سرویس اقتصاد مشرق - گزارش کمیسیون اصل ۹۰ مجلس درباره عملکرد دولت در پروژه مسکن مهر که روز یکشنبه در صحن علنی مجلس قرائت شد، حاوی نکته مهمی بود که می‌تواند علت اصلی عدم تکمیل این پروژه را مشخص کند.

بر اساس پاسخ رسمی وزارتخانه راه و شهرسازی به مکاتبه کمیسیون اصل 90 مجلس که در تاریخ 12/5/95 و 13/6/95 واصل گردیده، اعلام شده که  تاکنون 10.154 میلیارد تومان اقساط مسکن مهر وصول شده است. از این مبلغ، 8.473 میلیارد تومان آن (83 درصد نسبت به کل) در دولت یازدهم محقق گردیده است.

این پاسخ وزارت راه و شهرسازی، معمای عدم تکمیل مسکن مهر در سه سال اخیر را حل می‌کند.

لازم به ذکر است در هفته‌های اخیر در حالی افزایش 20 تا 40 میلیونی قیمت مسکن مهر در شهرهایی چون پردیس با انتقاد متقاضیان مواجه شده که خط اعتباری بانک مرکزی به بانک مسکن همچنان تکافوی افزایش سقف وام مسکن مهر و حل مشکل این متقاضیان را می‌دهد، ولی گویا تمایلی به این کار وجود ندارد.

سقف تسهیلات مسکن مهر در دولت قبل با هدف کمک به اقشار کم‌درآمد، از 20 میلیون تومان به 25 میلیون تومان و در دولت یازدهم هم مجددا به 30 میلیون تومان افزایش یافت.

 

اکنون هم به گفته کارشناسان، افزایش مبلغ وام برای واحدهای نیمه‌تمامی که هزینه ساخت آنها بالا رفته، تنها گزینه ممکن محسوب می‌شود، چون بیشتر متقاضیان برای پرداخت 20 تا 40 میلیون تومان دیگر توان مالی ندارند و این مساله موجب خواهد شد طرح‌های مسکن مهر نیمه‌کاره رها شود.

در حالی که اکنون منابع کافی برای افزایش سقف تسهیلات مسکن مهر از محل منابع حاصل از اقساط بازپرداخت‌شده این طرح وجود دارد، اما عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی با قاطعیت اعلام کرده که سقف وام مسکن مهر افزایش نمی‌یابد تا مساله واحدهای نیمه‌تمام مسکن مهر، لاینحل بماند.

علاوه بر این، با توجه به این‌که بانک مرکزی بازپرداخت 45 هزار میلیارد تومان خط اعتباری مسکن مهر توسط بانک مسکن را ده سال به تعویق انداخته، هم‌اکنون امکان افزایش تسهیلات برای واحدهای نیمه‌تمام، چون مسکن مهر پردیس و حل مشکل متقاضیانی که توان گرانی‌های اخیر را ندارند، وجود دارد. همانطور که وزارت راه به کمیسیون اصل 90 مجلس اعلام کرده تاکنون 10 هزار میلیارد تومان از طریق اقساط مسکن مهر به بانک مسکن بازگشته است.

این در حالی است که به گفته کارشناسان تنها 2000 میلیارد آن مجددا در بخش مسکن مهر هزینه شده است در حالی که اگر همه این مبلغ در بخش مسکن مهر هزینه شده بود، پرونده آن تاکنون بسته شده بود.

به‌رغم این‌که در تمام مصوبات بانک مرکزی به بانک مسکن ذکر شده که منابع بازگشت اقساط مسکن مهر ابتدا باید در اختیار مسکن مهر گذاشته شود و پس از اتمام این طرح، به طرح‌های دیگر دولت اختصاص یابد با وجود این، دولت طرح‌های دیگری مانند صندوق پس‌انداز مسکن یکم و صندوق پس‌انداز جوانان را در اولویت قرار داده است و قصد تحریک تقاضا را از منابع مسکن مهر دارد.

نکته جالب‌تر آن که وزارت راه و شهرسازی در نامه رسمی به کمیسیون اصل 90 اعلام کرده است: هم‌اکنون بیش از 423 هزار واحد مسکن مهر به دلیل فقدان امکانات زیربنایی و روبنایی تحویل متقاضیان نشده است. از سوی دیگر، بر اساس گزارشهای شرکتهای آب و فاضلاب و برق در اردیبهشت 1393 ، کل اعتبار مورد نیاز برای تامین انشعاب مسکن مهر جمعاً 437/56 میلیارد ریال برآورد شده است، یعنی تقریبا معادل نصف اقساط بازپرداختی مسکن مهر.

این در حالی است که همانطور که ذکر شد بیش از 10 هزار میلیارد تومان از منابع مسکن مهر به دولت بازگشته و دولت یازدهم اگر قصد تکمیل این پروژه را داشت به راحتی می‌توانست با این پول، 423 هزار واحد نیمه‌تمام مسکن مهر را تکمیل کند.

با این حال، نگاه سیاسی مسئولان ارشد دولت یازدهم به طرح مسکن مهر سبب شده تا پولی که بابت مسکن مهر از بانک مرکزی قرض شده، هم‌اکنون برای تامین وام خرید مسکن 80 و 160 میلیونی با نرخ‌های بالا در اختیار اقشار پردرآمد جامعه قرار گیرد. همچنین بانک مسکن از محل این پول، اقدام به پرداخت تسهیلات بین بانکی با نرخ‌های بالا کرده است.

 

در حالی که وام مسکن مهر با نرخ سود قرض‌الحسنه است، بانک مسکن عملا به جای این که پول مسکن مهر را به صورت وام ارزان در اختیار اقشار کم‌درآمد قرار دهد، آن را صرف پرداخت وام‌های گران به اقشار پردرآمد می‌کند.