وی با اشاره به زادگاه خمینی (ره) در خمین افزود: امام بخشی از تحصیلات علوم دینی را در اراک گذراند و تحول بزرگی در کشور و جهان اسلام و تاریخ دنیا ایجاد کرد.
روحانی بیان کرد: امام(ره) و امیرکبیر دو شخصیت بزرگ استان مرکزی برای هر استان کافی است و هر چند مفاخر بزرگی داشته و دارد، ما در مدرسه فیضیه نماز جماعت را به امامت آیت الله اراکی اقامه می‌کردیم.
وی ادامه داد: امام درس بزرگی به ما داد و به ما آموخت چگونه برای یک تحول بزرگ با یک اراده آهنین در سطح جامعه اقدام کنیم و کاری که امام(ره) شروع کرد را کسی حتی یاران نزدیک و حتی شاگردان بنامش باور نمی‌کرد.
رئیس جمهور اضافه کرد: نمی‌دانم از روز اول امام(ره) برای پایان انقلاب چگونه می‌اندیشید ولی هیچ یک از علما تحول بزرگ در تاریخ ایران و منطقه را فکر نمی‌کردند.
روحانی اضافه کرد: امام مقاومت و ایستادگی را به ما یاد داد، خودباوری و آرمان را به ما یاد داد.
رئیس جمهور عزت را درس بزرگ امام راحل(ره) دانست و گفت: این اقدام امام(ره) عزت به ما آموخت و آزادگی را برای ما تبیین کرد، استقلال را برای کشور به وجود آورد و راه دین را در دنیای امروز گشود.
روحانی اضافه کرد: اگر آن اراده وجود نداشت نمی‌توانستیم در دوران دفاع مقدس و در جنگی نابرابر مقاومت کنیم زیرا در دوران آغازین جنگ ایران چیزی نداشت و دارای شرایط خاصی بود، فرماندهان ارتش و درجه‌داران برکنار و یا محاکمه شده بودند و افراد رده اول جزء به عنوان فرمانده‌هان ارشد منصوب شده بودند و اطلاعات بسیار ضعیفی داشتند.
وی تصریح کرد: در آن زمان من و هیئتی مسئول بازرسی تمام دارایی‌های نظامی برای جنگ شده بودیم و به بازرسی تک به تک پادگان‌ها پرداختیم، به یاد دارم که در آن زمان در بازرسی پادگانی در اصفهان یک دستگاه ماشین در یکی از انبارها یافتیم که هیچ یک از فرمانده‌های آن پادگان با آن آشنایی نداشته و حتی نامش را نیز بلد نبودند که بعد فهمیدیم دستگاه پدافند ضدهوایی شلیک بوده است.
روحانی خاطرنشان کرد: شرایط کشور در آن زمان مناسب نبود و سپاه پاسداران نیز تازه شکل گرفته بود، در همین حین تمام دنیا به ایران هجوم آوردند، در هیچ‌جای دنیا مرسوم نیست که در یک جنگ شرق و غرب هر دو از یک طرف جنگ دفاع کنند اما در جنگ نا برابر ایران شرایط به این شیوه پیش می‌رفت.
رئیس جمهور با اشاره به حمایت غرب و شرق از عراق عنوان کرد: عراق در آغاز جنگ امکانات خاصی نداشت و پس از آغاز جنگ امکاناتش تامین شد، طوری‌که میراژها را فرانسه در اواسط جنگ به عراق داد بسیاری از ادوات جنگی و توپ‌خانه ای مانند خمسه را اروپایی‌ها و غرب در اختیار عراق گذاشته بودند و غرب و شرق به حمایت از عراق آمد اما ایران با ایمان و راهبری امام(ره) توانست در برابر جهان بایستد.
روحانی بیان کرد: چطور توانستیم ایستادگی کنیم، با وحدت، کنار هم بودن توانستیم و اگر جناح الف، ب، ت و ث ایجاد می‌کردیم و باهم تنازع و رقابت مخرب می‌کردیم و روبه‌روی هم می ایستادیم و تهمت و افترا می‌زدیم در جنگ موفق نمی‌شدیم، اگر در هر جبهه‌ای موفق شدیم در سایه اخلاص، یک‌پارچگی و وحدت بوده است.
وی ادامه داد: امیرکبیر در مقطع خاص خود کشور را در مسیر پیشرفت قرار داد که کار بزرگی در آن دوران بود و یک عده نمی‌دانستند چگونه با تحولات دنیا برخورد کنند، اندیشه‌های مختلف، سازمان‌های مختلفی که قادر نبودند در برابر تحولات جهانی خود را همراه کنند.
رئیس جمهور اضافه کرد: تاریخ ایران نرمش صحیحی به وجود آورد تا مستقل بمانیم، از پیشرفت‌های دنیا هم به خوبی استفاده کنیم، امیرکبیر راه را برای دانش امروز جهان به ایران باز کرد هر چند روزی علم از ایران به کشورهای دیگر صادر شد و روزی اروپایی‌ها علم و تمدن از این سرزمین آموختند.
وی خاطرنشان کرد: سال‌ها و سال‌ها قانون بوعلی مهم‌ترین کتاب طب مورد مراجعه آنها بود با نگاهی به کشورهای اروپایی قدیمی مثل آکسفورد اقتباس از حوزه‌های علمیه و فیضیه است خوب این را در مقطعی از ما گرفتند ولی در مقطعی دیگر پپیشرفت کردند.
روحانی تصریح کرد: مگر می‌شود در جایی علم باشد بگوییم نمی‌خواهیم و دروازه را به روی علم باز نمی‌کنیم، پس چرا پیامبر(ص) فرمود اطلب العلم حتی الی التین، بنابراین اساس آن است که هنر، علم و دانش و روش صحیح را از خارج بیاموزیم، هر چند اخلاق سیئه وجود دارد ولی باید خوبی‌ها را یادگرفت و امیرکبیر راه را باز کرد و اگر امیرکبیر نبود سخت است قضاوت اینکه اگر نبود چه می‌شد و فرستادن دانشجویان و آوردن علم اگر نبود فاصله ما باعلوم و دانش جدید چه میزان فاصله داشتیم.
رئیس جمهور با اشاره به ضرورت تعامل سازنده با خارج گفت: باید این علم را یاد بگیریم در دنیای امروز و این تعامل سازنده یعنی چه و ما چرا از تعامل سازنده می‌گوییم؟ یعنی ما با علم و دانش و دینمان آنچه نیاز داریم از خارج بگیریم.
وی افزود: به واگن پارس رفتیم شروعش مربوط به سال 53 بود و آن زمان از کشورهای خارجی تکنولوژی آن را گرفتیم و باید امروز تکنولوژی آن‌را به روز کنیم وگرنه به سوله تبدیل می‌شود.
روحانی خاطرنشان کرد: وضع راه آهن، سرعت و وضع واگن‌ها باید به روز شود، سرعت قطارها افزایش یافته که ما در کشور دارای چنین قطاری نیستیم و قطار تهران- اصفهان با سرعت 250 کیلومتر در ساعت برای اولین بار است و اگر برای این سرعت واگن ساخته شود باید تغییر در تولید به وجود آید، تولید باید روز به روز عوض و به روز شود.
رئیس جمهور بر ضرورت به‌روزرسانی تکنولوژی تاکید کرد و گفت: تکنولوژی نیازمند به روزرسانی است و باید گفت تکنولوژی فعلی ما برای استفاده از چاه‌های نفت ضعیف است، یکی از کارهایی که دولت از ابتدای آغاز به کار خود به دنبال انجام آن بود، تولید گاز در کشور بود که نتیجه آن در تامین مداوم گاز کشور در دو سال اخیر مشهود است.
وی افزود: اگر تکنولوژی نوین را برای منطقه پارس جنوبی تامین نکنیم در چندسال آینده قادر به استخراج میعانات از منابع نیستیم و این میعانات به دیواره‌های معادن چسبیده و غیرقابل استفاده می‌شوند.
روحانی تصریح کرد: اگر از تکنولوژی نوین استفاده نکنیم منابع عظیم نفتی موجود در کشور برای همیشه بدون استفاده باقی می‌مانند برای کسب تکنولوژی نباید تا همیشه وابسته سایرین باشیم بلکه باید خودمان در زمینه کسب آن بکوشیم زیرا در شرایط فعلی تمام دنیا به دنبال کسب علم و دانش است.
وی بیان کرد: ما باید به خودمان اتکا کنیم زیرا درآمد دولت محدود است و نباید به آن امید داشت و باید در مسیر خود اتکایی گام برداریم، دانشگاه‌های کشور باید بکوشند تا خودکفا شوند.
رئیس جمهور با اشاره به سفر اخیر خود به کشور کوبا گفت: در این سفر از رئیس جمهور کوبا سئوال کردم که بیشترین درآمد کشورشان را از چه زمینه‌ای کسب می‌کنند و این فرد در پاسخ گفت که با تربیت پزشکان متخصص و فرستادن این افراد به سراسر دنیا بیشترین درآمد کشور را کسب می‌کنند.
وی افزود: آیا می‌توانیم با این روند برای همیشه به اداره کشور بپردازیم درحالی که می‌دانیم شرایط کشور ما از آغاز انقلاب این چنین نبوده است؟ و آیا می‌توانیم تا همیشه به درآمدهای نفتی اتکا کنیم و به آنها امید داشته باشیم؟
روحانی ادامه داد: باید بکوشیم تا به اندیشه، فناوری، تلاش و دانشمان اتکا کنیم، علت اینکه در مذاکرات هسته‌ای اصرار به رسیدن به حقوقمان داشتیم گشودن درهایی در زمینه توسعه اقتصاد کشور بود.
رئیس جمهور خاطرنشان کرد: در مذاکرات هسته‌ای به دنبال منافع آنها نبودیم بلکه ما عاشق و به فکر جوانان کشور و ملت خودمان هستیم و در تلاشیم که کشورمان را آباد کنیم و این امر از وظیفه ملی ما بالاتر است و یک وظیفه شرعی و دینی محسوب می‌شود، مگر می‌شود که جوانان کشور ما بیکار باشند و ما بی‌تفاوت باشیم؟
وی افزود: متاسفانه در سالهایی که درآمد نفتی در تاریخ ایران با قیمت 110، 120 و حتی ماه‌هایی 147 دلار به فروش رفت اشتغالی برای جوانان ایجاد نشد، در سخت‌ترین دوران فروش نفتی و درحالی که کاهش قیمت نفت در تاریخ فروش نفت که به یک سوم و یک چهارم کاهش یابد، در این شرایط ما به فکر اشتغال بودیم و اشتغال هم به وجود آمده اما با نیاز ما این اشتغال سازگار نیست.
روحانی بیان کرد: ما از امروز به بعد یک میلیون آماده به کار و جمعیت فعال خواهیم داشت، یک میلیون جمعیت آماده به کار در کنار آن دو میلیون و 700هزار نیازمند کار قبل به جای خود، ما باید صنعت و کشاورزی را به روز کنیم.
وی ادامه داد: واحد کوچک و متوسط را به راه بندازیم در اول سال 7500 واحد را می‌گفتیم، با سختی می‌گفتند می‌شود یا نه، ولی امروز در جلسه عصر رئیس بانک مرکزی گزارش داد 12 هزار و 500 واحد از تسهیلات استفاده کردند برای اینکه از ظرفیت آنها استفاده کنیم و ان‌شاالله تا پایان سال افزایش خواهد یافت.
رئیس جمهور اضافه کرد: ما برجام را برای این به وجود آوردیم و برای این توانستیم به نتیجه برسیم که تکنولوژی را وارد کشور کنیم، ما امروز حتی در فناوری هسته ای با توجه به قراردادهای هسته‌ای که برای توسعه فناوری جدید برای بخش هسته‌ای رئیس سازمان اتمی امضا کرد، زیرا همانطور که رهبری تاکید کردند در علوم روز، هسته ای و دانش فضایی پیشرفت کنیم.
وی خاطرنشان کرد: برای نخستین بار در سال قبل صادرات بر واردات پیشی گرفت، در طول قبل و بعد انقلاب ببینید برای نخستین بار صادرات غیرنفتی بر واردات پیشی گرفت در این آمار 3 ماهه نخست امسال هم همین بوده هرچند هنوز آمار 3 ماهه دوه هنوز نیامده و این یک توسعه پیشرفت روبه جلو است.
روحانی ادامه داد: مبنای ما هم حرکت از منفی به مثبت است و در سالی که شروع کردیم 6/8 درصد منفی رشد داشتیم و امسال به رشد 5 درصد و با خوشبینی حتی تا بالای 5 درصد خواهیم داشت و این در سایه وحدت و اتحاد است و باید دعواهای بی‌ثمر را رها کرده و به فکر رونق و استغال باشیم.
رئیس جمهور با اشاره به طرح‌های افتتاح شده در سفر امروز هیئت دولت گفت: طرح هایی که امروز افتتاح شد بالغ بر 75 طرح بود که البته 35 طرح مهمی که به بهره برداری رسید بخش خصوصی بدون استفاده از تسهیلات و با سرمایه گذاری افتتاح شد.
وی افزود: حضور مردم و دست به دست هم دادن مردم و دولت، متحد در سایه هدایت‌های رهبری مهم است و دست به دست هم دهیم این استان با این جایگاه استراتژیک که محل اتصال استانهای مختلف است و این همه علما و بزرگان و شهدا و ایثارگران فراوانی دارند، همه باید در کنار هم قرار بگیریم و کشور را به حرکت درآوریم و این کار شدنی است.
روحانی برضرورت باز کردن فضا تاکید کرد و گفت: باید فضا را باز کنیم، متاسفانه برخی غصه‌خوار هستند و همیشه غصه می‌خورند و نمی‌دانم چرا این‌طور بار آمده‌اند.
رئیس جمهور با اشاره به نگرانی برخی پیش از بازی ایران و کره جنوبی در روز تاسوعای حسینی بیان کرد: پیش از محرم برخی به ما نامه می‌نوشتند تاسوعا چه می‌شود، ما می‌گفتیم این مردم عاشق امام حسین(ع) هستند و خودشان می‌دانند و احترام می‌کنند، یکی می‌گفت گل بزنیم یا گل بخوریم چه می‌شود، کلی بنده‌های خدا غصه خوردند.
وی گفت: باید به جوانان اعتماد کنیم، حالا شاید اشتباهی باشد همدیگر را تشویق کنیم و همه در کنار هم تا بتوانیم در کنار هم کشور و استان را به نقطه مطلوب برسانیم با این همه ظرفیت و امکانات در بخش‌های مختلف مثل گردشگری در شرایط امروز و با امنیتی که به عنوان یک نعمت خدایی است و وجود رهبری که نعمت دیگری است، جوانان، جایگاه استراتژیک ایران، استعدد ایرانی نعمت ایرانی است استفاده کرده و در کنار هم ایرانی آبادتر و استان مرکزی را استانی سرافرازتر بسازیم.