موسس و متولیان نا‌م‌آشنا
مدرسه امام رضا(ع) در قرن یازدهم(ه.ش) احتمالا 1113 به نام موسسش، «ملا آقارضا» راه‌اندازی شد. مدرسه‌ای که زمانی «رضاییه» نامیده می‌شد در اوایل سده جاری توسط آیت‌الله سیدرضا فیروزآبادی(ره) بازسازی شد. از بدو تاسیس تاکنون چهار عالم شهر، متولی مدرسه بودند: آیات و حجج‌اسلام، عبدالمجید باقری بنابی، سیدرضا فیروزآبادی، محمدرضا مهدوی کنی و علی‌اکبر صادقی رشاد.
وضعیت مدرسه در دوران رضاخانی
در دوره حکم‌رانی رضاخان، برای تعریض خیابان بخشی از فضای مدرسه به «سیروس« ملحق شد تا اینکه آیت‌الله فيروزآبادي، نماینده مجلس شواری ملی و امام جماعت مسجد فيروزآبادی شهرری با خریدِ قطعه زمینی و انضمام آن، روح تازه‌ای به مدرسه دمید.
تحصیل از مقدمات تا درس خارج
مدرسه امام رضا(ع) جزو معدود مدارس تهرانِ دارای دروس مقدماتی تا خارج است. هم‌اکنون حدود 200 طلبه در سطوح 1 تا 4 و 15 نفر در درس خارج شرکت می‌کنند. شهرت و نام آشنای مدرسه علاوه بر انتصاب آن به رییس شورای حوزه علمیه استان تهران(حجت‌الاسلام والمسلمین علی اکبر رشاد)، به دلیل کثرت طلاب است.
مدارس و موسسات تابعه
ثامنيه و محمدیه از مدارس وابسته به مدرسه امام رضا(ع) هستند که به ترتیب محل اسکانِ طلاب سطح 1؛ و سطوح 2، 3، 4 و درس خارج است. در تابستان و پاییزِ سال 94 به دلیل بازسازی مدرسه امام رضا(ع)، «محمدیه» محل تحصیلِ و برگزاری نشست‌ها بود.
جالب است بدانید مدرسه ثامنيه در میانه بازار بزرگ تهران، جنب پل نوروزخان واقع است. و اینکه موسسه آموزش عالی امام رضا(ع) با تدریس دروس فلسفه اسلامي، معرفت‌شناسي، فلسفه دين، كلام جديد، منطق و ... جزو موسسات تابعه مدرسه امام رضا(ع) است که اواخر دهه 70 تاسیس شد. اکنون 400 نفر در این موسسه تحصیل می کنند.
سختی‌های طلبگی
حیاط مدرسه امام رضا(ع) به دلیل کمبود فضا، چندسالی همزمان «نمازخانه»، «محل استراحت»، «زمین بازی»، «سالن آمفی تئاتر» و «غذاخوری» بود. درک این واقعیت، دشوار و ناراحت کننده است؛ اینکه مدرسه قدیمی و دیرپای پایتخت ایران اسلامی، با این دشواری‌ها دست و پنجه نرم می‌کرد. این وضعیت را با دانشگاه ها مقایسه کنید.
بازسازی مدرسه در تابستان و پاییز 94 بخشی از مشکلات آموزشی، رفاهی وخدماتی طلاب و اساتید را کم کرد اما هنوز فاصله تا نقطه آرمانی بسیار است.
تصاویر حیاط مدرسه، قبل و بعد از بازساری
از «تذکر رسمی» و «اخراج» تا «ممنوعیتِ گوشی همراه»
جالب است بدانید مدرسه امام رضا(ع) با وجودچنین محدودیت‌هایی، هیچ‌گاه رعایت قوانین و مقررات را رها نکرده است. بخشی از قوانینی که طلاب را برای تربیت و تعلیم صحیح آماده می کند، عبارت است از:
1) التزام طلاب به موازین شرعی و اصول اخلاقی، مقررات ابلاغی از سوی مرکز مدیریت حوزه‌ها
2) نقض موازین شرعی و عدم التزام عملی به ارزش های اخلاقی و تخلف از مقررات و آین نامه ها، بر اساس تشخیص کمیته انتظامی و انضباطی حوزه و طبق دستورنامه مربوط، برحسب مورد، به ترتیب، موجب «تذکر رسمی»، یا «توبیخ» یا «تنبیه» یا «تعلیق محدود» یا «اخراج» فرد خاطی و متخلف می‌شود.
3) پایبندی به زهد، تقوی و تعبد، مراقبت نفس، تهجد شبانه، مداومت و نشاط در عبادت و محافظت بر اوقات فضیلت، انس با کلام الله مجید و تعالیم نبوی و ولوی، توسل به ساحت اهل بیت(ع) خاصه حضرت ولی عصر(عج)، و التزام جدی به سنت های علمی و تربیتی اصیل، آزموده و دیرین حوزه ها.
4) رعایت آداب اسلامی و زی طلبگی در رفتار، گفتار، پوشاک، آرایش و نظافت ظاهر، و نیز بهداشت و زیبایی محیط مدرسه.
5) حضور همه طلاب تمام وقت، از ساعت هفت صبح تا 17 در روزهای تحصیل الزامی است.
6) استفاده از موبایل در حین برگزاری کلاس، کارگاه علمی و دیگر برنامه های رسمی (جز برای ضبط دروس) و نیز بهره برداری از سایر لوازم منافی با شرائط و محیط درسی و آموزشی ممنوع است.
7) طلاب موظف به دقت در نگهداری از اموال حوزه و امکاناتی که مورد استفاده ی آنان است هستند؛ اتلاف اموال حوزه موجب ضمان شرعی است و شخص متلِف و آسیب زننده ملزم به جبران و پرداخت خسارت، طبق نظر کمیته انتظامی و انضباطی مدرسه است.
8) نگهداری وسایل غیرضروری و جاگیر در محیط مدرسه و هر چیزی که در راستای زندگی روزمره طلبگی و تحصیلی نیست، ممنوع است.
این ها گوشه ای از قوانینی است که طلاب هنگام پذیرش، متعهد به اجرای آن ها می شوند که در غیر این صورت؛ «تذکر رسمی»؛ سپس «توبیخ»؛ در ادامه «تنبیه»؛ در صورت تدام؛ «تعلیق محدود»؛ و سرانجام «اخراج».
عمامه‌گزاری با حضور حاج آقا مجتبی
بعد از نکات دردآور، چند سخن قشنگ و جذاب بخوانید تا دلتان بشاش و شاد شود. برای چندین سال، طلاب به دست آیت الله مجتبی تهرانی(ره) معمم می شدند. طلاب قدیمی تر که اینک جزو کادر آموزشی و اجرایی مدرسه هستند این موضوع را با افتخار و شکوه بیان می کردند. خوشا به حالشان. تلبس به دست استاد عاملِ اخلاق.
پس از درگذشت آیت الله مجتبی تهرانی، حجت‌الاسلام والمسلمین رشاد طلاب را مزین به لباس روحانیت می‌کند.
احیای سنت حسنه «استاد هادی»
یکی از ویژگی های مدرسه امام رضا(ع) حضور «استاد هادی» در کنار طلاب است. طبق عرف گذشته حوزه های علمیه، به ازای 40 طلبه، یک استاد هادی به صورت تمام وقت فعالیت می کرد. این استاد، عهدهدار تدریس سه درس اصلی و 4 ساعت فعالیت حضوری روزانه بود و توان علمی در حد نیاز طلاب، مهم ترین مشخصه اش است.
بد نیست بدانید «استاد هادی» پیگیرِ فعالیت های آموزشی و حضور و غیاب طلاب، تنظیم جدول برنامه مباحثه، تشکیل حلقات، تعیین سرگروه و نظارت بر حسن جریان کار حلقه های مباحثه، وسعی بر ارتقای کمی و کیفی آن و گزارش به موقع به معاون آموزش، ارایه مشاوره علمی به طلاب، انجام امتحان شفاهی متناوب طلاب و ارزیابی علمی مستمر آنان، نظارت اخلاقی بر طلاب و آگاهی از آسیبها و مشکلات روحی آنان، ارایه مشاوره اخلاقی وتربیتی به طلاب گروه، امتیازدهی و رده بندی طلاب، به چهار رتبه عالی، خوب، قابل قبول و غیر کوشا، شرکت در جلسات شورای علمی و کمیته های کارشناسی، همکاری در گزینش و انجام مصاحبه های علمی ورودی و تایید صلاحیت طلاب جهت شرکت در امتحان ترمی و اصلی است.
نظام آموزشی «پژوهش‌محور»
نظام آموزشی «پژوهش محور» با تاکید بر اصالت سنت های حوزوی و دوری از نمره محوری، از سال تحصیلی 95-94 در مدرسه امام رضا(ع) اجرا می شود.
درس اخلاق هفتگی
امام رضا(ع) هر هفته پذیرای طلاب با مواعظ و نکته های اخلاقی است. این مدرسه در شبستان با تدریس حجت الاسلام و المسلمین علی اکبر رشاد برگزار می شود.
پایگاه
پایگاه بسیج مدرسه امام رضا(ع) از فعال ترین پایگاه‌های انقلابی حوزه علمیه است تهران است. برگزاری نشست ها، کارگاه‌ها و برنامه‌های بصیرت افزایی، علمی، فرهنگی و سیاسی، اهم برنامه‌های این مرکز است.
متولی همایش‌های نو
در سالیان اخیر مدرسه امام رضا(ع) چندین همایش بزرگداشت علمای اثرگذار تهران را برگزار کرد که «نکوداشت آیت‌الله عبدالرحیم صادقی شهمیرزادی»، پدر شهید احمد صادقی شهمیرزادی، فرمانده تیپ زرهی لشگر علی‌بن ابیطالب(ع)، استاد حوزه های علمیه و قاضی دستگاه قضا، آخرین مورد است. این همایش، 31 فروردین ماه 93 همزمان با ولادت ام ابیها، حضرت زهرا(س) برگزار شد.
«همایش ملی فلسفه اخلاق»
«همایش ملی فلسفه اخلاق» چهارشنبه، 7 بهمن ماه در مدرسه امام رضا(ع) برگزار شد؛ همایشی که پنج شنبه 8 بهمن 94 از ساعت 14 و ۳۰ تا 17 و ۳۰ دقیقه با حضور اساتید حوزه و دانشگاه، دانشجویان و دانش پژوهان در تالار اندیشه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی خاتمه یافت. «همایش ملی فلسفه اخلاق» به دلیل ضعف آشکار در اجرا با انتقادات بسیاری روبرو شد! ضمنا کرسی‌های آزاداندیشی «ماهیه الزفن فی الفقه الامامیه» از ابتدای سال تحصیلی 95-94 در مدرسه امام رضا(ع) آغاز شد.
سخن آخر
مدرسه امام رضا(ع) که در آغاز راه، «ملا آقارضا» و سپس، رضاییه نام گرفت، یکی از بزرگ‌ترین و فعال‌ترین مدارس علمیه استان تهران است و سالیانه ده‌ها طلبه تازه، وارد و ده‌ها طلبه، معمم و فارغ‌التحصیل می‌شوند.
مدرسه امام رضا(ع) به دلیل انتساب به رییس شورای عالی حوزه علمیه استان تهران، محلِ برگزاری همایش‌ها و نشست‌های مهم و بعضا ملی است و همه ساله حائز رتبه‌های برتر در جشنواره‌های آموزشی و پژوهشی می‌شود.