سعید پاشازاده شاعر جوان 26 سالهای است که اشعارش این روزها ورد زبان جوانان هیاتی است. او که تحصیلات کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی دارد، این روزها تمام عشق و علاقه خود به ائمه اطهار(ع) در اشعارش موج می‌زند. او شاعر و سبک ساز نماهنگ‌های "بی بی حرم" و "ماه‌نیزه‌ها" نیز بوده است که توسط حاج عبدالرضا هلالی و حامد زمانی اجرا شده است.
به مناسبت سالروز وفات حضرت زینب(س) گفت‌وگویی با این شاعر اهل بیت داشتیم که در ادامه این گفت‌وگو را می‌خوانید:
چه مدت است که به طور جدی در زمینه شعر آیینی فعالیت دارید؟
پاشازاده: هشت سال است که توفیق دارم در زمینه سرودن شعر آیینی فعالیت می‌کنم.
** پشت دیوار بقیع آرزوی شاعر اهل بیتی شدن را کردم
چطور شد که به سرودن اشعار آیینی علاقه‌مند شدید؟
پاشازاده: از قدیم در بازار تهران هیات‌های بزرگی برای مراسمات اعیاد و عزاداری تشکیل می‌شد و من از کودکی در این هیات‌ها با امام حسین(ع) مانوس شدم.
همچنین در جلسات حاج علی انسانی و حاج محمد طاهری شرکت می‌کردم. در سفری که با خانواده به حج عمره داشتم در مدینه پشت دیوار بقیع به حضرت زهرا(س) متوسل شدم تا توفیق شعر گفتن برای اهل بیت را به من عطا فرماید. به لطف الهی پس از آن سفر شعرهای آیینی در ذهنم تراوش یافت که خوشبختانه مورد استقبال مداحان کشور و مردم عزیزمان قرار گرفته است. از امام حسین(ع) می‌خواهم که روز به روز بتوانم بهتر و تاثیرگذارتر شعر بگویم.
به نظر شما فرق شاعر اهل بیت با دیگر شاعران در چه زمینه‌هایی است؟
پاشازاده: ارادت شاعران به اهل بیت(ع)، ارادتی است که می‌خواهند زکات طبع خود را بدهند؛ هر چند اهل بیت(ع) به زکات نیازی ندارند. در واقع یک شاعر در حال پرداخت تاوان شاعری خود است که اهل بیت(ع) هوای تو را داشته باشند. اهل بیت کسانی هستند که دستشان بالاترین دست‌هاست و باید با توسل به آنها به یک جایی پناه برد که مقصد است.
بیدل دهلوی شاعر می‌گوید: «بیدل! کسی به فهم حقیقت نمی‌رسد/ تا خاک پای احمد مرسل نمی‌شود». تمام شاعران بزرگ خاکسار و افتاده دربار ائمه(ع) شدند، بنابراین به نظر من در هر شعری سخن از ائمه و مسائلی که آنها تأیید کردند آید، آن شعر آیینی است. اهل بیت(ع) به شاعران می‌آموزند که چه بگویند و وقتی این عنایت و توجه صورت می‌گیرد، نباید بگوییم ما خیلی خوب هستیم، چون عنایت این بزرگواران عنایت عام است و هرکس از هرکجا که باشد می‌تواند بر سر این دربار جایی داشته باشد.
اگر روزی بخواهند که برای دفاع از حرم به سوریه بروید چه واکنشی خواهید داشت؟
پاشازاده: سجده شکر به جا می‌آورم که توفیق دارم از حرم اهل بیت دفاع کنم. خوب است که یک انسان به جای اینکه به مرگ طبیعی از دنیا برود، در راه خدا شهید شود.
** نوحه‌ها باید منتقل کننده مفاهیم معرفتی باشند
جذب مخاطب جوان برای شما چقدر اهمیت دارد؟
پاشازاده: همان طور که در سالهای اخیر مشاهده کردید سبک عزاداری دچار تحولی شده که الحمدلله با مدیریت پیرغلامان اباعبدالله و رهنمودهایی که مقام معظم رهبری هر ساله در روز ولادت حضرت زهرا(س) در جمع مداحان و شاعران بیان می‌فرمایند این تحول به یک جریان مخاطب پسند تبدیل شده است که درصد بالایی از این مخاطبین جوان‌ها هستند.
امیرالمومنین(ع) می‌فرماید فرزند زمان خود باشید؛ ما در دورانی زندگی می‌کنیم که رسانه‌های غربی هر روز آهنگ‌ها و سبک‌های مختلف ارائه می‌کنند و جوان‌ها را مورد تهاجم فرهنگی قرار می‌دهند. باید سعی کنیم شعرها و نوحه‌هایی بسرائیم که هم در شان اهل‌بیت بوده و هم جذاب که مورد علاقه جوان‌ها هم باشد. به این وسیله معارف و سیره اهل بیت به مستمعین هیات‌ها که بیشتر آن قشر جوان و کم سن و سال هستند منتقل می‌شود.
ما شاهد بودیم به برکت انقلاب اسلامی و خون شهدا در این سالهای اخیر خیلی از جوان‌ها با این نوحه‌ها جذب هیات‌های مذهبی شدند. امیدوارم بتوانیم در این نوحه‌ها منتقل کننده مفاهیم معرفتی باشیم. در واقع من همیشه سعی کردم در حد توانم برای جذب مخاطب جوان تلاش کنم.
به نظر شما یک نوحه آیینی برای این که قوی باشد باید دارای چه مولفه‌هایی باشد؟
پاشازاده: یک نوحه خوب باید از نظر زبانی و ساختاری با هم مطابقت داشته باشد. به طور مثال اگر قرار است ما در نوحه‌ای اضطرار اهل بیت را به تصویر بکشیم نمی‌توانیم با آهنگ حماسی این کار را بکنیم. نوحه باید از پیام برخوردار باشد و آهنگش تداعی منفی در ذهن مخاطب نداشته باشد.
نوحه‌ای موفق است که در سریع‌ترین زمان ممکن با مخاطب ارتباط برقرار کند و مهم تر از همه این که یک نوحه و کلا شعر برای اهل بیت باید از یک نهاد پاک بیرون بیاید، یعنی باید ببینیم حال معنوی‌مان چگونه است، وضو گرفتن، توسل کردن و...تاثیر در بهتر شدن شعر برای اهل بیت دارد. گاهی اوقات آدم نوحه‌ای می‌سراید و مغرور می‌شود، می‌گوید عجب شعری گفتم، آن کار نمی‌گیرد چون برای خدا نیست و هوای نفس همراهش است. امیدوارم بتوانیم این نکات را اول خودم بعد دوستان شاعر رعایت کنیم.
چه انگیزه‌هایی موجب می‌شود که در مورد شهدای مدافع حرم شعر بگویید و از چه عناصر در سرودن این شعر استفاده می‌شود؟
پاشازاده: همان طور که شعر گفتن برای اهل بیت فضلیت است و سعادت می‌خواهد، شعر گفتن برای کسانی که از حرم و حریم اهل بیت دفاع می‌کنند هم فضیلت است و سعادت می‌خواهد.
مهمترین انگیزه عرض ارادت کردن و سر فرود آوردن در مقابل این شجاعت و مقاومت و صبر و از خود گذشتگی است و خود شعر گفتن برای مدافعان حرم نوعی مشارکت در این مقاومت است.
در زمان صدر اسلام هم، شعرا سربازان اسلام را که در مقابل لشکر کفر می‌جنگیدند مدح می‌کردند. بیشترین و مهمترین عنصر در سرودن شعر برای مدافعان حرم عنصر حماسه و عاطفه است.
باتوجه به اینکه برخی از این اشعار توسط مداحان قرائت می‌شود، این اشعار باید چه حسی را منتقل کنند که دارای روح حماسی و نقش تربیتی هیات باشد؟
پاشازاده: شعر برای مدافعان حرم هم باید عواطف مردم را برانگیزد و هم بُعد حماسی داشته باشد تا بتواند جوانان و مردم را برای جنگ علیه کفار در هر جبهه‌ای ترغیب نماید. به نظر بنده باید از شهدای مدافع حرم به نحو شایسته‌ای تجلیل شود زیرا مدافعان حرم نگذاشتند که عاشورای سال شصت و یک تکرار شود.
نظرتان را راجع به اسامی که که می‌گویم بیان فرمایید.
- حاج علی انسانی
استاد بزرگ در شعر ایینی و مداحی برای اهل بیت. پای منبر ایشان بزرگ شدم و خیلی دوستشان دارم.
- حاج محمد رضا طاهری
خیلی حق به گردن من دارند و مدیون ایشان هستم. ادب و شخصییت ایشان مثال زدنی است.
- حاج عبدالرضا هلالی
پر تلاش و خستگی‌ناپذیر در راه امام حسین(ع)، متواضع و مهربون، رفیق خوب
- مادر
هر روز مادرم سرِ سجاده می‌گوید "خیلی مراقب پسرم باش یا حسین". من عاشق مادرم هستم.
در پایان اگر سخنی باقی مانده بفرمایید؟
پاشازاده: خیر سخنی نمانده و با یک شعر گفت‌وگو را به پایان می‌رسانم.
فرقی ندارد که جهنم یا بهشت است
هر جا که می گویم حسین؛ آنجا بهشت است
هر روز از این روضه به آن روضه دویده
حق دارد آن که گفته این دنیا بهشت است
چشمی که از داغت نمی بارد جهنم
چشمی که از داغت شود دریا بهشت است
شش گوشه را از شش جهت دیدیم و گفتیم
از هر جهت این کعبه ی زیبا بهشت است
بالا و پایینی ندارد خانه ی تو
بالای سر فردوس و پایین پا بهشت است
با جبر ما را عاشق خود کن که فردا
در اختیار حضرت زهرا بهشت است
گفتند زهرا زائر شب های جمعه است
گفتیم زیر پای مادرها بهشت است
خیمه به خیمه سوخت دست و پای طفلان
در آتشی که شعله هایش تا بهشت است
منبع: دفاع پرس