گروه بین‌الملل مشرق- همزمان با استقرار آتش‌بس شکننده در مناطقی از سوریه و تلاش‌ها برای پیگیری روند سیاسی در مذاکرات ژنو، نیروهای ارتش سوریه و مقاومت مردمی به همراه رزمندگان حزب‌الله همچنان علیه گروههای تروریستی نظیر داعش و جبهه‌النصره در حال نبر هستند. برای مخاطبان مشرق که طی 15 ماه گذشته پیگیر سلسله گزارش‌های تحلیلی - میدانی سوریه بوده‌اند، از تحولات میدانی در جبهه‌های "درعا، حلب، دیرالزور و حمص" گزارش‌هایی تهیه شده است که در ادامه می‌خوانید.
تحولات میدانی جبهه درعا
دور جدید نبردهای خونین میان "برادران جهادی"
محور جنوب سوریه طی 48 ساعت اخیر صحنه دور جدیدی از درگیریها و نبردهای خونین میان گروههای القاعده، ارتش آزاد و داعش بوده که طی آن دهها نفر از طرفین کشته و زخمی شده‌اند. انگیزه نبردها میان این گروهها به بیعت گروه "لواء شهداء یرموک" به فرماندهی شخصی بنام "محمد علی البریدی ملقب به ابوعلی الخال" با گروه تروریستی تکفیری "داعش" باز می‌گردد. امری که انتشار خبر آن موجب خشم شدید گروههای زیر مجموعه القاعده و ارتش آزاد و حمله سراسری آنها به مواضع و مراکز استقرار نیروی گروه نخست منجر شد.
کانون درگیریها در منطقه حاشیه غربی استان درعا (هم مرز با اردن) و حاشیه شرقی استان قنیطره (هم مرز با فلسطین اشغالی) قرار داشته است. گفته می‌شود که بر خلاف همیشه، این بار این گروه لواء شهداء یرموک بود که پس از اتحاد با گروه "حرکت المثنی الاسلامیه" (بیعت کرده با داعش) با تجمع و تجهیز نیرو و سلاح به مواضع نیروهای گروههای رقیب حمله ور شده است. این حمله در حالی واقع شده که 4 ماه پیش ابوعلی البریدی فرمانده لوا شهداء یرموک طی یک هجوم انتحاری اجرا شده از سوی القاعده (جبهه النصره) به همراه چند تن از محافظان و معاونین کشته شده بود.
این در حالی است که با توجه به کشته شدن فرماندهان ارشد این گروه عملا انتظارها بر فروپاشی سازمان رزم و عدم توانایی آن بر دفاع از مناطق تحت سیطره خود در حاشیه غربی درعا می‌رفت. نیروهای دو گروه لواء شهداء یرموک و حرکت المثنی از صبح روز گذشته از مبدا روستای "عین ذکر" (6 کیلومتری غرب شهرک تسیل)، حملات سریعی را برای سیطره بر دو شهر " العدوان و تسیل" آغاز کردند که پس از درگیری مختصر با نیروهای یگان "فرقه رائد مصری" وابسته به گروه تکفیری ارتش آزاد و فرار آنها، کنترل شهرک "تسیل" واقع در 26 کیلومتری شمال غربی شهر درعا را بدست گرفته و بلافاصله پیکان حملات خود را به سمت شهرک "العدوان" در شرق آن نشانه رفتند.
از سوی دیگر صدها تن دیگر از نیروهای دو گروه حرکت المثنی و شهداء یرموک با حمله به شهر سهم جولان (با 8 هزار نفر سکنه واقع در حنوب تسیل) آن را نیز به محاصره خود درآورده و کلیه خطوط تدارکاتی و انتقال نیروی تروریستهای مستقر در آن را قطع کرده اند. گفته می‌شود که 100 تن از نیروهای ارتش آزاد و القاعده در این منطقه حضور داشته و سهم جولان از نظر نظامی عملا ساقط شده است. بنابر اخبار واصله میدانی، بدنبال فرار نیروهای ارتش آزاد از تسیل و ورود نیروهای متحد داعش به برخی مناطق حاشیه‌ای شهر عدوان، فرماندهی گروه ارتش آزاد از القاعده درخواست کمک کرد!
نیروهای گروه تروریستی تکفیری بین المللی القاعده تحت فرماندهی "طارق مسالمه ملقب به ابوصلاح" فرمانده این گروه در استان درعا خود را به منطقه درگیری رسانده و پس از ساعت‌ها نبرد، با برجای گذاشتن اجساد 30 کشته خود شامل "طارق مسالمه" از منطقه عقب نشینی کردند. بخش رسانه‌ای القاعده طی بیانیه‌ای رسمی کشته شدن فرمانده خود در درعا را تایید کرده است. با ورود نیروهای وابسته به داعش به تسیل، جستجوهای وسیعی برای دستگیری عناصر باقیمانده القاعده و ارتش آزاد آغاز شده و همزمان رسانه‌های وابسته به گروههای مخالف داعش از اعدام‌های وسیع میدانی اسرای خود توسط داعش خبر داده اند.
تحرکات نظامی گروههای وابسته به داعش در حالی به وقوع پیوست که سه روز پیش ارتش آزاد و القاعده با حمله به شهر "انخل" واقع در شمال غربی استان درعا کنترل کامل آن را بدست گرفتند. کنترل این شهر تا پیش از این در اختیار گروه "تجمع أنصار الأقصى" قرار داشت که اخیرا با داعش بیعت کرده بود. در این درگیریها فرمانده انصارالاقصی بنام "مالک الغروان ملقب به ابوفیصل" به همراه 15 نفر از نیروهایش به هلاکت رسید. نیروهای انصارالاقصی نیز شب گذشته با یک خودروی انتحاری به یک ایست و بازرسی متعلق به ارتش آزاد در دروازه غربی شهر انخل حمله کرده اند.
بدنبال تشدید درگیریها میان گروههای داعش، القاعده و ارتش آزاد، صبح امروز "شورای عالی نظامی شهر نوی" (زیرمجموعه گروه تروریستی ارتش آزاد) با انتشار بیانیه‌ای خواستار اتحاد با القاعده برای جلوگیری از گسترش پیشروی‌های داعش در جنوب سوریه شده است. از سوی دیگر رسانه‌های وابسته به این تشکیلات طی دو روز گذشته بصورت آشکارا "اتاق عملیات موک" (مستقر در شهر امان پایتخت اردن با مشارکت افسران نظامی ارشد اردنی، آمریکایی، اسراییلی، سعودی، قطری، که مسئولیت اداره عملیات نظامی گروههای تروریستی در جبهه جنوب سوریه را بر عهده دارد) را مسئول اصلی شکستهای پی در پی گروههای مسلح تکفیری از ارتش سوریه و همچنین چشم‌پوشی از تحرکات نظامی وسیع داعش در استانهای جنوب سوریه کرده اند.
در این رابطه برخی منابع امنیتی نزدیک به دولت سوریه از نقش فعال روسها در آرام نگاه داشتن پرونده جبهه‌های عملیاتی جنوب سوریه خبر داده اند. گفته می‌شود که روسها طی رایزنی‌های فشرده با طرف اردنی که نقش محوری در تجهیز، آموزش و طراحی عملیات‌های گروههای تروریستی تکفیری در استانهای جنوب سوریه (درعا، قنیطره و سویداء) دارند، آنها را به غیر فعال نگاه داشتن جبهه حنوب وادار ساخته‌اند. بطور مشخص موافقت ضمنی طیف اردنی موجب شکستهای مکرر 4 مرحله عملیات گروههای تروریستی تکفیری با عنوان "عملیات طوفان جنوب" و همچنین بازپس‌گیری دو شهر راهبردی "شیخ مسکین و طفس" و اجرای طرح مصالحه وطنی (آشتی ملی) در ابطع و داعل گردیده است.
کلیه این تحرکات سیاسی و نظامی این حقیقت و واقعیت را در عرصه‌های میدانی سوریه نشان می دهد که "بحران در سوریه ابدا بحرانی در حد و اندازه های اختلافات داخلی این کشور نبوده و مستقیما توسط چند کشور منطقه ای و فرامنطقه ای با مشارکت دهها هزار تروریست تکفیری غیر سوری تحت مدیریت کلان آمریکا، انکلیس و اسراییل و پادوئی عربستان سعودی، قطر، ترکیه، اردن و امارات در جریان می باشد. بدیهی است هرگاه حمایت تسلیحاتی، اطلاعاتی و مدیریتی این کشورها و طرفها محدد و متوقف گردید، بحران در عرصه‌های نبرد نظامی سوریه نیز کاملا متوقف و زمینه برای آشتی ملی و رفع مشکلات میان سوری‌ها نیز فراهم می آید.
تحولات میدانی جبهه حمص
جنگ ارتفاعات و بیابان‌ها در حاشیه شهر تاریخی تدمر
علی رغم اینکه طرح آش بس فراگیر پیشنهادی دولت سوریه در جبهه های مختلف سوریه با نظارت سازمان ملل و حمایت روسیه و آمریکا در حال اجراست، اما مناطق تحت اشغال گروههای وابسته به داعش و القاعده مشمول آن نشده و عملیات نظامی نیروهای ارتش و بسیج مردمی سوریه با پشتیبانی زمینی گروههای هم پیمان آن (حزب الله، لشگر دلاور فاطمیون، لشگر حیدریون و تیپ زینبیون) و پوشش گسترده هواپیماها و بالگردهای مدرن نظامی روسی با قدرت ادامه دارد.
طی روزهای اخیر کانون و جبهه اصلی نبردها در مناطق حاشیه شرقی استان حمص سوریه و بطور مشخص در نزدیکی شهر تاریخی و باستانی "تدمر" (پالمیرا) قرار داشته که طی آن رزمندگان محور مقاومت عملیات وسیعی را در مرحله نخست برای بازپس گیری و پاکسازی شهر تدمر و در مرحله بعدی شهرهای قریتین و مهین (در جنوب شرقی حمص) به اجرا گذاشته‌اند که با پیشروی های کوبنده و گسترده ای همراه بوده است.
لازم به ذکر است که شهرهای ذکر شده یکسال پیش در حمله وسیع نیروهای داعش از مبداء بادیه (بیابان) دیرالزور پس از نبردهای شدید و در نهایت خروج نظامیان سوری به اشغال تروریستهای تکفیری درآمده بود. با توجه به بافت ویژه منطقه اجرای عملیات که از کوه‌ها و بیابان وسیع خالی از سکنه تشکیل شده است، تاکتیک فرماندهان اتاق عملیات مشترک محور مقاومت بر سیطره بر ارتفاعات مشرف بر شهر و در نهایت، محاصره آن از محورهای مختلف استوار بوده است.
یگانهای توپخانه و موشکی ارتش سوریه و حزب الله و بمب افکنهای سوری - روسی از مبدا پایگاه هوایی تی 4 حمص عملیات وسیعی را بر علیه خطوط دفاعی و تدارکاتی داعش در اطراف شهر تدمر، جاده تدمر - قریتین و تدمر - السخنه - دیرالزور بشدت هدف حملات هوایی و گلوله باران قرار داده‌اند. این اقدام به هدف جلوگیری از نقل و انتقال وسیع نیرو و تسلیحات سنگین از مناطق تحت سیطره داعش در استانهای دیرالزور، رقه، حماه و حاشیه دمشق به منطقه عملیاتی صورت گرفته است.
به موازات حملات توپخانه‌ای ، موشکی و هوایی به اهداف تعیین شده، خطوط دفاعی داعش در محورهای غربی و جنوبی شهر تدمر هدف حملات نیروهای زمینی ارتش و بسیج مردمی سوریه و گروههای هم پیمان آن ها قرار گرفته است. طی یک هفته کلیه ارتفاعات مشرف بر این محورها از سوی رزمندگان مورد حمله و تصرف قرار گرفته و یگانهای توپخانه، ضد زره و موشکی بر روی آنها مستقر شدند. از مهمترین ارتفاعات منطقه می توان به "تل حلوه، جبال هیال، تل 900، تل 700، تل الدوه" اشاره کرد.
با توجه به اینکه تدمر دارای محوطه های آثار باستانی و تاریخی و همچنین جمعیت سکنه می‌باشد، طرح و نقسه کلی فرماندهان برای بازپس‌گیری آن از عملیات گسترده و جنگ شهری به محاصره و ایجاد حداکثر فشار و تلفات نظامی به سازمان رزم نیروهای داعش با هدف وادار ساختن تروریست‌ها برای ترک شهر و عزیمت به سمت مناطق تحت اشغال آنها در دیرالزور یا حماه و رقه قرار گرفته است. طی روزهای نخست حملات نیروهای نظامی سوری تنها در یک محور منطقه "الدوه" صورت می‌گرفت که این موضوع موجب شد تا داعش با تمرکز توان نظامی خود بر آن مقاومت شدید از خود نشان داده و تلفات و خسارات زیادی بر نیروهای ارتش سوریه وارد آورد.
لازم به ذکر است که تلاشهای ارتش سوریه برای بازپس گیری تدمر از چند ماه پیش بصورت غیر رسمی آغاز شده بود اما استفاده داعش از بافت خاص منطقه حاشیه تدمر و استفاده از تاکتیک دفاع چند لایه از طریق ایجاد خطوط دفاعی متعدد با مشارکت نیروهای نخبه نظامی و باتجربه این گروه که به انواع تسلیحات مدرن غربی و شرقی بدست آمده از انبارهای سلاح ارتش عراق در استانهای الانبار و نینوی و همچنین محموله‌های سلاح و مهمات اهدایی دولت ترکیه موجب شد تا داعش تلاشهای مکرر ارتش سوریه برای پیشروی در محور الدوه را ناکام بکذارد.
{$sepehr_media_1442608_400_300}
{$sepehr_media_1442609_400_300}
در دور جدید عملیات نظامی که همزمان با اجرای طرح آتش بس با گروههای مسلح تکفیری در اکثر جبهه ها همراه بوده، به ارتش سوریه این امکان را داد تا بخش اعظم نیروهای نظامی خود را از جبهه های حلب و لاذقیه به تدمر منتقل کرده و همزمان اقدام به گشایش چندین جبهه در اطراف تدمر کرده و حتی عملیات چدیدی را برای بازپس گیری شهر "قریتین" و قطع دسترسی تروریستهای داعشی مستقر در آن به تدمر آغاز کند.
عصر امروز نیروهای ارتش سوریه پس از درگیری‌های شدید با تروریستهای داعش موفق به تصرف کامل جبال هیال، منطقه استراتژیک "مثلث تدمر و قصور رئاسی" واقع در جنوب غربی این شهر شده‌اند. قصور رئاسی مجموعه کاخ‌ها و باغ‌های متعلق به امیر شیخ نشین قطر می‌باشد که از سال گذشته به اشغال داعش در آمده بود. آخرین خبرها از تاکید فرماندهان ارتش سوریه بر عدم ورود به جنگ شهری با داعش در تدمر و ادامه پیشروی‌ها جهت محاصره کامل شهر و وادار ساختن داعش به عقب نشیی از آن حکایت دارد. گفته می‌شود که داعش خروج نیروهایش از تدمر را آغاز کرده است.
خاندان سلطنتی قطر تا پیش از آغاز بحران در سوریه در فصول مختلف سال از این کاخ‌ها استفاده می‌کردند. با سیطره بر این ارتفاعات عملا خط دفاعی داعش در غرب و جنوب غربی تدمر شکسته شده و فضا برای ورود رزمندگان به داخل شهر مهیا می‌باشد. برخی منابع غیر‌رسمی از ورود نیروهای ویژه حزب الله و ارتش سوریه به محلات غربی شهر تدمر پس از فرار داعش از منطقه خبر می دهند.
ادامه امداد رسانی به مردم حمص
همزمان با اجرای طرح آتش بس فراگیر در سوریه، دولت این کشور با هماهنگی سازمان جهانی صلیب سرخ و تحت نظارت سازمان ملل اقدام به امداد رسانی به مردم ساکن در مناطق تحت اجرای این طرح که در اشغال گروههای مسلح تکفیری قرار دارند کرده است. روز گذشته دهها کامیون حامل تدارکات و مواد غذایی و دارو برای مردم ساکن در دو محله "الوعر و الحوله" حمص ارسال و توسط نیروهای ارتش سوریه میان مردم نیازمند توزیع شده است. این دو محله از ابتدای بحران در سوریه به اشغال تروریستهای ارتش آزاد درآمده و در ادمه بخش‌هایی از آن تحت کنترل القاعده و داعش قرار گرفته است.
تداوم عملیات ارتش سوریه در قریتین
اما همانطور که در بخشی از گزارش تحولات میدانی تدمر بدان اشاره شد، نیروهای تازه نفس ارتش سوریه همزمان اقدام به ازای عملیات وسیعی برای محاصره و پاکسازی شهر "قریتین" واقع در حاشیه جنوب شرقی استان حمص این کشور نیز کرده اند. این عملیات بطور همزمان از 3 محور " شمال غربی (جبل الرمیلی)، غربی (تپه های السود و الحزم) و محور جنوبی (جبل الجبيل من الجنوب) علیه مواضع نیروهای داعش در داخل و حاشیه شهر قریتین آغاز شده و نیروهای ارتش سوریه پس از 3 روز موفق به قطع جاده تدارکاتی و ارتباطی تروریست‌ها از قریتین به دمشق و تدمر و نهایتا بادیه دیرالزور شده اند.
اهداف کلی عملیاتها در بخش شرقی و جنوبی استان دمشق شامل موارد زیر می‌باشد:
1 - بازپس گیری و پاکسازی کامل شهرهای تدمر، السخنه، قریتین
2 - ایمن سازی جاده استراتژیک دمشق - حمص که پس از سیطره نیروهای داعش بر مناطق شرقی و جنوبی استان حمص مورد تهدید جدی قرار داشت.
3 - بستر سازی برای عملیات بزرگ شکستن محاصره شهر دیرالزور.
توضیح اینکه دهها هزار نفر از ساکنین این شهر بهمراه بیش از 3 هزار نفر از نیروهای نظامی سوری به فرماندهی سرتیپ عصام زهرالدین افسر درزی مذهب ارتش سوریه از 3 سال پیش در پی حملات داعش و تصرف 90 درصد از مساحت استان دیرالزور در محاصره کامل آنها قرار گرفته و طی ماه‌های اخیر امداد رسانی به انها توسط هواپیماهای باری ارتش‌های سوریه و روسیه از طریق پرتاب کانتینرهای حامل مواد غذایی، آب آشامیدنی و دارو بوسیله چتر نجات بر روی مناطق مسکونی صورت می‌پذیرد.
4 - قطع دسترسی نیروهای داعش مستقر در استانهای رقه، دیرالزور، حماه به حمص و القلمون (مرز سوریه با لبنان).
5 - خارج کردن چاه‌های نفت و گاز موجود در بخش شرقی و جنوبی استان حمص از کنترل گروه تروریستی تکفیری داعش
تحولات میدانی جبهه حلب
جبهه‌های شهر حلب نیز طی روزهای اخیر صحنه تحولات میدانی ویژه ای بوده است که مهمترین آن میتوان به ادامه درگیریها میان داعش و ائتلاف گروههای وابسته به ارتش آزاد و القاعده در مناطق حاشیه شمالی استان حلب نزدیک مرز سوریه با ترکیه و همچنین حمله ناگهانی داعش به مواضع نیروهای دولتی سوریه مستقر در شهرک شیخ نجار واقع در شمال شرقی شهر حلب اشاره کرد. در ادامه درگیریها میان داعش و ائتلاف القاعده و ارتش آزاد در مناطق نزدیک مرز سوریه با ترکیه، کنترل روستاها و شهرک‌هایی همچون "دودیان" همچنان میان دو طرف در حال تبادل است.
از مهمترین انگیزه داعش از حمله به مناطق تحت سیطره گروههای رقیب، میتوان به تلاش این گروه برای سیطره کامل بر کلیه معبرهای ورود تدارکات و نیرو از ترکیه به داخل سوریه مرتبط دانست. ترکیه بزرگترین حامی گروههای مسلح تکفیری است که روزانه صدها کانتینر انواع سلاح و مهمات و تجهیزات نظامی و امکانات تدارکاتی برای آنها به داخل سوریه ارسال می‌کند. گروههای مسلح القاعده و ارتش آزاد با تشکیل اتاق عملیات مشترک، مشغول نبرد با داعش هستند.
حمله داعش به مواضع نیروهای دولتی سوریه
منطقه شیخ نجار واقع در شمال شرقی شهر حلب تحت کنترل نیروهای ارتش و بسیج مردمی سوریه نیز طی دو روز گذشته صحنه حمله گسترده نیروهای گروه داعش بوده است. نیروهای داعش در این هجوم از سه محور مواضع نیروهای دولتی سوریه را هدف قرار داده و موفق به اشغال روستای "کفرصغیر" در شرق شیخ نجار شدند.
اما این سیطره تنها کمتر از 24 ساعت بطول انجامید. چرا که با پیوستن صدها نیروی تازه نفس از رزمندگان مجاهد عراقی (عصائب اهل الحق و حزب الله عراق) به منطقه، پاتک سنگینی به مواضع تازه تصرف شده اجرا گردید که به بازپس گیری منطقه منجر شد. در این حمله فرمانده تروریستهای داعش معروف به "ابوانس الجزائری" تبعه کشور الجزائر بهمراه 30 تن از نیروهای تحت امرش به هلاکت رسیده و اجساد آنها در منطقه باقی ماند.
{$sepehr_media_1442754_400_300}
از نکات مهم در این میان تجهیز نیروهای مهاجم داعش به کمربندهای انتحاری مملو از مواد منفجره بود که با هوشیاری رزمندگان سوری پیش از انجام عملیات انتحاری به ضرب گلوله به هلاکت رسیدند. هم اکنون خطوط تماس با داعش در جبهه شمال شرقی شهر حلب به وضعیت سابق بازگشته است.
تحولات میدانی جبهه دیرالزور
عملیات گسترده ارتش علیه داعش
درگیریها در مناطق حاشیه‌ای فرودگاه نظامی دیرالزور میان رزمندگان ارتش و بسیج عشائری شهر دیرالزور از یکسو با تروریستهای تکفیری داعش از سوی دیگر با شدت هر چه تمام تر ادامه دارد که طی آن حملات نیروهای داعش به مواضع نظامیان سوری با شکست مواجه شده و در عملیات معکوس نیوهای ارتش سوریه، دهها تروریست به هلاکت رسیده‌اند.
{$sepehr_media_1442756_400_300}
{$sepehr_media_1443132_400_300}
بنابر گزارش‌های میدانی، کانون درگیریها میان طرفین در محلات "حی الرصافه، حی البغیلیه و حی الصناعه" در شمال فرودگاه دیرالزور قرار داشته و طی درگیریها دو فرمانده "سعودی و لیبی تبار" نیروهای داعش بهمراه 40 تن از نیروهای آنها به هلاکت رسیده‌اند که اجساد آنها در اختیار ارتش سوریه می‌باشد. طی سه سال گذشته بیش از 95 درصد از مساحت اسان دیرالزور واقع در شرق سوریه (هم مرز با استان الانبار عراق) در اختیار داعش قرار داشته اما تلاشهای مکرر آنها برای سیطره بر آخرین مناطق تحت سیطره نیروهای دولتی سوریه با مقاومت شدید رزمندگان لشگر 101 گارد ویژه ریاست جمهوری ارتش سوریه با ناکامی مواجه شده است.
داعش پس از شکستهای مکرر در جبهه های استانهای حسکه، حلب و شمال استان رقه تحت کنترل این گروه از گروههای کرد سوری و ارتش سوریه، با احساس نگرانی از احتمال سقوط این مناطق، بدنبال حفظ یکپارچگی جغرافیایی مناطق تحت اشغال خود در دو کشور سوریه و عراق می باشد. در همین راستا طی هفته های اخیر تلاشهای گسترده‌ای برای نقل و انتقال نیروها، تسلیحات و خانواده های اعضای این گروه از استانهای یاد شده به دیرالزور که هم مرز با استان الانبار تحت کنترل داعش در مرز سوریه با عراق بعمل آورده است.
{$sepehr_media_1443130_400_300}