این مسابقات برای نخستین بار با 24 تیم برگزار می شود و تیم های حاضر در 6 گروه به رقابت خواهند پرداخت و در پایان مرحله گروهی دو تیم برتر از هر گروه و 4 تیم برتر سوم گروههای ششگانه به مرحله حذفی راه خواهند یافت.
سرویس ورزشی مشرق در ویژه نامه ای به بررسی تاریخچه 14 دوره گذشته جام ملتهای اروپا به صورت مجزا خواهد پرداخت تا علاقه مندان به فوتبال از ناگفته های ادوار این جام آگاه شوند.
دهمین دوره مسابقات جام ملتهای اروپا بازهم با تغییراتی نسبت به دوره قبل روبرو شد. از این دوره پس از مسابقات مقدماتی که با حضور 47 تیم در غالب 8 گروه 5 و 6 تیمی برگزار شد، 16 تیم به مرحله نهایی راه یافتند.
در این مرحله که به میزبانی انگلیس بود تیمها به 4 گروه 4 تیمی تقسیم شده و به رقابت پرداختند. بعد از انجام بازیهای گروهی، تیمهای اول و دوم هر گروه به صورت ضربدری در مرحله یک چهارم نهایی به رقابت پرداختند و تیمهای برنده این مرحله نیز به نیمه نهایی و پس از آن به فینال رسیدند.
تعداد تیم ها: 16 تیم
میزبان مرحله نهایی: انگلستان
قهرمان: آلمان
فینال: آلمان 2 – چک یک
*** دیدار ردهبندی: -
ستاره جام: ماتیاس سامر از آلمان
آقای گل مرحله نهایی: آلن شیرر از انگلیس با 5 گل
تعداد بازی: 31 بازی
تعداد گل زده مرحله نهایی: 64 گل (میانگین 2 و 6 صدم گل در هر بازی)
زننده اولین گل جام: آلن شیرر از انگلیس (دقیقه 22) بازی با سوئیس
زننده آخرین گل جام: اولیور بیرهوف از آلمان (گل طلایی دقیقه 95) بازی با چک در فینال
بهترین خط حمله: آلمان با 10 گل زده
بهترین خط دفاع: آلمان با 3 گل خورده
آیا میدانستید:
فینالیستهای یورو 96 هم مانند یورو 1988، در مرحله گروهی با هم در یک گروه بودند. آلمان در هر دو مرحله گروهی و فینال، جمهوری چک را شکست داد. اما هلند در سال 1988 پس از باخت در مرحله گروهی شوروی را در فینال برد و قهرمان شد..
مرحله نهایی:مرحله نهایی این دوره از مسابقات یورو در سال 1996 به میزبانی انگلیس برگزار گردید و پس از برگزاری دیدارهای مقدماتی، 16 تیم (انگلیس، هلند، اسکاتلند، سوئیس، فرانسه، اسپانیا، بلغارستان، رومانی، آلمان، ایتالیا، چک، روسیه، پرتغال، کرواسی، دانمارک و ترکیه) مجوز حضور در مرحله نهایی مسابقات را کسب کردند.
تیمهای راهیافته به مرحله نهایی به 4 گروه چهار تیمی تقسیم شدند که گروهها به شکل زیر بود:
گروه اول: انگلیس، هلند، اسکاتلند، سوئیس و فرانسه
گروه دوم: فرانسه، اسپانیا، بلغارستان و رومانی
گروه سوم: آلمان، ایتالیا، چک و روسیه
گروه چهارم: پرتغال، کرواسی، دانمارک و ترکیه
در گروه نخست انگلیس با 7 امتیاز (2 برد و یک مساوی) اول شد و هلند با 4 امتیاز (یک برد، یک مساوی و یک شکست) به خاطر گل زده بیشتر دوم شد.
تیم انگلیس پس از اینکه با هدایت گراهام تیلور موفق به حضور در مرحله نهایی جام جهانی 94 نشده بود، سکان هدایت خود را به دستان تری ونبلز سپرد. تری ونبلز با جوانانی مستعد همچون برادران نویل، استیو مک منمن، جیمی ردنپ، درن آندرتون و ستارگانی همچون پل گاسکویین، تونی آدامز، پل اینس و آلن شیرر و برخورداری از امتیاز میزبانی امیدوار بود پس از گذشت سی سال از قهرمانی در جام جهانی 66، بتواند اولین تورنمنت بزرگ و معتبر را برای انگلیس به ارمغان آورد.
هلند نیز با هدایت گاس هیدینک و در حالی که هشت بازیکن آژاکس را در ترکیب داشت، امیدوار بود روند موفق دو یوروی قبلی را این بار در غیاب مثلث معروفش پیش بگیرد. هلند با ادوین فان در سار، دنی بلیند، رونالد دی بوئر، ادگار داویدز، کلرنس سیدورف، دنیس برگ کمپ و پاتریک کلایورت حرف های زیادی برای گفتن داشت.
اسکاتلند که در بهترین دوران فوتبال خود قرار داشت، برای دومین بار متوالی راهی یورو شد. گری مک آلیستر کاپیتان تیم کرگ براون بود و الی مک کویست، جان کالینز، جان اسپنسر، کوین گالاکر . کالین هندری از جمله بازیکنان بزرگ آن تیم بودند. سوئیس نیز با هدایت آرتور جورج پرتغالی اولین حضورش را در یورو تجربه می کرد. استفان هنچوز، سیریاکو اسفورزا، استفان چاپیوسات و یوهان فوگل از جمله بازیکنان نام آشنای سوئیس در آن دوره بودند.
دیدار ابتدایی میان انگلیس و سوئیس با تساوی 1-1 خاتمه یافت. آلن شیرر و کوبیلی تورکیلماز برای دو تیم گلزنی کردند. دیدار هلند و اسکاتلند نیز بدون گل مساوی خاتمه یافت.
سپس هلند با گل های یوردی کرایف و دنیس برگ کمپ با دو گل سوئیس را شکست داد. انگلیس نیز در دیدار جذاب مقابل اسکاتلند با گل های آلن شیرر و پل گاسکویین با دو گل پیروز مسابقه شد.
سرانجام اسکاتلند با گل الی مک کویست، سوئیس را شکست داد، تا هلند علی رغم شکست 4-1 مقابل انگلیس به دلیل گل زده بیشتر به عنوان تیم دوم صعود کند. آلن شیرر و تدی شرینگهام در یک روز بیاد ماندنی هر کدام دو بار گلزنی کردند تا تک گل پاتریک کلایورت فقط برای صعود هلند، التیام بخش شکست سنگین هلند باشد.
در گروه دوم فرانسه 7 (2 برد و یک مساوی) امتیازی شد و به همراه اسپانیای 5 امتیاز (یک برد و دو تساوی) به یک چهارم نهایی راه یافت.
حضور دو قدرت دیرینه فوتبال اروپا در کنار دو قدرت نوظهور این قاره، جذابیت ویژه ای به این گروه بخشیده بود. فرانسه با هدایت ایمه ژاکه و با حضور ستارگانی همچون لورن بلان، مارسل دسایی، دیدیه دشام، زین الدین زیدان، کریستین کارمبئو و کریستوف دوگاری در این مسابقات حاضر بود. از آن مسابقات بود که ایمه ژاکه با عدم دعوت از ژان پیر پاپن، دیوید ژینولا و اریک کانتونا کانون توجه همگان قرار گرفت.
اسپانیا با هدایت خاویر کلمنته و با حضور بازیکنانی همچون آندونی زوبی زارتا، فرناندو ایرو، لوییز انریکه، آلفونسو پرز و خولیو سالیناس در پی تکرار دوران درخشان گذشته بود.
بلغارستان با هدایت دیمیتری پنف و به عنوان تیم چهارم جام جهانی 94 و با ستارگانی همچون هریستو استویچکوف، کراسیمیر بالاکوف، بوریسلاو میخایلوف، تریفون ایوانوف و یوردان لچکوف در پی تکرار شگفتی سازی هایش بود.
رومانی نیز با آنگل یوردانسکو که در یورو 2016 نیز هدایت این تیم را بر عهده دارد و به عنوان تیمی که در جام جهانی 94 فوق العاده عمل کرده بود با گئورگی هاجی، گئورگی پوپسکو، دن پترسکو، ویورل مولدووان و آدرین ایلی تیمی قدرتمند را راهی مسابقات کرده بود.
ابتدا اسپانیا و بلغارستان 1-1 مساوی کردند. آلفونسو پرز و هریستو استویچکوف گل های بازی را به ثمر رساندند. سپس فرانسه با تک گل کریستوف دوگاری از سد رومانی عبور کرد. هریستو استویچکوف تک گل سه امتیازی بلغارستان مقابل رومانی را به ثمر رساند و دیدار فرانسه و اسپانیا با تساوی 1-1 خاتمه یافت. خوزه لوئیس کامینرو و یوری ژورکائف برای دو تیم گلزنی کردند.
فرانسه در دیدار پایانی خود با پیروزی 3-1 مقابل بلغارستان ضمن صعود به عنوان تیم اول، مانع صعود حریف خود شد. لورن بلان، لوبوسلاو پنف (بازیکن حریف) و پاتریس لوکو برای فرانسه گلزنی کردند و هریستو استویچکوف همچون دو بازی قبلی برای بلغارستان گلزنی کرد.
اسپانیا نیز با گل دقایق پایانی گیرمو آمور رومانی را با نتیجه 2-1 شکست داد، تا به عنوان تیم دوم صعود کند. فلورین رادوچیو برای رومانی و خاویر مانخارین دیگر گل اسپانیا را به ثمر رساندند.
آلمان با 7 امتیاز (2 پیروزی و یک تساوی) و جمهوری چک با 4 امتیاز (یک برد، یک شکست و یک مساوی) از گروه سوم صعود کردند.
آلمان پس از ناکامی در فینال یورو 92 و شکست تلخ مقابل بلغارستان در جام جهانی 94، با هدایت برتی فوگتس و با حضور ستارگانی همچون آندریاس کوپکه، یورگن کلینزمن، آندریاس مولر، توماس هسلر، ماتیاس زامر، یورگن کولر و اولیور بیرهوف و در غیاب لوتار ماتئوس در پی سومین قهرمانی اش بود.
ایتالیا که سال ها بود عنوانی را در اروپا به دست نیاورده بود با هدایت آریگو ساکی و با تجربه نایب قهرمانی در جام جهانی 94 راهی یورو شد. آنجلو پروتزی، پائولو مالدینی، جانفرانکو زولا، پیرلوئیجی کاسیراگی، دینو باجو، روبرتو دونادونی و الساندرو دل پیرو از جمله ستارگان آن تیم ایتالیا بودند که با لجبازی های ساکی، نامی از روبرتو باجو در تیم دیده نمی شد.
جمهوری چک با هدایت دوشان اورین و با بازیکنانی جوان همچون پاول ندود، کارل پوبورسکی، پاتریک برگر، ولادیمیر اسمیچر در کنار باتجربه هایی همچون واتسلاو نمچک، ییری نمک و پتر کوبا با تیمی بسیار خوب قدم به مسابقات گذاشته بود.
و سرانجام روسیه که اولین حضورش را تحت نام جدید در مسابقات تجربه می کرد با دیمیتری خارین، ویکتور اونوپکو، آندری کانچیلسکیس، والری کارپین و الکساندر موستووی و با مربیگری اولگ رومانتسف در مسابقات حاضر بود.
ابتدا آلمان با گل های کریستین سیگه و آندریاس مولر از سد چک عبور کرد. سپس ایتالیا با دو گل پیرلوئیجی کاسیراگی در مقابل تک گل ایلیا تسیمبالار از سد روسیه عبور کرد.
جمهوری چک با دو گل پاول ندود و رادک بیبل با نتیجه 2-1 ایتالیا را شکست داد، تا شرایط صعود لاجوردی پوشان را دشوار نماید. انریکو کیزا گل ایتالیا را زد.
آلمان نیز با گل های ماتیاس سامر و یورگن کلینزمن (2) با سه گل روسیه را شکست داد. در دیدارهای پایانی ایتالیا و آلمان با تساوی بدون گل کارشان خاتمه یافت. مهار پنالتی زولا توسط کوپکه موجب شد ایتالیا صعود را از خودش بگیرد.
در حالی که روسیه تا دقیقه 88 از چک پیش بود گل ولادیمیر اسمیچر، چک را به جای ایتالیا راهی مرحله بعدی کرد. یان سوچوپارک و پاول کوکا گل های دیگر چک را در تساوی 3-3 مقابل روسیه زدند و الکساندر موستووی، عمر تترادزه و ولادیمیر بشاتنیخ گل های روسیه را زدند. ایتالیا علی رغم تفاضل گل بهتر نسبت به چک، فقط به دلیل قانون بازی مستقیم از دور مسابقات حذف شد.
در گروه چهارم نیز پرتغال و فرانسه به مرحله بعد راه یافتند. پرتغال 7 امتیاز (2 برد و یک مساوی) جمع کرد و فرانسه با 6 امتیاز (2 پیروزی) صعود کرد.
پرتغال با مربیگری آنتونی اولیویرا و با نسل جدید بازیکنانش شامل لوییس فیگو، مانوئل روی کوشتا، ریکاردو ساپینتو، فرناندو کوتو، پائولو سوسا و ژائو پینتو در پی قهرمانی بود.
کرواسی در اولین دوره حضورش و با حضور بازیکنانی که ستاره های یوگوسلاوی بودند می توانست شگفتی ساز بزرگ مسابقات باشد. میروسلاو بلاژویچ از بازیکنانی همچون روبرت یارنی، ایگور استیماچ، داور شوکر، زوونمیر بوبان، آلن بوکشیچ، ماریو استانیچ، داریو شیمیچ، اسلاون بیلیچ، آلویشا آسانوویچ و زوونمیر سولدو در ترکیبش سود می برد.
دانمارک با هدایت ریچارد مولر نیلسن در پی دفاع از عنوان قهرمانی اش بود. پیتر اشمایکل، مایکل و برایان لادروپ، توماس هلوگ، هنریک لارسن و استیگ توفتینگ از ستاره های نام آشنای دانمارک بودند.
و سرانجام ترکیه با مصطفی دنیزلی و بازیکنانی همچون رچپ چتین، آلپای اوزالان، هاکان شوکور، روشتو رچبر، اوگوز چتین، بولنت کورکماز و توگای کریم اوعلو در مسابقات حضور یافت.
دیدار دانمارک و پرتغال با گل های برایان لادروپ و ریکاردو ساپینتو با تساوی 1-1 خاتمه یافت. گوران ولائوویچ تک گل پیروزی بخش کرواسی مقابل ترکیه را زد.
پرتغال با تک گل فرناندو کوتو از سد ترکیه عبور کرد. کرواسی در یک دیدار کاملا برتر و در عین ناباوری با سه گل دانمارک را شکست داد. داور شوکر (2) و و زوونمیر بوبان گل های کروات ها را زدند.
در دیدارهای پایانی یک نتیجه عجیب دیگر رقم خورد. پرتغال با سه گل لوئیس فیگو، ژائو پینتو و دومینگوس کرواسی را در هم کوبید تا به عنوان تیم اول صعود کند و کرواسی دوم شود. دانمارک نیز علی رغم پیروزی 3-0 مقابل ترکیه با گل های برایان لادروپ (2) و آلن نیلسن از دور مسابقات حذف شد.
مرحله یک چهارم نهایی:
پس از پایان مرحله گروهی، هشت تیم انگلیس، هلند، فرانسه، اسپانیا، آلمان، جمهوری چک، پرتغال و کرواسی راهی مرحله یک چهارم نهایی شدند.
* انگلیس صفر (4) – اسپانیا صفر (2)
دیدار دو تیم در پایان 120 دقیقه بدون گل مساوی خاتمه یافت. در ضربات پنالتی آلن شیرر، دیوید پلات، استیوارت پیرس و پل گاسکویین هر چهار پنالتی انگلیس را تبدیل به گل کردند در حالی که گیرمو آمور و آلبرتو بلسه دو پنالتی اسپانیا را گل کردند و پنالتی های فرناندو ایه رو و میگل آنخل نادال از دست رفت تا انگلیس راهی مرحله بعدی شود. از دیوید سیمن به دلیل مهار پنالتی نادال و استیوارت پیرس به دلیل ضربه پای چپ زیبایش به عنوان قهرمانان پنالتی های انگلیس در این دیدار یاد می شود.
* آلمان 2 – کرواسی یک
آلمان موفق شد با گل های یورگن کلینزمن و ماتیاس سامر با نتیجه 2-1 از سد کرواسی عبور نماید. داور شوکر تک گل کروات ها را به ثمر رساند. ابتدا یورگن کلینزمن ضربه پنالتی را در جهت موافق حرکت دروازه بان به گل آلمان تبدیل کرد. سپس روی اشتباه ماتیاس سامر و اشتفان فروند، نیکولا یورچویچ توپ را ربود و به داور شوکر داد تا وی با عبور از آندریاس کوپکه حساب کار را به تساوی کشاند. سانتر مارکوس بابل از جناح راست به ماتیاس سامر رسید و وی با یک ضربه روی پا، آلمان را به دور بعد رساند.
فرانسه صفر (5) – هلند صفر (4)
دیدار فرانسه و هلند نیز در پایان 120 دقیقه بدون گل مساوی خاتمه یافت. زین الدین زیدان، یوری ژورکائف، بیسنته لیزارازو، ونسان گرین و لورن بلان تمامی پنالتی های فرانسه را تبدیل به گل کردند و کلرنس سیدورف پنالتی اش را از دست داد تا گل های یوهان ده کوک، رونالد دی بوئر، پاتریک کلایورت و دنی بلیند بی ثمر بماند و فرانسه راهی مرحله نیمه نهایی شود. سیدورف ضربه پنالتی را دقیقا به وسط دروازه زد که برنارد لاما آن را مهار کرد.
* پرتغال صفر – چک یک
برخلاف سه دیدار قبلی و همچنین انتظارات، این بار تیم جمهوری چک که در گروهش دوم شده بود موفق شد پرتغال را با تک گل کارل پوبورسکی شکست دهد. پوبورسکی با یک ضربه چیپ مانند و زیبا از داخل محوطه جریمه تک گل پیروزی بخش تیمش را به ثمر رساند.
مرحله نیمه نهایی:
مرحله نیمه نهایی مسابقات با حضور چهار تیم آلمان، فرانسه، انگلیس و جمهوری چک برگزار گردید، که برنده هر دو دیدار در ضربات پنالتی مشخص شد.
* فرانسه صفر (5) – چک صفر (6)
ابتدا دیدار دو تیم جمهوری چک و فرانسه پس از 120 دقیقه تلاش با تساوی بدون گل خاتمه یافت. لابوش کوبیک، پاول ندود، پاتریک برگر، کارل پوبورسکی و کارل رادا هر پنج پنالتی چک را به گل تبدیل کردند و زین الدین زیدان، یوری ژورکائف، بیسنته لیزارازو، ونسان گرین و لورن بلان پنالتی های فرانسه را تبدیل به گل کردند. ضربه پنالتی رینالد پدروس ششمین ضربه پنالتی فرانسوی ها بود که پتر کوبا با پاهایش آن را مهار کرد و میروسلاو کادلتس با یک ضربه محکم پنالتی ششم چک را به گل تبدیل کرد تا این تیم راهی فینال شود.
انگلیس یک (5) – آلمان یک (6)
در دیگر بازی مرحله نیمه نهایی انگلیس در حالی در ورزشگاه ومبلی میزبان آلمان بود که می خواست اولین حضورش در فینال مسابقات را تجربه نماید. انگلیسی ها با ضربه کرنر پل گاسکویین که با سر تدی شرینگهام همراه بود، با ضربه سر آلن شیرر پیش افتادند. اما اشتفان کونتز موفق شد گل تساوی ژرمن ها را به ثمر رساند. در این گل آندریاس مولر نقش بسزایی داشت.
بازی پس از 120 دقیقه با تساوی 1-1 راهی ضربات پنالتی شد. هر پنج پنالتی ابتدایی دو تیم تبدیل به گل شد. توماس هسلر، توماس اشترونز، اشتفان رویتر، کریستین سیگه و اشتفان کونتز برای آلمان گل زدند و آلن شیرر، دیوید پلات، استیوارت پیرس، پل گاسکوین و تدی شرینگهام پنالتی های انگلیس را تبدیل به گل کردند.
ضربه پنالتی گرت ساوت گیت توسط آندریاس کوپکه مهار شد تا آندریاس مولر با یک پنالتی زیبا و یک ژست بیادماندنی، آلمان را راهی فینال نماید.
فینال:
دیدار فینال این مسابقات در تاریخ 30 ژوئن 1996، در حضور 73611 نفر در استادیوم ومبلی شهر لندن، مابین دو تیم جمهوری چک و آلمان به قضاوت پیرلوئیجی پایرتو از ایتالیا برگزار شد.
ابتدا پاتریک برگر در دقیقه 59 از روی ضربه پنالتی چک را پیش انداخت تا این تیم را امیدوار به کسب دومین قهرمانی نماید. اولیور بیرهوف در دقیقه 69 جایگزین مهمت شول شد تا برگ برنده برتی فوگتس شود. ضربه کاشته جناح راست زمین را کریستین سیگه به زیبایی ارسال نمود تا اولیور بیرهوف با یک ضربه سر بازی را تساوی کشاند.
بازی به وقت های اضافی کشیده شد. در دقیقه پنجم وقت های اضافی اولیور بیرهوف روی یک حرکت انفرادی در داخل محوطه جریمه در حالی که کارل رادا را در کنار خود می دید، چرخید و شوت او پس از برخورد به میشال هورناک و اشتباه پتر کوبا درون دروازه چک غلتید تا آلمان با قانون گل طلایی سومین قهرمانی خود در تاریخ یورو را جشن بگیرد.
«ماتیوس سامر» با گل ارزشمندی که در مرحله یک چهارم نهایی در مقابل گرواسی به ثمر رساند یاد و خاطره بکن بائر کبیر را زنده کرد. آلمان با نمایش بسیار زیبای سامر بازیکن لیبروی خود در ومبلی انگلیس در بازی فینال که منجر به پیروزی 2 بر یک با گل طلایی گشت، فاتح جام شد. آلمان غربی و شرقی اتحاد یافته بودند و ژرمنها با روحیهای دو چندان به حریفان میتاختند.
سامر خود در این باره میگوید: «آن پنالتی را به تیم ملی چک دادم و خیلی تحت فشار بودم. چک گل اول را زد. اما این اولیور بیرهوف که همه او را یک مهاجم عادی میدانستند بود که با دو گل خود ما را نجات داد و به قهرمانی رساند.
تیم منتخب یورو 1996
آندریاس کوپکه (آلمان)
لوران بلان (فرانسه)
مارسل دسایی (فرانسه)
ماتیاس سامر (آلمان)
پائولو مالدینی (ایتالیا)
پل گاسکوئین (انگلیس)
کارل پوبورسکی (جمهوری چک)
دیتر ایلتس (آلمان)
آلن شیرر (انگلیس)
هریستو استویچکوف (بلغارستان)
داوور شوکر (کرواسی)
رویدادهای بزرگی که در سال برگزاری یورو 1996 در دنیا اتفاق افتاد:1. یوونتوس با شکست ۴ بر ۲ آژاکس در ضربات پنالتی، قهرمان اروپا شد.
2. رونالدو نازاریو بهترین بازیکن سال اروپا شد.
3. کفش طلای اروپا به «ویاد اندلاز» از تیم مارگوِتی زستافونی رسید
4. جایزه نوبل صلح به اسقف «کارلوس بلو» و خوزه راموس هورتا برای تلاششان در جهت صلح در تیمور شرقی اهدا شد.
5. «داناوان بیلی» از کانادا با 9.84 ثانیه قهرمان دوی 100 متر المپیک شد.
6. «دیمون هیل» از انگلیس قهرمان نسابقات جهانی فرمول یک شد.
7. جایزه اسکار بهترین فیلم به «بیمار انگلیسی» تعلق یافت.
8. در 8 ژانویه «فرانسوا میتران» رییس جمهور سابق فرانسه در سن 79 سالگی درگذشت.
9. در 5 جولای اولین پستاندار جهان که گوسفندی به نام دالی بود، توسط موسسه میدلوتیان اسکاتلند از سلول بالغ متولد شد.
10. در 15 نوامبر بازی ویدئویی و بسیار معروف «تومب ریدر یا همان مهاجم مقبره» انتشار جهانی یافت.