تصور قدیمی فکر می کنند که جایی برای مذاکره نیست و لذا اگر توافقی شده پس حتما این کشورها خواسته اند و یا به عبارت دیگر دیدگاه های خود را بر ما تحویل کرده اند؛ اتفاقا آنها هم می خواهند ما اینگونه فکر کنیم چون اگر اینگونه فکر کنیم همیشه تسلیم شان خواهیم بود؛ یعنی تلقین می کنند که فقط دو انتخاب داریم که جنگ یا تسلیم است.
وزیر امور خارجه کشورمان با مطرح کردن این پرسش که آیا ما واقعا فقط این دو انتخاب را داریم؟ افزود: تغییرات در مبانی و منابع قدرت به ما نشان داده است که خارج از این دو انتخاب می توانیم حرف و نظر متقن و منطقی خود را به کرسی بنشانیم.
ظریف افزود: اگر انتخاب های جدید و فراتر را بپذیریم به این باور می رسیم که می توانیم کاری انجام دهیم تا دنیا ناگزیر به مذاکره با جمهوری اسلامی ایران شود.
وی اضافه کرد: اگر ما اعتقاد داریم هرچه در این مذاکرات شده به ضرر ما است به خاطر این است که باور کردیم آنها همیشه قدرقدرت هستند و تسلیم تلقین های آنها شده ایم؛ ولی به عنوان مسلمان هیچ وقت باور نکردیم که آنها قدر قدرت هستند.
وزیر امور خارجه با بیان اینکه مبانی باوری و اعتقادی نیز بسیار مهم است،گفت: براساس محاسبات ظاهری هم امروز شرایطی فراهم شده که شما می توانید با 6 قدرت بزرگ دنیا مذاکره کنید.
ظریف همچنین یادآور شد : در این دو ماهه گذشته یک نفر را پیدا نمی کنید که گفته باشد آنها نظرات خود را بر ایران تحمیل کرده اند مگر اینکه متأسفانه به منابع ایرانی در داخل و بعضا در خارج استناد شده باشد.
وی ادامه داد: ایرانی های خارج از کشور نیز از بنی صدر گرفته تا دیگر مخالفان نظام نیز از این حرف ها زده اند؛ اما در مقابل دوستان ایران و رهبران مقاومت از یک سو و مخالفین اساسی ما به توانائی و قدرت بازی ایران اشاره داشته اند؛ از سید حسن نصرالله که گفت ایران توانست قدرتش را در زمین بازی افزایش دهد تا نتانیاهو که گفت ایران قدرتهای جهانی را فریب داده است این صحبت ها را مطرح کرده اند.
وزیر امور خارجه با مطرح کردن این پرسش که چه کسی گفته ایران ضرر کرده است؟ گفت: این موضوع بخاطر اینکه گروه مذاکره کننده عجیب و غریب بودند نبوده است بلکه چون شرایط دنیا عوض شده است.
ظریف تصریح کرد: برای اینکه شرایط انتقالی هم ابزار قدرت را تغییر داده و هم کنش گران را تغییر داده و هم روش های بازی عوض شده است و شما می توانید به نوع دیگری بازی کنید، به شرط اینکه این بازی و ابزار و الزامات آن را بشناسید.
وی اظهار داشت: طرف مقابل ما بازی رامی فهمید، اگر طرف مقابل ما بازی را برده پس باید رژیم صهیونیستی امروز جشن می گرفت؛چرا عزا گرفته اند؟! اگر شما نگران سلاح هسته ای ایران باشید چرا باید عزا گرفته باشید؟! هم ایران و هم امریکا می گویند که این توافق دستیابی به سلاح هسته ای را غیرممکن می سازد؛ اتفاقا بازی برد-برد همین جا تعریف می شود.
وزیر امور خارجه ادامه داد: ما براساس فتوای مقام معظم رهبری دنبال سلاح هسته ای نبودیم و لذا بازی بر مبنای سلاح هسته ای بازی باخته ای بود. چرا بازی باخته ای بود؟ چون به طرف مقابل ابزار فشار بر شما را می داد با علم به اینکه می دانست که شما دنبال سلاح نیستید و قرار نیست دنبال سلاح هسته ای باشید؛ لذا آن عنصر بازدارندگی را که نداشتید،اما بهانه و ابراز بازی برای طرف مقابل فراهم شده بود؛ به همین دلیل است که نتانیاهو نگران است؛ چون از تلاش ایران برای ساخت بمب اتمی که همیشه خیالش راحت بود و می دانست که ایران دنبال سلاح نیست ولی الان ابزار بازی را از دستش گرفتیم.
ظریف خاطر نشان کرد: بازی در شرایط جدید بین المللی بازی تاثیرگذاری بر قلب ها و مغزها است؛ بازی تاثیرگذاری و بازی نفوذ است؛ چرا نتانیاهو نگران است؟ چونکه توانسته بود از یک قدرتی که در این منطقه با الهام بخشی و ایجاد جبهه مقاومت، خواب صهیونیست ها را آشفته کرده بود، یک تهدید و خطر جهانی ایجاد کند که به اصطلاح به آن امنیتی سازی می گویند.
وی اظهار داشت:یک زمانی شما تهدید امنیتی هستید و زمانی هم هست که شما را امنیتی سازی می کنند؛ این ها تئوری های روابط بین الملل است و من درآوردی نیست.
رییس دستگاه دیپلماسی کشورمان تاکید کرد: تئوری امنیتی سازی می گوید یکی از توانمندیهای اساسی در تاثیرگذاری این است که شما دشمن خود را به عنوان دشمن دنیا معرفی کنید؛اگر شما توانستید دشمن خودتان را به دشمن دنیا تبدیل کنید می توانید تاثیرگذار شوید.
ظریف ادامه داد: اگر امروز شما بتوانید داعش را به دشمن دنیا تبدیل کنید تاثیرگذار هستید اما اگر بگویید داعش اصلا مال آنهاست، این یعنی امنیت سازی برعکس و شما زمانی موفق هستید که بگویید داعش دشمن دنیا است و حکومت حامی داعش دشمن دنیا است.
وی اضافه کرد: این موضوعات ابزار بازی امروز است ضمن اینکه در این مورد واقعیت هم همین است ولی حتی اگر واقعیت نداشت باید چنین تصویرسازی از سوی ما صورت می گرفت.
وزیر امور خارجه اظهار داشت: ابزار امنیتی سازی ابزاری است که سالها علیه ما استفاده کرده اند؛ نتانیاهو می گوید من حاضرم خودم را بکشم تا توافق هسته ای پا نگیرد؛ توافق هسته ای به تایید همه مانع دسترسی ایران به سلاح هسته ای می شود پس اگر ادعای نگرانی نتانیاهو از دستیابی ایران به سلاح هسته ای به عنوان خطر حیاتی برای رژیم صهیونیستی واقعیت دارد پس چنین توافقی باید مورد استقبال وی باشد اما می بینیم که خلاف آن عمل می شود. ظریف ادامه داد: علیت این موضوع در این است که آنها همیشه می دانستند ما دنبال سلاح نیستیم و فقط به دنبال فضاسازی امنیت علیه ایران بودند.
وی ادامه داد: فضاسازی عمدی پیرامون اتهام تلاش ایران برای دستیابی به سلاح هسته ای باعث شده بود که این میزان فشار بر ایران وارد شود؛ باعث شده بود هر جنایتی علیه مردم ما، علیه متحدین ما صورت بگیرد و دنیا در برابرش سکوت کند چرا که می گفتند ایران تهدیدی برای دنیاست و باید با آن مقابله کرد.
ظریف ادامه داد: یک زمان برخی کشورها با ارائه ایران به عنوان یک تهدید امنیتی هر جنایتی را علیه مسلمانان و شیعیان توجیه می کردند اما امروز نمی توانند این کار را بکنند.
وزیر امور خارجه تاکید کرد: باید آمادگی داشته باشیم و سرمایه گذاری کنیم و از این شرایط جدید ضمن حفظ ابزارهای قدرت بهره ببریم؛ یعنی قدرت نظامی ما باید قدرت جدی باشد؛ باید با قدرت اقتصاد مقاومتی ابزار فشار اقتصادی را از طرف مقابل بگیریم و برای خودمان حفظ کنیم؛ باید با ابزارفرهنگی در مردم روح خودباوری را تقویت کنیم تا تاثیرگذاری آنها بر مردم ما به حداقل برسد؛ باید از ابزار ارزشی مان استفاده کنیم و این پیام الهام بخش انقلاب اسلامی را در جهان جا بیاندازیم و اینها همه ابزار قدرت هستند.
ظریف یکی دیگر از ابزار قدرت ملی را آرمان گرا بودن دانست و گفت: آرمان گرا بودن ابزار قدرت ملی ما است و نباید ابزارهای قدرت مان را از دست بدهیم و ابزارهای قدرت را باید حفظ کنیم.
وی بر موضوع اعتقادی نیز تاکید کرد و گفت: اعتقادات ما دیدگاه ما را تقویت می کند؛ آنچه که باعث می شود ما در مقابل دنیا بایستیم این است که هر روز می گوییم هر آنچه که خدا بخواهد می شود و هرآنچه که خدا نخواهد نمی شود؛این باور ما است و کمک می کند ما راحت تر و با اعتماد حرکت کنیم.
وی ادامه داد: این شکل گیری دیپلماسی و اهتمام به دیپلماسی ارزشی بدین معناست که برای پیشبرد قدرت می توانید از ارزش های خود نیز استفاده کنید. وزیر امور خارجه درباره اهتمام به ارزش ها نیز گفت: نگاه ما به ارزشها نگاه مثبت و آرمان آفرین است ولی برای امریکا فرضا ارزش های هالیوودی است که می تواند یکی از مبانی قدرت باشد.
ظریف ادامه داد: ازمبانی قدرت ما نیز ارزش های ما است؛ بنابراین دیپلماسی ارزشی، دیپلماسی ارزشمدار می تواند یک منبع قدرت باشد.
وی دربار ه دیپلماسی عمومی نیز اظهار داشت: دولت ها ناگزیر به این باور رسیدند که برای اعمال نفوذ باید با مردم صحبت کنند؛ دیپلماسی عمومی به معنای تن دادن دولت ها به پذیرش منابع و بازیگران جدید در عرصه جهانی است.
وزیر امور خارجه تصریح کرد: امروز هزینه ای که ارتش ایالات متحده برای تسخیر قلب ها و مغزها صرف می کند در مقایسه با هزینه برای ابزارهای نظامی اش قابل ملاحظه است و این در حالی است که ایالات متحده به اندازه 10 کشور بعدی در رده بندی جهانی هزینه نظامی دارد اما هزینه ای سنگینی را هم برای آموزش زبان و فرهنگ کشوری که سربازش قرار است آنجا جنگ کند می پردازد چرا که احساس می کند در این حوزه نقصان و کاستی جدی دارد.
ظریف با بیان اینکه قدرت ها مجبور شده اند منابع جدید قدرت را بپذیرند، گفت: یکی از همان منابع جدید قدرت ارزشی یا قدرت الهامی است که در اصطلاح روابط بین الملل به آن قدرت معنایی گفته می شود و در اصطلاح غیردقیق رئالیستی همان قدرت نرم نام می گیرد که در مقابل قدرت سخت تعریف می شود.
وی اضافه کرد: قدرت نرم واقعی بودن آن قدرت را نمی پذیرد ولی قدرت معنایی واقعی بودن قدرت را می پذیرد؛ برای ما نیز منعفت دارد که بپذیریم قدرت ما یک قدرت واقعی است و یک قدرت ظاهری و روبنایی نیست.
وزیر امور خارجه درباره مذاکره با 6 کشور دنیا و حضور ایران در مقابل آنان گفت: اینکه کشورمان مقابل 6 کشور قدرتمند دنیا نشسته و بدون هراس صحبت کند و احساس نکند که این کشورها می توانند صدها بار خودشان و بقیه دنیا را نابود کنند نشانه یک منبع الهام بخش است.
ظریف ادامه داد: ما مقابل کشورهایی نشستیم که قدرتهای هسته ای جهان محسوب می شوند؛ همچنین باید پرسید چه چیزی باعث می شود که جمهوری اسلامی ایران بتواند در مقابل آنها مذاکره کند؟
وی افزود: بعضی با آن تصور قدیمی فکر می کنند که جایی برای مذاکره نیست و لذا اگر توافقی شده پس حتما این کشورها خواسته اند و یا به عبارت دیگر دیدگاه های خود را بر ما تحویل کرده اند؛ اتفاقا آنها هم می خواهند ما اینگونه فکر کنیم چون اگر اینگونه فکر کنیم همیشه تسلیم شان خواهیم بود؛ یعنی تلقین می کنند که فقط دو انتخاب داریم که جنگ یا تسلیم است.
وزیر امور خارجه کشورمان با مطرح کردن این پرسش که آیا ما واقعا فقط این دو انتخاب را داریم؟ افزود: تغییرات در مبانی و منابع قدرت به ما نشان داده است که خارج از این دو انتخاب می توانیم حرف و نظر متقن و منطقی خود را به کرسی بنشانیم.
ظریف افزود: اگر انتخاب های جدید و فراتر را بپذیریم به این باور می رسیم که می توانیم کاری انجام دهیم تا دنیا ناگزیر به مذاکره با جمهوری اسلامی ایران شود.
وی اضافه کرد: اگر ما اعتقاد داریم هرچه در این مذاکرات شده به ضرر ما است به خاطر این است که باور کردیم آنها همیشه قدرقدرت هستند و تسلیم تلقین های آنها شده ایم؛ ولی به عنوان مسلمان هیچ وقت باور نکردیم که آنها قدر قدرت هستند.
وزیر امور خارجه با بیان اینکه مبانی باوری و اعتقادی نیز بسیار مهم است،گفت: براساس محاسبات ظاهری هم امروز شرایطی فراهم شده که شما می توانید با 6 قدرت بزرگ دنیا مذاکره کنید.
ظریف همچنین یادآور شد : در این دو ماهه گذشته یک نفر را پیدا نمی کنید که گفته باشد آنها نظرات خود را بر ایران تحمیل کرده اند مگر اینکه متأسفانه به منابع ایرانی در داخل و بعضا در خارج استناد شده باشد.
وی ادامه داد: ایرانی های خارج از کشور نیز از بنی صدر گرفته تا دیگر مخالفان نظام نیز از این حرف ها زده اند؛ اما در مقابل دوستان ایران و رهبران مقاومت از یک سو و مخالفین اساسی ما به توانائی و قدرت بازی ایران اشاره داشته اند؛ از سید حسن نصرالله که گفت ایران توانست قدرتش را در زمین بازی افزایش دهد تا نتانیاهو که گفت ایران قدرتهای جهانی را فریب داده است این صحبت ها را مطرح کرده اند.
وزیر امور خارجه با مطرح کردن این پرسش که چه کسی گفته ایران ضرر کرده است؟ گفت: این موضوع بخاطر اینکه گروه مذاکره کننده عجیب و غریب بودند نبوده است بلکه چون شرایط دنیا عوض شده است.
ظریف تصریح کرد: برای اینکه شرایط انتقالی هم ابزار قدرت را تغییر داده و هم کنش گران را تغییر داده و هم روش های بازی عوض شده است و شما می توانید به نوع دیگری بازی کنید، به شرط اینکه این بازی و ابزار و الزامات آن را بشناسید.
وی اظهار داشت: طرف مقابل ما بازی رامی فهمید، اگر طرف مقابل ما بازی را برده پس باید رژیم صهیونیستی امروز جشن می گرفت؛چرا عزا گرفته اند؟! اگر شما نگران سلاح هسته ای ایران باشید چرا باید عزا گرفته باشید؟! هم ایران و هم امریکا می گویند که این توافق دستیابی به سلاح هسته ای را غیرممکن می سازد؛ اتفاقا بازی برد-برد همین جا تعریف می شود.
وزیر امور خارجه ادامه داد: ما براساس فتوای مقام معظم رهبری دنبال سلاح هسته ای نبودیم و لذا بازی بر مبنای سلاح هسته ای بازی باخته ای بود. چرا بازی باخته ای بود؟ چون به طرف مقابل ابزار فشار بر شما را می داد با علم به اینکه می دانست که شما دنبال سلاح نیستید و قرار نیست دنبال سلاح هسته ای باشید؛ لذا آن عنصر بازدارندگی را که نداشتید،اما بهانه و ابراز بازی برای طرف مقابل فراهم شده بود؛ به همین دلیل است که نتانیاهو نگران است؛ چون از تلاش ایران برای ساخت بمب اتمی که همیشه خیالش راحت بود و می دانست که ایران دنبال سلاح نیست ولی الان ابزار بازی را از دستش گرفتیم.
ظریف خاطر نشان کرد: بازی در شرایط جدید بین المللی بازی تاثیرگذاری بر قلب ها و مغزها است؛ بازی تاثیرگذاری و بازی نفوذ است؛ چرا نتانیاهو نگران است؟ چونکه توانسته بود از یک قدرتی که در این منطقه با الهام بخشی و ایجاد جبهه مقاومت، خواب صهیونیست ها را آشفته کرده بود، یک تهدید و خطر جهانی ایجاد کند که به اصطلاح به آن امنیتی سازی می گویند.
وی اظهار داشت:یک زمانی شما تهدید امنیتی هستید و زمانی هم هست که شما را امنیتی سازی می کنند؛ این ها تئوری های روابط بین الملل است و من درآوردی نیست.
رییس دستگاه دیپلماسی کشورمان تاکید کرد: تئوری امنیتی سازی می گوید یکی از توانمندیهای اساسی در تاثیرگذاری این است که شما دشمن خود را به عنوان دشمن دنیا معرفی کنید؛اگر شما توانستید دشمن خودتان را به دشمن دنیا تبدیل کنید می توانید تاثیرگذار شوید.
ظریف ادامه داد: اگر امروز شما بتوانید داعش را به دشمن دنیا تبدیل کنید تاثیرگذار هستید اما اگر بگویید داعش اصلا مال آنهاست، این یعنی امنیت سازی برعکس و شما زمانی موفق هستید که بگویید داعش دشمن دنیا است و حکومت حامی داعش دشمن دنیا است.
وی اضافه کرد: این موضوعات ابزار بازی امروز است ضمن اینکه در این مورد واقعیت هم همین است ولی حتی اگر واقعیت نداشت باید چنین تصویرسازی از سوی ما صورت می گرفت.
وزیر امور خارجه اظهار داشت: ابزار امنیتی سازی ابزاری است که سالها علیه ما استفاده کرده اند؛ نتانیاهو می گوید من حاضرم خودم را بکشم تا توافق هسته ای پا نگیرد؛ توافق هسته ای به تایید همه مانع دسترسی ایران به سلاح هسته ای می شود پس اگر ادعای نگرانی نتانیاهو از دستیابی ایران به سلاح هسته ای به عنوان خطر حیاتی برای رژیم صهیونیستی واقعیت دارد پس چنین توافقی باید مورد استقبال وی باشد اما می بینیم که خلاف آن عمل می شود. ظریف ادامه داد: علیت این موضوع در این است که آنها همیشه می دانستند ما دنبال سلاح نیستیم و فقط به دنبال فضاسازی امنیت علیه ایران بودند.
وی ادامه داد: فضاسازی عمدی پیرامون اتهام تلاش ایران برای دستیابی به سلاح هسته ای باعث شده بود که این میزان فشار بر ایران وارد شود؛ باعث شده بود هر جنایتی علیه مردم ما، علیه متحدین ما صورت بگیرد و دنیا در برابرش سکوت کند چرا که می گفتند ایران تهدیدی برای دنیاست و باید با آن مقابله کرد.
ظریف ادامه داد: یک زمان برخی کشورها با ارائه ایران به عنوان یک تهدید امنیتی هر جنایتی را علیه مسلمانان و شیعیان توجیه می کردند اما امروز نمی توانند این کار را بکنند.
وزیر امور خارجه تاکید کرد: باید آمادگی داشته باشیم و سرمایه گذاری کنیم و از این شرایط جدید ضمن حفظ ابزارهای قدرت بهره ببریم؛ یعنی قدرت نظامی ما باید قدرت جدی باشد؛ باید با قدرت اقتصاد مقاومتی ابزار فشار اقتصادی را از طرف مقابل بگیریم و برای خودمان حفظ کنیم؛ باید با ابزارفرهنگی در مردم روح خودباوری را تقویت کنیم تا تاثیرگذاری آنها بر مردم ما به حداقل برسد؛ باید از ابزار ارزشی مان استفاده کنیم و این پیام الهام بخش انقلاب اسلامی را در جهان جا بیاندازیم و اینها همه ابزار قدرت هستند.
ظریف یکی دیگر از ابزار قدرت ملی را آرمان گرا بودن دانست و گفت: آرمان گرا بودن ابزار قدرت ملی ما است و نباید ابزارهای قدرت مان را از دست بدهیم و ابزارهای قدرت را باید حفظ کنیم.
وی بر موضوع اعتقادی نیز تاکید کرد و گفت: اعتقادات ما دیدگاه ما را تقویت می کند؛ آنچه که باعث می شود ما در مقابل دنیا بایستیم این است که هر روز می گوییم هر آنچه که خدا بخواهد می شود و هرآنچه که خدا نخواهد نمی شود؛این باور ما است و کمک می کند ما راحت تر و با اعتماد حرکت کنیم.