گروه جنگ نرم مشرق - دوران پسابرجام دارای ویژگی‌ها و تاثیرگزاری‌های مختلفی در ابعاد جهانی و همچنین ابعاد داخلی برای کشورهای دو طرف میز مذاکره است؛ یکی از مهم‌ترین گزاره توافق برجام، رفع بعضی از تحریم‌های ایران است که تحلیل‌گران بین‌المللی زیادی را بر آن داشته تا به بررسی شرایط ایران در این دوران بپردازند. یکی از نهادهایی که همیشه فعالیت‌ها و سیاست‌های ایران را رصد و بررسی می‌کند، مرکز تحقیقات کنگره آمریکا است.
این مرکز در گزارش "به روز شده" خود تحت عنوان «تحریم‌های ایران» به قلم "کنث کاتزمن" به تأثیرات سیاسی رفع تحریم‌ها و همچنین تحریم‌های جدید احتمالی علیه ایران پرداخته است.
در این گزارش به تاثیر رفع تحریم‌ها پس از برجام در پیروزی طرفداران دولت در انتخابات آینده اشاره شده و حتی انتخاب مجدد روحانی در دوره بعدی ریاست جمهوری پیش بینی گردیده که می‌توان به نوعی از آن به دوپینگ سیاسی تعبیر کرد.
در ادامه این گزارش به تحریم‌های جدید احتمالی به اتهامات واهی از جمله حمایت ایران از تروریسم و نقض حقوق بشر پرداخته شده که این نکته می‌تواند دوپینگ سیاسی یادشده را خنثی کند.
در گزارش "به روز شده" مرکز تحقیقات کنگره آمریکا تحت عنوان «تحریم‌های ایران» به تأثیرات سیاسی رفع تحریم‌ها و همچنین تحریم‌های جدید احتمالی علیه ایران پرداخته شده است
تأثیرات سیاسی رفع تحریم‌ها
در این گزارش آمده است که: «به نظر می‌رسد که تحریم‌ها سبب ایجاد برخی تغییرات سیاسی در ایران شده است. حمایت ایرانیانی که به دنبال ادغام مجدد با جامعه جهانی و کاهش تحریم‌ها بودند، کمک کرد تا روحانی به عنوان یکی از میانه‌روترین کاندیداها بتواند در انتخابات ریاست‌جمهوری 2013 در یک مرحله به پیروزی برسد».
مرکز تحقیقات کنگره آمریکا ادعا می‌کند که: «هیچ‌یک از دولت‌های آمریکا اظهار نداشته‌اند که تحریم‌های ایران به منظور ایجاد تغییر نظام ایران بوده است، با این حال برخی بیان داشته‌اند که چنین پیامدی هدف اجرای تحریم‌ها بوده است. از سال 2012 به بعد برخی ناآرامی‌های کارگری و عمومی در مورد افزایش شدید قیمت‌های مواد غذایی و سقوط ارزش پول ایران به وجود آمده است، اما این ناآرامی‌ها زیاد نبوده و یا مورد حمایت قرار نگرفته است».
در این گزارش به تاثیر رفع تحریم‌ها پس از برجام در پیروزی طرفداران روحانی در انتخابات آینده اشاره شده که می‌توان به نوعی از آن به دوپینگ سیاسی تعبیر کرد
این گزارش می‌افزاید: «بسیاری از ایرانیان نهایی شدن برجام در جولای 2014 را جشن گرفتند. برجام، اگر منافع اقتصادی قابل‌ملاحظه‌ای داشته باشد، می‌تواند در پیروزی کاندیداهای طرفدار روحانی در انتخابات 26 فوریه 2016 مجلس شورای اسلامی و نیز مجلس خبرگان نقش داشته باشد. منافع اقتصادی کاهش تحریم‌ها می‌تواند همچنین در انتخاب مجدد روحانی در سال 2017 تأثیرگذار باشد و می‌تواند چشم‌انداز سیاسی آتی رییس مذاکره‌کنندگان ایرانی این پیمان یعنی وزیر خارجه محمد جواد ظریف را ترقی دهد».
متن مربوط به «تأثیرات سیاسی رفع تحریم‌ها» در گزارش مرکز تحقیقات کنگره آمریکا
تحریم‌های جدید احتمالی
این گزارش در ادامه به موضوع تحریم‌های جدید احتمالی علیه ایران با اتهاماتی نظیر حمایت مستمر ایران از تروریسم یا نقض حقوق بشر و آزمایش موشک‌های بالستیک در کنگره می‌پردازد و روند این اتفاق را این گونه شرح می‌دهد: «موضوع دیگر این است که آیا جلسه شماره 114 کنگره یا کنگره دیگر (آینده) ممکن است به‌دنبال تصویب تحریم‌های دیگر علیه ایران باشد؛ برای مثال به خاطر آزمایش موشک‌های بالستیک در اواخر 2015، یا حمایت مستمر ایران از تروریسم یا نقض حقوق بشر. برجام خصوصاً بیان می‌دارد مادامی که ایران مطابق برجام عمل کند، تحریم‌هایی که به حالت تعلیق در می‌آیند یا رفع می‌شوند، نباید تحت توجیهات دیگری مجدداً اعمال شوند (مانند تروریسم یا حقوق بشر). دولت اظهار داشته است که به این مفاد پایبند است اما، همان‌طور که در جلسه استماع در جولای و آگوست 2015 بیان کرد، می‌توان تحریم‌های جدید را جهت محدود کردن قدرت نظامی استراتژیک ایران یا برای رسیدگی به مسائل نقض حقوق بشر یا مشارکت ایران در تروریسم بین‌الملل اعمال کرد».
در ادامه این گزارش به تحریم‌های جدید احتمالی به اتهامات واهی از جمله حمایت ایران از تروریسم و نقض حقوق بشر پرداخته شده که این نکته می‌تواند دوپینگ سیاسی یادشده را خنثی کند
مرکز تحقیقات کنگره آمریکا به لوایح جدید ارائه شده با موضوع «تحریم‌های جدید علیه ایران» اشاره می‌کند که این لوایح جدید، ضعف‌های ظاهری موجود در این توافق را جبران می‌کند و مفاد این لوایح را نیز بازگو می‌کند: «از زمان نهایی شدن برجام، چند لایحه ارائه شده است که منجر به اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران می‌شود. حامیان آنها ادعا می‌کنند که این لوایح ضعف‌های ظاهری موجود در این توافق را جبران کرده یا به مسائل مربوط به ایران می‌پردازد که بخشی از فرآیند مذاکرات برجام نبوده است. مخالفان این قوانین پیشنهادی یا احتمالی، ادعا می‌کنند که برخی از مفاد به عنوان نقض نص صریح یا روح برجام تفسیر شده و منجر به شکست این توافق خواهد شد».
مرکز تحقیقات کنگره آمریکا به لوایح جدید ارائه شده با موضوع «تحریم‌های جدید علیه ایران» اشاره می‌کند که این لوایح جدید، ضعف‌های ظاهری موجود در این توافق را جبران می‌کند
این لوایح عبارتند از:
1. تخصیص تلفیقی سال مالی 2016 شامل مفادی است که برنامه حذف روادید را اصلاح می‌کند و ملزم می‌سازد تا هر شخصی که در پنج سال گذشته به عراق، سوریه، یا هر کشور تروریستی دیگر (ازجمله ایران و سودان) سفر کرده است باید برای آمدن به آمریکا روادید بگیرد. ایران استدلال کرده است که این قید حداقل نقض روح برجام است چرا که به طور بالقوه تجار اروپایی را از آمدن به ایران باز می‌دارد. دولت نامه‌ای به ایران ارسال کرد و بیان داشت این قید را به گونه‌ای اجرا خواهد کرد که با کاهش تحریم‌های مورد اشاره در برجام تداخلی نداشته باشد.
2. قانون نظارت سیاسی ایران. این لایحه دارای تعدادی مفاد است که برخی از آنها دولت را ملزم می‌دارد تا برای برداشتن نام نهادهای ایرانی مورد تحریم به خاطر فعالیت‌های تروریستی گواهینامه دریافت کند.
3. قانون نام‌گذاری تروریستی سپاه پاسداران. ارائه گزارشی در مورد اینکه آیا سپاه معیارهای نام‌گذاری به عنوان یک سازمان تروریستی خارجی را دارا می‌باشد یا خیر را الزامی می‌سازد. دولت استدلال می‌کند که این قانون در مورد نام‌گذاری گروه‌ها قابل کاربرد است و نه نیروهای مسلح تاسیس‌یافتة یک دولت‌ـ‌ملت.
مفاد لوایح تحریم‌های جدید احتمالی علیه ایران در گزارش مرکز تحقیقات کنگره آمریکا
5. قانون عدالت برای قربانیان تروریسم ایران. این لایحه رییس‌جمهور را از مستثنی کردن تحریم‌های آمریکا مطابق با برجام ممنوع می‌کند تا زمانی که ایران مبالغ دادرسی‌های صادرشده را به قربانیان اقدامات تروریستی ایران یا مورد حمایت ایران به طور کامل پرداخت کند. این لایحه در 1 اکتبر 2015 در مجلس نمایندگان با میزان رأی 173ـ251 به تصویب رسید. مقامات دولتی استدلال می‌کنند که این لایحه، در صورت اجرا، سبب تحمیل الزامات اضافی برای کاهش تحریم‌ها می‌شود که در برجام مورد توافق قرار نگرفته است، و لذا احتمالاً منجر خواهد شد تا ایران معامله را لغو کند.
یکی از لوایح «تحریم‌های جدید علیه ایران» مربوط به قانون نام‌گذاری تروریستی سپاه پاسداران و تحریم‌های این نهاد است
6. لایحه 3728 مجلس نمایندگان به اصلاح قانون کاهش تهدید ایران و حقوق بشر سوریه کمک می‌کند تا تحریم‌های اجباری (به جای اختیاری) به بانک مرکزی ایران و دیگر بانک‌های تحت تحریم ایران جهت استفاده از سامانه‌های انتقال بانکی از جمله سامانه سویفت تحمیل کند. ایران بی‌شک تحمیل چنین تحریمی را نقض برجام خواهد دانست.7. قانون شفافیت مالی تروریستی ایران. این لایحه دولت را ملزم می‌سازد تا برای برداشتن نهادهای ایرانی مورد تحریم از فهرست اشخاص بلوکه‌شده آمریکا، گواهینامه دریافت کند. بنا به گزارش‌ها این لایحه در 11 ژانویه در مجلس نمایندگان بررسی خواهد شد. اوباما تهدید به وتوی این لایحه کرده است.
8. قانون تحریم‌های سپاه پاسداران. طبق این لایحه برای موافقت با درخواست دولت جهت برداشتن ایران (یا هر کشور فهرست‌شده تروریستی دیگر) از فهرست تروریستی، اقدام مثبت کنگره ضروریست. همچنین جهت حذف هر نهادی از این فهرست داشتن گواهینامه دولتی الزام‌آور است تا نشان دهد که آن نهاد عضو، عامل، وابسته، یا تحت مالکیت سپاه نیست. برخی از نهادهایی که بر اساس برجام نام آنها حذف خواهد شد، چنین وابستگی‌هایی را دارند، و شرط داشتن گواهینامه، در صورت تحمیل شدن آن از طریق اجرای این لایحه، ممکن است کار را برای خارج کردن نام آنها از لیست را سخت گرداند.
کنگره آمریکا به دنبال تصویب تحریم‌های جدید احتمالی علیه ایران با اتهاماتی نظیر حمایت مستمر ایران از تروریسم یا نقض حقوق بشر و آزمایش موشک‌های بالستیک است
9. قانون تحریم‌ها و منع موشک‌های بالستیک ایران در سال 2016. این لایحه تحریم‌های مربوط به ایران را بر هر شخصی تحمیل خواهد کرد که مشخص شود دست به انتقال سلاح‌های مرسوم پیشرفته، یا هر نوع فناوری یا اطلاعات فنی مربوط به این نوع برنامه‌ها، به داخل یا خارج ایران زده است. برخی ممکن است این لایحه را حشوی برای سلاح‌های کشتار جمعی و بخش سلاح‌های مرسوم قانون تحریم‌های ایران بدانند.
تحریم از بین نمی‌رود
این گزارش که از یکی از رسمی‌ترین نهادهای آمریکا منتشر می‌شود، گویای این نکته است که آمریکایی‌ها به تحریم به عنوان یک عامل موثر در تغییر نظام جمهوری اسلامی یا حداقل تغییر رفتار ایران نگاه می‌کنند؛ به همین دلیل به نظر می‌رسد که حتی با به سرانجام رسیدن برجام و رفع بعضی از تحریم‌ها، حکومت آمریکا باز به دلایل دیگر که در این گزارش به آنها اشاره شده بود، دست به اعمال تحریم خواهد زد و دولت‌مردان جمهوری اسلامی باید از هم‌اکنون به دنبال کم اثر کردن این حربه دشمن باشند.