گروه بین الملل مشرق- در حالیکه تنها 5 روز به موعد برگزاری مذاکرات صلح سوریه (ژنو3) میان دولت سوریه و نمایندگان گروههای معارض این کشور باقی مانده، انتشار لیست اعضای هیئت نمایندگان معارضان مشارکت کننده در این اجلاس موجی از واکنشها و اعتراضات را ایجاد و ناظران را نسبت به شکل گیری این اجلاس دچار شک و تردید کرده است.
در لیستی که در کنفرانس مطبوعاتی "ریاض حجاب" نخست وزیر سابق و فراری سوریه و هماهنگ کننده داخلی گروههای معارض سوری برای اعلام اسامی تیم مذاکره کننده معارضان سوری منتشر گردید، اسامی زیر بعنوان نمایندگان معارضان سوریه برای مشارکت در جلسه ژنو 3 (صلح در سوریه) اعلام شده است:
1 - اسعد الزعبی (سرتیپ فراری ارتش سوریه) بعنوان رئیس تیم مذاکره کننده
2 - جورج صبرا (عضو شورای مرکزی ائتلاف معارضان سوری (مستقر در هتلهای 5 ستاره استانبول ترکیه) بعنوان جانشین تیم مذاکره کننده
3 - محمد مصطفی علوش (رییس دفتر سیاسی گروه تروریستی تکفیری جیش الاسلام وابسته به القاعده و پسرعموی زهران علوش فرمانده هلاک شده این گروه) بعنوان مذاکره کننده ارشد
4 - هیثم المالح (عضو شورای مرکزی ائتلاف معارضان دولت سوریه)
5 - محمد صبرا (حقوقدان و عضو شورای عالی معارضان سوری)
6 - احمد الحریری (نماینده بخش جنوبی گروه تروریستی تکفیری ارتش آزاد)
7 - فواد علیکو
8 - عبدالباسط الطویل (سرهنگ فراری ارتش سوریه عضو گروه تروریستی تکفیری ارتش آزاد)
9 - محمد عبود (سرهنگ دوم فراری ارتش سوریه و عضو گروه تروریستی تکفیری ارتش آزاد)
10 - سهیر الاتاسی (عضو شورای مرکزی ائتلاف معارضان سوری)
11 - بسمه قضمانی (عضو شورای مرکزی ائتلاف معارضان سوری)
12 - آلیس مفرج (عضو شورای مرکزی ائتلاف معارضان سوری)
13 - عبدالمجید حمو (عضو شورای مرکزی ائتلاف معارضان سوری)
14 - خلف داهود
15 - محمود عطور
16 - نذیرالحکیم
17 - جمال سلیمان (بازیگر و عضو شورای مرکزی ائتلاف معارضان سوری)
اعلام این اسامی و حضور نماینده گروه تروریستی تکفیری "جیش الاسلام" که از جمله گروههای زیرمجموعه شبکه تروریستی بین المللی القاعده می باشد، با واکنشهای متفاوتی روبرو شد. در بعد داخلی، جمال سلیمان بازیگر سوری و عضو شورای عالی معارضان بدون ذکر علتی از حضور در این هیات خودداری کرد. اما تندترین واکنش منفی از سوی دکتر هیثم المناع عضو ارشد و قدیمی معارضان دولت سوریه در گفتگوی تلویزیونی مستقیم با شبکه المیادین ابراز گردید.
وی در این گفتگو با اعتراض به شیوه اعلام اسامی هیات معارضین با حضور برخی از اعضای گروههای تروریستی تکفیری مانند ارتش آزاد و جیش الاسلام در مذاکرات بشدت مخالفت کرده و گفت: "بیش از یک نفر از اعضای هیات معرفی شده از سوی گروههای معارضه گردهم آمده در ریاض برای آمادگی جهت مشارکت در کنفرانس ژنو 3 دارای سوابق رسمی و متقن ارتکاب جنایات جنگی در حق مردم سوریه شامل ذبح، کشتار، موشکباران مناطق مسکونی و ... هستند و ما نه تنها آنها را بعنوان نماینده مردم سوریه قبول نداریم، بلکه هرگز حاضر به نشستن با آنها بر روی یک میز نیستیم". وی تاکید کرد کسانی که غیر نظامیان را می کشند، به دموکراسی کوچکترین اعتقادی نداشته و ندارند، صلاحیت اطلاق عنوان "نماینده معارضان سوری" را ندارند.
اشاره مستقیم وی به حضور محمد علوش نماینده گروه تروریستی تکفیری "جیش الاسلام" بود که تحت نظر و هدایت مستقیم "بندر بن سلطان" رییس سابق سرویس جاسوسی عربستان سعودی تاسیس شده و مقر اصلی آن در شهر دوما واقع در غوطه شرقیه دمشق قرار داشته و مسئول جنایات فراوانی در سوریه بوده است.
از قتل و غارت و اعدامهای گسترده میدانی و حمله به مراکز نظامی و امنیتی تا موشکباران مناطق مسکونی شهرهای دمشق، فوعه، کفریا، نبل، الزهراء و استفاده از صدها شهروند ربوده شده دمشقی بعنوان "سپر انسانی" جهت جلوگیری از بمباران مراکز نظامی و انبارهای سلاح این گروه در غوطه شرقیه و شهر دوما که با واکنش بسیار منفی جهانی مواجه شد.
مردم شهر دمشق بخوبی بخاطر دارند که دو سال پیش تروریستهای گروه تکفیری جیش الاسلام با حمله به منطقه "عدرا" واقع در شمال شرقی پایتخت سوریه صدها تن از کارگران و تکنسینهای شاغل در کارخانجان این منطقه را ربوده و پس از انتقال به مناطق تحت سیطره خود آنها را که در میانشان زنان، کودکان جوانان و افراد سالخورده نیز حضور داشتند، برای حفر شبکه ای از تونلهای زیرزمینی در غوطه شرقیه بکار گرفته و پس از پایان کار آنها را نیز اعدام و در گروهای دسته جمعی دفن کردند.
لازم به ذکر است که طی هفته های گذشته و در پی بروز زمزمه هایی مبنی بر اینکه عربستان سعودی با فشار به آمریکا و فرانسه خواستار درج نام نمایندگان گروههای تروریستی تکفیری در هیات نمایندگان معارضان سوری در اجلاس ژنو 3 شده است. این اصرار دلایل مختلفی دارد. با نگاهی به سوابق موضعگیریها و ترکیب تیم معارضان، وابستگی های ویژه آنها به دولت و سازمان اطلاعات ترکیه مشخص می گردد. امری که حساسیت ویژه عربستان سعودی برای ایجاد پتانسیل جهت اعمال نفوذ مستقیم در جریان مذاکرات سوری - سوری از طریق وارد کردن نمایندگان گروههای همسو در ترکیب مذاکره کنندگان معارض سوری، برانگیخته است.
از سوی دیگر، "اولیگ سیرومولوتوف معاون وزیر امور خارجه روسیه" در اعلام موضعی رسمی اعلام کرده بود که گروههای تروریستی تکفیری "احرار الشام و جیش الاسلام" بدلیل وابستگی به القاعده و ارتکاب جنایات جنگی در لیست گروههای تروریستی روسیه بوده و تحت هیچ شرایطی جایی در راه حل سیاسی سوریه نخواهند داشت.
معاون وزیر خارجه روسیه تأکید کرده بود که کشورش این گروهها را گروهایی "تروریستی، تبهکار و مجرم" میداند که می بایستی نابود شوند. جیش الاسلام همان گروهی است که چهارم دیماه "زهران علوش" سرکرده معروف خود را در حمله دقیق هوایی ارتش سوریه در جنوب دمشق از دست داد. این در حالی است که سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در موضعی عجیب اعلام کرد که گروه تروریستی تکفیری جیش اسلام در لیست گروههای تروریستی کشورش وجود ندارد و از نظر واشنگتن منعی برای حضور نماینده آن در هیات نمایندگان معارضان سوری وجود ندارد.
از سوی دیگر، سخنگوی سازمان ملل اعلام کرد که به دلیل عدم توافق کشورها بر سر هیات مذاکره کننده مخالفان سوریه هنوز دعوتنامهای برای شرکت کنندگان در مذاکرات ژنو فرستاده نشده است. فرحان حق، سخنگوی سازمان ملل اعلام کرد: هر وقت کشورهای مدافع روند صلح سوریه توانستند به توافق بر سر نمایندگان مخالفان سوری در مذاکرات ژنو دست یابند برای شرکت کننندگان در این مذاکرات دعوتنامه فرستاده میشود. وی تاکید کرد که سازمان ملل به لزوم شروع مذاکرات در 25 ژانویه اهمیت خاصی قائل است اما اینکه این مذاکرات به تاخیر بیفتد بعید نیست.
فرحان حق از قدرتهای بزرگ خواست تا هر چه سریعتر درباره تشکیل هیات مخالفان سوری برای شرکت در مذاکرات آتی درباره سوریه به توافق برسند. در همین حال، "فیصل المقداد" معاون وزیر خارجه سوریه نیز در گفتوگو با اسپوتنیک اظهار داشت که دولت سوریه لیست اسامی مخالفان یا لیست گروههای مسلح را دریافت نکرده است و دولت سوریه تنها هیات خود را تشکیل داده است و از مخالفان انتظار دارد اگر با تروریستها ارتباط دارند جدایی خود را از آنها اعلام کنند.
در پی نشستهای بینالمللی اخیر در نیویورک و وین کشورهای تاثیرگذار بر بحران سوریه با جدول زمانبندی روند انتقالی در این کشور و برگزاری مذاکرات میان نظام و مخالفان به توافق رسیدند. از سوی دیگر، شورای منیت شب گذشته نشست مشورتی پشت درهای بسته درباره اوضاع سوریه و مذاکرات ژنو برگزار کرد که استفان دی میستورا، فرستاده سازمان ملل به سوریه شورای امنیت را در جریان تلاشهایش برای برگزاری مذاکرات میان نظام و مخالفان گذاشت.
وی به شورای امنیت گفت که وزرای خارجه عربستان و ایران ضمانت کردهاند که بحران دیپلماتیک کنونی میان دو کشور به هیچ وجه بر روند صلح سوریه تاثیر نگذارد. رئیس کنونی شورای امنیت نیز گفت که اعضای این شورا از دی میستورا کاملا حمایت میکنند و موعد دیگری برای مذاکرات صلح ژنو در نظر گرفته نشده است.
ویتالی چورکین، نماینده روسیه در سازمان ملل نیز گفت: باید به موعد مذاکرات در 25 ژنو پایبند بود. ما همگی بر سر این مساله توافق داریم که باید مذاکرات میان نظام و مخالفان آغاز شود. با توجه به موارد ذکر شده و اصرار و تحریکات دربار سعودی برای حضور نمایندگان گروههای تکفیری در اجلاس آینده سوریه، ناظران نسبت به شکل گرفتن و نتیجه بخش بودن آن ابراز شک و تردیدهای جدی ابراز کرده اند.
بنظر می رسد که عربستان پس از آنکه از بحران سازی در پرونده سفارت این کشور در تهران و شکست های پی در پی در پرونده بحران سوریه، یمن و عراق نتیجه ای حاصل نکرد، آخرین تیر ترکش خود را برای جلوگیری از برقراری روند مذاکرات صلح در سوریه از طریق سنگ اندازی در تعیین اعضای مشارکت کننده در این اجلاس از چله کمان رها کرده است. امری که صاحب نظران از آن به "عملیات انتحاری" آل سعود در روند سیاسی منطقه یاد خواهند کرد.
بعد التحریر:
در پی بال گرفتن اختلافات داخلی میان معارضان سوری بر سر حضور نماینده گروه تروریستی تکفیری جیش الاسلام (زیرمحموعه القاعده در سوریه) در ترکیب هیات مذاکره کننده در ژنو، گفته می شود مسکو به آمریکا پیشنهاد کرده است در صورتیکه عربستان سعودی اصرار بر حضور محمد علوش در این هیات دارد، دو تیم مذاکره از معارضان سوری تشکیل گردد و در جلسات کاملا جدای از یکدیگر در ژنو حضور یابند. در صورت موافقت طرف آمریکایی، عملا معارضان سوری به دو گروه جدا از یکدیگر تبدیل شده و این سر آغاز چند پاره شدن ائتلاف مذکور ارزیابی می گردد.
اختلافات داخلی میان گروههای مختلف حاضر در ائتلاف معارضان سوری امری مبسوق به سابقه بوده، بنحوی که برای تعیین ریاست آن بارها جنگ و جدلهای شدیدی در گرفته است. این درگیریها در حد بحث و جدل لفظی باقی نمانده و مواردی همچون تیراندازی حاضران به سوی یکدیگر و ضرب و جرح و فحاشی با سلاح سرد! نیز گزارش شده است. بهمین دلیل بنابر آن شد تا هر 6 ماه یکبار ریاست ائتلاف معارضان سوری بصورت چرخشی تغییر کرده وبر عهده یکی از گروهها گذارده شود.