به گزارش مشرق، اندیشکده استراتفور گزارشی را درباره تحولات اخیر منطقه در رابطه با روسیه، ترکیه و ایران نوشته است که بخشهایی از آن در ادامه میآید.
«ترکیه از طریق آشتی با روسیه میخواهد موانع موجود در شمال سوریه که مانعی بر سر راه هدف قرار دادن داعش و شبهنظامیان کرد هستند را از میان بردارد و همچنین اقتصاد خود را تقویت کند. ترکیه با طرح پیشنهادی مبنی بر انجام حملات مشترک با روسیه بر ضد داعش میخواهد از خطر اقدامات تلافیجویانه روسیه بر ضد این کشور در قبال اقداماتش در سوریه بکاهد.
روسیه اما مصمم است کنترل شدید خود بر میدان نبرد سوریه را حفظ کند. با این حال، روسیه و ایران نیز میتوانند از همسویی با ترکیه ــ که متحد آمریکا و عضو ناتو است ــ منفعت ببرند و اینگونه نشان دهند که گویی آمریکا در سوریه منزوی شده است. بنابراین، منافع روسیه به نظر با یکدیگر در تضاد هستند. صرفنظر از اینکه روسیه به چه نحو به پیشنهادات ترکیه واکنش نشان دهد باید گفت چنین چیزی به تعیین مسیر جنگ سوریه کمک میکند.
نشستهایی که شایعه شده قرار است به وساطت ایران میان دولت ترکیه و دولت سوریه برگزار شوند نیز به همین اندازه حائز اهمیت خواهند بود. اگرچه احتمال آن بسیار کم است که ترکیه از بشار اسد رئیسجمهور سوریه حمایت کند، اما آنکارا شاید تصمیم بگیرد مستقیماً با اسد به گفتگو بنشیند یا از یک دولت انتقالی که اسد را نیز شامل میشود حمایت کند. در رابطه با ایران باید گفت حمایت از اسد یکی از بخشهای مهم و حیاتی راهبرد منطقهای ایران بوده و به نفع ایران است که اینگونه روابط را حفظ کند. یک موضوع ــ و احتمالاً تنها موضوعی ــ که ترکیه و سوریه میتوانند بر سر آن به توافق برسند در واقع مقابله با یگانهای مدافع خلق کرد است.
شاید به نظر برسد که با توجه به تمایل ترکیه به مذاکره هر چیزی امکانپذیر است، اما ترکیه باید مواظب باشد که دیپلماسیاش با روسیه و ایران به بروز پیامدهای منفی و ناگوار نینجامد. ترکیه اگر با هر یک از این دو کشور بیش از حد صمیمی شود روابطش با شورشیان سوریه میتواند فروبپاشد. در حقیقت، برخی از گروههای شورشی پیشاپیش از آنکارا فاصله گرفتهاند. آسیبهای احتمالی وارده به روابط پرتنش ترکیه با آمریکا و دیگر شرکایش در ناتو حتی میتواند از این هم مهمتر باشد. عضویت ترکیه در ناتو هم برای آنکارا و هم برای ناتو حائز اهمیت است و ترکیه بدون شک حواسش هست که در زمینه توسعه روابط با روسیه و ایران که هر دو دشمن ناتو قلمداد میگردند با احتیاط عمل کند.
نهایتاً اینکه ترکیه از طریق نزدیکتر شدن به متحدان منطقهای خود که به طور سنتی دشمن واشنگتن هستند در واقع آمریکا را به چالش نمیکشد. آمریکا خود پیشاپیش به فکر گسترش همکاریها با روسیه افتاده است. در رابطه با منازعه سوریه که تا این حد سخت و پیچیده شده، تنها اقدام معقول و منطقی آن است که کشورهای دخیل به دنبال آن باشند تا امتیازات تاکتیکی به یکدیگر بدهند، حتی اگر منافع راهبردیشان اساساً در تضاد با یکدیگر باشد.»
«ترکیه از طریق آشتی با روسیه میخواهد موانع موجود در شمال سوریه که مانعی بر سر راه هدف قرار دادن داعش و شبهنظامیان کرد هستند را از میان بردارد و همچنین اقتصاد خود را تقویت کند. ترکیه با طرح پیشنهادی مبنی بر انجام حملات مشترک با روسیه بر ضد داعش میخواهد از خطر اقدامات تلافیجویانه روسیه بر ضد این کشور در قبال اقداماتش در سوریه بکاهد.
روسیه اما مصمم است کنترل شدید خود بر میدان نبرد سوریه را حفظ کند. با این حال، روسیه و ایران نیز میتوانند از همسویی با ترکیه ــ که متحد آمریکا و عضو ناتو است ــ منفعت ببرند و اینگونه نشان دهند که گویی آمریکا در سوریه منزوی شده است. بنابراین، منافع روسیه به نظر با یکدیگر در تضاد هستند. صرفنظر از اینکه روسیه به چه نحو به پیشنهادات ترکیه واکنش نشان دهد باید گفت چنین چیزی به تعیین مسیر جنگ سوریه کمک میکند.
نشستهایی که شایعه شده قرار است به وساطت ایران میان دولت ترکیه و دولت سوریه برگزار شوند نیز به همین اندازه حائز اهمیت خواهند بود. اگرچه احتمال آن بسیار کم است که ترکیه از بشار اسد رئیسجمهور سوریه حمایت کند، اما آنکارا شاید تصمیم بگیرد مستقیماً با اسد به گفتگو بنشیند یا از یک دولت انتقالی که اسد را نیز شامل میشود حمایت کند. در رابطه با ایران باید گفت حمایت از اسد یکی از بخشهای مهم و حیاتی راهبرد منطقهای ایران بوده و به نفع ایران است که اینگونه روابط را حفظ کند. یک موضوع ــ و احتمالاً تنها موضوعی ــ که ترکیه و سوریه میتوانند بر سر آن به توافق برسند در واقع مقابله با یگانهای مدافع خلق کرد است.
شاید به نظر برسد که با توجه به تمایل ترکیه به مذاکره هر چیزی امکانپذیر است، اما ترکیه باید مواظب باشد که دیپلماسیاش با روسیه و ایران به بروز پیامدهای منفی و ناگوار نینجامد. ترکیه اگر با هر یک از این دو کشور بیش از حد صمیمی شود روابطش با شورشیان سوریه میتواند فروبپاشد. در حقیقت، برخی از گروههای شورشی پیشاپیش از آنکارا فاصله گرفتهاند. آسیبهای احتمالی وارده به روابط پرتنش ترکیه با آمریکا و دیگر شرکایش در ناتو حتی میتواند از این هم مهمتر باشد. عضویت ترکیه در ناتو هم برای آنکارا و هم برای ناتو حائز اهمیت است و ترکیه بدون شک حواسش هست که در زمینه توسعه روابط با روسیه و ایران که هر دو دشمن ناتو قلمداد میگردند با احتیاط عمل کند.
نهایتاً اینکه ترکیه از طریق نزدیکتر شدن به متحدان منطقهای خود که به طور سنتی دشمن واشنگتن هستند در واقع آمریکا را به چالش نمیکشد. آمریکا خود پیشاپیش به فکر گسترش همکاریها با روسیه افتاده است. در رابطه با منازعه سوریه که تا این حد سخت و پیچیده شده، تنها اقدام معقول و منطقی آن است که کشورهای دخیل به دنبال آن باشند تا امتیازات تاکتیکی به یکدیگر بدهند، حتی اگر منافع راهبردیشان اساساً در تضاد با یکدیگر باشد.»