این وزارتخانه، برای تامین منابع مالی خرید 118 فروند هواپیمای ایرباس از فرانسه، با چالش منابع مالی مواجه بوده و گویی که به درِ بسته می‌کوبد، یا لااقل اگر بانک‌های اروپایی هم دریچه کوچکی را برای رویارویی با نمایندگان وزارت راه و شهرسازی باز می‌کنند اما دست اندازها آنچنان فراوان است که "اصغر فخریه کاشان"، پیرمرد کهنه کار این وزارت خانه در امور بین الملل هم نتوانسته زمان درستی را برای قطعی شدن پیش قرار داد خربد این تعداد هواپیما از سرزمین "فرانک‌ها" اعلام کند.
ماجرا از زمانی آغاز شد که در زمان سفر رییس جمهوری به فرانسه تفاهم نامه اولیه خرید 118 فروند هواپیمای ایرباس به ارزش دستکم 10.5 میلیارد دلار به امضاء رسید که از پی این تفاهم نامه، مقرر شد 45 فروند هواپیمای ایرباس 320 و 321، 45 فروند ایرباس 330 ، 16 فروند ایرباس 350 و 12 فروند هواپیمای ایرباس A380 در مدت زمان 5 سال در اختیار شرکت دولتی هواپیمایی "هما" قرار گیرد.
بهمن ماه سال گذشته که قرارداد خرید این تعداد هواپیما به امضاء رسید، قرار شد 40 روز کاری بعدتر، این پیمان به قرارداد نهایی منتج شود. هر چند که این اتفاق تا اکنون رخ نداده که با پایان یافتن سال 94 بحث قطعی شدن قراردادها به خردادماه ، موکول شد.
حال، قائم مقام وزیر راه و شهرسازی در امور بین الملل، ابراز امیدواری کرده که در یک ماه پیش رو، پیش قرارداد خرید این تعداد هواپیما به قرارداد نهایی مبدل شده و گفته است که در سالجاری میلادی بین 5 تا 8 فروند از هواپیماهای خریداری شده به ایران تحویل می شوند.
به نظر می رسد تا اکنون اظهارات او، بیش از حد خوشبینانه باشد، چرا که هنوز منبع مالی مهمی برای خرید هواپیماهای مورد اشاره مشخص نشده به ویژه آنکه نقطه اتکای خرید این پرنده های آهنین، تکیه گاهی بس، سست به نام بانک های اروپایی است.
بانک هایی که صاحبانی محتاط داشته و همچنان از بیم تحریم های کم و بیش زیاد "کابوی های" آمریکایی دست و دل آنها به انجام مراوده تجاری با نمایندگان وزارت راه و شهرسازی نمی رود.
در همین راستا علی عابدزاده، رئیس سازمان هواپیمایی کشوری گفته، برای خرید این تعداد هواپیما از ایرباس اعتبار خاصی از سوی دولت تامین نمی شود و افزوده که تطبیق بانک های اروپایی با شرایط دوره پسا برجام زمان بر است و نتیجه گیری کرده که این بانک ها باید قانع شوند که پول آنها پس از تامین اعتبار در این قرارداد بازپرداخت می شود که این هم امری است زمان بر.!
از قرار معلوم ، تأمین مالی این هواپیماها به صورت فاینانس با سهم 85 درصدی شرکت ایرباس و نقدینگی 15 درصدی ایران ایر انجام خواهد شد، بنابراین بخشی از سهم 15 درصدی هواپیمایی ایران ایر (هما) از محل تسهیلات صندوق توسعه ملی تأمین می شود که دولت ایران هم ضمانت فاینانس را بر عهده می‌گیرد. چناچنه "ایران ایر"امکان تأمین سهم 15 درصدی خود را نداشت،ایرباس این رقم را از محل فاینانس برای ایران ایر تأمین می کند.
موضوعی که در شرایط کنونی به یک چالش مهم برای این وزارت خانه زیربنایی و شرکت زیان ده هواپیمایی هما مبدل شده ؛ اولی به عنوان متولی پیگیری خرید و دومی به عنوان شرکت بهره بردار آنهم با دستان خالی.
شاید از همین رو است که عباس آخوندی تمام تخم مرغ های خود را برای خرید هواپیما در سبد بانک ها و شرکت ها اروپایی چیده اما به نظر می رسد پاسخ نیافتن در این چیدمان، او را راهی سرزمین ژرمن ها کرده تا شاید در آنجا روزنه ای برای تامین منابع مالی خرید هواپیمای ایرباس باز کند. اکنون خبر رسیده که با فوریت قرار شده، برنامه کسب و کار لیزینگ هواپیمای ایران با اروپایی ها تهیه و اجرایی شود.
ظاهرا هدف از تاسیس این لیزینگ هواپیمایی تاسیس یک شرکت تخصصی برای خدمات لیزینگ هواپیمایی برای ارایه خدمات داخلی بوده است.
هنوز از این شرکت لیزینگ جزییات زیادی به فضای رسانه ای کشور درز نکرده اما به تازگی، رئیس هیئت مدیره انجمن ملی لیزینگ ایران گفته که وزیر راه و شهرسازی برای خرید هواپیما با لیزینگ های داخلی هیچ مشورت و مذاکره ای نداشته ، اما در صورت مذاکره با انجمن ملی لیزینگ، می توانست با توجه به بضاعت مالی اعضا، در خرید تعدادی از هواپیماهاتسریع صورت پذیرد.
با این اوصاف، هنوز معلوم نیست که وزارت راه به چه دلیل دست فعالان لیزینگ داخلی کشور را از فهرست یاری رسانان در خرید ایرباس قطع کرده اما هر چه که بسته شدن فضای پیش رو ،روزهای خوبی را در انتظار مسئولان وزارت راه در تامین منابع مالی پرنده های آهنی فرانسوی قرار نمی دهد.
به ویژه آنکه خرید این تعداد ایرباس از ابتدا، حواشی فراوانی را برای این وزارتخانه به دنبال داشته؛ ازشکل گیری شائبه‌های مختلف گرفته تا حذف بخش خصوصی در گردونه رقابت و دست آخر ، عدول از سیاست‌های کلان کشور در روند خصوصی‌سازی "هما".
اکنون عبدالرضا موسوی یکی از مدیران ارشد هواپیمایی زاگرس اظهار نظر کرده که حتی در صورت خرید هواپیما و عملیاتی شدن فاینانس باید یک شرکت بیمه ای عملیات بیمه هواپیماها را انجام دهد که در حال حاضر بیمه های اتکایی اروپایی از این مهم سر باز می دهند.
بنابراین می توان جمع بندی کردکه ذوق زدگی وزیر راه و تیم همراه در حین خرید این هواپیماها تا اکنون عاقبت خوشی نداشته و بیم آن می رود که مشت خالی مدیران اروپایی در حین خرید هواپیماها برای عباس آخوندی باز شود.
اتفاقی "ولی الله سیف" رئیس کل بانک مرکزی ، همین روز قبل نمونه آن را در در قلب امریکا رونمایی کرده و گفته که برجام، تقریبا هیچ عایدی برای مردم ایران نداشته است.!