سرویس جهان مشرق - آمریکا از روز اول بعد از به نتیجه رسیدن توافق هسته‌ای نشان داد بنا ندارد همان اندازه که از برجام بهره برده، ایرانی‌ها را هم از این توافق بهره‌مند کند. در این گزارش و چند گزارش بعدی تلاش داریم تا به شکلی مختصر مروری داشته باشیم بر اخبار، موضع‌گیری‌ها و اقداماتی که از همان روز اول بعد از توافق، توسط آمریکایی‌ها آغاز شد و نشان می‌داد واشینگتن علاقه‌ای به اجرای تعهداتش در برجام ندارد.
تصور اولیه مردم ایران از نتایج توافق هسته‌ای با آن‌چه از فردای فرجام برجام شروع شد تفاوت زیادی داشت
آن‌چه در این گزارش‌ها می‌خوانید، به اشکال مختلف نشان می‌دهد برجامی که ایران به بندبند آن متعهد بوده است، دست‌کم «روح» آن تا کنون بارها توسط آمریکایی‌ها نقض شده و بعد از پایان دوره ریاست‌جمهوری باراک اوباما نیز با توجه به مخالفت‌های کنگره آمریکا، هیچ افساری نمی‌تواند رئیس‌جمهور بعدی این کشور را از زیر پا گذاشتن توافق هسته‌ای با ایران بازدارد.
آرشیو مطالب قبلی این سری گزارش‌های مشرق درباره نقض برجام توسط آمریکایی‌ها از جدول زیر قابل دسترسی است.
| قسمت اول (23 تیر تا 31 تیر 94) |
قسمت دوم (1 تا 10 مرداد 94) |
قسمت سوم (11 تا 20 مرداد 94) |
قسمت چهارم (21 تا 31 مرداد 94) |
قسمت پنجم (1 تا 10 شهریور 94) |
قسمت ششم (11 تا 20 شهریور 94) |
21 شهریور 94
- «رابرت شر» معاون وزیر دفاع آمریکا در امور راه‌بردی اعلام کرد آمریکا علی‌رغم توافق هسته‌ای با ایران و با توجه به این‌که این توافق موضوع موشک‌های بالستیک ایران را تحت پوشش قرار نمی‌دهد، کار بر روی استقرار یک سامانه پدافند موشکی در خلیج فارس برای مقابله با تهدیدات از جانب تهران را ادامه می‌دهد.
- «دن شاپیرو» سفیر آمریکا در فلسطین اشغالی به مناسبت سال‌گرد 11 سپتامبر (20 شهریور) از برجام دفاع کرد و گفت: «فکر می‌کنم توافق با ایران به ما کمک می‌کند تا درسی که از 11 سپتامبر گرفتیم، را دنبال [و اِعمال] کنیم. این توافق ایران را از دست‌یابی به سلاح هسته‌ای باز می‌دارد.» شاپیرو برنامه هسته‌ای ایران را «خطرناک‌ترین تهدید» توصیف کرد و گفت زمانی که این تهدید از روی میز کنار گذاشته شود، می‌توان با سایر «تهدیدات ایرانی‌ها از جمله حمایت از سازمان‌های تروریستی، ارسال سلاح برای حزب‌الله و تهدید اسرائیل» شدیدتر مقابله کرد.
- مرضیه افخم سخن‌گوی وزارت خارجه کشورمان گفت ناکامی دولت اوباما در اجرای «سیاست تحریم و تهدید علیه ایران بود که آمریکا را وادار به مذاکره کرد» و واشینگتن «در پایان مذاکرات ناگزیر به عدول از مواضع زیاده‌خواهانه خود شد ... دولت آمریکا با پذیرش شکست و ناکامی تحریم‌ها، ناگزیر به عقب‌نشینی از خواسته اصلی خود در مذاکرات شد و در نهایت، هم به رفع تحریم‌ها تن داد و هم حق غنی‌سازی هسته‌ای ایران را پذیرفت[1].»
- «جان کربی» سخن‌گوی وزارت خارجه آمریکا ضمن تکرار ادعاها و اتهام‌ها علیه ایران گفت به‌رغم برداشته شدن برخی تحریم‌ها پس از اجرای برجام، «تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا علیه فعالیت‌های شرورانه ایران پابرجا باقی خواهد ماند و ما در آینده به تجدیدنظر و بررسی [و تشدید] آن‌ها ادامه خواهیم داد.»
- نشریه آمریکایی «فارن پالسی» نوشت لابی صهیونیستی «کمیته امور عمومی آمریکا-اسرائیل» موسوم به «آیپک» برای شکست برجام در کنگره و به خصوص مجلس سنا بین 20 تا 40 میلیون دلار خرج کرد[2].
- «مایکل مک‌کاول» نماینده مردم تگزاس و رئیس کمیته امنیت ملی مجلس نمایندگان آمریکا توافق هسته‌ای را راهی برای رسیدن ایران به بمب اتمی خواند و گفت: «گروه‌های افراط‌گرای سنی از داعش گرفته تا القاعده، مانند یک حریق در حال گسترش در دنیا هستند، ولی نمی‌توانیم فراموش کنیم که رژیم شیعه ایران، بزرگ‌ترین حامی تروریسم است.» وی درباره مذاکرات هسته‌ای نیز مدعی شد: «شفاف بگویم: این مذاکره با یک دولت صادق نبود. مذاکره‌ای بود با تروریست‌ها، مذاکره‌ای بود با کسانی که شعار «مرگ بر آمریکا» سر می‌دهند و در برابر آزادی و دموکراسی مقاومت می‌کنند.»
22 شهریور 94
- «دونکان هانتر» نماینده جمهوری‌خواه ایالت کالیفرنیا طرحی را به کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا برده است که بر اساس آن صدور دستور حمله نظامی به ایران، برای رؤسای‌جمهور این کشور آسان‌تر می‌شود. طبق این طرح اگر رئیس‌جمهور بعدی آمریکا صرفاً به کنگره اعلام کند که «ایران نمی‌تواند نشان دهد که درصدد ساخت بمب اتم نیست و یا بمب اتم طراحی و یا دریافت نکرده است»، آن‌وقت می‌تواند مجوز حمله نظامیان آمریکا به خاک ایران را صادر کند[3].
ترامپ: رئیس‌جمهور شوم کاری می‌کنم ایرانی‌ها «مرگ بر آمریکا» نگویند/ کری: برجام کاری را کرد که تحریم‌ها نتوانسته بودند انجام دهند/ منتظر تحریم‌های غیرهسته‌ای باشید
- «ویلیام برنز» معاون سابق وزیر خارجه آمریکا و مسئول مذاکرات محرمانه هسته‌ای با ایران در دفاع از برجام صراحتاً گفت با اجرای توافق هسته‌ای «می‌توانیم بیش از گذشته در کار ایران مانع‌تراشی کنیم[4].»
- محمدجواد ظریف وزیر خارجه کشورمان تأکید کرد: «ما از ابتدا گفتیم که دولت آمریکا را مسئول اجرای برجام می‌دانیم و هرگونه اقدام خلاف برجام توسط کنگره آمریکا از نظر ما باید توسط دولت آمریکا متوقف شود وگرنه نقض برجام صورت گرفته است[5].»
- سعید جلیلی دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی در انتقاد از برجام گفت: «مقام معظم رهبری فرمودند که [در هرگونه توافق هسته‌ای] «توقف» تحریم نداریم، «تعلیق» نداریم، بلکه باید تحریم‌ها «لغو» شوند. آیا با بررسی برجام و قطعنامه چنین هدفی به دست می‌آید؟ پاسخ ما خیر است چون تحریم‌ها [و چارچوب آن‌ها] باقی می‌مانند.» جلیلی تأکید کرد از آن‌جایی که مکانیسم ماشه وجود دارد و ممکن است تحریم‌ها حتی با اعتراض یک کشور، برگردد، پس تحریم‌ها لغو نشده، بلکه تعلیق شده است. وی درباره سوئیفت هم توضیح داد: «تحریم‌های سوئیفت از سوی اتحادیه اروپا تا 8 سال دیگر حتی تعلیق هم نمی‌شود، بنابراین خدمات اطلاع‌رسانی مالی و بانکی هم‌چنان تحریم خواهد بود.» دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی این‌گونه جمع‌بندی کرد که «برجام بیش از 50 منفذ و دریچه بازرسی و دسترسی بیگانگان و دشمنان ملت ایران را روی حیطه‌های نظامی و حساس کشور گشود، ساختار تحریم‌ها را حفظ کرد و بسیاری از تحریم‌ها را نیز باقی گذاشت[6].»
- محمدجواد ظریف وزیر خارجه کشورمان در اشاره به قطعنامه 2231 که پس از برجام در شورای امنیت سازمان ملل و بحث بازگشت‌پذیری تحریم‌ها تأکید کرد: «اگر به مرحله برگشت‌پذیری رسیدیم قطعاً ما زودتر از طرف مقابل به جای اول برمی‌گردیم. برای این‌که تحریم‌ها یک‌شبه وضع نشده و نمی‌شود، بلکه سالیان درازی طول کشیده که لحاظ شده‌اند [و بنابراین بازسازی دوباره نظام تحریم‌ها زمان‌بر و دشوار است، در حالی که بازگشت ما به وضعیت قبلی در صنعت هسته‌ای، آسان‌تر و سریع‌تر ممکن است].» ظریف ادامه داد: «هدف ما لغو تحریم‌های اکتسابی، مالی و بانکی بوده است که این هدف به دست آمده است. در توافق، لغو تحریم‌های اتحادیه اروپا، اقتصادی-مالی، و بانکی به صراحت آمده است. تعلیق مربوط به چتر تحریم‌هاست.» وزیر خارجه هم‌چنین گفت که اگر رئیس‌جمهور آمریکا نتواند در مقابل کنگره بایستد و مانع از اجرای تحریم‌های ضدایرانی شود، نقض برجام صورت گرفته و مقررات نقض برجام نیز پیاده خواهد شد[7].
23 شهریور 94
- «مرکز مطالعات بین‌المللی و امنیتی مری‌لند» آمریکا در بیان نتایج نظرسنجی انجام شده از ایرانی‌ها[8] نوشت که حمایت ایرانیان از توافق هسته‌ای ناشی از سوءبرداشت‌های آن‌ها از تبعات بعد از برجام بوده است، از جمله انتظارهای گسترده اما نادرست نسبت به رفع سریع تحریم‌ها و ادامه بی‌وقفه فعالیت برنامه هسته‌ای ایران. این مرکز آمریکایی هم‌چنین مدعی شده که حمایت‌های مردم ایران از حسن روحانی بابت توافق هسته‌ای نیز ناشی از سوءبرداشت آن‌ها از توافق است. «ابراهیم محسنی» محقق این مرکز می‌گوید: «هرقدر که ایرانی‌ها از تعهدهای کشورشان در برجام بیش‌تر مطلع می‌شوند، به ویژه این‌که برجام به سرعت موجب تحول محسوس در زندگیشان نخواهد شد، حمایتشان از توافق و رئیس‌جمهور از بین می‌رود[9].»
- «میشل باکمن» نماینده و نامزد سابق جمهوری‌خواهان در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا گفت: «تنها یک روش درست و قابل‌اعتماد برای جلوگیری از دست‌یابی کشوری سرکش به سلاح هسته‌ای وجود دارد و آن این‌که کشوری چون آمریکا با برتری نظامی‌اش بمب‌های خود را روی تأسیسات هسته‌ای آن کشور بریزد. این کار «صلح» نامیده می‌شود [و عین صلح است]، نه «جنگ» ... اگر من رئیس‌جمهور بودم، در یک نیم نانو ثانیه ایران را بمباران می‌کردم[10].»
- روزنامه آمریکایی لس‌آنجلس‌تایمز با اشاره به ادامه تلاش‌های جمهوری‌خواهان در کنگره حتی بعد از تأیید توافق هسته‌ای نوشت هدف آن‌ها این است که برجام را پیش از آن‌که کامل اجرایی شود، دست‌کم تضعیف کنند. باب کورکر و مارکو روبیو از جمله جمهوری‌خواهانی هستند که به دنبال سنگ‌اندازی در اجرای برجام هستند و قصد دارند در این راه از تمدید پیش از موعد تحریم‌های ضدایرانی نیز استفاده کنند. لس‌آنجلس‌تایمز در این‌باره می‌نویسد اگر جمهوری‌خواهان موفق شوند، آن وقت «ایرانی‌ها قطعاً با خشم [به این کارشکنی‌ها] واکنش نشان می‌دهند. آن‌چه مشخص نیست، این است که تهران تا کجا پیش می‌رود.» در این گزارش آمده که ممکن است مقامات ایرانی در واکنش به این اقدامات اعلام کنند که به صورت انتخابی موارد مشخصی از توافق را اجرا می‌کنند، که این امر در نهایت می‌تواند به مرگ برجام منجر شود[11].
- باراک اوباما از متحدان خود در رژیم صهیونیستی پیشنهاد جدیدی دریافت کرده است: موافقت رئیس‌جمهور آمریکا با الحاق شهرک‌های صهیونیستی واقع در کرانه باختری به فلسطین اشغالی، در مقابل پذیرش توافق هسته‌ای ایران و غرب توسط سران رژیم صهیونیستی.
- محمدجواد ظریف وزیر خارجه کشورمان در عین دفاع از برجام تأکید کرد: «وزارت خارجه، مجلس و همه دستگاه‌های نظام به طور جدی رصد کنند که طرف مقابل [برای عمل به تعهدات برجامی خود] اقدام می‌کند یا خیر ... همه باید این موارد را رصد کنیم و شرایط ما باید به گونه‌ای باشد که اگر طرف مقابل نقض اساسی برجام را کرد، به سرعت برنامه خود را برگردانیم.» ظریف درباره اظهارات روز گذشته سعید جلیلی هم گفت قصد ندارد به صحبت‌های او پاسخ بدهد[12].
24 شهریور 94
- دانلد ترامپ نامزد جمهوری‌خواهان در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در انتقاد از برجام و تیم مذاکره‌کننده کشورش گفت: «جان کری [وزیر خارجه آمریکا] شاید عمل‌کردی بدتر از عمل‌کرد هیلاری کلینتون داشته باشد، چون این توافق را امضا کرد. [به هر حال، هیچ‌کدام از] آن‌ها کتاب «هنر معامله» را مطالعه نکرده‌اند.» «هنر معامله» کتاب پرفروش ترامپ درباره روش انجام تجارت، معامله و قرارداد است.
- بعد از آن‌که هفته گذشته لایحه مخالفت سنای آمریکا با برجام به دلیل عدم حمایت کافی به رأی گذاشته نشد، جمهوری‌خواهان مخالف توافق هسته‌ای اعلام کردند این لایحه را بار دیگر مطرح خواهند کرد، چون احتمال دارد طی هفته گذشته آرای کافی برای رأی‌گیری در این‌باره به دست آمده باشد.
ژنرال‌های آمریکایی: برجام از گزینه نظامی علیه ایران مؤثرتر است/ ماجرای افشای توافق محرمانه ایران و آژانس/ روایت صالحی از پذیرش برخی محدودیت‌ها برای خرسندی طرف مقابل/ ابتکار: برجام اردوگاه اصلاح‌طلبان را قوی‌تر کرد
- «ورن بوچانان» نماینده جمهوری‌خواه از «میچ مک‌کانل» رهبر اکثریت جمهوری‌خواه سنا درخواست کرده تا به عنوان آخرین راه برای مانع‌تراشی مقابل توافق هسته‌ای با ایران «از اختیارات خود طبق قانون اساسی» استفاده نماید و لایحه مخالفت با برجام را به اجبار به رأی بگذارد[13].
25 شهریور 94
- «میچ مک‌کانل» رهبر جمهوری‌خواهان سنا باراک اوباما و هم‌حزبی‌های او در کنگره را به تلاش برای «برد ناجوانمردانه» در جدال برای تصویب توافق هسته‌ای ایران متهم کرد. وی گفت: «اوباما چه‌طور می‌تواند برای رأی‌گیری در طرحی با این میزان از اهمیت، مانع‌تراشی کند؟ این بخشی از یک روی‌کرد گسترده‌تر برای پناه بردن به جار و جنجال سیاسی به جای تعامل در این موضوع مهم است. واضح است که این، مصداق برد ناجوانمردانه است.»
- «باب کورکر» رئیس کمیته روابط خارجی مجلس سنا بعد از شکست جمهوری‌خواهان در رد برجام در کنگره گفت: «معتقدم سنا از ۶۷ رأی کافی برای تمدید مفاد «قانون تحریم ایران» و فعال نگاه داشتن تحریم‌ها، در صورت نیاز به بازگشت خودکار آن‌ها برخوردار است ... فکر می‌کنم برای تمدید تحریم‌ها از حمایت قابل‌توجهی برخوردار هستیم. این [لایحه] با قطعنامه رد [توافق هسته‌ای] متفاوت است. به نظرم ما می‌توانیم آن را با رأی قاطع تصویب کنیم.»
- «میچ مک‌کانل» رهبر جمهوری‌خواهان سنا گفت در حال آماده‌سازی طرحی است که هرگونه اقدام دولت آمریکا در زمینه رفع تحریم‌های ایران را به به رسمیت شناختن رژیم صهیونیستی توسط تهران منوط می‌کند. پیش‌تر طرح مشابهی از سوی یکی دیگر از نمایندگان سنا مطرح شده بود، اما نتوانسته بود آرای لازم را کسب کند.
- طرح مخالفت کنگره با برجام برای بار دوم مطرح شد، اما نتوانست آرای کافی را برای ورود به مرحله رأی‌گیری به دست آورد. در عین حال، جمهوری‌خواهان می‌گویند به تلاش‌های خود برای رد برجام در کنگره ادامه خواهند داد[14].
- حسین شریعتمداری مدیرمسئول روزنامه کیهان با انتقاد از برجام گفت: «چالش هسته‌ای فقط تابلوش [و ظاهرش] هسته‌ای است، [اما] موضوعش هسته‌ای نیست ... آمریکایی‌ها بر خلاف آن‌چه که اعلام می‌کنند، به هیچ وجه نگران تولید سلاح هسته‌ای از جانب ما نیستند، زیرا می‌دانند ما آن را به لحاظ اعتقاداتمان حرام می‌دانیم.» وی ادامه داد: «من توافق را به نفع جمهوری اسلامی ایران نمی‌بینم و بیش‌تر دلم می‌خواهد [این توافق] در همین جا [ایران] تصویب نشود[15].»
- «جان برنان» رئیس سیا مدعی شد سازمان تحت امرش همکاری مخفی هسته‌ای احتمالی بین ایران و کره شمالی یا تبانی دو کشور برای انتقال و خرید جنگ‌افزارهای هسته‌ای را تحت نظر دارد. وی البته گفت: «من ادعا نمی‌کنم رابطه‌ای در جریان است، اما می‌گویم که نیاز داریم [اطلاعات درباره] همه مسیرهای بالقوه دسترسی [ایران] به انواع مختلف سلاح [به خصوص هسته‌ای] را به دست آوریم.»
- «آیلان درشوویتز» دادستان مطرح آمریکایی استفاده از گزینه نظامی را تنها راه مقابله با «تقلب ایران» در اجرای برجام دانست و گفت کنگره اکنون باید گزینه نظامی علیه ایران را مجاز کند. وی با تصریح این‌که «توافق هسته‌ای با تأکید مجدد ایران بر این شروع می‌شود که هرگز و تحت هیچ شرایطی به دنبال دست‌یابی یا ساخت سلاح‌های هسته‌ای نخواهد بود» از این تعهد ایران اظهار تعجب کرد و مدعی شد این نشان می‌دهد میان ایران و آمریکا توافقی محرمانه وجود دارد.
- «رابرت آینهورن» مذاکره‌کننده سابق هسته‌ای آمریکا گفت: «امروز فقط یک کشور [رژیم صهیونیستی] در خاورمیانه سلاح اتمی دارد و احتمالاً در 20 سال آینده هم فقط همین کشور، سلاح اتمی خواهد داشت.» وی تأکید کرد: «ترجیح ما این بود که توافق با ایران به غنی‌سازی (در این کشور) پایان دهد.» آینهورن ادامه داد: «آمریکا مهم‌ترین بازیگر صحنه اجرای توافق ایران است و باید تهدید معتبر حمله نظامی به ایران را کماکان روی میز نگه دارد.» این مقام سابق آمریکایی ضمناً مدعی شد: «نمی‌دانم آژانس چگونه می‌خواهد طی 8 سال آینده با یک نتیجه‌گیری قطعی در خصوص ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران گزارش تهیه کند، حال آن‌که مسئله پی‌ام‌دی تا امروز کماکان لاینحل باقی مانده است[16].»
- شرکت هواپیمایی بوئینگ آمریکا اعلام کرد منتظر دریافت مجوز لازم برای ورود به بازار ایران و انجام رایزنی‌های تجاری با مقام‌های هواپیمایی کشوری ایران در این زمینه است[17].
- «آدام زوبین» معاون موقت وزیر خزانه‌داری آمریکا در امور تروریسم و اطلاعات مالی تأکید کرد که واشینگتن به اجرای تحریم‌های غیرهسته‌ای علیه ایران در زمینه‌های تروریسم، تسلیحاتی و غیره ادامه خواهد داد. وی گفت: «ما می‌دانیم تهران چگونه حکومتی دارد» و بنابراین بخش اعظم تحریم‌های آمریکا علیه ایران پابرجا خواهند ماند[18].
- «تام کاتن» سناتور جمهوری‌خواه آمریکا و از سرسخت‌ترین مخالفان برجام گفت امضای توافق هسته‌ای با ایران نتیجه خودخواهی اوباما بوده چون وی می‌خواست میراثی بزرگ از ریاست‌جمهوری خود به جا بگذارد و این مسئله برایش از نیاز و امنیت کشور بالاتر بوده است. کاتن گفت: «توافق کنترل سلاح هسته‌ای با یک دشمن قسم‌خورده، بدون حمایت اکثریتی [نمایندگان کنگره] سابقه [و میراث] بدی است.» وی هم‌چنین مدعی شد که رئیس‌جمهور بعدی آمریکا احتمالاً توافق هسته‌ای را لغو خواهد کرد.
- جان کری وزیر خارجه آمریکا به‌رغم اعتراف به این‌که برجام محدودیتی برای آزمایش موشک‌های بالستیک ایران ایجاد نمی‌کند، گفت: «از آن‌جایی که شورای امنیت از ایران درخواست کرده تا هیچ فعالیتی درباره موشک‌های بالستیک قادر به حمل تسلیحات هسته‌ای انجام ندهد، انجام چنین فعالیت‌هایی مغایر با قطعنامه شورای امنیت بوده و [این فعالیت‌ها] موضوعی جدی برای بررسی در شورای امنیت سازمان ملل متحد خواهد بود.» وی مدعی شد قطعنامه شورای امنیت «اجازه نمی‌دهد برنامه موشک‌های بالستیک ایران، در آسایش باشد.»
26 شهریور 94
- نامزدهای جمهوری‌خواه دور اول انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا طی دومین مناظره خود به موضوع سرنوشت توافق هسته‌ای با ایران در دولت‌های احتمالی‌شان پرداختند. برخی از آن‌ها نظیر «تد کروز» بر پاره کردن توافق هسته‌ای تأکید کردند، در حالی که عده‌ای دیگر مانند «رند پال» گفتند توافق با ایران باید تقویت شود[19].
- «پت تومی» سناتور جمهوری‌خواه آمریکایی مدعی شد هرگونه توافق هسته‌ای اوباما با ایران بدون تأیید سنا غیرقانونی است و آمریکا و رئیس‌جمهور آینده این کشور تعهدی در قبال آن ندارند[20].
- «مایک هاکبی» نامزد جمهوری‌خواهان در دور اول انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا با مقایسه اقتصاد ایران و آمریکا بر اساس ارزش تولید ناخالص داخلی، گفت: «ما هم‌اکنون بیش از 100 میلیارد دلار [به ایران] داده‌ایم. این معادل [تزریق] 5 تریلیون دلار [به اقتصاد آمریکا] است.» هاکبی برای بزرگ‌نمایی امتیازی که آمریکا به ایران داده و کارشکنی درباره توافق هسته‌ای، تزریق 100 میلیارد دلار (مبلغ ادعایی خود هاکبی) به اقتصاد کوچک‌تر ایران را معادل تزریق 5 تریلیون دلار به اقتصاد بزرگ‌تر آمریکا دانسته است.
- «آدام زوبین» معاون موقت وزارت خزانه‌داری آمریکا در امور اطلاعات مالی و امور تروریسم، گفت اگر در سمت موقتی خود رأی اعتماد بگیرد، مسائل مربوط به تحریم‌های ایران، اولویت برنامه‌های او را تشکیل خواهد داد. وی با تأکید بر این‌که محدودیت‌های بازرگانی بین ایران و آمریکا به قوت خود باقی خواهند ماند، گفت واشینگتن به اجرای تحریم‌های ضدایرانی در زمینه‌های تروریسم، اشاعه موشکی و حقوق بشر ادامه خواهد داد. وی توضیح داد هر کدام از بانک‌های ایرانی که به موجب برجام از تخفیف تحریمی برخوردار می‌شوند، در صورت کشف شواهدی از حمایت از حزب‌الله لبنان و یا نیروهای سپاه قدس، مجدداً تحریم خواهند شد[21].
- سنای آمریکا در آخرین روز فرصت 60 روزه کنگره برای اعلام نظر در مورد توافق هسته‌ای، بار دیگر برای بررسی برجام تشکیل جلسه داد و در نهایت برای سومین بار نتوانست لایحه مخالفت با برجام را به رأی بگذارد.
- «دیوید پردو» سناتور آمریکایی در انتقاد از برجام گفت: «باید خود را برای تشدید تحریم‌های تروریسم و حقوق بشر علیه ایران آماده کنیم. رئیس‌جمهور می‌گوید برجام یک موافقت‌نامه غیرالزام‌آور است؛ [این] یعنی رئیس‌جمهور بعدی می‌تواند تصمیم به عدم اجرای آن بگیرد[22].» در این جلسه، متمم مشروط کردن لغو تحریم‌ها به اقدام ایران در به رسمیت شناختن رژیم صهیونیستی نیز رأی نیاورد.
27 شهریور 94
- پس از شکست جمهوری‌خواهان در رد توافق هسته‌ای، «استیون مول» به عنوان هماهنگ‌کننده ارشد اجرای برجام از سوی دولت آمریکا منصوب شد. جان کری وزیر خارجه آمریکا با صدور بیانیه‌ای ضمن اعلام انتصاب مول، گفت وی بهترین فردی است که می‌تواند بر روند اجرای توافق هسته‌ای با ایران نظارت کند. «ماری هارف» مسئول رسانه‌ای وزیر خارجه آمریکا نیز درباره مول گفت که وی در تنظیم متن قطعنامه ضدایرانی 1929 شورای امنیت سازمان ملل که سال 2010 تصویب شد، نقش مهمی ایفا کرده است.
- «ایهود باراک» وزیر جنگ سابق رژیم صهیونیستی که به دعوت آمریکایی‌ها در این کشور سخنرانی می‌کرد، با اشاره به قطعی شدن اجرای توافق هسته‌ای گفت: «الآن زمان مناسبی است که از دولت آمریکا بخواهیم و یا از آن‌ها انتظار داشته باشیم که راهی برای تجهیز اسرائیل به منظور ایجاد توانایی انجام عملیات مستقل [علیه ایران] پیدا کند تا اگر نیاز شد، به برنامه هسته‌ای ایران حمله کنیم.» وی هم‌چنین خواستار نقشی برای رژیم صهیونیستی در تعیین موارد عینی نقض برجام توسط ایران شد.
- خبرگزاری فرانسه مدعی شد یک مقام دولت آمریکا گفته است: «[زمان زیادی] طول خواهد کشید تا ایران از رهایی کامل از تحریم‌ها منفعت ببرد [و نتیجه برداشته شدن تحریم‌ها را لمس کند]. وزارت خزانه‌داری ما [آمریکا] ارزیابی کرده که تا سال ۲۰۲۰ طول می‌کشد تا تولید ناخالص ملی ایران به مرحله‌ای [در سال 2012] برسد که در آن تحریم‌ها هنوز به این شدت اعمال نشده بودند[23].»
- «پیتر کوک» سخن‌گوی پنتاگون از سفر قریب‌الوقوع «موشه یعلون» وزیر جنگ رژیم صهیونیستی به آمریکا خبر داد. صهیونیست‌ها پس از توافق هسته‌ای واشینگتن با ایران، در پی دریافت هواپیماهای جنگنده، تسلیحات مدرن و سامانه موشکی ضدتانک از آمریکا برای جبران «خلأ نظامی حاصل از برجام» هستند.
- «ابوالحسن بنی صدر» رئیس‌جمهور فراری ایران با انتقاد از پیامد برجام برای اپوزیسیون درون ایران مدعی شد که اگرچه طبق بخش‌های محرمانه‌ای از برجام آمریکا ماهیت حکومت ایران را پذیرفته و هیچ تلاشی برای سرنگونی آن انجام نخواهد داد، اما این موارد ضامن بقای جمهوری اسلامی نخواهد شد و هرقدر مردم از فشارهای بیرونی [تحریم‌ها] رهایی یابند، خود را بیش‌تر آماده تغییر حکومت می‌کنند.»
- جان کری وزیر خارجه آمریکا در لندن با همتای انگلیسی خود دیدار و با وی درباره «مسائل منطقه‌ای و ادامه مقابله با اقدامات ثبات‌زدای ایران پس از توافق هسته‌ای» توافق کرد.
28 شهریور 94
- رسانه آمریکایی آسوشیتدپرس مدعی شد «یوکیا آمانو» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به زودی به تهران سفر خواهد کرد و این سفر با هدف جلب حمایت دولت ایران برای مصاحبه با دانشمندان ایرانی در چارچوب تحقیق درباره موضوع ادعایی «ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته‌ای ایران» انجام می‌شود[24]. این در حالی است که به عقیده کارشناسان، فشار بر ایران برای مصاحبه با دانشمندان هسته‌ای یا بازدید از اماکن نظامی این کشور، فراتر از اختیارات آژانس تحت «پروتکل الحاقی» است[25].
- «معصومه ابتکار» معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست با انتقاد تلویحی از ماجرای تسخیر لانه جاسوسی گفت: «آن‌چه سال 1979 به وقوع پیوست، نتیجه دخالت‌های طولانی آمریکا در ایران بود. در آن زمان دانش‌جویان بسیار نگران بودند که کودتایی شبیه به آن‌چه در سال 1953 علیه دولت دکتر محمد مصدق در ایران رخ داده بود، بار دیگر تکرار شود ... اکنون دوران جدیدی در روابط بین‌المللی ایران آغاز شده است. ما امیدواریم که روابطی خوب و منطقی با دیگر کشورها داشته باشیم. در این صورت می‌توان شرایط را تغییر داد و به پیش‌رفت‌های خوب و مثبت دست یافت؛ هم در رابطه با ایران و آمریکا و هم در زمینه جایگاه ایران در منطقه.»
- «جان کری» وزیر خارجه آمریکا تأکید کرد تا زمانی که ایران تقریباً تمامی ذخایر اورانیوم خود را امحا نکند، دوسوم از سانتریفیوژهای خود را برندارد، و تمامی اقدام‌های شفاف‌سازی مورد توافق در برجام را انجام ندهد، هیچ‌یک از تحریم‌ها برداشته نمی‌شوند. وی تهدید کرد که آمریکا «گستره وسیعی از گزینه‌ها» را برای مقابله با نقض‌های موردی و اندک یا نقض‌های گسترده برجام توسط ایران در اختیار دارد. کری بار دیگر تصریح کرد: «ما به اعمال قدرتمند تحریم‌ها علیه حمایت ایران از تروریسم، نقض حقوق بشر و فعالیت‌های ثبات‌زدا در منطقه ادامه می‌دهیم.» وزیر خارجه آمریکا هم‌چنین مدعی شد: «ما هوش‌یارانه به رصد فعالیت‌های ایران در نیم‌کره غربی [آمریکای لاتین] ادامه می‌دهیم ... [هم‌چنین] به همکاری با شرکایمان برای مواجهه با نفوذ ایران در جهان ادامه خواهیم داد[26].»
29 شهریور 94
- اندیشکده شناخته‌شده «مرکز امنیت جدید آمریکا» راه‌های مختلفی را جلوی پای واشینگتن گذاشت تا در مرحله پسابرجام با اقتدار ایران مقابله کند. از جمله این راه‌ها، تضمین اجرا و تقویت برجام با سیاست‌های ضدایرانی خارج از چارچوب توافق، همکاری با شرکای عربی برای مقابله با اقدامات ایران، تقویت هم‌کاری‌ها با رژیم صهیونیستی برای مقابله با قابلیت‌های نامتقارن جمهوری اسلامی، افزایش هم‌کاری‌ها با ایران با هدف تقویت احتمال روی کار آمدن افراد «میانه‌روتر» در این کشور، جلوگیری از پی‌گیری حق غنی‌سازی توسط کشورهای دیگر پس از برجام، و تضمین عدم تداخل هم‌کاری‌های واشینگتن و تهران با اهداف آمریکا در منطقه است[27].
- محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران با انتقاد از صحبت‌های ماه‌های اخیر مقامات آمریکایی برای متقاعد کردن منتقدین داخلی در کشورشان، ابراز امیدواری کرد که با اجرای توافق، آمریکا با جدیت تعهدات خود را دنبال کند و مقداری از عدم اطمینانی را جبران کند که ملت ایران طی دهه‌های گذشته نسبت به آمریکایی‌ها پیدا کرده است. ظریف تأکید کرد اجرای درست توافق، بهترین ضمانت برای جدی بودن طرف‌ها در اجرای آن و ادامه حیات آن است. وی گفت باید به برجام به عنوان «دست‌آورد دیپلماسی» نگاه شود نه یک «معامله[28]».
- «کامبیز شیخ حسنی» سفیر ایران در کوبا با دفاع از برجام گفت: «در مذاکرات [هسته‌ای] 4 هدف اصلی دنبال می‌شد که حفظ قابلیت و توسعه برنامه هسته‌ای ایران در داخل کشور، لغو تحریم‌ها و قطعنامه‌های ناعادلانه شورای امنیت سازمان ملل متحد علیه ایران و حذف برنامه هسته‌ای ایران از بند هفتم منشور سازمان ملل، از جمله این اهداف بودند ... ما معتقدیم با تصویب این توافق و اجرای کامل آن، به این اهداف که به ثبات ایران، منطقه و جهان کمک می‌کند، دست خواهیم یافت[29].»
- «شلی مورکا کاپیتو» سناتور جمهوری‌خواه ایالت ویرجینیای غربی ضمن انتقاد از برجام گفت ایران یکی از بزرگ‌ترین کشورهای حامی تروریسم در جهان است. وی برای اثبات این ادعای خود توضیح داد: «رهبر ایران هفته گذشته گفت که معتقد است اسرائیل تا 25 سال آینده دیگر وجود نخواهد داشت.»
30 شهریور 94
- مقام ارشد آمریکایی در دفاع از برجام و مکانیسم ماشه که تضمین بازگشت آنی تحریم‌های ضدایرانی است، تأکید کرد: «ما این امکان را خواهیم داشت که هر وقت رئیس‌جمهور یا وزیر خارجه تصمیم گرفت که دیگر [قانون تعلیق اجرا یا] رفع تحریم‌ها را امضا نکند، با یک حرکت قلم، یا در اصل با عدم حرکت قلم [و عدم امضای قانون تعلیق تحریم‌ها]، آن تحریم‌ها را دوباره جای خودشان برگردانیم و آن‌ها را اجرایی کنیم[30].»
- حسن روحانی رئیس‌جمهور کشورمان درباره توافق هسته‌ای گفت: «من تصور می‌کنم که ما اولین گام‌ها در جهت کاهش خصومت [میان آمریکا و ایران] را برداشته‌ایم ... [با این حال،] فاصله، اختلاف‌نظرها و بی‌اعتمادی، به این زودی از بین نمی‌رود.» وی درباره شعار «مرگ بر آمریکا» هم گفت که این شعار «علیه مردم آمریکا نیست ... [بلکه] سیاست‌های آمریکا [از آغاز انقلاب اسلامی تا کنون] علیه منافع ملی ملت ایران بوده است. ما نمی‌توانیم گذشته را فراموش کنیم، اما در عین حال نگاه ما باید به آینده باشد.»
- علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان درباره توافق هسته‌ای گفت پایداری راه‌حل سیاسی و دیپلماتیک برای اختلافات در گرو التزام به انجام تعهدات توسط طرفین است و «هرگونه تلاش برای بازگرداندن و یا حفظ تحریم‌ها بر خلاف برجام است و موجب تشدید بی‌اعتمادی خواهد شد.»
- «اد رویس» رئیس کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان آمریکا با ابراز نگرانی از فعالیت‌های ایران در نتیجه توافق هسته‌ای، گفت در انتخابات آینده ریاست‌جمهوری در آمریکا «از نقطه‌نظر امنیت ملی، حائز اهمیت است که جمهوری‌خواهان بتوانند کنترل کاخ سفید را به دست گیرند، زیرا اقداماتی باید صورت گیرد تا پیام تقابلی [علیه ایران] ارسال شود.» وی در اشاره به خبرهای مطرح شده درباره بازرسی بازرسان ایرانی از پارچین هم گفت: «مرا ابله خطاب کنید، اما همیشه فکر می‌کنم [و می‌کردم] که بازرسی‌های «بین‌المللی» باید توسط بازرسان «بین‌المللی» صورت گیرد.»
- «جان کربی» سخن‌گوی وزارت خارجه آمریکا در خصوص نحوه بازدید اخیر «یوکیا آمانو» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از پارچین تأیید کرد که ورود آمانو به سایت پارچین نشانه‌ای از باز شدن درِ سایت‌های نظامی ایران به روی بازرسان آژانس است. در حالی که رضا نجفی نماینده ایران در آژانس گفته بازرسی‌های اخیر و حضور آمانو در پارچین، بدون حضور بازرسان خارجی بوده، خبرگزاری‌های غربی می‌گویند بازرسان خارجی بر روند کار نمونه‌گیری در پارچین نظارت داشته‌اند. کربی در این‌باره تأکید کرد: «راستی‌آزمایی بازرسی‌های انجام گرفته در پارچین، بر اساس پادمان‌های آژانس انجام شده و شخص یوکیا آمانو هم این را تأیید کرده است.»
- «جاش ارنست» سخن‌گوی کاخ سفید در خصوص بازرسی‌های آژانس از پارچین و گزارش این سازمان از «پیش‌رفت قابل‌توجه» در تحقیقات مربوط به فعالیت‌های گذشته ایران گفت نشانه‌های موجود حاکی از همکاری ایران و آژانس است.
31 شهریور 94
- «جان کربی»، سخن‌گوی وزارت خارجه آمریکا ضمن اظهار «رضایت» از نتایج بازدید «یوکیا آمانو» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از سایت پارچین، گفت: «این‌که بازرس‌ها[ی غیرایرانی] در آن‌جا بوده‌اند یا خیر را تأیید یا تکذیب نمی‌کنم ... [در عین حال،] آمانو قبلاً این موضوع را روشن کرده و امروز هم به تلویح گفت که در این فرایند، ایران از خودش بازرسی نمی‌کند.» وی ادامه داد: «ما معتقدیم این‌که ایران برای اولین بار در تاریخ این موضوع، اجازه دسترسی به پارچین را داده، مهم است.»
- «پاتریک کندی» نماینده سابق دموکرات و برادرزاده «جان اف کندی» رئیس‌جمهور اسبق آمریکا با لحنی بسیار توهین‌آمیز ادعاهای همیشگی کشورش علیه ایران را تکرار و تأکید کرد که در دوران پسابرجام «آمریکا باید اقدامات سریع برای محافظت از هزاران مخالف ایرانی صورت دهد که در کمپ عراق هم‌چون اردک منتظر و چشم به راه حمایت ما هستند. ما سوگند خوردیم که از آن‌ها حمایت کنیم، اما نکردیم، زیرا می‌ترسیدیم که رژیم ایران از میز مذاکره عقب‌نشینی کند. حال که توافق انجام شده است می‌توان این فکر را کرد که دولت اوباما در حال حاضر اهرمی را برای نجات این افراد در اختیار دارد[31].»
- «جان مک‌کین» رئیس جنگ‌طلب کمیته نیروهای مسلح مجلس سنای آمریکا با بیان این ادعا که ایران از ناآرامی در منطقه خاورمیانه سود می‌برد، گفت سال‌هاست که به دولت اوباما توصیه شده برای مقابله با «اقدامات مخرب ایران» تلاش کند، اما کاخ سفید این مسئله را نادیده گرفته است.
- «دیوید پترائوس» فرمانده سابق نیروهای آمریکایی و رئیس سابق سیا گفت تهران به دنبال ایجاد هژمونی منطقه‌ای برای خود است و از بی‌ثباتی در خاورمیانه سود می‌برد. وی ادامه داد: «آمریکا باید به صراحت به ایران اعلام کند که هرگز اجازه نمی‌دهد که به اورانیوم با غنای بالا دست پیدا کند و اگر برای رسیدن به آن تلاش کند، واشنگتن برای مقابله با آن به گزینه نظامی متوسل خواهد شد[32].»
- روزنامه آمریکایی «کریسشن ساینس مانیتور» نوشت با وجود انزجار برخی از مردم نسبت به برجام در ایران و آمریکا گام‌های اولیه برای دیپلماسی آموزشی (یکی از بارزترین راه‌های نفوذ آمریکا در کشورهای دیگر) بین دو کشور به آهستگی برداشته شده است. 8 دانش‌جوی آمریکایی، 5 دانش‌جوی انگلیسی و یک دانش‌جوی کانادایی در رشته‌هایی مانند ایران‌شناسی و زبان فارسی در دانشگاه تهران پذیرفته شده‌اند. این روزنامه در خاتمه مدعی شد که فضای امروز ایران از لحاظ دیدگاه ضدآمریکایی با گذشته متفاوت شده است.
- «محمدرضا نقدی» فرمانده نیروهای مقاومت بسیج مستضعفین گفت: «آمریکا در توافق هسته‌ای ترفندهایی به کار برده تا ما را فریب دهد. ضرورت دارد به دقت مراقب باشیم؛ نباید در تله آن‌ها گرفتار شویم.»
[1] ناکامی دولت اوباما در تحریم و تهدید ایران واشنگتن را وادار به مذاکره کرد لینک
[2] مخالفت با برجام چقدر برای «آیپک» هزینه داشت؟ لینک
[3] طرح کنگره برای صدور مجوز «اقدام نظامی علیه ایران» در صورت نقض برجام لینک
[4] با اجرای برجام، آمریکا می‌تواند کارشکنی بیشتری در برنامه‌های ایران داشته باشد لینک
[5] اقدام خلاف برجام توسط کنگره باید متوقف شود/ دولت آمریکا مسئول اجرای برجام لینک
[6] ساختار تحریم ها باقی می ماند/سازوکاری در برجام برای انجام تعهدات آمریکا و اروپا نیست/ باز شدن ۵۰ دریچه نفوذ بیگانگان به کشور لینک
[7] ظریف:درصورت رسیدن به مرحله برگشت‌پذیری زودتر از طرف مقابل به جای اول باز می‌گردیم لینک
[8] حمایت بیش از 90% ایرانی‌ها از توسعه برنامه هسته‌ای/آمریکا و انگلیس منفورترین اعضای 1+5/انتظار بهبود سریع وضعیت اقتصادی پس از توافق لینک
[9] پشتیبانی ایرانیان از توافق هسته‌ای بر اساس سوء برداشت است/ با گذشت زمان حمایت از رئیس‌جمهور و توافق کاسته می‌شود لینک
[10] میشل باکمن: اگر رئیس‌جمهور بودم در نانوثانیه به ایران حمله می‌کردم/ باید به فردو حمله کنیم لینک
[11] اوباما امیدوار به تغییر رفتار ایران پس از برجام است/ عبور توافق از کنگره، اولین گام مسیری دشوار است لینک
[12] فضا برای بازیگری ایران فراهم شده/ وارث ۶ قطعنامه تحریمی بودیم/قصد پاسخ به جلیلی را ندارم چون این بحث‌ها را به نفع کشور نمی دانم لینک
[13] دور زدن قوانین، آخرین حربه جمهوری‌خواهان علیه توافق هسته‌ای لینک
[14] دموکرات‌ها بار دیگر مانع رأی‌گیری درباره «برجام» شدند/ جمهوری‌خواهان: به تلاش ادامه می‌دهیم لینک
[15] حسین شریعتمداری: توافق را به نفع جمهوری اسلامی نمی‌بینم لینک
[16] رابرت آینهورن: آژانس نمی‌تواند صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران را تأیید کند/ایرانی‌ها اطلاعات نمی‌دهند لینک
[17] شرکت بوئینگ مترصد مجوز دولت آمریکا برای ورود به ایران است لینک
[18] مقام ارشد وزارت خزانه‌داری آمریکا: تحریم‌های ایران تا اندازه زیادی پابرجا می‌مانند لینک
[19] لغو توافق یا ادامه مذاکره با ایران؛ جدال جمهوری‌خواهان در دومین مناظره تلویزیونی لینک
[20] سناتور جمهوری‌خواه: رئیس‌جمهور بعدی آمریکا تعهدی در قبال برجام ندارد لینک
[21] زوبین: با همکاری متحدان، فشار تحریم علیه ایران را حفظ می‌کنیم/ ایران، در اولویت برنامه‌های وزارت خزانه‌داری خواهد بود لینک
[22] جمهوری‌خواهان برای سومین بار در رد برجام شکست خوردند/اوباما امکان اجرای توافق را پیدا کرد لینک
[23] دستور معافیت از تحریم‌های ایران ۱۸ اکتبر صادر می‌شود، اما اجرایی نمی‌شود لینک
[24] آمانو برای رایزنی درباره مصاحبه با دانشمندان ایران به تهران سفر می‌کند لینک
[25] کارشناسان بین‌المللی درباره دسترسی به سایت‌ها و دانشمندان ایران چه می‌گویند؟ لینک
[26] کری: پیش از اجرای تعهدات ایران، هیچ تحریمی برداشته نمی‌شود/به مقابله با اقدامات منطقه‌ای ایران ادامه می‌دهیم/حضور ایران در آمریکای لاتین را رصد می‌کنیم لینک
[27] سیاست‌ها و راهبرد آمریکا پس از اجرای برجام/ ۶ اصل و ۴۵ توصیه برای مهار اقتدار ایران در مرحله پسابرجام لینک
[28] اجرای درست برجام بهترین ضمانت برای ادامه حیات آن/ اظهارات دولتمردان آمریکایی برای منتقدان داخلی اعتماد مردم ایران را برنمی‌گرداند لینک
[29] سیاست تحریم کوبا شکست خورد/ آمادگی ایران برای تولید و توسعه مشترک دارو با کوبا لینک
[30] واشنگتن: رئیس‌جمهور آمریکا می‌تواند با یک حرکت قلم تحریم‌های ایران را بازگرداند لینک
[31] کندی خواستار حمایت دولت آمریکا از منافقین و مخالفان ایران شد لینک
[32] پترائوس: ایران به دنبال هژمونی منطقه‌ای است/نباید برای کنار زدن اسد عجله کرد/نبرد با داعش، آنطور که باید پیش نرفته است لینک