به گزارش مشرق، روزنامه السفیر لبنان در مقاله‌ای به بررسی ابعاد واکنش‌های رسمی و مردمی به توافق مصر و عربستان در مورد واگذاری دو جزیره مصری به عربستان سعودی پرداخته و نوشت: صرف نظر از جنجال تبلیغاتی موجود در کاخ ریاست جمهوری و پارلمان مصر و سرمستی رسمی در نتیجه توافق‌نامه‌های دوجانبه با عربستان به‌ویژه در ابعاد اقتصادی، بخش تاریک سفر سلمان بن عبدالعزیز به مصر در الحاق 11 فعال سیاسی به لیست زندانیان سیاسی دنبال شد. این اتفاق پس از آن رخ داد که این افراد تلاش داشتند نسبت به توافق‌نامه ترسیم مرزها بین مصر و عربستان که شامل نادیده گرفتن تمامیت ارضی مصر و لغو مالکیت این کشور در دو جزیره تیران و الضنافیر است، اعتراض کنند. اقدامی که جنجال گسترده‌ای را در رسانه‌های جمعی و سایت‌های اجتماعی ایجاد کرده است.
سفر پنج روزه ملک عبدالله پادشاه عربستان سعودی که از پنجشنبه گذشته آغاز شده و تا امروز ادامه داشته است، آمال و آرزوهای زیادی را برای مقامات مصری داشت. با وجود آن که عربستان سعودی اعلام کرد که همکاری‌های اقتصادی این کشور با مصر به صورت ارائه کمکهای بلاعوض نخواهد بود و شکل سرمایه گذاری و مشارکت خواهد داشت، تمام طرف‌های رسمی مصر امید زیادی به نتایج این دیدار دارند.
در شرایطی که سرمایه‌گذاری‌های خارجی در مصر طی سال‌های اخیر کاهش یافته است، قاهره موفق شد از طریق این دیدار تعهد عربستان برای بالا بردن سرمایه‌گذاری‌ها در مصر تا 30 میلیارد ریال را به دست آورد.
ارزش سیاسی سفر پادشاه عربستان نیز برای مقامات مصری کمتر از ارزش اقتصادی آن نبود، چرا که این سفر در شرایطی انجام شد که مسائل زیادی در مورد افزایش تنش در مناسبات بین قاهره و ریاض مطرح بود و باعث شد اختلافات آنها در مسائل منطقه‌ای کمتر بر ائتلاف بین دو کشور تأثیر بگذارد.
نکته جالب توجه اینکه نتایج این دیدار تمرکز خاصی در ابعاد و تحولات منطقه‌ای نداشت و دو طرف به اظهارات عادی خود در مورد همکاری‌های دو کشور بسنده کردند، در مقابل مناسبات دوجانبه به ویژه در ابعاد اقتصادی به محور اساسی این دیدار تبدیل شده بود، دیداری که علاوه بر شاه عربستان هیئت گسترده ای از سعودی ها شامل وزرا و شاهزادگان و تاجران سعودی را نیز در بر می‌گیرد.
این سفر تاریخی شاهد امضای 17 توافق همکاری بین دو کشور در زمینه‌های متعدد بود. مهم‌ترین این توافق ها در زمینه احداث پل ایجاد ارتباط بین دو کشور بر فراز خلیج عقبه و پروژه های توسعه ای در جنوب سینا بود. احداث دانشگاه و مجتمع‌های مسکونی و توافق‌نامه توسعه بیمارستان القصر العینی وابسته به دانشگاه قاهره و توافق‌نامه احداث تاسیسات تولید برق در مصر از دیگر بندهای این توافق ها بود.
تمامی این مسائل کافی بود که سلمان با شور و علاقه خاصی در مصر مورد استقبال رسمی قرار گیرد، یکی از ابعاد این استقبال، حضور دیروز شاه عربستان در پارلمان مصر بود. پادشاه عربستان در سخنان کوتاهی در مقر پارلمان مصر که مملو از نمایندگان مصری و اعضای هیئت سعودی بود، تأکید کرد: مأموریتی که ما باید با هم برای آن تلاش کنیم، مبارزه با طاغوت و مبارزه با تروریسم است که شواهد نشان می‌دهد جهان عربی و اسلامی بزرگ‌ترین بازنده این پدیده است.
با وجود استقبال رسمی از نتایج دیدار پادشاه عربستان، تنها یک توافق کافی بود که جار و جنجال زیادی در مورد این سفر ایجاد شود. این توافق در مورد تمامیت منطقه‌ای مصر و توافق‌نامه ترسیم مرزهای دریایی مشترک بین دو کشور است که دولت مصر بر اساس آن عنوان کرد دو جزیره تیران و الصنافیر را به عربستان سعودی واگذار می‌کند. این موضوع خشم گسترده مردم را به دنبال داشته است.
حسن نافعه استاد علوم سیاسی در دانشگاه قاهره در گفت‌وگو با روزنامه السفیر تأکید کرد: هنوز زود است که نسبت به نتایج نهایی این دیدار قضاوت کنیم، اما چیزی که می‌توان بر آن تأکید کرد این است که درک متقابلی نسبت به اهمیت مناسبات بین دو کشور وجود دارد، البته من مطمئن نیستم که دیدگاه‌های دو طرف نسبت به مسائل منطقه‌ای با هم تطابق داشته باشد.
نافعه می افزاید: واضح است که ضعفی که گریبان گیر دولت مصر است، این کشور را به دادن امتیازهای متعدد به خارج وادار کرده است، از سوی دیگر عربستان علاوه بر تنش‌های منطقه‌ای با چالش‌های داخلی مواجه است و نیازمند اصلاحات در داخل عربستان است. من اعتقاد دارم که مناسبات دوجانبه جهت حل معضلات داخلی هر یک از کشورها باقی خواهد ماند.
این تحلیلگر مسائل سیاسی خاطرنشان کرد: عربستان پیش از طرح عربیت به ارائه طرح اسلامیت منطقه معطوف شده و درگیری این کشور با ایران نیز به صورت اساسی درگیری برای رهبری جهان اسلام است، اما دولت مصر پیش از رویکردهای اسلام سیاسی متوجه رویکردهای عربیت است.
نافعه در مورد چشم‌پوشی مصر از دو جزیره تیران صنافیر می‌افزاید: تمامی کارشناسان تأکید دارند که این دو جزیره متعلق به مصر است، اما قید و بندهای اعمال شده بر ضد این دو جزیره پس از توافق کمپ دیوید اهمیت آنها را کاهش داده است. در هر صورت هر نوع توافق در مورد مرزها باید از طریق پارلمان انجام شود.
حجم نارضایتی‌های مردمی در مورد چشم‌پوشی از دو جزیره مصری تا حدی بود که فضای شانتاژ تبلیغاتی ایجاد شده در ابراز خرسندی از دیدار با پادشاه عربستان و استقبال وی در دانشگاه الازهر و اعطای دکترای افتخاری به وی و سخنرانی در پارلمان مصر نیز که برای پادشاه عربستان بی‌سابقه بود، نتوانست ابعاد این نارضایتی‌ها را پوشش دهد.
بلافاصله پس از اینکه دولت مصر اعلام کرد این دو جزیره وابسته به عربستان است، سایت‌های اجتماعی مملو از انتقادات و اعتراضات نسبت به این تصمیم شدند. کاربران اینترنتی بلافاصله تصاویر نقشه‌های کتاب‌های مدرسه را منتشر کردند که تأکید داشت این دو جزیره مصری است، فیلم‌های مستند و مصوبه‌های رسمی در مورد مصری بودن این دو جزیره بعلاوه تصمیم برای احداث مراکز پلیس در آن ها از دیگر مطالبی بود که به صورت گسترده از طریق این کاربران در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده و تأکید داشت که این دو جزیره متعلق به مصر است. همچنین بلافاصله درخواست‌هایی برای شکایت قضایی از این توافق‌نامه مطرح شد. مخالفان سعی کردند تجمع اعتراض‌آمیز در اطراف میدان التحریر برگزار کنند که در نتیجه این اقدام 11 نفر بازداشت شدند.
خالد علی وکیل مصری در این زمینه به السفیر گفت: اگر این دو جزیره سعودی بودند، چرا دولت مصر در تمامی این سال‌ها با وجود مطالبات عربستان، مالکیت این دو جزیره را در اختیار داشت. الصنافیر و تیران به موجب توافق سال 1906 متعلق به مصر است و نیروهای بین‌المللی موجود، بر اساس توافق‌نامه‌های امضا شده با مصر در آن حضور داشتند، نه توافق با عربستان.
وی می‌افزاید: در این رابطه دو احتمال وجود دارد اول اینکه این دو جزیره مصری باشد که در این صورت چشم پوشی از آن به موجب ماده اول قانون اساسی غیر ممکن است ، چرا که چشم پوشی از حتی یک وجب از اراضی این منطقه غیر ممکن است، احتمال دوم این است که این دو جزیره از ابتدا سعودی بوده و مصر تسلط بر آن را بر عهده داشته است که در این شرایط نیز بر اساس ماده 151 قانون اساسی، تنها با همه پرسی امکان چشم پوشی از آن وجود دارد. بنابر این در دو حالت توافق مذکور غیر قانونی است و ما بر ضد آن شکایت می کنیم و هر تصمیم گیری در مورد آن باطل است.
السفیر در پایان این گزارش تأکید می‌کند: مصر به شدت به حمایتهای اقتصادی عربستان نیازمند است و با انجام این سفر به سرازیر شدن سرمایه‌های عربستان به مصر چشم امید دارد. در مقابل عربستان سعودی نیز بیش از هر زمان دیگری به انجام تغییرات ریشه‌ای در اقتصاد نفتی خود نیازمند است. شاید الگوی امارات در زمینه سرمایه‌گذاری‌های مسکن و خدمات لجستیکی و تجارت که با موفقیت نسبی همراه بوده، باعث فریب عربستان شده است و به همین علت عربستان به سمت خلیج عقبه رفته تا خاستگاه‌های پروژه‌های سرمایه گذاری عظیم خود را در آنجا بنا کند. البته این موضوع نیازمند همکاری با همسایه مصری است، همکاری که احتمالا بلافاصله بعد از تلاش مصر برای ایجاد پروژه های توسعه ای در مناطق دیگر به یک رقابت تبدیل خواهد شد.
سایت "عربی 21" نیز در این رابطه نوشت که فعالان مصری، عبدالفتاح سیسی رئیس جمهور این کشور را متهم کردند که در مقابل کمکهای مالی و حمایتهای سیاسی عربستان، خاک مصر را به حراج گذاشته است.
دولت مصر شنبه در بیانیه ای اعلام کرد که توافق ترسیم مرزهای دریایی با عربستان، نشان داد که دو جزیره موجود در دریای سرخ داخل آبهای منطقه ای عربستان قرار دارند. این درحالی است که این دو جزیره ده ها سال تحت حاکمیت مصر بودند.
در پی اعلام این خبر، اعتراض‌های گسترده‌ای در شبکه‌های اجتماعی به راه افتاد."نجاد البرعی" فعال حقوقی مصری در صفحه خود نوشت: دیگران به عنوان هدیه نشان و یا شمشیر طلا و یا حتی دکترای افتخاری می دهند، این نخستین بار است که می بینم که جزایر و اراضی کشور هدیه داده می شود، می دانید که نیروهای بین المللی در این جزایر مستقر هستند؟!
"ممدوح حمزه" مشاور و فعال سیاسی هم در صفحه تویتر خود تأکید کرد: سیسی حق ندارد درباره جزایر صنافیر و تیران کوتاه بیاید.. فروش اراضی ما اهانت است.
یکی دیگر از فعالان نوشت: به ما آموخته بودند که زمین ناموس ما است ... من یک شهروند مصری هستم و حق دارم به واگذاری تیران و صنافیر اعتراض کنم.
برخی فعالان نیز با انتشار اسنادی، تأکید کردند که این دو جزیره متعلق به مصر هستند.
"خالد علی" نامزد سابق انتخابات ریاست جمهوری مصر هم خواستار همه پرسی درباره این دو جزیره شد.
"شادی الغزالی حرب" فعال مصری هم با حمله به دولت مصر، در تویتر خود نوشت: کسی حق ندارد زمینی را که برای حفظ آن خون دادیم، واگذار کند، حتی اگر اموال کل دنیا را بدهند .. سرزمین ما را می فروشند و ما را به خیانت و مزدوری متهم می کنند.
عبدالرحمن یوسف خبرنگار مصری برای اولین بار در صفحه فیسبوکش اعلام کرد به جزئیات دیدار ملک سلمان از کشور مصر دسترسی یافته که بر اساس آن مقرر است مرزهای آبی میان دو کشور دوباره تعیین شود.
وی خاطرنشان کرد، در این دیدار توافق شده که در ازای دریافت سالانه 2 میلیارد دلار و نیز 25 درصد از بهای گاز و نفت استخراج شده از دو جزیر مورد اختلاف، مالکیت آنها به ریاض واگذار شود.
سفر پنج روزه ملک عبدالله پادشاه عربستان سعودی که از پنجشنبه گذشته آغاز شده و تا امروز ادامه داشته است، آمال و آرزوهای زیادی را برای مقامات مصری داشت. با وجود آن که عربستان سعودی اعلام کرد که همکاری‌های اقتصادی این کشور با مصر به صورت ارائه کمکهای بلاعوض نخواهد بود و شکل سرمایه گذاری و مشارکت خواهد داشت، تمام طرف‌های رسمی مصر امید زیادی به نتایج این دیدار دارند.
در شرایطی که سرمایه‌گذاری‌های خارجی در مصر طی سال‌های اخیر کاهش یافته است، قاهره موفق شد از طریق این دیدار تعهد عربستان برای بالا بردن سرمایه‌گذاری‌ها در مصر تا 30 میلیارد ریال را به دست آورد.
ارزش سیاسی سفر پادشاه عربستان نیز برای مقامات مصری کمتر از ارزش اقتصادی آن نبود، چرا که این سفر در شرایطی انجام شد که مسائل زیادی در مورد افزایش تنش در مناسبات بین قاهره و ریاض مطرح بود و باعث شد اختلافات آنها در مسائل منطقه‌ای کمتر بر ائتلاف بین دو کشور تأثیر بگذارد.
نکته جالب توجه اینکه نتایج این دیدار تمرکز خاصی در ابعاد و تحولات منطقه‌ای نداشت و دو طرف به اظهارات عادی خود در مورد همکاری‌های دو کشور بسنده کردند، در مقابل مناسبات دوجانبه به ویژه در ابعاد اقتصادی به محور اساسی این دیدار تبدیل شده بود، دیداری که علاوه بر شاه عربستان هیئت گسترده ای از سعودی ها شامل وزرا و شاهزادگان و تاجران سعودی را نیز در بر می‌گیرد.
این سفر تاریخی شاهد امضای 17 توافق همکاری بین دو کشور در زمینه‌های متعدد بود. مهم‌ترین این توافق ها در زمینه احداث پل ایجاد ارتباط بین دو کشور بر فراز خلیج عقبه و پروژه های توسعه ای در جنوب سینا بود. احداث دانشگاه و مجتمع‌های مسکونی و توافق‌نامه توسعه بیمارستان القصر العینی وابسته به دانشگاه قاهره و توافق‌نامه احداث تاسیسات تولید برق در مصر از دیگر بندهای این توافق ها بود.
تمامی این مسائل کافی بود که سلمان با شور و علاقه خاصی در مصر مورد استقبال رسمی قرار گیرد، یکی از ابعاد این استقبال، حضور دیروز شاه عربستان در پارلمان مصر بود. پادشاه عربستان در سخنان کوتاهی در مقر پارلمان مصر که مملو از نمایندگان مصری و اعضای هیئت سعودی بود، تأکید کرد: مأموریتی که ما باید با هم برای آن تلاش کنیم، مبارزه با طاغوت و مبارزه با تروریسم است که شواهد نشان می‌دهد جهان عربی و اسلامی بزرگ‌ترین بازنده این پدیده است.
با وجود استقبال رسمی از نتایج دیدار پادشاه عربستان، تنها یک توافق کافی بود که جار و جنجال زیادی در مورد این سفر ایجاد شود. این توافق در مورد تمامیت منطقه‌ای مصر و توافق‌نامه ترسیم مرزهای دریایی مشترک بین دو کشور است که دولت مصر بر اساس آن عنوان کرد دو جزیره تیران و الصنافیر را به عربستان سعودی واگذار می‌کند. این موضوع خشم گسترده مردم را به دنبال داشته است.
حسن نافعه استاد علوم سیاسی در دانشگاه قاهره در گفت‌وگو با روزنامه السفیر تأکید کرد: هنوز زود است که نسبت به نتایج نهایی این دیدار قضاوت کنیم، اما چیزی که می‌توان بر آن تأکید کرد این است که درک متقابلی نسبت به اهمیت مناسبات بین دو کشور وجود دارد، البته من مطمئن نیستم که دیدگاه‌های دو طرف نسبت به مسائل منطقه‌ای با هم تطابق داشته باشد.
نافعه می افزاید: واضح است که ضعفی که گریبان گیر دولت مصر است، این کشور را به دادن امتیازهای متعدد به خارج وادار کرده است، از سوی دیگر عربستان علاوه بر تنش‌های منطقه‌ای با چالش‌های داخلی مواجه است و نیازمند اصلاحات در داخل عربستان است. من اعتقاد دارم که مناسبات دوجانبه جهت حل معضلات داخلی هر یک از کشورها باقی خواهد ماند.
این تحلیلگر مسائل سیاسی خاطرنشان کرد: عربستان پیش از طرح عربیت به ارائه طرح اسلامیت منطقه معطوف شده و درگیری این کشور با ایران نیز به صورت اساسی درگیری برای رهبری جهان اسلام است، اما دولت مصر پیش از رویکردهای اسلام سیاسی متوجه رویکردهای عربیت است.
نافعه در مورد چشم‌پوشی مصر از دو جزیره تیران صنافیر می‌افزاید: تمامی کارشناسان تأکید دارند که این دو جزیره متعلق به مصر است، اما قید و بندهای اعمال شده بر ضد این دو جزیره پس از توافق کمپ دیوید اهمیت آنها را کاهش داده است. در هر صورت هر نوع توافق در مورد مرزها باید از طریق پارلمان انجام شود.
حجم نارضایتی‌های مردمی در مورد چشم‌پوشی از دو جزیره مصری تا حدی بود که فضای شانتاژ تبلیغاتی ایجاد شده در ابراز خرسندی از دیدار با پادشاه عربستان و استقبال وی در دانشگاه الازهر و اعطای دکترای افتخاری به وی و سخنرانی در پارلمان مصر نیز که برای پادشاه عربستان بی‌سابقه بود، نتوانست ابعاد این نارضایتی‌ها را پوشش دهد.
بلافاصله پس از اینکه دولت مصر اعلام کرد این دو جزیره وابسته به عربستان است، سایت‌های اجتماعی مملو از انتقادات و اعتراضات نسبت به این تصمیم شدند. کاربران اینترنتی بلافاصله تصاویر نقشه‌های کتاب‌های مدرسه را منتشر کردند که تأکید داشت این دو جزیره مصری است، فیلم‌های مستند و مصوبه‌های رسمی در مورد مصری بودن این دو جزیره بعلاوه تصمیم برای احداث مراکز پلیس در آن ها از دیگر مطالبی بود که به صورت گسترده از طریق این کاربران در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده و تأکید داشت که این دو جزیره متعلق به مصر است. همچنین بلافاصله درخواست‌هایی برای شکایت قضایی از این توافق‌نامه مطرح شد. مخالفان سعی کردند تجمع اعتراض‌آمیز در اطراف میدان التحریر برگزار کنند که در نتیجه این اقدام 11 نفر بازداشت شدند.
خالد علی وکیل مصری در این زمینه به السفیر گفت: اگر این دو جزیره سعودی بودند، چرا دولت مصر در تمامی این سال‌ها با وجود مطالبات عربستان، مالکیت این دو جزیره را در اختیار داشت. الصنافیر و تیران به موجب توافق سال 1906 متعلق به مصر است و نیروهای بین‌المللی موجود، بر اساس توافق‌نامه‌های امضا شده با مصر در آن حضور داشتند، نه توافق با عربستان.
وی می‌افزاید: در این رابطه دو احتمال وجود دارد اول اینکه این دو جزیره مصری باشد که در این صورت چشم پوشی از آن به موجب ماده اول قانون اساسی غیر ممکن است ، چرا که چشم پوشی از حتی یک وجب از اراضی این منطقه غیر ممکن است، احتمال دوم این است که این دو جزیره از ابتدا سعودی بوده و مصر تسلط بر آن را بر عهده داشته است که در این شرایط نیز بر اساس ماده 151 قانون اساسی، تنها با همه پرسی امکان چشم پوشی از آن وجود دارد. بنابر این در دو حالت توافق مذکور غیر قانونی است و ما بر ضد آن شکایت می کنیم و هر تصمیم گیری در مورد آن باطل است.
السفیر در پایان این گزارش تأکید می‌کند: مصر به شدت به حمایتهای اقتصادی عربستان نیازمند است و با انجام این سفر به سرازیر شدن سرمایه‌های عربستان به مصر چشم امید دارد. در مقابل عربستان سعودی نیز بیش از هر زمان دیگری به انجام تغییرات ریشه‌ای در اقتصاد نفتی خود نیازمند است. شاید الگوی امارات در زمینه سرمایه‌گذاری‌های مسکن و خدمات لجستیکی و تجارت که با موفقیت نسبی همراه بوده، باعث فریب عربستان شده است و به همین علت عربستان به سمت خلیج عقبه رفته تا خاستگاه‌های پروژه‌های سرمایه گذاری عظیم خود را در آنجا بنا کند. البته این موضوع نیازمند همکاری با همسایه مصری است، همکاری که احتمالا بلافاصله بعد از تلاش مصر برای ایجاد پروژه های توسعه ای در مناطق دیگر به یک رقابت تبدیل خواهد شد.
سایت "عربی 21" نیز در این رابطه نوشت که فعالان مصری، عبدالفتاح سیسی رئیس جمهور این کشور را متهم کردند که در مقابل کمکهای مالی و حمایتهای سیاسی عربستان، خاک مصر را به حراج گذاشته است.
دولت مصر شنبه در بیانیه ای اعلام کرد که توافق ترسیم مرزهای دریایی با عربستان، نشان داد که دو جزیره موجود در دریای سرخ داخل آبهای منطقه ای عربستان قرار دارند. این درحالی است که این دو جزیره ده ها سال تحت حاکمیت مصر بودند.
در پی اعلام این خبر، اعتراض‌های گسترده‌ای در شبکه‌های اجتماعی به راه افتاد."نجاد البرعی" فعال حقوقی مصری در صفحه خود نوشت: دیگران به عنوان هدیه نشان و یا شمشیر طلا و یا حتی دکترای افتخاری می دهند، این نخستین بار است که می بینم که جزایر و اراضی کشور هدیه داده می شود، می دانید که نیروهای بین المللی در این جزایر مستقر هستند؟!
"ممدوح حمزه" مشاور و فعال سیاسی هم در صفحه تویتر خود تأکید کرد: سیسی حق ندارد درباره جزایر صنافیر و تیران کوتاه بیاید.. فروش اراضی ما اهانت است.
یکی دیگر از فعالان نوشت: به ما آموخته بودند که زمین ناموس ما است ... من یک شهروند مصری هستم و حق دارم به واگذاری تیران و صنافیر اعتراض کنم.
برخی فعالان نیز با انتشار اسنادی، تأکید کردند که این دو جزیره متعلق به مصر هستند.
"خالد علی" نامزد سابق انتخابات ریاست جمهوری مصر هم خواستار همه پرسی درباره این دو جزیره شد.
"شادی الغزالی حرب" فعال مصری هم با حمله به دولت مصر، در تویتر خود نوشت: کسی حق ندارد زمینی را که برای حفظ آن خون دادیم، واگذار کند، حتی اگر اموال کل دنیا را بدهند .. سرزمین ما را می فروشند و ما را به خیانت و مزدوری متهم می کنند.
عبدالرحمن یوسف خبرنگار مصری برای اولین بار در صفحه فیسبوکش اعلام کرد به جزئیات دیدار ملک سلمان از کشور مصر دسترسی یافته که بر اساس آن مقرر است مرزهای آبی میان دو کشور دوباره تعیین شود.
وی خاطرنشان کرد، در این دیدار توافق شده که در ازای دریافت سالانه 2 میلیارد دلار و نیز 25 درصد از بهای گاز و نفت استخراج شده از دو جزیر مورد اختلاف، مالکیت آنها به ریاض واگذار شود.