اكران فيلم سينمايي «فاني و از هم‌گسيخته» از جمله مهم‌ترين رخداد‌هاي چهاردهمين جشنواره فيلم مقاومت به‌شمار مي‌آيد، همان طور كه «پادشاه شن‌ها» اتفاق مهم دوره قبلي جشنواره مقاومت بود.
سينماي سوريه هنوز زنده است
سوريه فارغ از اينكه آرايش ميدان جنگ به نفع كدام طرف درگيري باشد، كشوري جنگ‌زده است؛ كشوري كه مشكلات متعددي بابت معارضان داخلي و تروريست‌هاي وارداتي دارد و در اين بين بايد هويت ملي خود را حفظ كند تا بتواند براي آينده برنامه‌ريزي كند.
در اين شرايط دولت بشار اسد سعي مي‌كند با برگزاري جشنواره‌هاي هنري از نظر فرهنگي كشورش را سرپا نگه دارد. پرداختن به سينماي ملي نيز يكي ديگر از راه‌هايي است كه سوري‌ها براي حفظ روحيه ملي و يكپارچگي كشورشان در پيش گرفته‌اند، آنچه سوري‌ها توانستند تا امروز انجام دهند، اما كشوري مانند افغانستان كه زماني صاحب سينما بود، بعد از وقوع جنگ‌هاي داخلي و اشغال توسط نيروهاي بيگانه سال‌ها است كه نتوانسته است آن را بازسازي كند.
سوريه از جمله معدود كشورهاي عربي است كه داراي سينماي ملي است و تا قبل از مد شد سريال‌هاي كره‌اي صداوسيما بعضاً سريال‌هاي سوري را نيز پخش مي‌كرد. از زمان اوج گرفتن نا‌آرامي‌ها در سوريه، قدرت گرفتن گروه‌هاي تروريستي و جنگ داخلي بسياري از فعاليت‌هاي فرهنگي در اين كشور مختل شده است، ولي حداقل در اين سال‌ها يك كارگردان سوري است كه با توليد فيلم‌هايي كه رگه‌هاي قوي سياسي دارد، باعث خشم حاميان تروريسم در منطقه و به خصوص آل‌سعود شده است.
نجدت انزور كه علماي وهابي به خاطر ساخت فيلم «پادشاه شن‌ها» خون وي را مباح اعلام كرده‌اند، نشان داده است كه مي‌توان هم در جنگ نظامي و هم در برخورد فرهنگي با حاميان تروريست‌ها به آنها ضربه‌هاي سنگيني زد.
«فاني و از هم گسيخته» رگه‌هاي ملي‌گرايي بعثي
«فاني و از هم گسيخته» دومين فيلم نجدت انزور است كه در ايران رونمايي مي‌شود. در دوره سيزدهم جشنواره فيلم مقاومت فيلم «پادشاه شن‌ها» در جشنواره مقاومت به نمايش در آمد كه تا امروز مهم‌ترين اكران اين فيلم به شمار مي‌رود. انزور در اين فيلم ريشه‌هاي تروريسم منطقه را در حكومت آل سعود معرفي مي‌كند و بعد از آن پيدايش اين حكومت را كه همراه با قتل و غارت و تجاوز بوده است به تصوير مي‌كشد.
دولت سعودي بسيار تلاش كرده است كه پادشاه شن‌ها ديده نشود و تا حدي هم موفق بوده است. اكران پادشاه شن‌ها در ايران بازتاب‌هاي منطقه‌اي زيادي داشت. امسال فيلم جديد نجدت انزور با نام «فاني و از هم‌گسيخته» كه تعبيري از وضعيت داعش در سوريه است، در جشنواره حاضر شده است.
فاني و از هم‌گسيخته برگرفته از ديالوگ كاراكتر معلم مدرسه پسرانه‌اي است كه مخالف گروه تروريستي داعش است و به همين خاطر توسط داعش به دار آويخته مي‌شود. فضاي حاكم بر فيلم برگرفته از نگاه ملي‌گرايانه‌اي است كه انزور آن را در بيان معلم مرد نهاده است. ديدگاهي كه در آن سكولاريسم نيز ديده مي‌شود. تفكرات حزب بعث سوريه به مقوله دين و لزوم گسترش مفاهيم ملي‌گرايانه و تعصب روي مليت سوري باعث شده تا فاني و از هم گسيخته تا حد زيادي به شعارزدگي نزديك شود.
حمله به داعش از دريچه سينما
نشان دادن پشت پرده داعش در فيلم «فاني و از هم گسيخته» و تأكيد كارگردان بر اينكه نگاه داعش به دين تعارض آشكاري با آموزه‌هاي ديني دارد، در تقابل ميان اعضاي داعش و امير اين گروه با معلم زن مدرسه كه قرآن به دختران مي‌آموزد، آشكار است.
كارگردان تلاش مي‌كند از زبان معلم قرآن و با بيان آموزه‌هاي قرآني در مواجهه با افكار انحرافي داعش نشان دهد كه داعش هيچ ارتباطي با اسلام ندارد.
كتاب‌سوزي داعش و از بين بردن كتب ديني نمونه ديگري از صحنه‌هايي است كه هوشمندانه توسط انزور براي نمايش توحش فكري داعش انتخاب شده است. بردگي جنشي و تجاوز به زنان كه داعش از آن استفاده گسترده‌اي نيز مي‌كند، خط اصلي روايت داستان «فاني و از هم گسيخته» را تشكيل مي‌دهد. فساد اخلاقي نيروهاي داعش در پس نقاب دينداري و هوسبازي اعضاي اين گروه در فيلم نجدت انزور ديده مي‌شود. اين كارگردان سوري همچنين در دو سكانس مهم فيلم به دولت سعودي به عنوان حامي اصلي تفكر داعش مي‌پردازد.
در جايي كه امير داعش از معلم زن مي‌خواهد وصيتنامه‌اي براي عامل انتحاري بنويسد كه در آن ديگران نيز به عمليات انتحاري ترغيب شوند و زن در وصيتنامه از قول عامل انتحاري مي‌نويسد كه بايد قيام عليه حاكمان شبه‌جزيره عرب انجام شود و در سكانس فرار امير داعش زماني كه وي در حال جمع كردن وسايل خود است، پاسپورت‌هاي تركيه‌اي، عربستاني و امريكايي و پول‌هاي حاميان تروريست‌ها را با خود مي‌برد كه نشانه‌اي از حاميان اصلي داعش در سوريه و عراق است.
دولت سوريه در كنار نبرد با تروريست‌ها، راهبرد فرهنگي نيز در پيش گرفته است كه در صورت تقويت آن تأثيرگذاري‌اش اگر بيشتر از نبرد نظامي نباشد كمتر نيز نخواهد بود. توليد فيلم‌هايي از جنس «فاني و از هم گسيخته» در حالي كه براي مخاطب جنگ‌زده داخل سوريه اميد به مقاومت و پيروزي را به نمايش مي‌گذارد، براي مخاطب بيروني نيز مي‌تواند اثري روشنگر درباره ماهيت داعش و ديگر گروه‌هاي تروريستي فعال در سوريه و عراق باشد.
جشنواره مقاومت باز هم مي‌تواند برگ‌هاي برنده داشته باشد؟!
جشنواره بين‌المللي فيلم مقاومت براي دومين دوره پياپي است كه رويكردش در انتخاب فيلم‌هاي بخش بين‌المللي صرفاً پر كردن ليست نيست و نگاه استراتژيك در فيلم‌هاي حاضر در جشنواره به چشم مي‌خورد. هم اكران «پادشاه شن‌ها» و هم حضور «فاني و از هم گسيخته» كه در غير از جشنواره مقاومت نمايش آنها سخت يا غيرممكن است مي‌تواند به خودي خود باعث تمايز اين جشنواره با ديگر فستيوال‌هاي فيلم باشد. پرداختن به موضوعات مهم بين‌المللي مانند داعش و حاميان آن برگ برنده ديگر جشنواره مقاومت است كه در سال‌هاي آينده نيز تمركز روي آن مي‌تواند به موفقيت اين رخداد سينمايي كمك كند.
منبع : روزنامه جوان