به گزارش مشرق ، پانزدهمین نمایشگاه بین المللی صنعت برق ایران با حضور 341 شرکت داخلی و 200 شرکت خارجی از 24 کشور جهان در روزهای 17 تا 20 آبان در تهران برگزار شد. در حاشیه این نمایشگاه، خبرهایی از مذاکرات جدید ایران با کشورهای خارجی برای اجرای قراردادهای جدید در صنعت برق منتشر شد.
مذاکراتی که در ادامه مذاکرات گسترده شرکت های خارجی با مسئولان وزارت نیرو در چندماه گذشته بود. مذاکراتی که پس از اعلام توافق اولیه ایران و 1+5 در تیرماه امسال، افزایش چشمگیری داشت.
در طی روزهای گذشته از سوی مسئولان ارشد دولت خبرهایی مبنی بر قراردادهای جدید وزارت نیرو با شرکت های خارجی برای احداث نیروگاههای سیکل ترکیبی، بادی و خورشیدی در ایران اعلام شد. از اینرو پای صحبت مدیران 50 شرکت داخلی که در نمایشگاه پانزدهم به ارائه محصولات و توانمندی های خود اقدام کرده بودند نشستیم و یک سوال مشترک از همه این مدیران بخش خصوصی پرسیدیم.
سوال : رویکرد دولت را پس از توافق هسته ای در مذاکرات با شرکت های خارجی و داخلی چگونه ارزیابی می کنید؟
مجموع پاسخ های این فعالان بخش خصوصی در سه عنوان "نگران کننده، امیدوار کننده و هنوز برای اظهار نظر زود است" قابل تقسیم بندی بود. از اینرو با درصد گیری از نقطه نظرات آنها به نمودار زیر رسیدیم.
****************
نکته قابل توجه این است که عمده فعلان بخش خصوصی که رویکرد دولت در مذاکرات گسترده با شرکت های خارجی ابراز نگرانی کردند در بخش ساخت تجهیزات نیروگاهی بودند و سازندگان تجهیزاتی با کاربردهای عمومی تر مثل تجهیزات روشنایی و تجهیزات اندازه گیری کمتر در این زمینه نگران بودند و بعضا از بین المللی شدن و بهبود فضای کسب و کار در ایران ابراز امیدواری می کردند.
دلایل برخی مدیرانی که رویکرد دولت را نگران کننده دانستند بدین شرح است:
مدیر بازرگانی یک شرکت داخلی فعال در ساخت تجهیزات نیروگاهی: تعداد مذاکرات با شرکت های خارجی در وزارت نیرو در برخی روزها به 3 دیدار و نشست می رسد. در حالی که تعداد نشست های وزارت نیرو در طی 8 ماه اخیر با نمایندگان بخش خصوصی به دو نمایشگاه آب و برق و همچنین مجموعا دو سه دیدار در اتاق بازرگانی و وزارت نیرو ختم شده است. این رویه فقط مختص به وزارت نیرو نیست بلکه در سایر وزارتخانه های اقتصادی مثل نفت و صنعت نیز با همین رویه مواجه ایم. یعنی رویکرد دولت چنین است. یک حساب سرانگشتی نشان می دهد دولت رویکردی به سمت شرکت های خارجی دارد و این تمایل دولت انقدر شدید است که ممکن است به فراموشی بخش خصوصی داخلی منجر شود. ارزیابی شخصی من و بسیاری از همکارانم این است که در همین چندماه گذشته بخش خصوصی داخلی در سیاست های دولت، حرکتی آرام را به سوی حاشیه رفتن و کنج نشینی آغاز کرده است.
رئیس هیئت مدیره یک شرکت ساخت تجهیزات اندازه گیری در صنعت برق: در سالهای گذشته در لوازم اندازه برقی و حرارتی مورد استفاده در صنعت برق همکاری و تعامل خوبی با وزارت نیرو داشته ایم. تا امروز نیز این همکاری خدشه دار نشده اما نگرانیم که با بازشدن فضای بین المللی، شرکت های خارجی در این عرصه ورود کنند و دولت فراموش کند در دوران تحریم ها روی دیوار همین بخش خصوصی یادگاری نوشته بود. در دوران تحریم ها بسیاری از تجهیزات را همین بخش خصوصی با هزینه های گزاف وارد کرد و با مهندس معکوس اقدام به داخلی سازی کرد. امیدواریم دولت همواره بخش خصوصی را مثل دوران تحریم ها، یار و یاور خود بداند.
مسئول بازار و امور بین الملل یک شرکت فعال در تأمین و نصب تجهیزات خطوط توزیع و فوق توزیع: تا امروز هم قراردادهایی با شرکت های خارجی منعقد شده که تأمین مالی صد در صدی را پذیرفته اند. همین قرارداد 6 میلیارد دلاری که سخنگوی دولت از آن خبر داد را یک شرکت اروپایی صد در صد تأمین مالی را بر عهده گرفته است. مطمئنا طرف ایرانی شرطی برای استفاده شرکت اروپایی از تجهیزات ساخت داخلی نکرده، یعنی یک شرکت اروپایی 6 میلیارد دلار سرمایه خود را حالا خورد خورد به ایران می آورد اما نه اینکه فکر کنیم نقدینگی وارد می شود، بلکه بخش اعظمی از این سرمایه در کشور خودش کالا شده و کالای آنرا وارد می کند. این رویه یعنی بخش خصوصی داخلی در طرح های جدید جایی ندارد. چرا که در دوران به اصطلاح پساتحریم، سرمایه گذاری برای دولت در اولویت اول است. مطمئنا یک شرکت داخلی توانایی سرمایه گذاری چند میلیارد دلاری ندارد. اما یک شرکت اروپایی یا یک هلدینگ خارجی می آید و چندمیلیارد دلار در پروژه های برق ایران سرمایه گذاری می کند و همه این بازار را به صورت پکیج برمی دارد. اینکه دولت جایی برای بخش خصوصی داخلی نبیند هم نگران کننده است و هم ناامید کننده.
مدیرعامل یک شرکت ساخت تجهیزات حرارتی صنعت برق: در طی سالهای گذشته همواره به دلیل مشکلاتی که آنرا تحریم داخلی می دانستیم از جمله مشکلات تسهیلات گرفتن از بانک ها، مطالبات وصول نشده از دولت، برخوردهای سلیقه ای با بخش خصوصی و ... نتوانستیم با ظرفیت صد در صدی کار کنیم اما بخشی از بازار داخلی و بخشی از بازار کشورهای همسایه برای ما فراهم بود. اگر رویه دولت به این صورت باشد که انگار از ابراز تمایل شرکت های اروپایی برای سرمایه گذاری در صنعت برق هول شده، مطمئنا بازار داخلی برای حضور شرکت های داخلی تنگ تر و تنگ تر می شود. ما وقتی نگران شدیم که قانون استفاده حداکثری از توان داخلی اجرا نشد. مذاکرات امروز و کم توجهی به بخش تولید داخل چیز جدیدی نیست.
مدیر تحقیقات و پژوهش یک شرکت ساخت تجهیزات نیروگاهی: در دوران تحریم ها، بخش خصوصی بازوی دولت در صنعت برق بود. در جلسات وزارت نیرو تعامل داشتیم و صبوری می کردیم تا صنعت برق به مشکل نخورد و در سفره ای که پهن است همه با انصاف پای سفره بنشینیم. هرچند سفره کوچک باشد اما پای منافع ملی وسط بود و ما این سفره داخلی را با سفره های رنگانگ خارجی عوض نکردیم. چه بسیار سرمایه دارانی که در همین دوران تحریم ها نماندند و تولیدی را برپا نکردند، بلکه یا در بازار کاذب مسکن و ارز و طلا سوداگری کردند و یا سرمایه خود را در بانک های خارجی نگه داشتند. اما شرکت های داخلی صنعت برق، سرمایه شان را به میدان آوردند و با همه مشکلات تولید کردند. دورانی که هزینه ملی بابت رسیدن به تولید باکیفیت دادیم؛ حیف است اینها فراموش شود. من نمی گویم رویه دولت غلط است اما نگرانیم نکند دولت بازوی خود را در زمان تحریم ها با دیدن مذاکرات رنگین و پرطمطراق غرب فراموش کند.
دلایل برخی از مدیرانی که رویکرد دولت را امیدوار کننده دانستند بدین شرح است:
مدیرعامل یک شرکت داخلی تأمین و نصب تجهیزات پست های برق و خطوط انتقال: همواره یکی از مشکلات صنعت برق ایران، نبود سرمایه و کمبود نقدینگی است. بیشتر مذاکرات وزارت نیرو با شرکت های خارجی بر مبنای جذب سرمایه است. اگر پروژه ای را به صورت پکیجی نیز به خارجی ها بدهند بیشتر به صورت EPCF است. وقتی با تأمین سرمایه، پروژه های بیشتری در صنعت برق کشور به جریان بیفتد مطمئنا از نیروی کار ایرانی در این پروژه ها استفاده خواهد شد که این خود یعنی اشتغال زایی. از کالاهای ایرانی هم استفاده می شود چرا که همان شرکت خارجی نیز به دنبال کاهش هزینه های خود است. خیلی از شرکت هایی که در وندورلیست وزارت نیرو قرار دارند کالاهایی می سازند که نسبت به مشابه خارجی اش ارزان تر است و هزینه حمل و نقل نیز مثل یک کالای خارجی ندارد. به نظر من رویکرد دولت امیدوار کننده است.
عضو هیئت مدیره یک شرکت ساخت تجهیزات اندازه گیری صنعت برق: وزارت نیرو برخی پروژه های بزرگ را به صورت ترک تشریفات به شرکت های بزرگ خارجی یا داخلی می دهد. در آن پروژه ها باید قانون استفاده حداکثری از توان ساخت داخل را مورد توجه قرار دهد. در مذاکراتی که انجمن های صنعت برق با مدیران وزارت نیرو داشته اند این مسئله عنوان شده که توجه به تجهیزات ساخت داخل در قرارداد با خارجی ها مورد توجه قرار خواهد گرفت. سازندگان تجهیزات به دنبال ایجاد فضای کار هستند و وقتی پروژه هایی جدید تعریف شود مطمئنا فضای کاری جدیدی نیز تعریف می شود.
مدیرعامل یک شرکت ساخت تجهیزات روشنایی: فضای ایران رو به بین المللی شدن پیش می رود. در یک فضای کار بین المللی، این کیفیت و قیمت است که شرایط رقابتی پیش می اورد و در یک شرایط سالم اقتصادی، شرکت هایی که توان فنی خود را ارتقا داده و محصولی با کیفیت با قیمتی قابل رقابت تولید می کنند هیچ گاه ضرر نمی کنند چرا که همواره بازار خود را دارند. به نظر من حضور شرکت های خارجی در پروژه های صنعت برق ایران به بهبود فضای کسب و کار کشور کم خواهد کرد.
مذاکراتی که در ادامه مذاکرات گسترده شرکت های خارجی با مسئولان وزارت نیرو در چندماه گذشته بود. مذاکراتی که پس از اعلام توافق اولیه ایران و 1+5 در تیرماه امسال، افزایش چشمگیری داشت.
در طی روزهای گذشته از سوی مسئولان ارشد دولت خبرهایی مبنی بر قراردادهای جدید وزارت نیرو با شرکت های خارجی برای احداث نیروگاههای سیکل ترکیبی، بادی و خورشیدی در ایران اعلام شد. از اینرو پای صحبت مدیران 50 شرکت داخلی که در نمایشگاه پانزدهم به ارائه محصولات و توانمندی های خود اقدام کرده بودند نشستیم و یک سوال مشترک از همه این مدیران بخش خصوصی پرسیدیم.
سوال : رویکرد دولت را پس از توافق هسته ای در مذاکرات با شرکت های خارجی و داخلی چگونه ارزیابی می کنید؟
مجموع پاسخ های این فعالان بخش خصوصی در سه عنوان "نگران کننده، امیدوار کننده و هنوز برای اظهار نظر زود است" قابل تقسیم بندی بود. از اینرو با درصد گیری از نقطه نظرات آنها به نمودار زیر رسیدیم.
****************
نکته قابل توجه این است که عمده فعلان بخش خصوصی که رویکرد دولت در مذاکرات گسترده با شرکت های خارجی ابراز نگرانی کردند در بخش ساخت تجهیزات نیروگاهی بودند و سازندگان تجهیزاتی با کاربردهای عمومی تر مثل تجهیزات روشنایی و تجهیزات اندازه گیری کمتر در این زمینه نگران بودند و بعضا از بین المللی شدن و بهبود فضای کسب و کار در ایران ابراز امیدواری می کردند.
دلایل برخی مدیرانی که رویکرد دولت را نگران کننده دانستند بدین شرح است:
مدیر بازرگانی یک شرکت داخلی فعال در ساخت تجهیزات نیروگاهی: تعداد مذاکرات با شرکت های خارجی در وزارت نیرو در برخی روزها به 3 دیدار و نشست می رسد. در حالی که تعداد نشست های وزارت نیرو در طی 8 ماه اخیر با نمایندگان بخش خصوصی به دو نمایشگاه آب و برق و همچنین مجموعا دو سه دیدار در اتاق بازرگانی و وزارت نیرو ختم شده است. این رویه فقط مختص به وزارت نیرو نیست بلکه در سایر وزارتخانه های اقتصادی مثل نفت و صنعت نیز با همین رویه مواجه ایم. یعنی رویکرد دولت چنین است. یک حساب سرانگشتی نشان می دهد دولت رویکردی به سمت شرکت های خارجی دارد و این تمایل دولت انقدر شدید است که ممکن است به فراموشی بخش خصوصی داخلی منجر شود. ارزیابی شخصی من و بسیاری از همکارانم این است که در همین چندماه گذشته بخش خصوصی داخلی در سیاست های دولت، حرکتی آرام را به سوی حاشیه رفتن و کنج نشینی آغاز کرده است.
رئیس هیئت مدیره یک شرکت ساخت تجهیزات اندازه گیری در صنعت برق: در سالهای گذشته در لوازم اندازه برقی و حرارتی مورد استفاده در صنعت برق همکاری و تعامل خوبی با وزارت نیرو داشته ایم. تا امروز نیز این همکاری خدشه دار نشده اما نگرانیم که با بازشدن فضای بین المللی، شرکت های خارجی در این عرصه ورود کنند و دولت فراموش کند در دوران تحریم ها روی دیوار همین بخش خصوصی یادگاری نوشته بود. در دوران تحریم ها بسیاری از تجهیزات را همین بخش خصوصی با هزینه های گزاف وارد کرد و با مهندس معکوس اقدام به داخلی سازی کرد. امیدواریم دولت همواره بخش خصوصی را مثل دوران تحریم ها، یار و یاور خود بداند.
مسئول بازار و امور بین الملل یک شرکت فعال در تأمین و نصب تجهیزات خطوط توزیع و فوق توزیع: تا امروز هم قراردادهایی با شرکت های خارجی منعقد شده که تأمین مالی صد در صدی را پذیرفته اند. همین قرارداد 6 میلیارد دلاری که سخنگوی دولت از آن خبر داد را یک شرکت اروپایی صد در صد تأمین مالی را بر عهده گرفته است. مطمئنا طرف ایرانی شرطی برای استفاده شرکت اروپایی از تجهیزات ساخت داخلی نکرده، یعنی یک شرکت اروپایی 6 میلیارد دلار سرمایه خود را حالا خورد خورد به ایران می آورد اما نه اینکه فکر کنیم نقدینگی وارد می شود، بلکه بخش اعظمی از این سرمایه در کشور خودش کالا شده و کالای آنرا وارد می کند. این رویه یعنی بخش خصوصی داخلی در طرح های جدید جایی ندارد. چرا که در دوران به اصطلاح پساتحریم، سرمایه گذاری برای دولت در اولویت اول است. مطمئنا یک شرکت داخلی توانایی سرمایه گذاری چند میلیارد دلاری ندارد. اما یک شرکت اروپایی یا یک هلدینگ خارجی می آید و چندمیلیارد دلار در پروژه های برق ایران سرمایه گذاری می کند و همه این بازار را به صورت پکیج برمی دارد. اینکه دولت جایی برای بخش خصوصی داخلی نبیند هم نگران کننده است و هم ناامید کننده.
مدیرعامل یک شرکت ساخت تجهیزات حرارتی صنعت برق: در طی سالهای گذشته همواره به دلیل مشکلاتی که آنرا تحریم داخلی می دانستیم از جمله مشکلات تسهیلات گرفتن از بانک ها، مطالبات وصول نشده از دولت، برخوردهای سلیقه ای با بخش خصوصی و ... نتوانستیم با ظرفیت صد در صدی کار کنیم اما بخشی از بازار داخلی و بخشی از بازار کشورهای همسایه برای ما فراهم بود. اگر رویه دولت به این صورت باشد که انگار از ابراز تمایل شرکت های اروپایی برای سرمایه گذاری در صنعت برق هول شده، مطمئنا بازار داخلی برای حضور شرکت های داخلی تنگ تر و تنگ تر می شود. ما وقتی نگران شدیم که قانون استفاده حداکثری از توان داخلی اجرا نشد. مذاکرات امروز و کم توجهی به بخش تولید داخل چیز جدیدی نیست.
مدیر تحقیقات و پژوهش یک شرکت ساخت تجهیزات نیروگاهی: در دوران تحریم ها، بخش خصوصی بازوی دولت در صنعت برق بود. در جلسات وزارت نیرو تعامل داشتیم و صبوری می کردیم تا صنعت برق به مشکل نخورد و در سفره ای که پهن است همه با انصاف پای سفره بنشینیم. هرچند سفره کوچک باشد اما پای منافع ملی وسط بود و ما این سفره داخلی را با سفره های رنگانگ خارجی عوض نکردیم. چه بسیار سرمایه دارانی که در همین دوران تحریم ها نماندند و تولیدی را برپا نکردند، بلکه یا در بازار کاذب مسکن و ارز و طلا سوداگری کردند و یا سرمایه خود را در بانک های خارجی نگه داشتند. اما شرکت های داخلی صنعت برق، سرمایه شان را به میدان آوردند و با همه مشکلات تولید کردند. دورانی که هزینه ملی بابت رسیدن به تولید باکیفیت دادیم؛ حیف است اینها فراموش شود. من نمی گویم رویه دولت غلط است اما نگرانیم نکند دولت بازوی خود را در زمان تحریم ها با دیدن مذاکرات رنگین و پرطمطراق غرب فراموش کند.
دلایل برخی از مدیرانی که رویکرد دولت را امیدوار کننده دانستند بدین شرح است:
مدیرعامل یک شرکت داخلی تأمین و نصب تجهیزات پست های برق و خطوط انتقال: همواره یکی از مشکلات صنعت برق ایران، نبود سرمایه و کمبود نقدینگی است. بیشتر مذاکرات وزارت نیرو با شرکت های خارجی بر مبنای جذب سرمایه است. اگر پروژه ای را به صورت پکیجی نیز به خارجی ها بدهند بیشتر به صورت EPCF است. وقتی با تأمین سرمایه، پروژه های بیشتری در صنعت برق کشور به جریان بیفتد مطمئنا از نیروی کار ایرانی در این پروژه ها استفاده خواهد شد که این خود یعنی اشتغال زایی. از کالاهای ایرانی هم استفاده می شود چرا که همان شرکت خارجی نیز به دنبال کاهش هزینه های خود است. خیلی از شرکت هایی که در وندورلیست وزارت نیرو قرار دارند کالاهایی می سازند که نسبت به مشابه خارجی اش ارزان تر است و هزینه حمل و نقل نیز مثل یک کالای خارجی ندارد. به نظر من رویکرد دولت امیدوار کننده است.
عضو هیئت مدیره یک شرکت ساخت تجهیزات اندازه گیری صنعت برق: وزارت نیرو برخی پروژه های بزرگ را به صورت ترک تشریفات به شرکت های بزرگ خارجی یا داخلی می دهد. در آن پروژه ها باید قانون استفاده حداکثری از توان ساخت داخل را مورد توجه قرار دهد. در مذاکراتی که انجمن های صنعت برق با مدیران وزارت نیرو داشته اند این مسئله عنوان شده که توجه به تجهیزات ساخت داخل در قرارداد با خارجی ها مورد توجه قرار خواهد گرفت. سازندگان تجهیزات به دنبال ایجاد فضای کار هستند و وقتی پروژه هایی جدید تعریف شود مطمئنا فضای کاری جدیدی نیز تعریف می شود.
مدیرعامل یک شرکت ساخت تجهیزات روشنایی: فضای ایران رو به بین المللی شدن پیش می رود. در یک فضای کار بین المللی، این کیفیت و قیمت است که شرایط رقابتی پیش می اورد و در یک شرایط سالم اقتصادی، شرکت هایی که توان فنی خود را ارتقا داده و محصولی با کیفیت با قیمتی قابل رقابت تولید می کنند هیچ گاه ضرر نمی کنند چرا که همواره بازار خود را دارند. به نظر من حضور شرکت های خارجی در پروژه های صنعت برق ایران به بهبود فضای کسب و کار کشور کم خواهد کرد.