گروه بین‌الملل مشرق - سه نامزد پیشتاز حزب دموکرات در رقابت‌های مقدماتی ریاست جمهوری 2016 آمریکا، شنبه شب برای بار دوم با هم مناظره کردند. این در حالی بود که حملات جمعه شب در پاریس سایه سنگینی بر این دور از مناظره‌ها انداخت و سیاست خارجی ایالات متحده در این دور جلوه ای پررنگ پیدا کرد. هیلاری کلینتون، وزیر خارجه سابق آمریکا و پیشتاز فعلی اردوی دموکرات‌ها، برنی سندرز، سناتور ایالت ورمونت و مارتین اومالی، فرماندار سابق مریلند، سه نامزد دموکرات حاضر در مناظره شنبه شب بودند.

این مناظره شنبه شب (14 نوامبر) به میزبانی شبکه «سی بی اس» و طبق برنامه اعلام شده در دانشگاه دریک شهر «دِس موینس» ایالت آیووا انجام گرفت. نکته کلیدی این مناظره این بود که بر عکس دور اول مناظره، این بار سناتور سندرز به شدت کلینتون را به چالش کشید و انتقادات صریحی به کلینتون و کمپین انتخاباتی او وارد کرد. برنی سندرز که در مناظره اول گویا چندان مهیای به چالش کشیدن کلینتون نبود، این بار از همان ابتدا تلاش کرد که با قدرت در برابر وزیر خارجه پیشین بایستد.


«چرا وال استریت در طول دوران فعالیت‌های انتخاباتی کلینتون یک اهداءکننده اصلی [کمک‌های مالی] بوده است؟ شاید آن‌ها کودن باشند و ندانند که قرار است چه به دست آورند، ولی من چنین فکر نمی‌کنم. من تا به حال نشنیده‌ام که یک نامزد (مانند کلینتون) چنین مبالغ عظیمی از پول از صنایع نفت، زغال سنگ، وال استریت و مجموعه‌های اسلحه‌سازی دریافت کرده باشد.، نه حتی یک نامزد (گیریم که بگوییم) اه! این منابع کمکی مرا تحت تاثیر قرار نمی‌دهد؟ ولی چرا آن‌ها میلیون‌ها دلار صرف کمک به کمپین انتخاباتی می‌کنند؟ آن‌ها انتظار چیزی را دارند. این را همه می‌دانند.»


موضوع کمک‌ مالی وال‌استریت و لابی‌های اسلحه‌سازی به نظر می‌رسد که برای هیلاری کلینتون  گران تمام شود؛ او تلاش کرد به این چالش رقبایش پاسخ دهد:

«من نماینده نیویورک بودم و زمانی که در 11 سپتامبر این شهر زیر حمله بود، من نیویورک را نمایندگی می‌کردم. در کجا مورد حمله قرار گرفتیم؟ در مرکز منهتن، جایی که وال استریت است. من زمان و تلاش زیادی به خرج دادم تا به بازسازی آن جا کمک کنم. این به نفع نیویورک بود. به نفع اقتصاد بود و راهی برای اعلام انزجار نسبت به تروریست‌هایی که کشورمان را مورد حمله قرار دادند.»

«رینس پرسیبوس»، رییس کمیته ملی جمهوری خواهان در حساب توئیتر خانم کلینتون (که همزمان توسط مجریان برنامه رصد می‌شد) نوشت:

«شما امشب یک نزول تازه داشتید، با استفاده از 11 سپتامبر برای توجیه کمک‌های مالی به کمپین خود.»

کلینتون، سندرز را به زیر سوال بردن «اصول اخلاقی» خود متهم کرد و پیوندهایش را با وال استریت به نقش خود در بازسازی ناحیه تجاری نیویورک بعد از حملات 11 سپتامبر مربوط دانست. او به مانند مناظره اول، سندرز را به دادن رای اشتباه به قوانینی متهم کرد که موجب خلاصی برخی تولیدکنندگان بزرگ اسلحه از تعقیب قضایی شد. او از سندرز خواست که به مانند خود او با شهامت به اشتباهش اعتراف کند. سندرز در پاسخ، مواضع خود، کلینتون و اومالی را در باب اسلحه کمابیش شبیه هم خواند.

اما با این حال، سندرز آن اندازه که می‌توانست در برابر کلینتون تهاجمی ظاهر نشد، چرا که به سادگی از سوابق دوران وزارت خارجه کلینتون گذشت. مساله‌ای که به ویژه از جانب جمهوری‌خواهان بیشترین انتقاد را متوجه کلینتون کرده است. سندرز ترجیح داد که روی رای دوران سناتوری کلینتون، 6 سال پیش از انتخابش به وزارت خارجه، مانور دهد. در واقع سندرز به دلایلی، ترجیح داد که از طعمه آماده‌ای که جمهوری‌خواهان به راحتی از آن استفاده کردند، به سادگی بگذرد. این مساله، یادآور قسمتی از مناظره اول بود که بعد از جنجال‌ها بر سر استفاده کلینتون از ایمیل شخصی در دوره وزارت، سندرز گفت که مردم آمریکا از بحث استفاده کلینتون از ایمیل شخصی خسته شده‌اند و حاضر به انگشت گذاشتن روی این نکته نشد.
ادعای کلینتون در ربط دادن کمک‌های وال استریت به نقش او در بازسازی ناحیه تجاری نیویورک، در همان شنبه شب واکنش‌های سنگینی در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی جمهوری‌خواهان داشت که ادعای کلینتون را زیر سوال بردند و حتی مسخره کردند. به علاوه او در جایی از این مناظره گفت که از «دهه 60 آمده است» و همین بهانه دیگری به جمهوری‌خواهان داد تا او را رهبری متعلق به نسل گذشته رهبران امریکایی بدانند که جوابگوی نسل امروز آمریکا نیست.

کلینتون در شروع صحبت خود، با اشاره به حملات تروریستی پاریس، گفت:

«دعاهای ما امشب همراه مردم فرانسه است...که این کافی نیست» و خواستار تلاش‌هایی هماهنگ‌تر برای ریشه‌کنی داعش شد که مسوولیت حملات را به عهده گرفته است.

«آمریکایی‌ها باید این حملات تروریستی را به عنوان یک یادآوری ببینند که آن‌ها فقط رییس جمهور انتخاب نمی‌کنند، بلکه فرمانده کل ارتش را هم با رای خود تعیین می‌کنند.»


همچنین در اشاره به وقایع پاریس او مدعایی جسورانه را مطرح کرد: «این کشور (آمریکا)، پیشاپیش همه دنیا، سیاره ما را از شر این سازمان وحشی که داعش نام دارد، خلاص خواهد کرد.»

مارتین اومالی هم بعد از ابراز همدردی مختصر با مردم پاریس، به سرعت بحث «تفکر تازه» و «رویکرد جدید» را در اداره آمریکا به میان کشید- نشانه‌ای صریح از جوانی او و تفاوت نسلی‌اش نسبت به کلینتون 68 ساله و سندرز 74 ساله.

نکته مهم دیگر این که هیچ کدام از سه نامزد حاضر نشدند از اصطلاح «جنگ با اسلام افراطی» استفاده کنند و هر سه برای اشاره به گروه‌های پشت پرده حملات پاریس از واژه «جهادی» استفاده کردند.

مارتین اومالی، شهردار سابق شهر بالتیمور و فرماندار سابق ایالت مریلند، در طول مناظره چند جمله درخشان یک خطی گفت که مثل درخشش پرنور ولی کوتاه عمل کردند. به ویژه وقتی که او نامزد پیشتاز جمهورخواهان «دانلد ترامپ» را به دلیل سیاست‌های مهاجرتی که اعلام کرده است، «جارچی کارناوال» خواند.


مجادله اصلی او با دو نامزد دیگر، بحث ورود نسل جدیدی از رهبران به عرصه سیاست آمریکا بود. معنای سخن او این بود که رهبرانی چون هیلاری که در آمریکا «بیبی بومرز» baby boomers (بچه‌های نسلی که در سال‌های اولیه بعد از جنگ جهانی دوم در امریکا به دنیا آمده‌اند) نامیده می‌شوند باید کنار بروند تا نسلی جدیدتر با افکاری تازه‌تر پای به میدان اصلی سیاست آمریکا بگذارند. با این حال، اومالی نتوانست به یکی از کلیدی‌ترین سوالات مطرح شده در مناظره، جوابی محکم و قانع‌کننده بدهد: «در کدام مقطع از زندگی خود بیشترین محک را خورده‌اید، و چگونه این محک شما را برای ریاست جمهوری اماده کرد؟»

پاسخ اومالی تایید ضمنی این مطلب بود که او چنین محکی در زندگی نخورده است و هیچ کدام از وقایع دوران شهرداری و فرمانداری او شبیه چالش‌های یک رییس جمهور نبود. البته گفتنی است که در همان حین برگزاری مناظره، دانلد ترامپ که از لقب اومالی به خود به خشم آمده بود، جواب او را در حساب توئیتر خود داد:

«هیلاری و سندرز (در مناظره) خوب عمل نمی‌کنن....ولی شهردار شکست خورده بالتیمور روی صحنه چی میگه....اومالی یه دلقکه»

گفتنی است که بسیاری از مخاطبان به دلیل داغ بودن حادثه پاریس، انتظار چیز دندان‌گیری از مناظره نداشتند، ولی مجری برنامه (جان دیکرسن) و همکارانش نانسی کوردز، خبرنگار کنگره شبکه سی‌بی‌اس، کوین کانی، گوینده خبر شبکه kcc-tv آیووا، و کیتی اوبرادوویچ، ستون‌نویس سیاسی، به واسطه اجرای مسلط و فعالانه (همرا با احترام) خود، توانستند چالش بین نامزدها را تیزتر و فضای مجادله را پررنگ کنند. که البته مورد تحسین رسانه‌ها هم قرار گرفتند. دیکرسن، مجری اصلی، خطاب به کلینتون گفت:


«شما گفتید رای سناتور سندرز به مسؤول نبودن شرکت‌های اسلحه‌سازی در پرداخت غرامت به قربانیان اسلحه، مورد قبول شما نیست. اگر این مساله، یعنی رأی سناتور سندرز در این مورد خاص، می‌تواند کل نظرات آتی درباره او را تحت تاثیر قرار دهد، چرا حرف سناتور سندرز درست نباشد که رای مثبت شما به جنگ عراق هم می‌تواند برای همیشه ملاک داوری درباره نظرات شما باشد؟»
این پرسش البته چالش بزرگ را برای کلینتون رقم نزد، چرا که او با زیرکی جواب داد که رای به تهاجم نظامی به عراق اشتباه بود و سندرز هم باید همین اعتراف را درباره رای خود در موضوع اسلحه انجام دهد. ولی در نهایت همین سؤال آتش مجادله بین دو نامزد را شعله‌ور کرد. دیکرسن که بحث تروریسم را در این مناظره اداره می‌کرد، ماهرانه بخش‌هایی از صحبت‌ها و مواضع قبلی هر سه نامزد را گرد آورده بود. او بخشی از سخنرانی سال گذشته کلینتون را مطرح کرد که در آن او اعتراف کرده بود «نتوانسته بود میزان توفیق داعش را در تصرف شهرهای عراق را پیش‌بینی کند.» دیکرسن از کلینتون پرسید که چگونه می‌توان روی عملکرد آینده او حساب کرد، وقتی به اعتراف خودش در گذشته نتوانسته روند یک مساله بسیار مهم را به درستی پیش‌بینی کند؟ دیکرسن که در تمام طول مصاحبه لحنی آرام و کنجکاو داشت، یک سوال چالشی مهم از مارتین اومالی هم پرسید:

«آیا دنیا برای فرمانداری که هیچ تجربه‌ای در سیاست خارجی ندارد، جای خطرناکی نیست؟»

همچنین او از هیلاری پرسید که آیا با اظهارات نامزد دیگر دموکرات ها، «مارک روبیو»، موافق است که " حملات پاریس نشان داد که ما در جنگ با اسلام افراطی هستیم". کلینتون اما زیرکانه از به کار بردن این واژه خودداری کرد و تاکید کرد که ما با مسلمانان در جنگ نیستیم، بلکه با «جهادی ها» مبارزه می کنیم.

یک اقدام جالب شبکه «سی بی اس» برای بالا بردن آمار مخاطبان در ساعات معمولا کم بیننده شبکه در شنبه شب، استفاده از شبکه اجتماعی توئیتر در جریان مناظره بود. سوالات کاربران توئیتر که به حساب کاربری نامزدها فرستاده می‌شد، همزمان توسط مجریان برنامه رصد و با نامزدها مطرح می‌شد.



بعد از این که کلینتون از برنامه افزایش حداقل دستمزدها از 12 دلار به 15 دلار برای هر ساعت دفاع کرد، اومالی به شدت از او انتقاد نمود:

«دیگر باید از عمل کردن به توصیه‌های وال استریت دست برداریم.»

اومالی همچنین به نظرات متغیر خود کلینتون درباره مقررات اسلحه هم اشاره کرد:

«کلینتون، شما درباره این موضوع 3 موضع مختلف داشته‌اید. وقتی در سال 2000 رقابت می‌کردید، گفتید که ما نیازمند مقررات قوی در سطح فدرال هستیم. بعد در سال 2008 از خودتان یک «آنی اوکلی» (زنی که در قرن نوزدهم به دلیل مهارت در تیراندازی و نمایش‌های هدف زنی‌اش در آمریکا مشهور شد) ترسیم کردید و گفتید که به قوانین فدرال در این زمینه نیازی نیست، و حال نظر دیگری دارید.»

قرار بود که این مناظره برای کلینتون به مجالی تبدیل شود تا فاصله خود و تجربه عملی‌اش در حوزه سیاست خارجی، نسبت به دو رقیب دیگر، را به رخ بکشد، ولی حملات پاریس و کشته‌شدن دست‌کم 129 نفر، کل بخش اول مناظره را تحت تاثیر قرا داد و هیلاری را به موضع دفاعی برد. او در دقایق اول صحبت خود از سیاست‌های ضدتروریسم دولت اوباما دفاع کرد، در حالی که سعی داشت فاصله خود را هم با اوباما حفظ کند. مثلا او به نوعی با صحبت‌های جمعه شب اوباما بعد از حمله موشکی به مواضع داعش مخالفت کرد. اوباما مدعی شد که گسترش داعش تا حد زیادی متوقف شده است. کلینتون اما گفت:

«دولت اسلامی (داعش) را نمی‌توان مهار کرد. باید آن را شکست داد. این یک مبارزه تماما آمریکایی نیست، گرچه رهبری آمریکا ضروری است.»

برنی سندرز اما در این جا با کلینتون مخالفت کرد و او را بابت رای به تهاجم به عراق سرزنش کرد و این جنگ را مسؤول اصلی برآمدن القاعده و داعش در عراق دانست:

«من معتقدم که تهاجم فاجعه‌بار به عراق کل منطقه را بی‌ثبات کرد و به برآمدن دولت اسلامی و القاعده منجر شد. به نظرم این یکی از بدترین حماقت‌های سیاست خارجی در تاریخ ایالات متحده بود.»


اما در نهایت کلینتون یک برگ برنده هم در این مناظره داشت. آن جا که پرسش درباره چالش بزرگ زندگی سیاسی نامزدها (که آنان را آبدیده کرده باشد) پرسیده شد، او در یک برتری محسوس نسبت به دو رقیب دیگر اظهار داشت که چند مورد وجود داشته است که سرسختی او را در سیاست خارجی نشان می دهد. او به یکی از این موارد اشاره کرد:

«موردی را که انتخاب می کنم این حقیقت است که من عضو گروه کوچکی بودم که باید به رییس جمهور درباره حمله یا عدم حمله به بن لادن مشاوره می‌داد. من بارها به عنوان وزیر خارجه در اتاق وضعیت حاضر بودم و انتخاب‌های سختی پیش روی ما گذاشته شده بود، ولی احتمالا آن مورد سخت‌ترین مورد بود، چرا که هیچ قطعیتی وجود نداشت و اطلاعات کاملی هم در میان نبود....ما همه مسایل را به بحث گذاشتیم، و در آخر من به رییس جمهور پیشنهاد دادم که از شانس انجام کاری که می‌توانیم برای شناسایی بن لادن انجام دهیم، استفاده کنیم تا در نهایت او را به دست عدالت بسپاریم.»

منابع: