به گزارش مشرق، «ناریندرا مودی» نخست‌وزیر هند به دعوت رسمی حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران، امروز وارد تهران می‌شود. نخست وزیر هند را در این سفر 2 روزه، یک هیأت بلندپایه سیاسی، اقتصادی و فرهنگی همراهی می‌کند. این سفر پس از 14 سال در این سطح صورت می‌گیرد.
پرویز اسماعیلی معاون ارتباطات و اطلاع‌رسانی دفتر رئیس‌جمهور پیش از این در گفت‌وگویی با بیان اینکه در جریان این سفر، چند سند همکاری بین تهران - دهلی‌نو به امضا خواهد رسید، گفت که امضای این اسناد، روابط و همکاری‌های مشترک 2 کشور را تعمیق و شتاب خواهد بخشید.
وی با اشاره به روابط دیرینه و خوب ایران و هند، به تشریح فرصت‌های گسترده فراروی 2 کشور به‌ویژه در دوره پسابرجام در عمده حوزه‌ها پرداخت و اظهار داشت: اسناد و موافقتنامه‌هایی که قرار است در جریان سفر نخست‌وزیر هند به تهران امضا شود، عمدتا در بخش‌های اقتصادی، سرمایه‌گذاری، تجاری، حمل و نقل و توسعه بنادر، فرهنگی، علمی و دانشگاهی است.
معاون ارتباطات و اطلاع رسانی دفتر رئیس‌جمهور افزود: سفر «ناریندرا مودی» به تهران و امضای این اسناد همکاری، فصل نوینی از روند رو به رشد همکاری‌های تهران - دهلی‌نو را در ابعاد مختلف رقم خواهد زد.
اسماعیلی همچنین از دیدار نخست‌وزیر هند با مقامات ارشد نظام خبر داد و گفت: انتظار می‌رود در جریان دیدار وی و روحانی، علاوه بر موضوعات مرتبط با گسترش روابط دوجانبه، حوزه‌های مختلف، تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی نیز مورد بحث و تبادل نظر قرار گیرد.
هند در جنوب آسیا واقع شده و دومین کشور پر جمعیت دنیا پس از چین به شمار می‌آید و نزدیک به یک ششم جمعیت جهان را در خود جای داده است. اقتصاد هند چهارمین اقتصاد بزرگ جهان است. هند با وجود رکود اقتصادی جهانی با رشد اقتصادی متوسط بالاتر از 8 درصد طی چند سال گذشته به یک قدرت اقتصادی تبدیل شده است.
* رفت و آمدهای سیاسی
به گزارش فارس، سفر روسای جمهور وقت ایران در سال‌های 1374 و 1381 به هند از جمله سفرهای انجام شده در سطح مقامات عالی‌رتبه در بین ایران و هند است و پس از آن تاکنون سفری دوجانبه در این سطح بین 2 کشور صورت نگرفته است.
سفر «مان موهان سینگ» نخست‌وزیر سابق هند برای شرکت در اجلاس سران عدم تعهد به تهران و همچنین دیدار «ناریندرا مودی» نخست‌وزیر هند با حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران در حاشیه اجلاس سران بریکس و شانگهای در اوفای روسیه از جمله دیدارهای مقامات 2 کشور در سال‌های اخیر بوده است، اما به صورت دوجانبه سفر مودی اولین سفر بعد از سال 1381 تاکنون است.
اکبر ترکان مشاور رئیس‌جمهور کشورمان نیز که برای شرکت در هفتمین اجلاس اقتصادی «گجرات پویا» به هند سفر کرد، در دی ماه 1393 در شهر احمدآباد ایالت گجرات در دیدار با «نارندرا مودی» نخست‌وزیر هند، پیام کتبی دعوت حسن روحانی از مودی برای سفر به ایران را تسلیم وی کرد. روحانی در این پیام ضمن ابراز خرسندی از روند رو به رشد روابط ایران و هند از نارندرا مودی نخست‌وزیر هند برای دیدار از کشورمان دعوت به عمل آورد.
به گزارش فارس، همچنین در دولت یازدهم محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان در مرداد سال گذشته (1394) در چارچوب دومین سفر منطقه‌ای خود بعد از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) سفری به بیروت، دمشق، اسلام‌آباد و دهلی‌نو داشت.
رئیس دستگاه دیپلماسی در سفر یک روزه خود به هند با نخست‌وزیر، وزیر حمل و نقل و کشتیرانی، وزیر خارجه، معاون رئیس‌جمهور و مشاور امنیت ملی هند دیدار کرد.
سفر ظریف به هند
در این سفر وزیر خارجه کشورمان در دیدار با مقامات هندی بر همکاری منطقه‌ای برای مقابله با افراط‌گرایی تاکید کرد و خواستار گسترش همکاری‌های دوجانبه در سطوح اقتصادی و سیاسی شد.
حضور هند در کریدور ترانزیتی خلیج فارس به آسیای میانه و نیز سرمایه‌گذاری هند در بندر چابهار و نیز افزایش تبادل انرژی به خصوص گاز از محورهای مهم مذاکرات وزیر خارجه ایران در این سفر بود.
ظریف در پایان دیدارهای خود با مقامات هندی در جمع مدیران ارشد رسانه‌های هند حاضر شد تا ضمن اعلام سیاست‌های منطقه‌ای و بین‌المللی ایران، گزارشی از دیدارهای خود را برای آنها تشریح کند.
در ادامه رایزنی‌ها بین وزرای خارجه، «سوشما سواراج» وزیر امور خارجه هند 29 فروردین ماه سال جاری به ایران سفر کرد. این سفر به دعوت وزیر خارجه ایران و در راستای گسترش همکاری‌های دو کشور پس از اجرایی شدن برجام صورت گرفت. تهران یک هفته پیش از سفر سواراج نیز میزبان «دارمندرا پرادهان» وزیر انرژی هند بود و او ضمن دیدار با بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت با ولی‌الله سیف رئیس کل بانک مرکزی نیز دیدار و گفت‌وگو کرد.
ظریف در دیدار با همتای هندی خود با اشاره به زمینه‌های گسترش همکاری‌های اقتصادی 2 کشور اظهار داشت: ما در حوزه انرژی، تجاری، بـانکی و سرمایه‌گذاری مشترک، پروژه توسعه چابهار زمینه‌های همکاری‌های مشترک خوبی داریم و در سفر اخیر مقامات اقتصادی هند به تهران درک مشترکی در خصوص چگونگی پیشبرد برنامه‌ها و توافقات به‌دست آمد و از این گام استقبال می‌کنیم.
وی همچنین از گسترش همکاری‌های دفاعی و امنیتی 2 کشور استقبال و در پرتو چالش‌های 2 کشور و برقراری صلح و امنیت در منطقه این امر را مفید ارزیابی کرد.
سفر وزیر خارجه هند به ایران
وزیر امور خارجه کشورمان با ارزیابی آخرین وضعیت پروژه چابهار و انتقاد از کندی پیشرفت این پروژه اظهار داشت: پروژه راهبردی همکاری‌های جمهوری اسلامی ایران و هند در بندر چابهار به کندی اجرا می‌شود و با توجه به تأثیر این پروژه در تقویت محورهای ریلی و جاده‌ای مواصلاتی و ترانزیتی در مناطق آسیای میانه و مشترک المنافع و چین، انتظارمان برداشتن گام‌های بلندتری در جهت تحرک بخشیدن به همکاری‌های مواصلاتی و ترانزیتی به منظور تقویت فرآیند تجارت و اقتصاد در کل منطقه است.
به گزارش فارس، سوشما سواراج وزیر امور خارجه هند نیز با اشاره به روابط رو به جلوی 2 کشور اظهار داشت: ما آماده‌ایم چشم‌انداز و زمینه‌های جدید همکاری‌های دوجانبه را در چارچوب سوابق و پیشرفت‌های همکاری‌های قبلی در عرصه‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، هنری و علمی مورد بحث و تبادل نظر قرار دهیم.
وزیر امور خارجه هند با اشاره به نتایج به‌دست آمده در نشست کمیسیون اقتصادی 2 کشور و نشست‌های کنسولی گفت: هند آمادگی دارد برای ایجاد تسهیلات صدور روادید برای صاحبان و شرکت‌های اقتصادی و توریست‌ها زمینه‌های جدید را مورد بحث و تبادل قرار دهد.
دیدار وزرای خارجه ایران و هند
سواراج با اشاره به سفر موفقیت‌آمیز وزیر نفت هند به جمهوری اسلامی ایران تصریح کرد: سفر وزیر نفت هند نتایج خوبی در راستای حل مسائل فیمابین و شناسایی ظرفیت‌های جدید در زمینه انرژی و سرمایه‌گذاری مشترک در حوزه پتروشیمی و اجرای پروژه گازی فرزاد بی توسط هند را فراهم ساخت و دهلی نـو علاقمند است در خصوص ساز و کارهـای جدید در چارچوب منافع مشترک و انعطاف‌پذیری طرفین در این پروژه‌ها نقش بیشتری داشته باشد.
* نگاه هند به چاه‌های نفت ایران
ساختار اقتصادی ایران و هند مکمل یکدیگر هستند و در بسیاری از زمینه‌ها خصوصا حوزه انرژی، ارتباطات و حمل و نقل امکان همکاری‌های مشترک بین 2 کشور وجود دارد. هند با جمعیتی بیش از یک میلیارد و 200 میلیون نفر چهارمین اقتصاد بزرگ دنیا و دومین کشور پرجمعیت پس از چین است. شاید تاکنون بیشترین حجم مبادلات بین 2 کشور در حوزه نفت بوده، اما با توجه به شرایط جغرافیایی و اشتراکات فرهنگی 2 کشور امکان گسترش روابط در دیگر زمینه‌ها به ویژه در زمینه حمل و نقل و ترانزیت نیز وجود دارد.
تشکیل کریدور شمال - جنوب با مشارکت روسیه و در راستای توسعه اقتصادی منطقه‌ای و آسان‌سازی انتقال کالا به آسیای مرکزی و روسیه از بندرهای هندی از راه بندرعباس یا چابهار از جمله پروژه‌هایی است که 2 کشور از سال 2005 به دنبال آن هستند.
هند پنجمین مصرف‌کننده بزرگ انرژی در دنیا است، اما تنها چهار دهم درصد از ذخایر نفت اثبات شده دنیا را داراست. به همین دلیل این کشور همواره به‌دنبال واردات نفت بوده و در طول سال‌های اخیر همواره یکی از مشتریان ثابت نفت ایران بوده است.
هند در سال‌های تحریم بعد از چین دومین مشتری نفت ایران بوده و در سال 2015 میلادی روزانه 208 هزار و 300 بشکه نفت و میعانات گازی از ایران خریداری کرده است. این رقم در سال 2014 بالغ بر 276 هزار و 800 بشکه در روز تخمین زده شده است.
به گزارش فارس، تاثیر تحریم‌ها بر روابط و صادرات نفت ایران به هند به اینگونه‌ای بود که تا پیش از تحریم‌ها ایران دومین صادرکننده نفت به هند بود، ولی در سال مالی 2014-2015 با پنج پله نزول، ایران در جایگاه هفتمین کشور تامین‌کننده نفت هند قرار گرفت.
هند تحت فشار دولت آمریکا برای اولین بار در طول 10 سال گذشته، در فروردین ماه سال 1394 واردات نفت خود از ایران را متوقف کرد. بر اساس گزارش پایگاه خبری «ترید عربیا» دهلی‌نو در واکنش به فشارهای واشنگتن این اقدام را انجام داد که از این کشور خواسته بود واردات نفت خود از ایران را در چارچوب حد مجاز بر اساس قوانین تحریمی نگاه دارد.
اکنون پس از لغو تحریم‌ها و اجرایی شدن برجام دولت هند باز هم برای تامین نفت خام مورد نیاز خود چشم به چاه‌های نفت ایران دوخته است و دیگر آمریکا نیز بهانه‌ای برای فشار به این کشور برای جلوگیری از خرید نفت ایران توسط دهلی‌نو ندارد.
* تلاش دهلی‌نو برای باقی ماندن در صف مشتریان نفتی ایران
به گزارش فارس، «ریلایـس اینداســـتری» بزرگ‌تـرین پالایشگاه نفت هند است، این پالایشگاه در حال مذاکره با ایران برای خریدهای بیشتر و همچنین انعقاد قرارداد بلندمدت خرید نفت با ایران است. این شرکت در نظر دارد تا از مسیر کوتاه‌تر کشتیرانی با ایران سود ببرد. «وی اسریکانث» مدیر ارشد مشترک مالی این شرکت با بیان اینکه این شرکت در سه ماهه گذشته محموله کوچکی از ایران خریداری کرده، گفته که در حال حاضر در حال مذاکره برای خریدهای بیشتر از ایران هستند.
با توجه به فراز و نشیب‌هایی که در سال‌های تحریم در مبادلات نفتی بین ایران و هند به وجود آمد، اکنون با برداشته شدن تحریم‌ها و خیز کشورهای مختلف جهان برای افزایش مبادلات تجاری و اقتصادی با ایران، دهلی‌نو نیز به دنبال باقی ماندن در صف مشتریان نفتی ایران است. به گفته منابع آگاه، هند در نظر دارد تا حداقل ٤٠٠ هزار بشکه نفت در روز از ایران خریداری کند.
همچنین هند به عنوان حسن‌نیت، با پرداخت بهره 1.5 درصدی بر 6.5 میلیارد دلار بدهی نفتی پالایشگاه‌های هندی نظیر اساراویل و مانگالور به ایران موافقت کرده است و یک مقام وزارت دارایی هند گفته است که «اگرچه ما اعتقاد داریم که هیچ بهره‌ای به این پول تعلق نمی‌گیرد، اما به عنوان حسن‌نیت، شرکت‌های نفتی با پرداخت نرخ بهره موافقت کردند... بهره 75 واحد پایه لیبور- پلاس آمریکا برای 7 روز با نرخ بهره حدودا 1.5 درصدی برابر است.»
طبق آنچه پیش از این اعلام شده، قرار است در سفر مودی موافقتنامه ترانزیتی بین سه کشور ایران، هند و افغانستان با حضور روسای جمهور هند، ایران و رئیس اجرایی دولت افغانستان نیز به امضا برسد.
همچنین در سفر نخست‌وزیر هند به ایران به نظر موارد زیر در دستور کار برای توافق دو طرف باشد که از جمله می‌توان به امضای توافقنامه‌هایی در زمینه مبارزه با تروریسم و همکاری‌های دفاعی اشاره کرد چرا که دو طرف معتقدند این امر به استقرار ثبات در منطقه خاورمیانه و افغانستان کمک زیادی خواهد کرد.
توافق تجارت سه‌جانبه دهلی - تهران - کابل، اختصاص خط اعتباری 150 میلیون دلاری در توسعه بندر چابهار و سرمایه‌گذاری 20 میلیون دلاری هند از جمله طرح‌های مشترک ایران و هند در این بندر است و انتظار می‌رود در این سفر، گفتوگوهایی نیز در این رابطه صورت بگیرد.
توافقنامه توسعه میدان گازی فرزاد B بین ایران و هند نیز از دیگر موضوعاتی است که گفته می‌شود در سفر نخست‌وزیر هند به ایران، نهایی خواهد شد.
میدان گازی فرزاد B در مجموعه‌ای مشهور به بلوک فارسی قرار دارد که حوزه‌ای سرشار از منابع گاز و میعانات گازی واقع شده در غرب میدان پارس شمالی و شمال غرب میدان‌های گلشن و فردوسی در آب‌های خلیج فارس است.
به گزارش فارس، همچنین منابع آگاه هندی خبر دادند که پالایشگاه‌های این کشور در آستانه سفر «نارندرا مودی» نخست‌وزیر هند به ایران، طی 2 روز گذشته 750 میلیون دلار از بدهی 6.4 میلیارد دلاری هند به ایران بابت خرید نفت را به یورو تسویه کردند.
منابع آگاه به این مسئله اعلام کردند که در 2 روز گذشته، شرکت پالایش و پتروشمی منگلور (MRPL) حدود 500 میلیون دلار آمریکا پرداخت کرده است و شرکت نفت هند (IOC) مبلغ 250 میلیون دلار پرداخت کرده است.
طبق این گزارش، بخش خصوصی شرکت نفت «اسار» هند نیز قرار است 500 میلیون دلار پرداخت کند.
رسانه‌های هندی گزارش کردند که پالایشگاه‌های هند بخشی از معوقات نفت خامی که از ایران خریداری کرده بودند را از طریق بانک اتحادیه هند تسویه کردند که این بانک این مبلغ را از طریق «هالبانک» ترکیه به شرکت نفت ملی ایران (NIOC) منتقل می‌کند.
منابع آگاه اعلام کردند که باقی‌مانده معوقات به صورت اقساط تسویه می‌شود و بانک مرکزی هند قرار است در بازپرداخت این معوقات همکاری کند.
ایران و هند علاقه‌مند به همکاری و سرمایه‌گذاری در بخش‌های پتروشیمی، تولید کودهای شیمیایی، بخش‌های پالایش و اکتشاف نفت هستند، بنابراین می‌توان انتظار داشت در این خصوص نیز گفتوگوهایی بین مقامات هندی و ایرانی در جریان سفر نخست‌وزیر دومین کشور پرجمعیت جهان به تهران صورت بگیرد.
با توجه به اشتراکات فرهنگی و موقعیت جغرافیایی هند و ایران همچنین تمایل مقامات 2 کشور برای گسترش سطح همکاری‌های دوجانبه انتظار می‌رود در سفر نخست وزیر هند به ایران علاوه بر قراردادهای اقتصادی و گسترش مبادلات تجاری همچنین شاهد انعقاد تفاهم‌نامه فرهنگی، علمی و دانشگاهی بین 2 کشور نیز باشیم.