داستان ولادت و مراسم نامگذارى
داستان ولادت به گونهاى كه در روایات شیخ صدوق (ره) در امالى و علل و عیون اخبار الرضا (ع) و روایات دیگر محدثین شیعه و اهل سنت آمده و از امام سجاد (ع) روایت شده این گونه است كه فرمود:
چون فاطمه (س) فرزندش حسن (ع) را به دنیا آورد، به پدرش على (ع) عرض كرد: نامى براى او بگذار، على (ع) فرمود: من چنان نیستم كه در مورد نامگذارى او به رسول خدا پیشى گرفته و سبقت جویم. در این وقت رسول خدا (ص) بیامد و آن كودك را در پارچه زردى پیچیده، به نزد آن حضرت بردند، حضرت فرمود: مگر من به شما نگفته بودم كه او را در پارچه زرد نپیچید؟ سپس آن پارچه را به كنارى افكند و پارچه سفیدى گرفته و كودك را در آن پیچید، آنگاه رو به على (ع) كرده فرمود: آیا او را نامگذارى كردهاى؟
عرض كرد: من در نامگذارى وى به شما پیشى نمی‌گرفتم.
رسول خدا (ص) فرمود: من هم در نامگذارى وى بر خدا سبقت نمی‌جویم.
در این وقت خداى تبارك و تعالى به جبرئیل وحى فرمود كه براى محمد پسرى متولد شده، به نزد وى برو و سلامش برسان و تبریك و تهنیت گوى و به وى بگو: به راستى كه على نزد تو به منزله هارون است از موسى، پس او را به نام پسر هارون نام بنه.
جبرئیل از آسمان فرود آمد و از سوى خداى تعالى به وى تهنیت گفت و سپس اظهار داشت: خداى تبارك و تعالى تو را مامور كرده كه او را به نام پسر هارون نام بگذارى. رسول خدا (ص) پرسید: نام پسر هارون چیست؟ عرض كرد: «شبر»، فرمود: زبان من عربى است؟ عرض كرد: نامش را «حسن» بگذار، و رسول خدا (ص) او را حسن نامید.
و در برابر این روایت، روایات دیگرى هم در كتاب‌هاى علماى شیعه و اهل سنت آمده كه چون حسن (ع) به دنیا آمد، على (ع) او را «حرب» نامید، و چون رسول خدا (ص) اطلاع یافت به على (ع) دستور داد آن نام را به «حسن» تغییر دهد.
و یا اینكه على (ع) نام این نوزاد را «حمزه» گذارد و چون حسین (ع) به دنیا آمد نام او را «جعفر» گذارد، و پس از آن رسول خدا (ص) على (ع) را طلبیده و به او فرمود: به من دستور داده شده كه نام این فرزند خود را تغییر دهم، سپس به على (ع) دستور داد كه نام آن دو را «حسن» و «حسین» بگذارد و على (ع) نیز به دستور آن حضرت عمل كرد.
ولى همان گونه كه صاحب كشف الغمه گفته است، این مطلب بعید به نظر می‌رسد و خلاف مشهور و ضعیف است و مشهور همان است كه در روایت بالا ذكر شد و باقر شریف در كتاب حیاة الحسن (ع) این گونه روایات را از موضوعات و جعلیات دانسته و دلیل‌هایى بر این مطلب ذكر كرده كه بهتر استبراى اطلاع بیشتر به همان كتاب مراجعه نمایید.
و در روایات بسیارى از طریق اهل سنت آمده كه این دو نام شریف «حسن» و «حسین» در جاهلیت سابقه نداشته و از نام‌هاى بهشتى است و متن یكى از آن روایات كه طبرى در كتاب ذخائر العقبى روایت كرده، این گونه است كه عمران بن سلیمان گفته:
«الحسن و الحسین اسمان من اسماء اهل الجنة، ما سمیتبهما فى الجاهلیة»
(حسن (ع) و حسین (ع) دو نام از نام‌هاى اهل بهشت است كه در زمان جاهلیت سابقه نداشته است.)
پی‌نوشت‌ها:
1. مستدرك حاكم، ج 3، ص 169، اسد الغابه، ج 2، ص 9، اكمال الرجال خطیب تبریزى، ص 627، حیاة الامام الحسن، ج 1، ص 59.
2. بحار الانوار، ج 43، ص 238، و به همین مضمون روایات بسیارى در كتب اهل سنت نقل شده كه بیشتر آنها در ملحقات احقاق الحق، ج 10، ص 492 به بعد ذكر شده است.
3. بحار الانوار، ج 43، ص 251، حیاة الحسن باقر شریف، ج 1، ص 63، ملحقات احقاق الحق، ج 10، صص 501-492.
4. بحار الانوار، ج 43، ص 255، ملحقات احقاق الحق، ج 10، ص 498.
5. حیاة الامام الحسن بن على، ج 1، ص 63.
6. ملحقات احقاق الحق، ج 10، ص 488 و حیاة الامام الحسن بن على، ج 1، ص 63.و در مناقب ابن شهرآشوب از عمران بن سلیمان و عمرو بن ثابت نقل كرده كه گفتهاند: «ان الحسن و الحسین اسمان من اسامى اهل الجنة و لم یكونا فى الدنیا»