گروه جنگ نرم مشرق- موضوع تفکیک جنسیتی در آموزش فقط جزو دغدغه‌های ایران محسوب نمی‌شود و کشورهای مختلفی در جهان به‌خصوص جوامع غربی گرایش بیشتری نسبت به گذشته به جداسازی زن و مرد در محیط‌های آموزشی به ویژه در مدارس از خود نشان داده‌اند و تعداد مدارس تک‌جنسیتی در برخی کشورها در حال افزایش است.

امروزه علاقه روز افزون عمومی در غرب به فضاهای آموزشی تک جنسیتی انکار ناشدنی است و تحقیقات متعددی نیز سودمندی اتخاذ چنین سیاستی را لااقل به صورت انتخابی و برای برخی از افراد نشان داده‌اند که در یکی از جدیدترین نمونه‌ها می‌توان به گزارش اندیشکده آمریکایی «آمریکن انترپرایز» اشاره کرد که تحت عنوان «آموزش تک‌جنسیتی شما را باهوش‌تر می‌کند» و به قلم مایکل استرین (Michael R. Strain) منتشر شده است.

«آمریکن انترپرایز» در گزارش خود به تحقیقی از کرابو جکسن (C. Kirabo Jackson) با عنوان «تاثیر آموزش تک‌جنسیتی در بازدهی آکادمیک و جرایم» استناد کرده که کشور "ترینیداد و توباگو" (واقع در شمال آمریکای جنوبی) یکی از ثروتمندترین کشورهای منطقه دریای کارائیب را مورد تحقیقاتی برگزیده است.

در سال 2010، وزارت آموزش و پرورش ترینیداد و توباگو 20 مدرسه متوسطه دارای عملکرد پایین را از حالت مختلط به تک‌جنسیتی تغییر داد. نگارنده این مقاله با بررسی این تغییرات دست به شناسایی اثر سببی آموزش تک‌جنسیتی (مانند کیفیت عملکرد معلمان)‌ زد. هم پسران و هم دخترانی که در گروه‌های تک‌جنسیتی قرار داشتند، توانستند در درس‌های آکادمیک و امتحانات ملی عملکرد بهتری از خود نشان دهند. علاوه‌ بر این،‌ دانش‌آموزانی که با این وضعیت درس می‌خوانند، احتمال قوی‌تری وجود دارد که بتوانند مدرک دوره متوسطه خود را بگیرند و تمامی پسران نیز دارای جرائم کمتری هستند. شواهد نشان می‌دهد این تاثیرات تک‌جنسیتی هم شامل اثرات مستقیم به خاطر تعامل بین هم‌کلاسی‌ها است و هم شامل اثرات غیرمستقیم از طریق ایجاد تغییرات در رفتار معلمان. از همه مهم‌تر این که این فواید، بدون ایجاد هیچ‌گونه هزینه مالی بدست می‌آید.

اندیشکده آمریکایی در ادامه با اشاره به قدمت ده‌ها ساله مباحث مربوط به مزایای آموزش تک‌جنسیتی در آمریکا و دیگر کشورها می‌نویسد: «موافقان آموزش تک‌جنسیتی، این امر را همانند نوش‌دارویی برای حل مشکلات جنسیتی مرتبط با آموزش می‌بینند، از جمله حضور کم‌رنگ در حوزه‌های ریاضی و علوم و مشکلات رفتاری پسران. مخالفان بر این اعتقادند که هیچ سودی در آموزش دختران و پسران به صورت مجزا از هم وجود نداشته و ممکن است برخی اثرات اجتماعی زیان‌بار به همراه داشته باشد».

گزارش «آمریکن انترپرایز» و بسیاری از تحقیقات دیگر نظیر مقاله «انجمن جنسیت و آموزش و پرورش GEA»، نشان می‌دهد که بازگشت به فضاهای تک‌جنسیتی به‌ویژه در مدارس که پس از طرد این فضاها به دنبال انقلاب فمینیستی (از حدود دهه 1970) منزوی شده بود، مورد توجه جدی دوباره قرار گرفته است.

در گذشته و حتی تا کنون، در آموزش تک‌جنسیتی بیشتر دغدغه‌ها متوجه وضعیت دختران در مدارس مختلط بود، اما اکنون مزایای خاص مدارس کاملا پسرانه برای پسران نوجوان نیز مورد بررسی قرار گرفته که این امر نیز به گسترش هر چه بیشتر آموزش تک‌جنسیتی و موج فزاینده علاقه‌مندی به آن کمک خواهد نمود.

گزارش اندیشکده آمریکایی نیز به نتایج تحقیقات آموزش تفکیکی برای هر دو جنس اشاره کرده است: «بر اساس نتایج، آموزش تک‌جنسیتی می‌تواند بازدهی هم پسران و هم دختران را بهبود بخشد. پس از سه سال تحصیل در مدرسه متوسطه تک‌جنسیتی، هم پسران و هم دختران نمرات بالاتری در امتحانات استاندارد به‌دست آوردند. پنج سال بعد، احتمال شرکت در دوره‌های پیشرفته و قبول شدن در آنها بسیار بیشتر بود. در بلندمدت، احتمال اینکه هم پسران و هم دختران دوره متوسطه را به اتمام برسانند، بسیار بیشتر بوده و نمرات لازم جهت ورود به دوره‌های دانشگاهی را بدست آوردند. از همه مهم‌تر اینکه احتمال روی آوردن پسران به جرایم بسیار کمتر شد. به طور کلی، نتایج حاکی از این است که شرکت در گروه‌های تک‌جنسیتی نمرات را بهبود بخشیده و در درازمدت بازدهی تحصیلی را افزایش می‌دهد، مانند ورود به دوره‌های پیشرفته، تکمیل دوره دبیرستان،‌ و کاهش اعمال خلاف».

اکثر این تحقیقات در رابطه با آموزش تک‌جنسیتی در کشورهای غربی که بسیاری برای مخالفت و غیرعلمی نشان دادن این موضوع، آن را به فرهنگ، سنت و اخلاق پیوند می‌زنند، نشان می‌دهد که اصالت این نوع آموزش بی‌پایه و اساس نیست؛ به‌خصوص برای کشور ما که مسئله آموزش تک‌جنسیتی هر از چندی محل بحث و گفت‌وگو می‌شود، مطالعه و بررسی این تحقیقات غربی می‌تواند حاوی نکاتی مهمی برای سیاست‌گذاری آموزشی ما باشد.

منابع:

رواج دوبارهٔ آموزش تک‌جنسیتی: گفتگو با جولیت ویلیامز دربارۀ نظام آموزشی تک‌جنسیتی و سیاست‌های جدید عدالت جنسیتی (لینک)