سرویس جهان مشرق - روسیه موشک‌های اسکندر-ام خود را در کالینینگراد مستقر کرد. [1] این موشک‌ها قادر به حمل کلاهک هسته‌ای است.

کالینینگراد بخشی جداافتاده از خاک روسیه است که موقعیتی ژئواستراتژیک در اروپای شرقی دارد. نزدیک‌ترین کشورها به کالینینگراد، همان چهار کشوری هستند که برای استقرار نیروهای ناتو تعیین شدند: لهستان، استونی، لتونی و لیتوانی.

انتقال جنگ‌افزار هسته‌ای به کالینینگراد پس از آن صورت گرفته که ناتو در اجلاس اخیر خود تصمیم گرفت 4000 نیروی نظامی در چهار کشور یادشده مستقر کند. [2] نشست ناتو در ورشو برگزار شد، همان شهری که پیمان نظامی شوروی سابق با کشورهای اروپای شرقی در آن منعقد شده بود.

یک ماه پیش از نشست ناتو، ایالات متحده سامانه دفاع موشکی خود را در رومانی فعال کرد. آمریکا اعلام کرده بود کنترل کشورهایی چون ایران، دلیل استقرار سپر موشکی در رومانی است، اما مسکو آن را اقدام تحریک‌کننده ایالات متحده علیه خود دانست. [3]

خبر انتقال موشک‌های اسکندر را مقامات امنیتی ایالات متحده روز جمعه اعلام کردند و دو روز بعد سخنگوی وزارت دفاع روسیه آن را تأیید کرد. وی گفت: «واحدهای موشکی پیش از این هم در کالینینگراد مستقر شده بود. انتقال موشک‌های اسکندر-ام بخشی از تمرین نظامی نیروهای مسلح روسیه است.»

ایگور کُناشنکف اضافه کرد یکی از موشک‌ها بر ماهواره جاسوسی ایالات متحده به عنوان هدف تنظیم می‌شود.

ژوئیه 2007 میلادی سرگی ایوانف معاون نخست‌وزیر روسیه هشدار داده بود اگر دولت آمریکا سامانه پدافند موشکی خود را در اروپای شرقی مستقر کند، مسکو قوای موشکی خود را به کالینینگراد خواهد برد. روسیه در آن زمان پیشنهادی به دولت بوش داد تا دو دولت در مدیریت سامانه‌های پدافندی همکاری کنند که مورد پذیرش واشینگتن قرار نگرفت. [4]

 

انتقال موشک‌های اسکندر-ام به کالینینگراد همزمان با دو اقدام دیگر صورت گرفت. چند روز پیش مسکو بزرگترین مانور «دفاع شهری» را با مشارکت 40 میلیون شهروند برگزار کرده است. در این رزمایش که چهارم تا هفتم اکتبر جریان داشت، 200 هزار مأمور نجات و 50 هزار واحد تجهیزات حضور داشتند.

هدف اعلام‌شده برای این رزمایش که بخش‌هایی از آن به مقابله با حملات هسته‌ای اختصاص داشت، «بررسی میزان آمادگی واحدهای مدیریتی و نیروهای دفاع شهری در تمام سطوح برای مقابله با بحران‌های طبیعی و غیرطبیعی» بوده است که منظور از بحران‌های غیرطبیعی حمله نظامی و مانند آن است. [5]

پیش از آغاز رزمایش، معاون وزیر وضعیت‌های اضطراری روسیه اعلام کرد پناه‌گاه‌های مسکو تا حدی گسترش یافته که می‌تواند از تمام جمعیت این شهر در صورت وقوع حملات خارجی یا بحران‌های طبیعی محافظت کند. این پناه‌گاه‌ها در برابر حملات هسته‌ای نیز مقاوم است. [6]

 

 پرسش و پاسخ از پوتین در مورد تهدید اسکندر-ام برای اروپا

با توجه به مطالب بالا به نظر می‌رسد:

1- حضور نظامی واشینگتن در اروپای شرقی که مسکو آن را حوزه نفوذ و سپر امنیتی خود تلقی می‌کند، به مرحله جدیدی وارد شده و علناً به استقرار سربازان و تأسیسات نظامی گسترش یافته است. این اقدامات پس از بحران اوکراین شتاب گرفت، وقتی مقامات آمریکایی رسماً از غربی‌شدن سیاست در کی‌یف حمایت کردند و مسکو نیز در عوض شبه‌جزیره کریمه را مجدداً به خاک روسیه ملحق کرد و تحریم‌های غرب را به جان خرید.

ناتوانی بلوک غرب در بازپس‌گیری کریمه نشان داد برای اولین بار پس از جنگ سرد، یک قدرت جهانی خارج از بلوک غرب شکل گرفته است.

2- ایالات متحده از سوی دیگر به بهانه تهدیدهای هسته‌ای کره شمالی، توافقی را با سئول امضا کرد که طی آن تا سال 2017 میلادی سامانه تاد در شرق آسیا مستقر خواهد شد. [7] این بدان معنا است که واشینگتن یک تا دو سال دیگر اشراف کامل و امکان مقابله با کوچک‌ترین تحرکات نظامی مسکو در مرزهای شرق و غرب آن کشور خواهد داشت.

3- با انتقال تجهیزات هسته‌ای به کالینینگراد، برگزاری مانور در مقابله با جنگ هسته‌ای و ساخت پناه‌گاه‌های عظیم در روسیه، مسکو نشان داد رویارویی با قدرت نظامی غرب را برای خود دور از دسترس نمی‌بیند. اگر قطع تماس‌های دو طرف در موضوع سوریه تداوم یابد، جنگ رسانه‌ای ممکن است مقدمه درگیری نیابتی در مناطق دیگر جهان را فراهم کند. جنگ مستقیم با توجه به تفاوت سطح قدرت اقتصادی و نظامی دو طرف دور از انتظار است.

4- در هر صورت نباید تصور کرد که روسیه در حال تبدیل به شوروی سابق است. اکنون وابستگی اقتصادی کشورهای جهان بسیار بیشتر شده و عملاً در بسیاری موارد فارغ از دوستی و دشمنی سیاسی تداوم می‌یابد. علاوه بر اینکه دو کشور می‌دانند برخلاف نیمه دوم قرن 20، قدرت‌های دیگری هم در جهان شکل‌گرفته‌اند که درگیری مسکو و واشینگتن به سود آنها تمام خواهد شد، مانند چین.

بنابر این اقدامات تحریک‌آمیز دو طرف بیش از هرچیز برای افزایش بازدارندگی و توازن قوا انجام می‌شود، ضمن اینکه بسیاری از دولت‌های دیگر در مناطق مختلف جهان را تشویق می‌‌کند تبادلات نظامی و اقتصادی خود را با یکی از دو طرف افزایش دهند. کمااینکه در چند سال اخیر به دلیل فضای روانیِ شکل‌گرفته، تبادلات نظامی ایالات متحده با برخی کشورهای شرق اروپا، شرق آسیا و حاشیه خلیج فارس افزایش یافته است.