به گزارش مشرق، برخلاف تصور بعضی‌ها آغاز برجام نه‌تنها پایان تحریم‌ها نبود بلکه آغاز روش جدید تحریم‌ها بود. 100 روز بعد از آغاز اجرای برجام مشخص شده هنوز تبادلات مالی مشکل دارد و اروپایی‌ها حاضر نیستند پول‌های درشت را به ایران پرداخت کنند اما یک راه‌حل را پیش پای ایران گذاشته‌اند و آن تبادل کالا به کالاست! شاید این همان سیاست برد- برد مدنظر مدیران ارشد دولتی است اما واقعیت این است که برجام از لحاظ مالی بشدت به نفع طرف مقابل شده است.

 در دوران پسابرجام قرار است اروپایی‌ها نفت خام ما را بخرند و به جای آن بنزین بدهند! همزمان با افزایش واردات بنزین و پیشرفت لاک‌پشتی اجرای طرح‌های پالایشگاهی کشور همچون ساخت پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج‌فارس، پالایشگاه نفت سنگین بهمن گنوی جاسک، پالایشگاه میعانات گازی پارس شیراز، پالایشگاه نفت آناهیتای کرمانشاه، طرح تثبیت تولید پالایشگاه‌های نفت آبادان و اصفهان، وزارت نفت سیاست جدید تهاتر نفت خام یا گازوئیل با بنزین را در دستور کار قرار داده است.

بر این اساس هم‌اکنون قراردادی بین شرکت ملی نفت ایران و «ویتول سوییس» به منظور تهاتر نفت خام و گازوئیل با بنزین امضا شده است و پول حاصل از صادرات نفت خام یا گازوئیل به این شرکت سوییسی با پول واردات بنزین به نوعی تسویه مالی می‌شود. علاوه بر این، مذاکراتی با پالایشگاه‌های نفت آسیایی هم برای تهاتر نفت خام در قبال بنزین انجام شده و بخشی از هزینه‌های واردات گسترده بنزین از محل تهاتر تامین و جبران می‌شود.

شکسته شدن رکورد واردات بنزین

حجم واردات بنزین ایران در طول 3 سال فعالیت دولت تدبیر و امید از یک‌میلیون لیتر در روز به بیش از ۱۲ میلیون لیتر افزایش یافته است و پیش‌بینی می‌شود با توجه به سیاست‌های شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، حجم واردات امسال حتی از مرز ۱۵ میلیون لیتر در روز عبور کند.

عباس کاظمی، معاون وزیر نفت اخیرا در جمع خبرنگاران با اشاره به افزایش واردات بنزین به ۱۲ میلیون لیتر در روز، گفته است: هدف از افزایش بی‌سابقه واردات این فرآورده نفتی بالا بردن سطح ذخیره‌سازی‌هاست.

از سوی دیگر در حالی از ابتدای فروردین ماه سال جاری تاکنون بالغ بر ۱۲ میلیون لیتر بنزین وارد کشور شده که حجم خرید خارجی این فرآورده استراتژیک نفتی در سال ۱۳۹۳ به عنوان سال نخست فعالیت دولت تدبیر و امید تنها 4 میلیون و ۷۰۰ هزار لیتر در روز بوده است.

براساس آمارهای رسمی ارائه شده توسط شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، حجم واردات بنزین در سال ۱۳۹۳ به‌عنوان سال نخست فعالیت دولت یازدهم 7/4 میلیون لیتر در روز بوده که نسبت به سال ۹۲ حدود ۳۱ درصد رشد داشته است.

طبق این گزارش رسمی، ایران در سال ۱۳۹۳ حدود یک‌میلیارد و ۷۰۰ میلیون لیتر به ارزش تقریبی یک‌میلیارد دلار بنزین وارد کشور کرده است. از سوی دیگر سال گذشته هم حجم واردات بنزین در مقایسه با سال ۱۳۹۳ با افزایشی نزدیک به 2 برابری از 7/4 میلیون لیتر در روز به بیش از ۹ میلیون لیتر در روز افزایش یافت.

از این رو سال گذشته حدود 3 میلیارد و ۲۰۰ میلیون لیتر بنزین به ارزش بیش از یک‌میلیارد دلار وارد ایران شد و با سقوط آزاد قیمت جهانی نفت خام و به تبع آن فرآورده‌های مختلف نفتی از جمله بنزین، شانس با دولتمردان یار بود که هزینه کمتری خرج واردات این فرآورده نفتی کرده‌اند.

در این بین همزمان با وعده‌های مختلف مسؤولان شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی مبنی بر خودکفایی بنزین اما حجم واردات این محصول پرطرفدار نفتی از ابتدای سال‌جاری بار دیگر با افزایشی حدود ۳۰ درصد از ۹ به ۱۲ میلیون لیتر در روز افزایش یافته است. این حجم واردات گسترده بنزین درحالی کلید خورده است که از اواخر سال گذشته تولید بنزین در برخی مجتمع‌های پتروشیمی همچون پتروشیمی بندر امام آغاز شده و با وجود از سرگیری تولید بنزین در پتروشیمی‌ها شاهد رشد افسارگسیخته واردات هستیم.

در سال پایانی فعالیت دولت دهم حجم واردات بنزین بین 5/1 تا ۲ میلیون لیتر بود و پیش‌بینی‌ها نشان می‌داد با بهره‌برداری از طرح‌های جدید بنزین‌سازی همچون ساخت و تکمیل طرح‌های بنزین‌سازی پالایشگاه نفت بندرعباس، واردات بنزین متوقف خواهد شد اما عملا این طرح بنزینی با وجود پیشرفت بالای ۹۰ درصدی در سال پایانی دولت دهم، در طول 3 سال فعالیت دولت یازدهم به دلیل مشکلات مالی هنوز آماده بهره‌برداری نیست.

اروپایی ها به ایران پول نمی‌دهند

سیدحمید حسینی، عضو هیات مدیره اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی ایران در پاسخ به سوال خبرنگار «وطن امروز» درباره علت واردات روزانه 12 میلیون لیتر بنزین می‌گوید: مصرف روزانه کشور 65 میلیون لیتر است که ظرفیت تولید داخلی تقریبا 55 میلیون لیتر را پوشش می‌دهد و طبیعتا مابقی آن باید وارد شود. وی با انتقاد از بلاتکلیف بودن پالایشگاه ستاره خلیج فارس برای تولید انبوه بنزین می‌گوید: وارد مدار شدن این پالایشگاه با اما و اگرهای فراوانی همراه است و در این شرایط نمی‌تواند به تولید بنزین قابل عرضه در کشور بپردازد.

حسینی می‌افزاید: البته در زمینه علت واردات بنزین به کشور نباید از این موضوع غافل شویم که دست شرکت نفت برای دریافت پول نفت از خارجی‌ها بسته است، بنابراین ترجیح می‌دهد از «تهاتر» استفاده کند و در ازای تحویل نفت به خارجی‌ها، بنزین دریافت کند، چراکه اروپایی‌ها توان پرداخت پول به شرکت نفت را ندارند.

عضو هیات‌مدیره اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی ایران تصریح می‌کند: با این حال به نظر من ایران در حال ذخیره‌سازی بنزین است و البته نمی‌توان به این موضوع خرده گرفت. همچنین باید در نظر داشته باشیم که مصرف بی‌رویه بنزین در جامعه ما و نبود الگوی مصرف و فرهنگ مصرف صحیح، کشور ما را در شرایطی قرار داده است که اقدام به واردات بنزین کنیم.

وی در پاسخ به این سوال که «وضعیت و شرایط فعالیت بخش خصوصی نفت، گاز و پتروشیمی در دوران پسابرجام چگونه است» می‌گوید: شاید برای دولت و اوضاع اقتصادی کشور خوب باشد اما واقعیت این است که بخش خصوصی بدجور گرفتار شده و توان رقابت با شرکت‌های «گردن کلفت» را ندارد.

حسینی می‌افزاید: به هر دلیل، شرکت نفت ترجیح می‌دهد به خارجی‌ها اعتماد کند، چراکه بسیاری از آنها شرکت‌های نامدار  و مطرحی هستند، بنابراین شرکت نفت و نهادهای دولتی سراغ آنها می‌روند و به آنها فضا و امکانات و فرصت می‌دهند.

عضو هیات مدیره اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی ایران درباره انتظار بخش خصوصی از دولت اظهار می‌دارد: بارها از دولت خواسته‌ایم سهم و جایگاهی را برای بخش خصوصی ایرانی قائل باشد اما هنوز این درخواست محقق نشده است. به طور مثال دولت می‌تواند با قائل شدن سهم 30 درصدی برای توان بخش خصوصی، شرایط و اوضاع فعالیت را برای ما امیدبخش کند، چراکه متاسفانه همکاران ما در بخش خصوصی در حال کنار رفتن و کنار گذاشتن فعالیت‌های خود هستند و این در آینده نزدیک به صلاح و نفع جامعه نیست./وطن امروز