گروه سیاسی مشرق- روز گذشته اندیشکده آمریکن اینترپرایز، در یادداشتی به قلم مایکل روبین و با عنوان «آیا میانه‌روها در ایران در اوج هستند؟» به بررسی قدرت میانه‌روها، حسن روحانی و محمد جواد ظریف در تقابل با سیاست‌های جمهوری اسلامی پرداخته و با مقدمه زیر، ضمن احترام به نظر دیگر تحلیل‌گران آمریکایی، حسن روحانی و ظریف را همچنان در راستای مواضع نظام اسلامی می‌بیند:
این اندیشکده در مقدمه زیرکانه خود با استفاده از چند بازی کلامی، آورده است: «روز سه‌شنبه هفته گذشته، کشتی‌های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران، تعداد 10 نفر از ملوانان آمریکا را که سوار بر دو قایق کوچک بودند بازداشت کردند. سپاه پاسداران پس از مصادره قایق‌ها و ملوانان آمریکایی اقدام به انتشار عکس و فیلم از تجهیزات و افراد بازداشتی کرد و عذرخواهی تحقیرآمیزی از آن را به تصویر کشید.»
این اندیشکده، کماندوهای آمریکایی را ملوان، قایق‌های مجهز آنان را دو قایق کوچک، و قایق‌های سپاه پاسداران را کشتی نامیده است.
در ادامه این یادداشت آمده است: «در حالی این 10 نفر در بازداشت بودند، وزیر خارجه، جان کری، با همتای ایرانی‌اش، محمد جواد ظریف 5 بار در یک روز تماس گرفت تا این وضعیت را حل کند و سپاه پاسداران این 10 ملوان و دو قایق‌شان را شاید با مصادره برخی از تجهیزات رها کند.»
نویسنده می‌افزاید: «کاخ سفید، وزارت کشور و بسیاری از تحلیل‌گران می‌گویند این رهاسازی، ارزش‌های روابط دیپلماتیک جدید میان ایران و آمریکا را تایید کرد. همچنین جان کری به ظریف گفته بود که حل این بحران می‌تواند «یک داستان خوب برای هر دو طرف باشد» و درواقع، بسیاری از تحلیل‌گران و حامیان این تعاملات، با این نظر موافق هستند.»
او همچنین آورده است: «به طور مثال، هاله اسفندیاری و رابرت لیتواک از اندیشکده وودرو ویلسون بر این اعتقادند که رهاسازی ملوانان «یک پیروزی برای رئیس جمهور ایران، حسن روحانی و میانه‌روهای این کشور است» در حالی که من عمیقا با یکی دیگر از همکارانم یعنی، متیو مک‌اینیس موافقم که گفته است: «در این سطح، همانطور که جان کری گفته است، چنین راه حلی به عنوان یک توصیه ظهور و بروز کرد»
مایکل روبین در این یادداشت، ضمن رد نظرات کارشناسان و مقامات آمریکایی در نزدیک شدن تعامل ایران و آمریکا، روحانی و ظریف را به دلیل همکاری با سپاه پاسداران و مقامات عالی رتبه، ضعیف معرفی می‌کند
نویسنده این یادداشت با ذکر چند دلیل همچنان روحانی، ظریف و میانه‌روها را مدافع سیاست‌های جمهوری اسلامی می‌داند و تاکید می کند: «پیش از هر چیزی، من با این نکته که رفتار ایران در حل بحران سربازان آمریکایی یک پیروزی برای ظریف و روحانی یا میانه‌رو های ایران بود مخالفم. »
اندیشکده آمریکن اینترپرایز پا را فراتر هم نهاده و ضمن عدم دفاع از مواضع روحانی و ظریف، ایران را به بازی دادن آمریکا با دکترین پلیس خوب و پلیس بد متهم می‌کند: «متاسفانه، اسناد موجود نه تنها قدرت‌گیری میانه‌روها را نشان نمی‌دهد بلکه حتی نشان‌دهنده اجرای دکترین پلیس خوب، پلیس بد از سوی ایران است. درواقع، همانطور که آیت‌الله خمینی و جانشینش آیت‌الله خامنه‌ای همیشه به حسن روحانی به عنوان آقای "درستش کن!" نگاه کرده‌اند، چنین سناریویی نیز محتمل‌تر است. قبول ندارید؟ به یاد داشته باشید که این روحانی بود که با افتخار می‌گفت اولین نفری که آیت‌الله خمینی را امام خطاب کرد من بودم.»
این اندیشکده ادامه می‌دهد: «اما آیا رهاسازی سریع سربازان آمریکایی، بازتاب شکست‌های گذشته نیست؟ درواقع، وقتی سپاه پاسداران ملوانان انگلیسی را در سال 2007 بازاداشت کرد و برای 13 روز نزد خود نگاه داشت این شکست شروع شد. تحقیرها شروع شد. همچنین، وقتی ایران در سال گذشته کشتی مرسک تیگریس را که گمان می‌کرد یک کشتی آمریکایی است بازداشت و سپس رها کرد. شاید ما باید رفتار ایران را با همین بازداشت کردن و رها کردن‌ها قضاوت کنیم.»
مایکل روبین، نویسنده این یادداشت در انتهای می‌نویسد: «اما چه چیزی انگیزه ایران از این رهاسازی‌ها را تشکیل می‌دهد؟ مک‌اینیس درست می‌گوید که ایران می‌خواهد سود بادآورده میلیارد دلاری‌اش را به دست بیاورد. اما در گام بعد این سوال مطرح می‌شود که وقتی این مبلغ به دست ایران برسد، دیگر ایران چه انگیزه‌ای برای همکاری خواهد داشت؟ درواقع، بسیار محتمل است ایران چنین پولی را خرج خطرناک‌تر کردن منطقه برای نیروی دریایی آمریکا بکند.
پس بیایید به ایران برای این آتش‌افروزی جایره ندهیم. زمانی میانه‌روها در این به قدرت خواهند رسید که:
- ایران اجازه بازرسی‌های بی‌قیدوشرط از سایت‌های نظامی که مظنون به فعالیت هسته‌ای هستند را بدهد.
- ایران غوغا در خلیج فارس را متوقف کرده و از تلاش‌هایش برای بی‌ثبا‌ت‌سازی کشورهای منطقه دست بکشد.
- ایران از حمایت تروریسم دست بردارد.
متاسفانه احتمال انجام هر یک از این‌ها بسیار کم است.»
تحلیل‌گران آمریکایی طی سال‌های اخیر همواره در تلاش بوده‌اند تا ضمن پیوند زدن اصلاح‌طلبان یا به قول خودشان رفورمیست‌ها با میانه‌روها، هر دوی آن‌ها را در مقابل سیاست‌های رهبر معظم انقلاب قرار دهند. اکنون اما اندیشکده آمریکن اینترپرایز با انتشار این یادداشت، ضمن انتقاد از همکاری‌های روحانی و ظریف با نظام اسلامی و سپاه پاسداران، آن‌ها را متهم به بازی دادن آمریکا کرده است.
به نظر می‌رسد رهبران و تحلیل گران آمریکایی در تحلیل این مسئله که رئیس جمهور و دولت های مختلف در جمهوری اسلامی، هیچ‌گاه نمی‌توانند و نمی‌خواهند بر خلاف اصول کلی سیاست خارجی رفتار کنند، ناتوان هستند؛ در فضای فعلی که منطقه غرب آسیا به‌واسطه حمایت‌های آمریکا و نوچه‌هایش در بحران قرار گرفته است، ملت ایران از هر دولت و هر رئیس جمهری انتظار دارند بر اساس منافع ملی و دفاع از تمامیت ارضی حتی در داخل خاک سوریه و عراق، با سپاه پاسداران هماهنگی بیشتری داشته باشد تا داعش و تکفیری‌ها وارد خاک ایران نشوند، درخواستی که هم ملت کشورهای همسایه از ایران دارند و هم مردم جمهوری اسلامی به آن رضایت دادند.