گروه بین‌الملل مشرق - انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در حالی برگزار می‌شود، که افکار عمومی و اصحاب رسانه در سرتاسر جهان نظاره‌گر آن هستند. این انتخابات، از آن حیث بسیار مورد توجه است که آمریکا به عنوان مداخله‌گر همیشگی در عرصه سیاست بین‌الملل مطرح بوده و طبعا انتخاب رییس جمهور این کشور از اهمیت بالایی برخوردار است. اما نکته این است که چگونه کشوری که داعیه دموکراسی‌خواهی آن گوش فلک را کر کرده است، امروز با سیستم بسیار پیچیده انتخاباتی خود نه تنها به شعور مردم خود توهین می‌کند که در مقابل چشم همگان، حق یک کاندیدای نه چندان جذاب برای نظام سیاسی خود را در مقابل کاندیدای محبوب، تضییع می‌کند. گزارش حاضر، به این موضوع می‌پردازد:


ساختار حکومت آمریکا بر مبنای تأسیس نهاد ریاست جمهوری، مجلس ریش‌سفیدان و بزرگان و اشراف، مجلس سنا و مجلس نمایندگان مردم از ایالت‌ها پایه‌گذاری شده است که عهده‌دار تنظیم قوانین و اجرای خواسته‌های مردم در حکومت هستند. آنچه تحت عنوان دموکراسی در آمريکا مطرح است، اصول و مبانی ليبرالی داشته و مبتنی بر آموزه‌های سکولاريسم و اومانيسم است. «آبراهام لینکُلن» در 1865 در مورد نظام آمریکا گفته است: «از مردم، به وسیله مردم و برای مردم». بر این اساس، آنچه که رسانه‌های آمریکایی در مورد نظام سیاسی آمریکا به خورد مردم این کشور می‌دهند، همواره وجود یک دموکراسی قدرتمند و کامل است که باید الگوی جهانیان قرار بگیرد. اما آیا واقعا در این کشور دموکراسی برقرار است؟!

به گزارش مشرق، در نظام آمریکا قدرت اجرایی در دست معدودی از اغنيا و ثروتمندان‌ قرار دارد و مردم فقط از طریق قوه مقننه و قوه قضاییه اختیارات و اعمال خودسرانه این عده قلیل را تا جایی که بتوانند محدود می‌سازند. البته، با نگاهی به تاریخ آمریکا مردم موفقیت چندانی در این محدودسازی نداشته‌اند. برای مثال، اگرچه شهروندان آمریکایی اعضای کنگره و برخی قضات را با رای خود انتخاب می‌کنند؛ اما انتخاب قدرت‌های اجرایی فدرال و انتصاب حقوق‌دانان عالی رتبه در اختیار آنها نیست. در واقع، آنچه به عنوان انتخابات در آمریکا برگزار می‌شود، در اصل دعوت از شهروندان به اظهارنظر در انتخاب رئیس جمهور است و رأی آنان صرفاً جنبه مشورتی دارد.

انتخابات آمریکا بسیار پیچیده است. در حقیقت، مردم به طور مستقیم نامزد دلخواه خود برای ریاست‌جمهوری را انتخاب نمی‌کنند و به افرادی به نام «وکلای انتخاباتی» یا «نمایندگان ایالتی» (delegates) اعتماد می‌کنند که با رأی به نامزدها به نمایندگی از مردم، نامزد یک حزب برای شرکت در انتخابات درون حزبی و دور نهایی (انتخابات سراسری) را مشخص می‌کنند. در مرحله درون‌حزبی، هر یک از دو حزب جمهوری‌خواه و دموکرات، فرایندهای متفاوتی برای انتخاب «وکلای انتخاباتی» دارد. حزب دموکرات دارای دو نوع وکیل انتخاباتی است که طبق روند جداگانه انتخاب می‌شوند: «وکلای متعهد» و «وکلای غیرمتعهد».

وکلای متعهد در هر ایالت، اولویت‌های خود برای رأی دادن به یک نامزد را اعلام می‌کنند. سپس، در مرحله رقابت درون حزبی، مردم هر ایالت به فرد مورد علاقه‌‌‌ خود رأی می‌دهند. مثلا ترامپ یا کروز. بعد از آن، وکلای متعهد که از هر نامزد اعلام حمایت کرده‌اند، بسته به سهم آرای اکتسابی نامزدی که از آن حمایت کرده‌اند، از سوی رهبران هر دو حزب انتخاب می‌شوند. بنابراین با دور زدن صورت مسئله، رای این وکلا انعکاس مجهولی از رای مردم است.  از طرف دیگر، نام بسیاری از رای‌دهندگان به عنوان رای‌دهنده یا طرفدار «ثبت نام شده» در سامانه انتخابات وجود ندارد و طبق قوانین برخی از ایالت‌ها عملا در بسیاری از شمارش‌های مربوط به آن ایالات شمرده نمی‌شوند و بدین طریق حق نامزد محبوب‌تر مردم کاملا تضییع می‌شود.
 




از سوی دیگر، ما با وکلای غیرمتعهد یا ابرنمایندگان (Super Delegates) در حزب دموکرات روبرو هستیم. وکلای غیرمتعهد، معمولاً نخبگان حزب دموکرات مانند فرمانداران، سناتورها، قانونگذاران برجسته ایالتی یا سران ایالتی حزب هستند که قید و بندی برای رأی دادن به نماینده‌ای خاص جهت معرفی او به عنوان نامزد  انتخاباتی در انتخابات سراسری ریاست‌جمهوری آمریکا ندارند. این افراد که 712 نفر در سرتاسر آمریکا هستند، حتی قادرند که در «کنوانسیون حق انتخاب» که توسط «کمیته ملی» این دو حزب در ماه جولای (البته پس از 40 سال) برگزار خواهد شد، بدون توجه به 4 هزار و 763 وکیل متعهد کاملا سلیقه‌ای عمل کرده و رای خود را از یک نامزد به نامزد دیگر برگردانند و عملا رای مردم را پشیزی حساب نکنند.






 همانطور که بالاتر گفته شد، به استثنای وکلای غیرمتعهد، تعداد کل وکلای انتخاباتی در آمریکا که در روز «کنوانسیون حق انتخاب» می‌توانند به کلینتون یا سندرز رأی بدهند، 4 هزار و 763 نفر است. هر یک از این دو سیاستمدار که بتواند رأی 2382 نفر از این وکلا (50 درصد به علاوه یک نفر) را کسب بکند به عنوان نامزد نهایی حزب دموکرات در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا معرفی خواهد شد. در رابطه با وکلای غیر متعهد هم باید گفت که فقط 39 نفر از آنها در مقابل 519 وکیل حامی کلینتون، از سندرز حمایت می‌کنند. این بدین معناست که سندرز عملا شانسی برای ورود به دور نهایی ندارد.

اخیرا، نتایج یک نظرسنجی مشترک از خبرگزاری رویترز و موسسه ایپسوس در تاریخ 21 تا 26 آوریل 2016 نشان می‌دهد که بیش از دو سوم رای‌دهندگان آمریکایی، خواهان آن هستند که روند رأی‌گیری در انتخابات مقدماتی ریاست جمهوری تغییر کند. پیش از این نظرسنجی، دانلد ترامپ و برنی ساندرز بارها نسبت به نظام انتخاباتی آمریکا اعتراض کرده‌اند. آنها معتقدند که نظام انتخاباتی امریکا طوری طراحی شده که در مرحله رقابت درون‌حزبی، نامزدهای نزدیک‌تر به حزب پیروز شوند و در مرحله رقابت نهایی، نامزد نزدیک‌تر به سیاست‌های نظام آمریکا. انتقادهای این دو نفر، جنجال وسیعی را در خصوص ناعادلانه بودن نظام انتخاباتی امریکا برپا کرده است. ترامپ چندین بار قویا به قوانین نظام انتخاباتی انتقاد کرده و آنها را «غیردموکراتیک» خوانده است.



در نظرسنجی مذکور، 51 درصد از رأی‌دهندگان معتقد بودند که در نظام انتخاباتی آمریکا علیه برخی نامزدها تقلب صورت می‌گیرد. این نظرسنجی که با درصد خطای 2.9 درصد برگزار شد، یکهزار و 582 آمریکایی را در خود شرکت داد.  همچنین، 71 درصد از پاسخ‌دهندگان نیز اعلام کردند که ترجیح می‌دهند تا نامزد مورد نظر خود را با رأی مستقیم انتخاب کنند. 27 درصد دیگر معتقد بودند نظام برگزاری انتخابات مقدماتی در امریکا اصلا معنایی برای آنها ندارد. برای  44 درصد هم مایه تعجب است که چرا در درجه اول نماینده‌های ایالتی یا همان وکلای متعهد(!) در این فرآیند دخیل هستند. نکته دقیق اینکه رئیس جمهور امریکا با رأی مستقیم مردم انتخاب نمی‌شود، بلکه نامزدهای ریاست جمهوری از طریق نمایندگان -به اسم- منتخب مردم انتخاب می‌شوند.



در نظام انتخاباتی آمریکا، به اسم آرای مردم، وکلای متعد و غیرمتعهد هستند که سرنوشت نامزدهای انتخاباتی را چه در مرحله مقدماتی و چه در مراحل بعدی رقم می‌زنند. لذا، طرفداران «برنی سندرز» تنها شانس ورود او به کاخ سفید را تغییر نظر وکلای غیرمتعهد می‌دانند. سندرز، رای مستقل‌ها و مردم را دارد اما مشکل اینجاست که وکلای غیر متعهد یا همان ابرنماینده‌ها (Super Delegate)، «هیلاری کلینتون» را ترجیح می‌دهند چرا که به آنها نزدیکتر است و منافعشان را تامین می‌کند.

آرای عمومی کلینتون و سندرز تنها با در نظر گرفتن نتیجه‌ آن دسته از ایالاتی محاسبه گردیده که در آن‌ها مناظره برگزار شده (یعنی مردم سر صندوق رفته‌اند و رأی داده‌اند). از 17 ایالتی که سندرز تاکنون در آنها به  پیروزی رسیده، حدود نیمی از آن‌ها اصطلاحا «کاکس» بوده که تعداد آرای آن شمارش نمی‌شود. اگر آرای ایالت‌هایی مانند واشنگتن، کلورادو، مینه‌سوتا و چند مورد دیگر را به سبد سندرز بریزیم، اختلاف وی و هیلاری خیلی کمتر از رقم کنونی می‌شود.

دموکراسی با طعم آمریکایی در نوع خود عجیب بوده و موجب حیرت تمامی کشورها شده است. امکان مشارکت شهروندان در انتخابات این کشور واقعا دشوار است، به حدی که حتی صدای اعتراض اوباما و بایدن که خود برآمده و ذینفع از همین سیستم بوده‌اند نیز بلند شده‌ است. امروزه، 45 درصد از شهروندان آمریکا، عضو هیچ‌کدام از دو حزب اصلی دموکرات و جمهوری‌خواه نیستند. در انتخابات کنگره در سال ۲۰۱۴، 62 درصد از مردم این کشور به پای صندوق نرفتند و حدود 80 درصد از جوان‌های زیر سی‌سال و افراد کم‌درآمد نیز رأی ندادند. پیروزی اخیر سندرز در رُود آیلند در جریان انتخابات ایالات پنجگانه، در حالی رخ داد که تنها در این ایالت مستقل‌ها می‌توانستند رأی بدهند. به عبارت دیگر، جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها، از هیچ تلاشی برای حفظ هژمونی خود بر ساختارهای سیاسی و اقتصادی امریکا دریغ نمی‌کنند. با همه این تفاسیر، اگر جنبش مردمی سندرز که به طرف چپ سوسیالیست گرایش دارد بتواند در کنار سبزهای حامی «جیل استاین» راه سوم را در عرصه سیاست آمریکا باز کند، تزلزل قدرت‌خواهان و لابی‌های پشت پرده را شاهد خواهیم بود که البته بسیار بعید می‌نماید که چنین امری رخ دهد. ظاهرا، سوابق و تجربه هم ثابت کرده که مردم امریکا ی این سالها خیلی میل به تلاش و پیگیری در این باب نداشتند و عطای انتخابات و مسئله دموکراسی آن را به لقایش بخشیده‌ بودند. اما امسال با اعتراضات ترامپ و سندرز، فصل دیگری از برخورد مردم آمریکا نسبت به این موضوع را شاهد هستیم.



به گزارش مشرق، طبق تحلیل پایگاه خبری «پالیتیکو»، هواداران سندرز، وکلای غیرمتعهد را علت اصلی پیروزی کلینتون و معیوب بودن نظام انتخاباتی آمریکا می‌دانند. طی روزهای گذشته، حداقل 2 کارزار اینترنتی از سوی این افراد جهت اعتراض به این وکلا برگزار شد که از آنها خواسته‌ شد که امانتدار رای مردم باشند. در پایگاه اینترنتی MoveOn.org، فعالان در طومار اول خود از وکلای غیرمتعهد خواسته‌اند قبل از اعلام حمایت از یک نامزد، دست‌کم تا زمان شمارش آرای تمامی ایالت‌ها صبر کنند و دست‌کم آرای مردم را تا اندازه‌ای در تصمیم‌شان در نظر بگیرند.  در طومار دوم، خطاب به وکلای غیرمتعهد نوشته شد: «دموکراسی را انکار نکنید. تعهدتان به اهمیت آرا را اعلام کنید و بگذارید همگان بدانند که رای ما قابل اغماض نیست. اعلام کنید که در صورت وجود رقابتی نزدیک به امانت مردم متعهد خواهید بودید نه روابط حزبی».




پایگاه اینترسپت در جدیدترین افشاگری خود در روز چهارشنبه در گزارشی فاش کرد که بسیاری از «وکلای غیرمتعهد» که از هیلاری کلینتون حمایت می‌کنند، لابی‌گران شرکت‌ها و پروژه‌های بزرگ اقتصادی هستند. 






منابع: