به گزارش مشرق، نوجوانی جزو حساس‌ترین و پرالتهاب ترین روزهایی است که هر فردی آن را تجربه می کند و برای حرکت صحیح در این مسیر پرتلاطم نیازمند راهنمایی است تا مرز بین هنجار و ناهنجاری ها را برای وی روشن سازد.
کافی است کمی عمیق تر به اطرافمان توجه داشته باشیم تا ثمره بی تفاوتی به دوران حساس نوجوانی را درک کنیم نگاه عمیقی که جز تاسف و تصوری مبهم از آینده فرزندان این جامعه نتیجه ای ندارد.
اخبار ناراحت کننده مبنی بر خودکشی نوجوانان، کاهش سن اعتیاد، قربانی جرم و جنایت‌ها در فضای مجازی و مواردی دیگر از این نظیر از جمله معضلات دردناکی است که قریب به اتفاق افراد جامعه یا آن را دیده اند یا اخباری از آن به گوششان خورده است.
خطر آسیب‌های اجتماعی در کمین تمامی نوجوانان
نباید تفاوت بین دانش آموزان و نوجوانان را فراموش کرد چراکه هر فردی پیش از آنکه دانش آموز باشد نقش اجتماعی نوجوان را داراست لذا خانواده و سایر اجتماعات مربوطه نیز در شکل گیری مسیر صحیح زندگی نوجوان به شدت دخیل هستند و تنها مدارس و معلمان کانون توجه برای تربیت نسل آینده نیستند البته این مساله منکر نقش کلیدی مدرسه به عنوان راهنمای صحیح نیست بلکه بیانگر لزوم مشارکت همگانی برای دستیابی به نوجوانی سالم است.
ابوالفضل رحمانی رییس اداره مشاوره آموزش و پرورش شهر تهران با بیان اینکه بسیاری از نوجوانان فارغ از فضای مدرسه هستند، گفت: به هر حال آسیب های اجتماعی تمامی افراد جامعه و به ویژه نوجوانان را تهدید می‌کند بنابراین نباید فقط دانش آموزان را مورد توجه قرار داد بلکه نوجوانان گستره وسیع تری را شامل می‌شوند که باید با عزمی ملی و نگاه مشارکتی نهادهای مربوطه برای آگاهی از این آسیب‌ها و مقابله با آن اقدامات لازم انجام شود.
وی با بیان اینکه نوجوانان 20 درصد جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند، افزود: انواع محیط‌های اجتماعی، فرهنگی و خانوادگی که نوجوان در آن حضور دارد می تواند در صورت مساعد نبودن اوضاع مستعد ایجاد آسیب‌های اجتماعی بسیاری باشد لذا این امر مشارکت هرچه بیشتر دیگر نهادها را تایید می کند.
فرصت و تهدید 2 روی سکه طلایی تکنولوژی
رییس اداره مشاوره آموزش و پرورش شهر تهران در ادامه "فضای مجازی" و تکنولوژی های جدید را از بزرگترین عوامل تاثیر گذار در آسیب‌های اجتماعی دانست و بیان کرد: این فضاها به دلیل جذابیت های موجود مخاطبان بسیاری از طیف سنی گوناگون به ویژه نوجوانان را جذب کرده که این امر در ابتدا بدون مشکل است اما در صورتی که ضد ارزش ها در آن گسترش یابد، نگران کننده است.
وی با بیان اینکه امروز نوجوانان ما اطلاعات وسیعی دارند، اظهار کرد: این اطلاعات عمق ندارد و از هر مطلبی فقط اندکی سطحی آموخته شده بنابراین، سطحی بودن دانسته ها فرصتی برای سودجویان ایجاد می کند تا هر آموزه‌ی نادرستی را در خلال این اطلاعات به نوجوانان القا کنند و اینجاست که مسیر رو به افول زندگی برای فرد آغاز می شود.
رحمانی ادامه داد: خانواده ها بایستی در بحث فضای مجازی به روز باشند تا بتوانند بر کار فرزندان نظارت کنند هم چنین باید عادت به مطالعه از منابع معتبر به صورت فرهنگی نهادینه شود.
آموزش و پرورش مرهمی بر درد آسیب‌های اجتماعی
آسیب اجتماعی به هر نوع عمل فردی یا جمعی اطلاق می شود که در چارچوب اصول اخلاقی و قواعد عام عمل جمعی رسمی و غیر رسمی جامعه محل فعالیت کنشگران قرار نمی‌گیرد یعنی چنانچه رفتاری مغایر با اصول و قواعد جامعه انجام شود بنابراین دامنه تعریف آسب های اجتماعی بسیار گسترده است اما از مهم ترین آنها، اعتیاد، فقر، خشم، استفاده نامناسب از فضای مجازی و مواردی دیگر از قبیل است.
چندی پیش فانی وزیر آموزش و پرورش درخصوص ضرورت توجه به مسائل مربوط به آسیب‌های اجتماعی با بیان اینکه بايد به موضوع آسيب هاي اجتماعي به عنوان يك نهضت نگاه كرد و تلاش كنيم تا رفتار دانش آموز تغيير كند، اظهار کرد: ممكن است تلاش ما در پيشگيري از همه آسيب هاي اجتماعي كافي نباشد اما بخش عمده اي از آسيب ها را برطرف می کند.
رحمانی رییس اداره مشاوره شهر تهران پیرو صحبت های وزیر آموزش و پرورش مبنی بر توجه ویژه به مقابله با آسیب های اجتماعی دانش آموزان از اقدام مثبت این وزارتخانه برای مقابله با برخی آسیب های اجتماعی خبر داد و بیان کرد: طی سه سال اخیر اداره پیشگیری در برابر آسیب های اجتماعی ایجاد شده و با تخصیص اعتباراتی که صورت گرفته در حوزه دانش آموزی و خانواده ها اقدام به برگزاری دوره های فرهنگی و مشاوره می کند.
وی از دیگر خدمات ارائه شده را مرکز تخصصی مشاوره به شمار آورد و یادآور شد: در این مراکز با به کارگیری نیروهای متخصص مشکلات رفتاری، تربیتی و درسی دانش آموزان بررسی می شود؛ هم چنین بخش های پرورشی و تربیت بدنی برای ارتقای سلامت روانی و رفتاری دانش آموزان فعالیت می‌کند.
گرایش بیشتر پسران به رفتارهای پرخطر اجتماعی
رییس اداره مشاوره آموزش و پرورش شهر تهران با اشاره به اینکه مراکز مشاوره ایجاد شده برای دانش آموزان متوسطه دوم طرحی با عنوان ارزیابی نتایج دارد و آزمون های سلامت روانی و اجتماعی برای این دانش آموزان در نظر گرفته است، گفت: در این آزمون نیم میلیون نفر از دانش آموزان تهرانی شرکت کردند و در 42 مولفه سلامت آنها ارزیابی شد.
رحمانی در خصوص نتایج به دست آمده با اشاره به اینکه براساس نتایج دختران آسیب پذیرتر هستند، عنوان کرد: پسران به رفتارهای پرخطر اجتماعی گرایش بیشتری دارند هم چنین عزت نفس پسران 14 درصد بیشتر از دختران است؛ هم چنین معضل بزرگی که از ارزیابی نتایج به دست آمده نقش پررنگ گروه دوستان و جایگزینی آن با خانواده است که می تواند از جهاتی نگران کننده باشد.
رییس اداره مشاوره آموزش و پرورش شهر تهران اظهار کرد: این مساله باعث می شود نوجوانان در صورت برخورد با مشکلی صرفا از حمایت ها و راهنمایی های دوستان استفاده کنند که با توجه به تجربه کمتر و احساسی عمل کردن گروه دوستان نتایج مثبتی در نتیجه کار حاصل نمی شود بنابراین باید پیوند بین خانواده و نوجوان تقویت شود که در این راستا آموزش و پرورش برنامه آموزش خانواده را در نظر گرفته است.
جریان سازی برای تحقق نوجوانان سالم در جامعه
مهرزاد حمیدی معاون تربیت بدنی و سلامت وزارت آموزش و پرورش از ایجاد برنامه‌های متنوع برای پیشگیری از آسیب های اجتماعی دانش آموزان نظیر طرح نماد و ایجاد نرم افزار خبر داد و اظهار کرد: برنامه های متنوعی در این حوزه درنظر گرفته شده که جشنواره نوجوان سالم، پیگیری مراقبان سلامت، طرح نماد و راه اندازی نرم افزاری برای غربالگری افراد از جمله این برنامه هاست.
معاون تربیت بدنی و سلامت وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه معلمان سفیران پیشگیری هستند، عنوان کرد: سه کتاب ویژه معلمان برای تمام مقاطع تحصیلی در دست تدوین است و محتوای آموزشی جامعی در اختیار معلمان قرار می دهد.
حمیدی بیان کرد: در مقطع متوسطه دوم درس تحکیم خانواده به دروس اضافه شده هم چنین آموزش‌های ضمن خدمت برای معلمان و دوره های آموزشی برای اولیای دانش آموزان با همکاری انجمن اولیا و مربیان درنظر گرفته می شود.
انتهای مسیر آسیب های اجتماعی کجاست؟
با وجود فعالیت‌های قابل توجه آموزش و پرورش برای مقابله با آسیب‌های اجتماعی؛ اما هنوز نمی توان با اطمینان رهایی از آسیب اجتماعی نوجوانان را اثبات کرد چرا که گاه سکوت آموزش و پرورش در برابر بروز برخی آسیب های اجتماعی گویی مهر تایید بر آن مساله است همانطور که چندی پیش مساله بیمارستان دانش آموزان معتاد مطرح شد و با وجود پیگیری های خبری پاسخی از سوی آموزش و پرورش داده نشد و گاه مساله کمبود نیروی مشاوره در مدارس می تواند زنگ خطری باشد که با این شرایط ممکن است باز هم شاهد بروز رفتارهای خطرناک در دانش آموزان باشیم.
کافی است کمی عمیق تر به اطرافمان توجه داشته باشیم تا ثمره بی تفاوتی به دوران حساس نوجوانی را درک کنیم نگاه عمیقی که جز تاسف و تصوری مبهم از آینده فرزندان این جامعه نتیجه ای ندارد.
اخبار ناراحت کننده مبنی بر خودکشی نوجوانان، کاهش سن اعتیاد، قربانی جرم و جنایت‌ها در فضای مجازی و مواردی دیگر از این نظیر از جمله معضلات دردناکی است که قریب به اتفاق افراد جامعه یا آن را دیده اند یا اخباری از آن به گوششان خورده است.
خطر آسیب‌های اجتماعی در کمین تمامی نوجوانان
نباید تفاوت بین دانش آموزان و نوجوانان را فراموش کرد چراکه هر فردی پیش از آنکه دانش آموز باشد نقش اجتماعی نوجوان را داراست لذا خانواده و سایر اجتماعات مربوطه نیز در شکل گیری مسیر صحیح زندگی نوجوان به شدت دخیل هستند و تنها مدارس و معلمان کانون توجه برای تربیت نسل آینده نیستند البته این مساله منکر نقش کلیدی مدرسه به عنوان راهنمای صحیح نیست بلکه بیانگر لزوم مشارکت همگانی برای دستیابی به نوجوانی سالم است.
ابوالفضل رحمانی رییس اداره مشاوره آموزش و پرورش شهر تهران با بیان اینکه بسیاری از نوجوانان فارغ از فضای مدرسه هستند، گفت: به هر حال آسیب های اجتماعی تمامی افراد جامعه و به ویژه نوجوانان را تهدید می‌کند بنابراین نباید فقط دانش آموزان را مورد توجه قرار داد بلکه نوجوانان گستره وسیع تری را شامل می‌شوند که باید با عزمی ملی و نگاه مشارکتی نهادهای مربوطه برای آگاهی از این آسیب‌ها و مقابله با آن اقدامات لازم انجام شود.
وی با بیان اینکه نوجوانان 20 درصد جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند، افزود: انواع محیط‌های اجتماعی، فرهنگی و خانوادگی که نوجوان در آن حضور دارد می تواند در صورت مساعد نبودن اوضاع مستعد ایجاد آسیب‌های اجتماعی بسیاری باشد لذا این امر مشارکت هرچه بیشتر دیگر نهادها را تایید می کند.
فرصت و تهدید 2 روی سکه طلایی تکنولوژی
رییس اداره مشاوره آموزش و پرورش شهر تهران در ادامه "فضای مجازی" و تکنولوژی های جدید را از بزرگترین عوامل تاثیر گذار در آسیب‌های اجتماعی دانست و بیان کرد: این فضاها به دلیل جذابیت های موجود مخاطبان بسیاری از طیف سنی گوناگون به ویژه نوجوانان را جذب کرده که این امر در ابتدا بدون مشکل است اما در صورتی که ضد ارزش ها در آن گسترش یابد، نگران کننده است.
وی با بیان اینکه امروز نوجوانان ما اطلاعات وسیعی دارند، اظهار کرد: این اطلاعات عمق ندارد و از هر مطلبی فقط اندکی سطحی آموخته شده بنابراین، سطحی بودن دانسته ها فرصتی برای سودجویان ایجاد می کند تا هر آموزه‌ی نادرستی را در خلال این اطلاعات به نوجوانان القا کنند و اینجاست که مسیر رو به افول زندگی برای فرد آغاز می شود.
رحمانی ادامه داد: خانواده ها بایستی در بحث فضای مجازی به روز باشند تا بتوانند بر کار فرزندان نظارت کنند هم چنین باید عادت به مطالعه از منابع معتبر به صورت فرهنگی نهادینه شود.
آموزش و پرورش مرهمی بر درد آسیب‌های اجتماعی
آسیب اجتماعی به هر نوع عمل فردی یا جمعی اطلاق می شود که در چارچوب اصول اخلاقی و قواعد عام عمل جمعی رسمی و غیر رسمی جامعه محل فعالیت کنشگران قرار نمی‌گیرد یعنی چنانچه رفتاری مغایر با اصول و قواعد جامعه انجام شود بنابراین دامنه تعریف آسب های اجتماعی بسیار گسترده است اما از مهم ترین آنها، اعتیاد، فقر، خشم، استفاده نامناسب از فضای مجازی و مواردی دیگر از قبیل است.
چندی پیش فانی وزیر آموزش و پرورش درخصوص ضرورت توجه به مسائل مربوط به آسیب‌های اجتماعی با بیان اینکه بايد به موضوع آسيب هاي اجتماعي به عنوان يك نهضت نگاه كرد و تلاش كنيم تا رفتار دانش آموز تغيير كند، اظهار کرد: ممكن است تلاش ما در پيشگيري از همه آسيب هاي اجتماعي كافي نباشد اما بخش عمده اي از آسيب ها را برطرف می کند.
رحمانی رییس اداره مشاوره شهر تهران پیرو صحبت های وزیر آموزش و پرورش مبنی بر توجه ویژه به مقابله با آسیب های اجتماعی دانش آموزان از اقدام مثبت این وزارتخانه برای مقابله با برخی آسیب های اجتماعی خبر داد و بیان کرد: طی سه سال اخیر اداره پیشگیری در برابر آسیب های اجتماعی ایجاد شده و با تخصیص اعتباراتی که صورت گرفته در حوزه دانش آموزی و خانواده ها اقدام به برگزاری دوره های فرهنگی و مشاوره می کند.
وی از دیگر خدمات ارائه شده را مرکز تخصصی مشاوره به شمار آورد و یادآور شد: در این مراکز با به کارگیری نیروهای متخصص مشکلات رفتاری، تربیتی و درسی دانش آموزان بررسی می شود؛ هم چنین بخش های پرورشی و تربیت بدنی برای ارتقای سلامت روانی و رفتاری دانش آموزان فعالیت می‌کند.
گرایش بیشتر پسران به رفتارهای پرخطر اجتماعی
رییس اداره مشاوره آموزش و پرورش شهر تهران با اشاره به اینکه مراکز مشاوره ایجاد شده برای دانش آموزان متوسطه دوم طرحی با عنوان ارزیابی نتایج دارد و آزمون های سلامت روانی و اجتماعی برای این دانش آموزان در نظر گرفته است، گفت: در این آزمون نیم میلیون نفر از دانش آموزان تهرانی شرکت کردند و در 42 مولفه سلامت آنها ارزیابی شد.
رحمانی در خصوص نتایج به دست آمده با اشاره به اینکه براساس نتایج دختران آسیب پذیرتر هستند، عنوان کرد: پسران به رفتارهای پرخطر اجتماعی گرایش بیشتری دارند هم چنین عزت نفس پسران 14 درصد بیشتر از دختران است؛ هم چنین معضل بزرگی که از ارزیابی نتایج به دست آمده نقش پررنگ گروه دوستان و جایگزینی آن با خانواده است که می تواند از جهاتی نگران کننده باشد.
رییس اداره مشاوره آموزش و پرورش شهر تهران اظهار کرد: این مساله باعث می شود نوجوانان در صورت برخورد با مشکلی صرفا از حمایت ها و راهنمایی های دوستان استفاده کنند که با توجه به تجربه کمتر و احساسی عمل کردن گروه دوستان نتایج مثبتی در نتیجه کار حاصل نمی شود بنابراین باید پیوند بین خانواده و نوجوان تقویت شود که در این راستا آموزش و پرورش برنامه آموزش خانواده را در نظر گرفته است.
جریان سازی برای تحقق نوجوانان سالم در جامعه
مهرزاد حمیدی معاون تربیت بدنی و سلامت وزارت آموزش و پرورش از ایجاد برنامه‌های متنوع برای پیشگیری از آسیب های اجتماعی دانش آموزان نظیر طرح نماد و ایجاد نرم افزار خبر داد و اظهار کرد: برنامه های متنوعی در این حوزه درنظر گرفته شده که جشنواره نوجوان سالم، پیگیری مراقبان سلامت، طرح نماد و راه اندازی نرم افزاری برای غربالگری افراد از جمله این برنامه هاست.
معاون تربیت بدنی و سلامت وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه معلمان سفیران پیشگیری هستند، عنوان کرد: سه کتاب ویژه معلمان برای تمام مقاطع تحصیلی در دست تدوین است و محتوای آموزشی جامعی در اختیار معلمان قرار می دهد.
حمیدی بیان کرد: در مقطع متوسطه دوم درس تحکیم خانواده به دروس اضافه شده هم چنین آموزش‌های ضمن خدمت برای معلمان و دوره های آموزشی برای اولیای دانش آموزان با همکاری انجمن اولیا و مربیان درنظر گرفته می شود.
انتهای مسیر آسیب های اجتماعی کجاست؟
با وجود فعالیت‌های قابل توجه آموزش و پرورش برای مقابله با آسیب‌های اجتماعی؛ اما هنوز نمی توان با اطمینان رهایی از آسیب اجتماعی نوجوانان را اثبات کرد چرا که گاه سکوت آموزش و پرورش در برابر بروز برخی آسیب های اجتماعی گویی مهر تایید بر آن مساله است همانطور که چندی پیش مساله بیمارستان دانش آموزان معتاد مطرح شد و با وجود پیگیری های خبری پاسخی از سوی آموزش و پرورش داده نشد و گاه مساله کمبود نیروی مشاوره در مدارس می تواند زنگ خطری باشد که با این شرایط ممکن است باز هم شاهد بروز رفتارهای خطرناک در دانش آموزان باشیم.