«شاخص مسجدالنبی(ص) این بود که دانشگاه بود. تا قرن چهارم مدرسه نداشتیم، فقط مسجد داشتیم و مسجدها مدرسه و دانشگاه بودند، مسجد خوب باید الگویش را از مسجد نبوی و صدر اسلام بگیرد و این ویژگی یک مسجد تمام‌عیار است. اینکه صرفاً به نماز خواندن با امامان جماعت عاریتی و نیابتی کفایت کنیم، این مسجد، مسجد نمی‌شود.

مسجد باید مدرسه شود، امام جماعت آن باید استاد باشد. این نکته را در نظام آموزش و پرورش نیز طرح و تبیین کرده‌ام و به تازگی مکتوب شده است.

باید از امام جماعت گرفته تا حتی خادم مسجد برای نسل جوان و نوجوانان الگو شوند که وقتی می‌آیند؛ مسئولان مسجد، معنوی و اخلاقی رفتار کنند، این مسأله از منبر و درس و کتاب بهتر است. اگر ما یک امام جماعت مردمی داشته باشیم که توده مردم به آن علاقه‌مند باشند نیاز نیست حرف بزنیم، کافیست امام جماعت در مسجد راه برود، کافی است در جمع حضور پیدا کند، کافی است ما روحانیون احوال مردم را بپرسیم دیگر نیاز نیست کار تفسیری انجام دهیم.

اگر امام جماعت مردمی شد، رفتارش با طبقات مختلف جامعه مخصوصاً طبقه جوان جاذبه داشت و آن طوری بود که پیغمبر اکرم(ص) می‌فرمود، پیغمبر وقتی می‌خواست کسی را جایی اعزام کند گروه‌هایی که می‌فرستاد راه دور، جمله‌ای که به آنها توصیه می‌کرد این بود: «علیکم من الاحداث»؛ بر شما باد جوان‌ها.

اگر ائمه جماعت جوانگرا و جوان‌پسند باشند و در چارچوب دین رفتار کنند، جوانان ما مؤمن به دنیا می‌آیند اما تا زمانی که در مساجد ما پیرپرستی رایج است، مسجد ما با خانه سالمندان اشتباه گرفته می‌شود، بنابراین جوانان به مسجد نمی‌آیند و مسجد هم نمی‌تواند اثر تربیتی بگذارد.

در پایان خاطره‌ای از مرحوم آیت‌الله خوشوقت ذکر می‌کنم. به خاطر دارم وقتی از ایشان که امام جماعت مسجد امام حسن(ع) بودند، پرسیدند عرفان چیست، گفتند عرفان این است که به واجبات عمل و محرمات را ترک کنیم. بعضی افراد تصور کردند این طفره رفتن از سوال است؛ درحالی که اگر این سخن را به درستی درک می‌کردیم بسیاری از معضلات حل می‌شد. ما عرفان اهل بیت(ع)را کنار گذاشته‌ایم و جامعه به سمت عرفان‌هایی رفته که بلای جان او شده است.

این عوام‌زدگی، دین را برهم می‌زند. کلام ائمه ریشه در استقرار عقلی دارد و ما در مباحث روز باید به عقلانیت اهمیت دهیم.»

چند سالی است که دهه آخر ماه شعبان المعظم (۲۰ تا ٢٩ شعبان) به نام دهه تکریم و غبارروبی مساجد نامگذاری شده و فلسفه آن بازشناسی کارکردها و ظرفیت‌های مغفول مساجد و آماده‌کردن خانه‌های خدا برای حضور عبادت‌کنندگان و ورود به ماه مبارک رمضان است.