ایران به‌عنوان یکی از مهم‌ترین کشورهای تولیدکننده نفت ظرفیت و استعداد احداث پالایشگاه‌های نفت برای بهره‌گیری از ارزش‌افزوده این صنعت و تأمین نیازهای داخلی کشور را در سطح بالایی دارد.

موضوع رفع نیازهای داخلی توسط تولیدکنندگان داخلی و استقلال کشور از واردات کالا و مواد نیز بر اهمیت احداث پالایشگاه در کشور افزوده است تا بر اساس فرهنگ اقتصاد مقاومتی مسئولان به دنبال تأمین نیازهای کشور با بهره‌گیری از توان داخلی باشند.

پالایشگاه پلدختر در استان لرستان به‌عنوان استانی استراتژیک در حوزه انتقال خطوط نفت می‌تواند یکی از مراکز اصلی تولید و تأمین فرآورده‌های نفتی در کشور باشد اما پس از گذشت ۷ سال از کلنگ احداث آن همچنان راه‌اندازی پالایشگاه پل‌دختر در هاله‌ای از ابهام به سر می‌برد.

سال ۸۷: تصویب احداث پالایشگاه نفت پلدختر

در مهرماه سال ۸۷ بود که علی کاییدی نماینده مردم پلدختر در مجلس شورای اسلامی خبر از موافقت وزیر نفت با احداث پالایشگاه نفت در پلدختر داد و پس‌ازآن این موضوع به‌عنوان یکی از مصوبات جلسه استانی سفر هیئت دولت در سال ۸۷ مطرح و تصویب شد.

موضوع احداث پالایشگاه نفت پلدختر پس‌ازآن مسکوت ماند تا سید حسین صابری استاندار وقت لرستان در جلسه شورای اداری پلدختر خبر از فعالیت و آمادگی بخش خصوصی برای ساخت پالایشگاه را داد.

سال ۸۸: اخذ موافقت‌نامه تخصیص خوراک به پالایشگاه لرستان

در بهمن‌ماه سال ۸۸ استاندار وقت لرستان خبر از اخذ موافقت‌نامه تخصیص خوراک به پالایشگاه نفت پلدختر را داد تا موضوع ساخت این پالایشگاه رنگ و بوی جدی‌تری به خود بگیرد.

سید حسین صابری در این رابطه به مهر گفت: موافقت اصولی تخصیص خوراک نفت خام به پالایشگاه پلدختر در تاریخ دوازدهم بهمن‌ماه سال جاری از سوی وزارت نفت صادر شد.

وی با اشاره به شماره نامه موافقت صادرشده و دیگر جزئیات آن، عنوان کرد: در این موافقت‌نامه آمده است که به استناد ماده ۲۰ برنامه چهارم توسعه با طرح ارائه‌شده از سوی شرکت تولید فرآورده‌های نفتی پل مبنی بر احداث واحد پالایشگاه نفت خام به ظرفیت ۳۰ هزار بشکه نفت در روز موافقت شد.

استاندار وقت لرستان با اشاره به پیگیری‌های ۱۵ ماهه برای ایجاد پالایشگاه نفت پلدختر، بیان داشت: پیش‌ازاین کارهای مطالعاتی احداث این واحد و همچنین انتخاب زمین و موافقت‌های سازمان محیط‌زیست، منابع طبیعی و میراث فرهنگی نیز در این زمینه اخذشده است.

بهمن ماه ۸۸: کلنگ زنی پالایشگاه لرستان

کلنگ پالایشگاه نفت لرستان در ۲۱ بهمن‌ماه ۸۸ با حضور هزاران نفر از روستائیان منطقه در محل روستای «جلگه خلج» شهرستان پل‌دختر به زمین زده شد و این در حالی بود که خبری از هیچ‌کدام از مسئولان وزارتی برای کلنگ زنی این پروژه ملی نبود.

ماجرای شیرین کلنگ زنی پالایشگاه نفت لرستان در پلدختر ازآن‌پس به موضوعی تلخ برای مردم تبدیل شد تا پس از گذشت سال‌ها از کلنگ زنی این پروژه هرروز مشکلات جدیدی بر سر راه ساخت پالایشگاه پلدختر قرار بگیرد.

موضوع مخاطرات زیست‌محیطی احداث پالایشگاه نفت پلدختر به‌عنوان سنگ بزرگی بر سر راه عملیاتی شدن این پروژه مطرح شد تا قرارگیری این پالایشگاه روی شریان حیاتی پلدختر یعنی در مرز رودخانه کشکان مانع از ساخت این پالایشگاه شود.

این در حالی بود که پیش از کلنگ زنی این پروژه موضوع کارشناسی بودن احداث آن در منطقه موردنظر و مخاطرات زیست‌محیطی احتمالی بررسی نشده بود.

سال ۹۱: طرح ارزیابی زیست‌محیطی پالایشگاه پلدختر تائید نشد

مدیرکل وقت محیط‌زیست استان لرستان در اردیبهشت‌ماه سال ۹۱ با تأکید بر اینکه طرح ارزیابی پالایشگاه پلدختر تائید نشده است، تصریح کرد: ما پالایشگاه را ملزم به ارائه طرح ارزیابی زیست‌محیطی کردیم ولی این طرح خیلی دیر به ما ارائه‌شده است و مطابق ارزیابی‌ها این طرح یکسری ایرادات نیز دارد.

محمدحسین بازگیر به ایرادات سازمان محیط‌زیست به این طرح اشاره کرد و بیان داشت: کمیته ارزیابی اثرات زیست‌محیطی سازمان علت مخالفت خود با اجرای این پروژه را نزدیکی به رودخانه کشکان عنوان کرده است.

وی با تأکید بر اینکه مجری طرح هنوز راهکاری برای جلوگیری از احتمال مشکلات آینده برای رودخانه کشکان به‌عنوان شریان حیاتی پلدختر ارائه نداده است، تصریح کرد: تا زمانی که این موضوع حل نشود اجازه اجرای پروژه داده نخواهد شد.

مدیرکل محیط‌زیست وقت استان لرستان به قوانین موجود در این زمینه اشاره کرد و گفت: مطابق دو مصوبه هیئت‌وزیران و همچنین طبق ماده ۱۹۲ قانون برنامه پنجم توسعه احداث پالایشگاه در هر مقیاسی نیازمند طرح ارزیابی زیست‌محیطی است.

بازگیر با تأکید بر اینکه قبل از کلنگ زنی پروژه طرح ارزیابی زیست‌محیطی این پروژه ارائه نشده بود، افزود: متأسفانه محل در نظر گرفته‌شده برای اجرای این پروژه به رودخانه و روستاهای اطراف بسیار نزدیک است و این امر در آینده منجر به مخاطرات جدی خواهد شد.

ساخت پالایشگاه نفت به دولت دیگر انتقال یافت

فریدون رشیدی فرماندار وقت پلدختر نیز در اسفندماه سال ۹۱ در جلسه شورای اداری این شهرستان بار دیگر از عدم اخذ موافقت زیست‌محیطی احداث پالایشگاه نفت پلدختر خبر داد.

وی به وضعیت پالایشگاه این شهرستان اشاره کرد و گفت: ساعت‌ها وقت صرف مطالعات پالایشگاه پلدختر شده ولی موردنقد محیط‌زیست قرارگرفته و قرار شد به‌اتفاق مدیرکل محیط‌زیست به تهران رفته و موافقت زیست‌محیطی پالایشگاه پلدختر را از تهران اخذ کنیم ولی هنوز موافقت این پروژه اخذ نشده است.

پروژه احداث پالایشگاه نفت پلدختر از دولت دهم به دولت یازدهم منتقل شد تا این پروژه مدیران جدید با رویکردهای مدیریتی جدید را به خود ببیند و امید برای راه‌اندازی آن دوباره شکل بگیرد.

حجت‌الاسلام لروند امام‌جمعه وقت پل‌دختر در خردادماه سال ۹۳ و در آستانه سفر هیئت دولت به لرستان احداث پالایشگاه نفت پلدختر را به‌عنوان یکی از مطالبات اصلی مردم این شهرستان عنوان کرد.

وی اظهار داشت: قرار شد ظرف مدت‌زمان ۳۶ ماه فاز اول این پالایشگاه به بهره‌برداری برسد، اما باگذشت ۶ سال نه‌تنها پیشرفت فیزیکی نداشته بلکه در ایستگاه کلنگ زنی متوقف‌شده و روی زمین‌مانده است.

حجت‌الاسلام لروند افزود: با توجه به اینکه ۸۳.۵ درصد نفت لرستان در شهرستان پلدختر تولید می‌شود انتظار مردم از رئیس‌جمهور احداث پالایشگاه در این شهرستان است.

سرمایه‌گذار جدید وارد ماجرای پالایشگاه نفت لرستان می‌شود

مطالبه احداث پالایشگاه پلدختر همچنان پابرجا بود تا هوشنگ بازوند استاندار لرستان در شهریورماه ۹۳ خبر از بررسی واگذاری پروژه پالایشگاه نفت لرستان به سرمایه‌گذار جدید را مطرح کند.

وی در این رابطه گفت: پالایشگاه پلدختر ازجمله پروژه‌های بلاتکلیف استان لرستان است که به‌رغم گذشت چند سال از کلنگ زنی هنوز اجرایی نشده است.

بازوند بابیان اینکه در حال مذاکره برای واگذاری این پالایشگاه به سرمایه‌گذار جدید هستیم عنوان کرد: با توجه به اینکه قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا واحد انرژی و گاز نیز دارد با این قرارگاه در حال مذاکره هستیم.

استاندار لرستان تصریح کرد: در صورت رسیدن به توافق نهایی پالایشگاه‌های نفت پلدختر و الیگودرز برای احداث به این قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا(ص) واگذار خواهد شد.

بازوند بابیان اینکه کارهای اولیه در این زمینه انجام‌شده است، احتمال رسیدن به توافق برای واگذاری این پالایشگاه‌ها را قوی دانست.

این در حالیست که موضوع کشف ۳۲ تاقدیس نفت در پلدختر و کوهدشت با ظرفیت ۱۵۰ میلیون بشکه بر اهمیت احداث پالایشگاه نفت در لرستان افزود و مطالبات مردم برای احداث پالایشگاه قوی‌تر شد.

احداث پالایشگاه با ۳۰ هزار بشکه نفت توجیه اقتصادی ندارد

رایزنی‌های استاندار لرستان برای واگذاری پروژه پالایشگاه پلدختر به قرارگاه خاتم بی‌نتیجه ماند تا موضوع عدم توجیه اقتصادی برای سرمایه‌گذار دلیل راکد ماندن یک پروژه ویژه در استان عنوان شود.

هوشنگ بازوند استاندار لرستان در جدیدترین اظهارات خود در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه پالایشگاه نفت پلدختر مجوز خوراک ۳۰ هزار بشکه نفت خام را دارد، اظهار داشت: با این میزان خوراک تاکنون سرمایه‌گذاری برای گرفتن این پروژه اقدام نکرده است.

 وی علت این امر را عدم توجیه اقتصاد ۳۰ هزار بشکه خوراک برای یک پالایشگاه دانست و افزود: در ساخت پالایشگاه‌ها خوراک کمتر از ۱۰۰ هزار بشکه توجیه اقتصادی ندارد و به همین دلیل سرمایه‌گذار تمایلی برای گرفتن یک پالایشگاه با ۳۰ هزار بشکه خوراک را ندارد.

استاندار لرستان بابیان اینکه ساخت پالایشگاه پلدخترنیازمند ۱۰۰۰ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری است، تصریح کرد: یک سرمایه‌گذار نمی‌تواند این میزان سرمایه‌گذاری برای پالایشگاهی با ۳۰ هزار بشکه نفت کند.

تخصیص ۱۰۰ هزار بشکه نفت راه اجرایی شدن پالایشگاه پلدختر

بازوند با اشاره به اینکه در سفری که آقای زنگنه و معاون اول رئیس‌جمهور به لرستان داشتند تخصیص خوراک بیشتر برای پالایشگاه نفت پل‌دختر یکی از خواسته‌های مطرح‌شده بود، گفت: امیدواریم بتوانیم به میزان خوراکی که سرمایه‌گذار می‌خواهد برسیم.

وی بابیان اینکه بیش از ۲ سال است هرچه داد می‌زنیم به سرمایه‌گذار رحم کنید تا برای سرمایه‌گذاری بیاید نتیجه‌ای ندارد، تصریح کرد: تا زمانی که سرمایه‌گذار نیاید احداث پالایشگاه نفت پلدختر محقق نمی‌شود.

استاندار لرستان با تأکید بر اینکه با توجه به اصل ۴۴ قانون نمی‌توانیم سرمایه‌گذاری دولتی در این پالایشگاه داشته باشیم و حتماً باید بخش خصوصی وارد شود، افزود: اگر شرایطی فراهم شود که مجوز خوراک بیشتری گرفته شود احداث پالایشگاه نفت پلدختر به نتیجه می‌رسد.

بنابراین گزارش ایران کشوری نفت‌خیز بوده و با توجه به وضعیت بازارهای جهانی نفت و موضوع اقتصاد مقاومتی باید تخصیص نفت برای ساخت پالایشگاه‌های نفت را در دستور کار خود قرار دهد.

هزار کیلومتر خط لوله انتقال نفت با ظرفیت روزانه ۵۰۰ هزار بشکه نفت خام در لرستان وجود دارد و این در حالی است که لرستان جز نگهداری از این خطوط سهم دیگری از آن‌ها نداشته و امروز به دلیل کمبود خوراک نفت با رکود پروژه مهمی به نام پالایشگاه نفت پلدختر مواجه شده است.

قرارگرفتن لرستان در مسیر خطوط لوله جنوب به شمال آن را به‌عنوان گذرگاه اصلی نفت کشور مطرح کرده است اما سهم این استان از این موقعیت استراتژیک جز آلودگی‌های خاک و آب و به خطر افتادن زندگی مردم چیز دیگری نبوده است و امروز برای جبران این خسارت‌ها تخصیص ۱۰۰ هزار بشکه خوراک نفت پالایشگاه پلدختر خواسته بزرگی به نظر نمی‌رسد.

به‌هرروی احداث پالایشگاه نفت در لرستان موضوعی ملی بوده که نفع آن به همه می‌رسد و کمک بزرگی برای محقق شدن سیاست‌های اقتصاد مقاومتی خواهد بود.