آنهایی که توان مالی لازم را دارند به سمت مدرسه غیر انتفاعی می‌روند و گروهی که پولی در بساط ندارند یا پیگیر مدرسه هیأت امنایی می‌شوند یا سرگردان و ناامید به دنبال پیدا کردن مدرسه دولتی با کیفیت روز را شب می‌کنند. تازه بعد از پیدا کردن مدرسه مناسب، موضوع جدی برای خیلی از خانواده‌ها شهریه آن مدرسه است.
با اینکه مسئولان آموزش و پرورش در بخشنامه‌های مختلف هرساله اعلام می‌کنند که مدرسه دولتی حق گرفتن شهریه از خانواده‌ها را ندارد و مدارس غیردولتی هم باید طبق مصوبه وزارت آموزش و پرورش شهریه دریافت کنند اما بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد که برخی از مدارس دولتی به بهانه‌های مختلف از خانواده‌ها پول می‌گیرند، در مورد مدارس غیر دولتی نیز چندی پیش رئیس سازمان مدارس غیردولتی در نشستی مطبوعاتی کف و سقف شهریه مدارس غیر انتفاعی را اعلام کرد.
شهریه های مصوب
بر اساس اعلام آموزش و پرورش کف شهریه مدارس ابتدایی غیردولتی در شهر تهران 2 میلیون و 22هزار تومان و سقف آن 5 میلیون و 595هزار تومان است. در متوسطه اول کمترین میزان شهریه مصوب شهر تهران در این دوره 2 میلیون و990هزارتومان و بیشترین میزان آن 6 میلیون و 856هزار تومان است. در متوسطه دوم کف شهریه در این دوره 3 میلیون و 780 هزار تومان و سقف آن 8 میلیون و 419 هزار تومان است. همچنین در دوره پیش دانشگاهی کمترین میزان شهریه 4 میلیون و 725 هزار تومان و بیشترین میزان آن 10میلیون و 524 هزار تومان است.
این شهریه در حالی از سوی مسئولان آموزش و پرورش اعلام شده که مشاهدات میدانی خبرنگار«ایران» نشان می‌دهد شهریه‌ای که مدارس از خانواده دانش آموزان دریافت می‌کنند تفاوت چشمگیری با آنچه آموزش و پرورش اعلام می‌کند، دارد.
شهریه به بهانه فوق برنامه
خبرنگار «ایران» در پیگیری‌هایش به این نتیجه رسید که در شمال شهر تهران برخی از مدارس تا سقف 16 میلیون تومان در دوره متوسطه همچنین 10 میلیون تومان در دوره ابتدایی از خانواده‌ها شهریه دریافت می‌کنند.
در مرکز شهر این میزان پرداختی خانواده‌ها در دوره متوسطه از 8 تا 14 میلیون و در دوره ابتدایی از 4 تا 7 میلیون تومان متفاوت است.
همچنین در جنوب شهر در دوره ابتدایی 2 تا 4 میلیون تومان و در دوره متوسطه 5 تا 8 میلیون تومان خانواده ها به مدارس شهریه پرداخت می‌کنند.
رقم‌های عجیب و غریبی که برخی از مدیران به بهانه کلاس‌های فوق برنامه،مشاوره برای امتحانات نهایی و کنکور همچنین اردوهای دانش آموزی از خانواده‌ها طلب می‌کنند. این موضوع را پدر یکی از دانش آموزان که پسرش در یکی از مدارس سرشناس تهران درس می‌خواند می‌گوید: «سال گذشته پسرم پایه اول متوسطه بود و ما هم 12 میلیون تومان شهریه به مدرسه پرداخت کردیم. امسال می‌خواهد انتخاب رشته کند و به ما اعلام شده که 14 میلیون و 500 هزار تومان باید پرداخت کنیم. شهریه این مدرسه بسیار بالاست اما ناچارم برای اینکه پسرم رشته مــــــورد علاقه اش را در دانشگاهی که دوست دارد بخواند این هزینه‌ها را پرداخت کنم.»
وی با اشاره بر اینکه دانش آموزانی که در دوره پیش دانشگاهی در این مدرسه خاص درس می‌خوانند تا سقف 17 میلیون تومان هزینه پرداخت می‌کنند، می‌گوید: «خودم بارها از مدرسه خواستم که فهرست کارهایی که برای پسرم می‌شود را در اختیارم بگذارند آنها هر بار فهرست بلند بالایی جلوی رویم قرار دادند که اصلاً برخی هایش را پسرم نمی‌دانست. حرف هم که می‌زنم می‌گویند فرزندتان را جای دیگر ثبت نام کنید. واقعاً نمی‌دانیم که این شهریه هزینه چه چیزی می‌شود با این حال مجبوریم شهریه را پرداخت کنیم.»
البته وضعیت مدارس دولتی و نمونه دولتی هم دست کمی از غیرانتفاعی‌ها ندارد.
آنها هم از مصوبه‌ای که آموزش و پرورش برایشان مشخص کرده‌اند بیشتر می‌گیرند: «دخترم در مدرسه نمونه دولتی درس می‌خواند سال گذشته طبق مصوبه آموزش و پرورش باید 400 هزار تومان به مدرسه پرداخت می‌کردیم اما مدیر مدرسه بالایی 850هزار تومان از ما شهریه گرفت، بهانه اش هم این بود که کلاس‌های فوق برنامه برای بچه‌ها گذاشته‌اند.»
هر خانواده برای ثبت نام فرزندش در مدارس غیر انتفاعی دلایل خاص خود را دارد. برخی می‌گویند مدرسه‌های دولتی استاندارد و کیفیت لازم را ندارد و برخی دیگر هم بر این باورند که مدارس دولتی با کیفیت در نزدیکی محل زندگی‌شان وجود ندارد. این را مادر یکی از دانش آموزانی می‌گوید که فرزندش کلاس ششم دبستان است: «سال گذشته نزدیک چهار میلیون و 500 هزار تومان شهریه پسرم شد و حالا حدود 5/5 میلیون تومان باید کنار بگذارم. این مدرسه باز خوب شهریه می‌گیرد یکی از دوستانم پسرش هم سن پسر من است و در مدرسه‌ای در حوالی محله خواجه عبدالله درس می‌خواند مدیر آن مدرسه تقریباً 7 میلیون و 500 هزار تومان شهریه از آنها گرفت. مدارس ابتدایی فرمانیه که تا سقف 10 میلیون تومان شهریه دریافت می‌کنند. ما می‌دانیم که مدارس غیر دولتی بی‌حساب و کتاب پول می‌گیرند اما به خاطر روش تدریس و همین‌طور توجهی که این مدارس به درس و وضعیت اخلاقی دانش‌آموزان دارند ترجیح می‌دهیم که فرزندمان در این مدرسه درس بخواند.»
مادر دانش آموز دیگری هم با انتقاد از شهریه بالا در دوران دبستان می‌گوید: «سال گذشته خودم شکایتی تنظیم کردم و به اداره کل منطقه بردم تا آنها به موضوع شهریه‌ها رسیدگی کنند آنجا متوجه شدم که اصلاً کسی برایش این رقم‌ها اهمیتی ندارد. شکایت را از من گرفتند و دیگر خبری از آنها نشد. بالاخره یکی باید سرو سامانی به این بازار پرهرج و مرج شهریه‌ها بدهد. در همین منطقه خیلی گشتم تا مدرسه‌ای خوب پیدا کنم اما نشد حالا هم مجبورم.»
این صحبت‌های خانواده‌ها را البته عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات در مجلس نهم هم تأیید می‌کند.
ساماندهی شهریه ها
حجت‌الاسلام علیرضا سلیمی با اشاره به اینکه در بخش ساماندهی شهریه مدارس غیردولتی هنوز با مشکلات جدی مواجه هستیم، می‌گوید: «اخبار، اطلاعات و اسنادی داریم که حتی شهریه‌های نزدیک به ۲۰ میلیون تومان در تهران از خانواده‌ها اخذ شده است.»
سلیمی معتقد است: «در حال حاضر شاهد هستیم، عده‌ای از ما بهتران از همه امکانات استفاده می‌کنند، در حالی که عموم مردم با مشکلات عدیده‌ای برای رتق و فتق امور درسی فرزندانشان مواجه هستند؛ به طوری که امروز حتی برخی خانواده‌ها توان تهیه لوازم‌التحریر و کیف و کفش بچه‌های خود را ندارند و در مقابل برخی افراد عرش‌نشین این‌گونه شهریه‌ها را می‌پردازند.»
آنطور که خانواده‌ها می‌گویند مدل حاکم بر مدارس غیرانتفاعی مبنی بر پرداخت پول بیشتر در قبال خدمات آموزشی بهتر و بیشتراست. این در حالی‌است که مسئولان آموزش و پرورش اعلام کردند که همه مدارس غیر دولتی باید بر اساس یک استاندارد خاص شهریه دریافت کنند.
موضوعی که مرضیه گرد، رئیس سازمان مدارس غیردولتی ومشارکت‌های مردمی به آن اشاره می‌کند و می‌گوید: «از دو سال قبل الگوی شهریه براساس محاسبات هزینه تمام شده برای مدارس تعیین می‌شود و این الگوی تعیین شهریه به صورت رسمی در تمامی مدارس اجرا می‌شود. هیچ مدرسه‌ای حق گرفتن شهریه اضافی از دانش آموزان را ندارد و به محض اینکه خانواده‌ها اطلاعات لازم را در اختیار ما قرار دهند ما با آن مدرسه برخورد می‌کنیم.»
وی در پاسخ به اینکه برخی از افراد سرشناس کشور مدارسی دارند که هزینه‌های کلانی از خانواده‌ها دریافت می‌کنند، می‌گوید: «ما با کسی در این باره شوخی نداریم اگر مدرسه... امسال هم رقم بالایی از خانواده‌ها دریافت کند بر اساس قانون شخصاً با آن برخورد خواهیم کرد. هنوز گزارشی از این مدارس به دست ما نرسیده است.»
وی با اشاره به تشکیل ستاد نظارت بر ثبت‌نام و شهریه در مناطق مختلف کشورمی گوید: «ستاد بررسی شهریه در شهر تهران تشکیل شده است و مسئولیت نظارت بر مدارس را برعهده گرفته‌اند. آنها هر هفته از مدارس بازدید می‌کنند و درباره هر مدرسه‌ای که شهریه مصوب را رعایت نکند، با آنها برخورد خواهند کرد.»
او درباره مدارس دولتی که رقم‌های بسیاری را از خانواده‌ها طلب می‌کنند هم می‌گوید: «مسئولیت من رسیدگی به وضعیت مدارس غیر انتفاعی است. ما به خانواده‌ها می‌گوییم اگر مدرسه‌ای از شما درخواست پول بیشتری کرد به دفتر خودم اطلاع دهند هیچ مدرسه‌ای حق دریافت هزینه اضافی از اولیا را ندارد.»