ربیعی وزیر کار تعاون و رفاه اجتماعی در اظهارنظری جالب می‌گوید: هر ۵ دقیقه یک نفر به جمعیت بیکار کشور افزوده می‌شود و باید هر سال برای ۸۰۰ هزار نفر شغل ایجاد کرد و این آمار یعنی از همه ظرفیت‌ها و توان باید به نحو احسن استفاده کرد.
نگاهی به آمارهای رسمی کشور درباره بیکاری جوانان زیر ۳۰ سال کشور نشان می‌دهد که در برخی از استان‌ها مانند ایلام، چهارمحال و بختیاری، خراسان شمالی، کرمانشاه، کهگیلویه و بویراحمد، گیلان، لرستان و مازندران نرخ بیکاری به نزدیکی ۵۰ درصد رسیده است. در این شرایط ظاهرا دستگاه‌های دولتی و غیر دولتی تلاش می‌کنند از آن به نفع خود بهره برند و با برگزاری آزمون‌های استخدامی گسترده علاوه بر استخدام نیروهای مورد نیاز خود اهداف دیگری چون درآمدزایی را دنبال کنند مانند آنچه که در چند سال گذشته آموزشگاه‌های کنکور از شرایط آن زمان بهره‌برداری کردند.
با این سیل جمعیت بیکاران، بدیهی است که آزمون‌های استخدامی از سوی دستگاه‌های دولتی متقاضیان بسیار داشته باشد، آزمون‌هایی که هر جوان با شوق و امید بسیار در آنها ثبت نام می‌کند و مراحل خواسته شده از سوی نهاد مربوط را طی می‌کند تا بتواند از آموخته‌ها یا مهارتهایش برای کسب روزی حلال استفاده کند؛ اما گویی هرچه بر تعداد متقاضیان افزوده می‌شود، شرایط آزمون‌های استخدامی نیز پیچیده تر می‌شود.
مورد عجیب آزمون استخدامی وزارت آموزش و پرورش
وزارت آموزش و پرورش برای به خدمت گرفتن ۵ هزار نفر اقدام به ثبت نام و برگزاری آزمون استخدامی کرد. با مراجعه به دفترچه ثبت نام این آزمون تقریبا برای اکثر رشته/ شهرهای موجود یک نفر ظرفیت استخدامی وجود داشت.
مشاور عالی سازمان سنجش آموزش کشور با اشاره به آمار نهایی ثبت نام در آزمون استخدامی آموزش پرورش گفته بود: «تعداد ۱۷۸ هزار و ۶۲ نفر در این آزمون ثبت نام کردند». یعنی به ازای هر ۱۰۰ نفر 2.8 نفر استخدام می‌شوند.
هزینه برگزاری این آزمون برای هر داوطلب مبلغ ۴۸ هزار تومان تعیین شد که با یک حساب و کتاب ساده می‌توان متوجه شد که اگر این مبلغ را در عدد ۱۷۸ هزار داوطلب ضرب کنیم به رقم قابل توجه 8.5 میلیارد تومان خواهیم رسید که رقم قابل توجهی است.
پس از ماه‌ها انتظار نهایتا وزارت آموزش و پرورش از میان ۵ هزار مجوز استخدامی، در نهایت اسامی ۴۰۳۷ نفر پذیرفته شده را اعلام کرد که نهایتا ۹۶۳ ظرفیت خالی ماند.
پروسه فرسایشی استخدام در آموزش و پرورش به همین جا ختم نمی‌شود. قبل از اعلام نتایج مصاحبه‌ها تا سه برابر ظرفیت قبول شدگان به تست‌های پزشکی دعوت شدند و بنابر گفته تعدادی از پذیرفته شدگان هزینه‌های انجام آزمایش‌های پزشکی که مبلغ قابل توجهی بود دریافت شد و این در صورتی است که هنوز نتایج نهایی اعلام نشده بود. در این بین آنهایی متضرر شدند که مراحل پزشکی را گذراندند و در مصاحبه رد شدند. یکی از شرکت‌کنندگان در این آزمون می‌گوید: قبل از اعلام نتایج مصاحبه به ما اعلام شد که در تست‌های پزشکی شرکت کنیم و ما هم این روند را انجام دادیم اما وقتی اسامی نهایی در سایت آموزش و پرورش منتشر شد آنها اعلام کردند که مراحل پزشکی را انجام بدهید در صورتی که ما قبلا رفته بودیم.
شکواییه نوشته شده توسط تعدادی از پذیرفته‌شدگان آزمون استخدامی آموزش و پرورش
تاکنون در اکثر سازمان‌ها و ارگان‌های دولتی و غیردولتی آنچه مرسوم بوده است پس از انجام آزمون‌ها و گزینش‌های اولیه هزینه دوره آموزشی را آن سازمان برعهده می‌گیرد اما ظاهرا آموزش و پرورش تافته جدا بافته از این روال است و مسئولان این وزارتخانه از اخذ شهریه دوره آموزشی خبر می‌دهند، مسئله‌ای که با اعتراضات بسیاری روبرو شد.
محمدحسن سلیمی جهرمی رئیس مرکز برنامه‌ریزی نیروی انسانی و فناوری اطلاعات آموزش و پرورش در خصوص «مبلغ نهایی دوره آموزشی پذیرفته شدگان آزمون استخدامی این وزارتخانه»، اظهار داشت: این مبلغ هنوز مشخص نشده است؛ برآورد اولیه حدود ۵ میلیون تومان است که مقرر شده بود ۴۰ درصد را آموزش و پرورش و ۶۰ درصد را فرد پرداخت کند که در حال تدابیری برای کاهش این مبلغ هستیم.
تعهدنامه‌هایی که آموزش و پرورش از پذیرفته شدگان آزمون استخدامی گرفته است
علیرضا منادی سفیدان عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی با انتقاد نسبت به دریافت هزینه دوره‌های صلاحیت حرفه‌ای پذیرفتگان آزمون استخدامی تصریح می‌کند: مدیران وزارت آموزش و پرورش برای کاهش فشارهای مالی خود بخشی از هزینه‌های دوره‌های ضمن خدمت را از دانشجویان دریافت می‌کنند در حالی که این اقدام آنها آسیب‌های بسیاری برای افرادی که تازه استخدام شده‌اند به دنبال دارد.
افرادی که با زحمت و عشق به حرفه معلمی در آزمون استخدامی قبول شده‌اند و تعداد قابل توجهی از از آنها که بعضا متاهل هستند در این شرایط سخت اقتصادی خانواده خود را رها کرده و برای گذراندن دوره آموزشی از شهرستان به پایتخت آمده‌اند، حال که دیگر نمی‌توانند درآمد داشته باشند و حتی برای اسکان در خوابگاه هم باید مبلغی در حدود 600 هزار تومان پرداخت کنند آیا این افراد در آینده می‌توانند تمرکز لازم برای پرورش نسل‌های بعدی کشور داشته باشند؟
آزمون استخدامی تامین اجتماعی فرا‌تر از کنکور سراسری!
سازمان تامین اجتماعی از جمله دستگاه‌های مهمی است که آزمون استخدامی برگزار کرد. در این آزمون ۴۱ هزارو ۸۹۵ نفر ثبت نام کردند که از این تعداد بنا بر اعلام سید تقی نوربخش مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی ۲۲۰۰ نفر استخدام می‌شوند. یعنی از هر ۱۹ نفر یک نفر استخدام می‌شود.
با مشاهده دفترچه ثبت نام این آزمون اولین موردی که جلب توجه می‌کند فراوانی رشته‌ها و دروس تخصصی است که از مقطع کاردانی تا مقطع دکتری و حتی رشته‌های تخصصی مانند دندانپزشکی در این آزمون به چشم می‌خورند انگار که آزمون استخدامی پا را فرا‌تر گذاشته و از کنکور سراسری عبور کرده است. در مواردی دروسی که داوطلبان بر اساس آنها مورد سنجش قرار گرفتند از آزمون کار‌شناسی ارشد و دکتری هم فرا‌تر رفته است!
محترمانه در این آزمون شرکت نکنید
در حالی که نخستین آزمون استخدامی دستیاران دستگاه‌های کشور ۲۱ اسفند ماه سال گذشته برگزار شده بود وجود شرط عجیب دارا بودن رتبه کشوری کمتر از ۵ هزار در گروه ریاضی فیزیک و تجربی و کمتر از دو هزار در سایر گروه‌ها در کنکور سراسری کار‌شناسی ارشد، در مرحله ثبت نام این آزمون عملا باعث شده بسیاری از متقاضیان نتوانند در این آزمون ثبت نام کنند.
دکتر توکلی مشاور ارشد سازمان سنجش با بیان اینکه شرط فوق از سوی سازمان مدیریت اعمال شده بود، اظهار داشته: اعمال این شرط با این هدف است که در کدرشته محل‌های مختلف افرادی جذب شوند که سطح علمی بالایی دارند.
فرض کنید فردی در کنکور سراسری رتبه ۵۰۰۱ شده باشد و در کنکور کار‌شناسی ارشد رتبه ۱ را بدست آورده باشد با این بند چنین فردی صلاحیت شرکت در آزمون را نخواهد داشت. آیا این شرط منصفانه است؟
مثال‌های بسیاری در این زمینه وجود دارد که در اکثر آنها موارد مشابه زیر وجود دارند:
• تعداد بالای شرکت کنندگان در برابر ظرفیت پایین پذیرفته شدگان.
• هزینه بالای شرکت در این آزمون‌ها.
• عدم شفافیت در نحوه برگزاری آزمون‌ها مانند عدم انتشار کارنامه داوطلبان در اکثر این آزمون‌ها.
• برگزاری آزمون‌های استخدامی مشابه کنکورهای مقاطع تحصیلات تکمیلی.
• عدم جذب به میزان کمتر از ظرفیت اعلام شده.
• عدم رسیدگی به شکایات داوطلبان
و موارد متعدد بسیاری وجود دارد که شاید مهم‌ترین آنها ظرفیت پایین استخدام از طریق این آزمون‌ها است. بزرگ‌ترین آسیبی که در این خصوص جمعیت بالای قشر تحصیل کرده بیکار جوینده کار را که نتوانسته‌اند در این آزمون‌ها پذیرفته شوند، تحت تاثیر قرار می‌دهد، یاس و ناامیدی است، چرا که سیستم معیوب آموزش در کشور نتوانسته است دانشجویانی را تربیت کند که از مهارت‌های لازم برای اشتغال در بخش خصوصی برخوردار باشند. آنها سال‌ها برای بدست آوردن یک شغل مناسب و آبرومند عمر خود را صرف تحصیل کرده‌اند اما دریغ از اینکه بتوانند متناسب با تحصیلات خود شغلی درخور پیدا کنند.