بازگشت ایران به عرصه انرژی جهان می‌تواند در صورت هوشمندی و آگاهی ایران نسبت به بازار، از این کشور یک قدرت جهانی در اقتصاد انرژی بسازد.

گروه بین‌الملل مشرق - ایران هجدهمین اقتصاد برتر دنیا، چهارمین تولید کننده نفت در جهان و دارای دومین ذخایر گازی جهان است. در حالی كه آمریكا در خاورمیانه به باتلاق فرو رفته، نفوذ ایران در منطقه در سایه ثروت انرژی آن، در حال افزایش است. موسسه رتبه‌بندی مودیز، نشریه کره تایمز، و نشریه نچرال گس یوروپ در جدیدترین گزارش‌های خود با بررسی وضعیت نفتی و گازی ایران، کشور ما را دارای پتانسیل بسیار بالا برای تبدیل شدن به یک ابرقدرت نوظهور در بازار انرژی دانسته است. لذا، توجه سلیمانه از سوی دست‌اندرکاران به صنعت نفت و گاز کشور كه رگ حیات آن است، در اولویت محسوب می‌گردد.





موسسه رتبه‌بندی مودیز  در گزارش جدید خود آورد: «ایران با دارا بودن پتانسیل رشد اقتصادی و اصلاحات ساختاری، باید ریشه اقتصاد خود را تقویت کند. با رفع تحریم‌ها، دسترسی ایران به 150 میلیارد دلار دارایی مسدود شده، ممکن گردید. با این حساب، باید شاهد سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف و بازنگری در تولید نفت و در نتیجه رشد ناخالص داخلی 5 درصد تا سال 17-2016 باشیم. اقتصاد 417 میلیارد دلاری ایران، که دومین اقتصاد برتر منطقه پس از عربستان است، در مقایسه با دیگر تولیدکنندگان نفت منطقه از تنوع‌بخشی بیشتری برخوردار است. ما انتظار داریم که با سرمایه‌گذاری بهینه در بخش نفت، شاهد احیاء زیرساخت‌های قدیمی و نیازمند به بازسازی ایران باشیم. طبق ادعای وزیر اقتصاد ایران، این کشور سالیانه نیاز به 90 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی دارد تا به رشد اقتصادی 8 درصدی برسد».




مودیز در ادامه آورد: «تحریم‌ها، به ایران نشان داد که نمی‌‌توان بر درآمد کم نفت اعتماد کرد و نیاز به اجرای سریع اصلاحات زیرساختی است. هم‌اکنون، کشورهایی که اقتصادشان نیازمند به فروش نفت است، در حال انجام اصلاحات مالی ساختاری هستند و ایران نباید از غافله عقب بماند و به دلیل پتانسیل بیشتر، بر این کشور است که از آنها جلو بیافتد.



این موسسه افزود: «حساب‌های مالی ایران نسبت به شوک‌های اقتصادی بین‌المللی حالت انعطاف‌پذیر دارد. نوسانات جریان سرمایه که بسیاری از اقتصادهای در حال ظهور بازار در اثر افزایش نرخ بهره آمریکا با آن روبرو می‌شوند، کمتر می‌تواند ایران را مورد آسیب قرار دهد. به هر حال، اعتبار ایران در بازار جهانی شکل سیاسی دارد. هر چقدر که این کشور در قضیه برجام متعهدانه‌تر جلو برود، رفتار کشورهای دیگر هم نسبت به آن مطلوب‌تر خواهد بود».



پیش از این، نشریه کره تایمز، در گزارش دسامبر به قلم «اندرو هاموند» -کارشناس بین‌المللی اقتصاد- آورد: «جلسه اخیر سازمان اوپک به دلیل اختلاف سلیقه با ایران به نتیجه نرسید. چرا که «بیژن زنگنه» -وزیر نفت این کشور- اعلام کرد که ایران قصد دارد از اوایل سال 2016 روزانه نیم میلیون بشکه نفت صادر نماید و در بازه زمانی نه چندان طولانی، این میزان را به 3 میلیون و 800 هزار بشکه {که به 4 میلیون بشکه دوران پیش از تحریم‌ها نزدیک است} برساند.



این نشریه نوشت: «عدم توافق در اوپک که با کاهش قیمت نفت همراه شده، موجب ایجاد فشار بر بازار نفت می‌گردد. اخیرا، آژانس بین‌المللی انرژی اعلام کرده که قیمت نفت تا سال 2020 سالیانه کمتر از یک درصد افزایش خواهد داشت. چرا که در خواست‌ها از سوی چین روندی کند به خود گرفته است. تصمیمات نهایی ایران در زمینه نفت -اگر به درستی شکل بگیرد- می‌توان این کشور را تبدیل به ابرقدرت نفتی منطقه نماید. ایران، حقیقتا دارای پتانسیل فراوان در زمینه انرژی است. صندوق بین‌المللی پول (IMF)، چندی پیش اعلام کرد که در صورت فروش روزانه یک میلیون بشکه نفت، می‌توان شاهد رشد اقتصادی 4 تا 5/5 درصدی ایران طی سال‌های 2016 تا 2017 بود. 100 میلیارد دلار آزاد شده، در سال 2016 می‌تواند در بازسازی اقتصاد ایران تاثیر چشمگیری داشته باشد. اما طبق برآورد وزارت خزانه‌داری آمریکا، زیرساخت‌ اقتصاد ایران نیازمند سرمایه یک تریلیون دلاری است که باید از طریق سرمایه‌گذاری خارجی تامین گردد. این امر، بازسازی زیرساخت‌های نفتی و گازی را می‌طلبد. حضور شرکت‌های بین‌المللی در این سرمایه‌گذاری بسیار قابل توجه است. ناسازگاری و کارشکنی‌های برخی از اعضای اوپک، نشان‌دهنده هراس آنها از تبدیل شدن ایران به یک قدرت انرژی است. در هر حال، استفاده ایران از این فرصت ناب می‌تواند آینده‌ساز اقتصاد این کشور باشد.




نشریه تحلیلی «نچرال گس یوروپ»، در گزارش 26 ژانویه خود به توانایی ایران در تامین منابع انرژی مورد نیاز اروپا و آسیا اشاره کرد و البته این توانایی را وابسته به همکاری مجموع عوامل سیاسی، اقتصادی، و امنیتی داخلی و خارجی ایران دانست. نچرال گس نوشت: «اکنون پس از توافق هسته‌ای، با یک قدرت در حال ظهور اقتصادی روبرو هستیم. ایران، می‌تواند با هوشمندی و فراست بازار انرژی اروپا و آسیا را به دست بگیرد و به جرات می‌توان گفت که اگر مجموع عوامل فوق‌الذکر مورد اشاره در کنار هم شکل بگیرند، می‌توان این کشور را قادر به سناریونویسی برای آینده بازار انرژی فسیلی دانست».




نشریه مذکور، امید به جا افتادن ایران و پوست‌اندازی تا نیل به نقش بازیگر کلیدی در بازار نفت را محتمل‌تر و نزدیک‌تر از بازار گاز طبیعی دانست. به اعتقاد این پایگاه، تسخیر بازار گاز طبیعی هم ممکن است اما در درازمدت شکل می‌گیرد. این پایگاه آورد: «قطع یقین، بازگشت ایران به بازار انرژی، موجب خوشحالی شرکت‌های بزرگ نفتی شد و اگر ایران در زمینه اصلاحات زیرساختی اقدام به موقع انجام دهد، هر دو طرف به شدت ذینفع خواهند بود».

نچرال گس، در پایان تحلیل خود آورد: «اگر ایران -که بسیار مستعد است- بتواند در 3 حوزه نفتی، گازی، پتروشیمی و پالایشگاهی عملکرد هوشمندانه‌ای داشته باشد، مسلما این کشور را می‌توان در آینده‌ای نه چندان دور به عنوان ابرقدرت‌ انرژی در جهان دید».


منابع:


https://www.moodys.com/research/Moodys-Iran-is-fiscally-and-structurally-well-placed-for-international--PR_343228

http://www.ft.com/cms/s/0/c5a77700-bcc7-11e5-9fdb-87b8d15baec2.html

http://www.naturalgaseurope.com/iran-re-emergence-global-energy-markets-opportunities-challenges-implications-27783