اینها همه البته جدای از تبلیغات مختلفی است که به صورت تراکت و پوستر نزدیک دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی پخش می‌شود. این همه در حالی اتفاق می‌افتد که وزارت علوم اخیراً اسامی 51 مؤسسه اعزام دانشجو را اعلام و تأکید کرده که این قبیل مؤسسات با توجه به ضوابط و مقررات اجازه هیچ گونه فعالیت در ارتباط با اعزام دانشجو از قبیل مشاوره و عقد قرارداد را ندارند.
نگران نباشید؛ فقط پول بدهید
قرار مشاوره مان با یکی از همین مؤسسات اعزام دانشجو به خارج رأس ساعت یک ظهر بود. دفتر کار این مؤسسه پر مشتری در یکی از همین برج‌های سر به فلک کشیده شهر است. طبقه دهم این برج پر آوازه دفتر کاری است که روزانه پذیرای 15 تا 20 جوان ایرانی متقاضی تحصیل در خارج از کشور است.
گذرتان اگر به یکی از همین مؤسسات اعزام دانشجو افتاده باشد خواهید دید که خیلی از دختران و پسران جوان علاقه‌مند، مشتاقانه فرم‌های مشاوره را پر و هزینه‌های مشاوره را پرداخت می‌کنند بلکه بتوانند از یکی از دانشگاه‌های خارجی پذیرش بگیرند: «خیلی از کسانی که به این دفاتر مراجعه می‌کنند پشتوانه مالی ندارند، فقط می‌خواهند از کشور خارج شوند.»
این را خانم مشاور به یکی از دختران جوان می‌گوید: «سعی می‌کنیم کاری برایتان دست و پا کنیم که هم درس بخوانید و هم کار کنید.»
تلفن‌ها پی در پی زنگ می‌خورد و خانم منشی هم نگاهی به اطراف می‌کند و آهسته پاسخ پشت خطی را می‌دهد: «هنوز نامه‌ای از دانشگاه برای ما نیامده، کیس شما را حالا حالاها جواب نمی‌دهند کمی صبور باشید.» با تلفن بعدی هم به همین موضوع اشاره می‌کند. در و دیوار این ساختمان پر از عکس‌های دختر و پسران جوانی است که از آن سوی آب‌ها فرستاده شده است.
خانم مشاور متوجه می‌شود و می‌گوید اینها نیمی از آدم‌هایی هستند که برای تحصیل به خارج رفته‌اند. می گویم زبان انگلیسی را اصلاً بلد نیستم: «مهم نیست شما شروع به خواندن کنید ما همه کارها را انجام می‌دهیم. قرارداد را می‌بندیم و با دانشگاه هم نامه نگاری می‌کنیم.»
او در این باره بیشتر توضیح می‌دهد: «شما 2 راه دارید یا اینکه در استرالیا یا یکی از کشورهای اروپایی فوق لیسانس دومتان را بخوانید یا اینکه برای لیسانس به این کشورها مراجعه کنید. در هر صورت شانس شما بالاست فقط باید کمی زبان بدانید و اگر هم ندانید مهم نیست آنجا برایتان کلاس می‌گذارند تا بتوانید زبان یاد بگیرید. علاوه بر این می‌توانید در آن کشور اقامت هم بگیرید. اگر دو سال درس بخوانید براحتی برایتان کاری پیدا می‌کنیم و در آن کشور می‌مانید.»
می گویم: «اما به من گفتند اگر بخواهم برای کارشناسی ارشد به خارج از ایران بروم باید آیلس 6و نیم و علاوه بر آن پروپوزال قوی داشته باشم.»
- بله این برای دانشگاه‌های درجه یک است. پذیرش در این دانشگاه‌ها چند سالی طول می‌کشد ما توصیه می‌کنیم دانشگاهی بروید که کارتان زودتر انجام شود. پروپزال قوی هم ما برایتان می‌نویسیم تا پذیرش شما سریعتر انجام شود.»
«با این اقدام شما من بورسیه می‌شوم؟»
- خیر. ما فقط برای شما پذیرش می‌گیریم. هزینه دانشگاه ترمی 12 تا 15 هزار دلار است. با هزینه خودتان روی هم رفته سالی 50 هزار دلار می‌شود که در کشورهای اروپایی هم همین میزان اما به پوند یا یورو است. ما سعی می‌کنیم برای کسانی که پشتوانه مالی ندارند کاری پیدا کنیم تا خرج تحصیلشان را بپردازند. دانشگاه نیوزلند هم همین‌طور است اما برایتان ارزانتر در می‌آید. سالی 12 هزار دلار.
او درباره اروپا می‌گوید: «ایتالیا مقصد خوبی برای تحصیل رایگان است، البته قبرس هم تخفیف زیادی برای تحصیل به دانشجویانش می‌دهد. هزینه تحصیل در قبرس، نهایتاً 10 هزار دلار تمام می‌شود و ماهی هم 300 تا 400 دلار برای هزینه زندگی باید پرداخت کنید. اما در ایتالیا هزینه تحصیل تان رایگان می‌شود. علاوه بر این دولت ماهی 3 تا 5 هزار یورو حقوق هم به دانشجویان می‌دهد و شما می‌توانید در خوابگاه مستقر شوید و در بهترین دانشگاه تحصیل کنید. آلمان هم سالی 5 هزار دلار به عنوان هزینه تحصیلی پرداخت می‌کند و در هفته هم می‌توانید 20 ساعت کار کنید.»
هزینه قرارداد با شما چقدر است: «بستگی به دانشگاه دارد اما از سه تا 5 میلیون تومان قرارداد می‌بندیم شما تصمیم بگیرید به ما اعلام کنید. مابقی کار با ما.»
پذیرش دبیرستان‌های استرالیا بدون مدرک زبان و اخذ تضمینی ویزا برای مقطع دبیرستان چگونه است؟
«کودکان زیر 18 سال اصلاً نیازی به مدرک زبان ندارند. خود مدرسه برای کودکان کلاس زبان می‌گذارد، هزینه‌اش هم هفته‌ای 300 دلار است. البته این تسهیلات فقط برای استرالیا است.»
گول مؤسسات را نخورید
آن‌طور که آمارهای وزارت علوم می‌گوید، سالانه حدود 5 هزار نفر برای تحصیل به خارج از کشور می‌روند. آنهایی که از دانش و زبان خارجی بالاتری برخوردارند و درباره کیفیت علمی دانشگاه‌های مختلف جهان نیز آگاهی نسبی دارند، خودشان دست به کار می‌شوند و برای تحصیل درکشور خارجی ثبت‌نام می‌کنند اما هستند داوطلبانی که نه زبان می‌دانند و نه سطح علمی بالایی دارند و دست به دامان مؤسسه‌های اعزام دانشجو می‌شوند.
به گزارش ایران، آمارهای رسمی وزارت علوم می‌گوید هم‌اکنون 170 مؤسسه اعزام دانشجو در کشور مجوز فعالیت دارند؛ اما اگر از همین مؤسسه‌های مجاز بپرسید، معتقدند ده‌ها برابر تعداد آمارهای رسمی، مؤسسه‌های اعزام دانشجوی غیرمجوزدار در سراسر کشور فعالیت می‌کنند.
آن‌طور که امیر ارجمندی نایب رئیس هیأت مدیره صنف مؤسسات اعزام دانشجو به خارج می‌گوید: «وزارت علوم بارها در زمینه مؤسسات اعزام دانشجو به خارج توضیحاتی داده است و مداوم اسامی مؤسسات غیر مجاز را اعلام می‌کند. ما هم در اتحادیه گفته‌ایم که این مؤسسات قراردادهای کلان دروغین می‌بندند.
البته روش‌های کلاهبرداری این مؤسسات متفاوت است، برخی از این مؤسسه‌ها دانشجویان را از ایران خارج می‌کنند و در میانه راه رها می‌کنند. تعداد دیگری از دانشجویان پس از مراجعه به مقصد متوجه می‌شوند شهریه و هزینه‌هایی که از آنها گرفته شده به دانشگاه پرداخت و مراحل ثبت‌نام و پذیرش طی نشده است. مشکل دیگری که در جریان اعزام دانشجو به خارج ایجاد می‌شود، پذیرش برای دانشجویان ایرانی از دانشگاه‌های دور افتاده و غیرمعتبری است که پس از پایان تحصیل مدارک علمی آنها برای ادامه تحصیل تکمیلی خارج یا داخل کشور یا معادل‌سازی برای استخدام مورد تأیید قرار نمی‌گیرد».
وی درباره تحصیل در دانشگاه‌های اروپا می‌گوید: «گرفتن بورس تحصیلی به همین سادگی‌ها هم نیست. متأسفانه برخی‌ها وعده دروغین می‌دهند. مثلاً مؤسسه‌ای بود که ادعا می‌کرد که در مدت زمان کوتاه دانشجو به آلمان یا فرانسه می‌فرستد و این دانشگاه‌ها هم به زبان انگلیسی تدریس می‌کنند این درحالی است که چند دانشجو با دادن هزینه‌های بسیار به این دانشگاه‌ها رفتند و در آنجا متوجه شدند که زبان آن کشور در دانشگاه تدریس می‌شود. برخی‌ها هم اعلام می‌کنند حق کار برای دانشجو می‌گیرند این درحالی است که کشورهای اروپایی بویژه آلمان و انگلیس اجازه کار به دانشجو نمی‌دهند و اگر هم باشد تعداد ساعت بسیار کم است.
برخی هم می‌گویند خوابگاه با قیمت کم وجود دارد. اما باید چندین ماه در نوبت باشد یا با افراد دیگر زندگی کنند این وعده‌ها دروغین است و ما هم به خانواده‌ها بارها هشدار داده ایم.» او تأکید می‌کند: «خیلی از دانشجویان با پرداخت هزینه متأسفانه نتوانستند تحصیل خود را تمام کنند و به ایران بازگشتند. خانواده‌ها باید بدانند که تحصیل در خارج به این آسانی‌ها هم نیست.»/