به گزارش مشرق، توليد يك مجموعه تلويزيوني درباره بخش‌هايي از مهم‌ترين دوران تاريخ معاصر ايران كار ساده‌اي نيست؛ چراكه بيشترين وقایع‌نگاري‌ها، تاريخ‌نويسی‌ها و تحليل‌ها درباره وقايع اين دوره تاريخي از سوي نويسندگان مختلف به رشته تحرير درآمده است و بعضاً حكايت‌هاي ذكر شده درباره چند و چون مسائل در جزئيات و البته برخي مباحث كلي شامل موارد ضد و نقيض و متفاوت بوده است.
طبيعي است كه به عنوان نمونه درباره برخي از ماجراهاي مربوط به كودتاي 28 مرداد اجماعي در ميان بازماندگان و تاريخ‌نويسان و تحليلگران وجود ندارد و ورود يك فيلمساز جوان براي توليد يك مجموعه تلويزيوني درباره دوره‌اي چنين ملتهب به خودي خود اقدامي شجاعانه محسوب مي‌شود. محمدرضا ورزي در مجموعه معماي شاه كوشيده روايت‌هاي مختلف از افراد متفاوت را كنار هم بگذارد و در نهايت روايتي را ارائه دهد كه بيشترين قرابت با واقعيت تاريخي را داشته باشد. تلاشي كه البته رسيدن به آن بسيار سخت، پيچيده و طاقت‌فرساست، اما ورزي تا حدودي سربلند از آن بيرون آمده است.
پيش‌فرض‌هايي كه راه نقد منصفانه را سد مي‌كند
فارغ از برخي انتقادهاي ريز و درشت به مجموعه معماي شاه كه بايد مسئله‌اي طبيعي قلمداد شود و بي‌ترديد مي‌تواند شامل هر اثر تلويزيوني شود، سريال معماي شاه اثر قابل دفاعي است. هيچ اثر هنري را نمي‌توان بي‌عيب و نقص قلمداد كرد و تمام آثار هنري شامل نقاط ضعف و قوت بيشمار هستند و معماي شاه نيز از اين قاعده مستثنا نيست. با اينكه کارگردان كوشيده روايتي متعادل و بدون اغراق از شرايط سياسي و اجتماعي بخشي از دوران معاصر ايران ارائه دهد با اين‌حال عده‌اي كه اساساً با عينك بدبيني و با پيش‌فرض‌هايي كه ناشي از گرايشات فكري شخصي است، به مسائل نگاه مي‌كنند و از همان ابتداي پخش حمله به اين سريال را كليد زدند. با كمال تعجب حمله به معماي شاه در زمان پيش‌توليد اين سريال نيز قابل مشاهده بود؛ مواضعي كه چندان كارشناسانه و دلسوزانه بيان نمي‌شد. گويا عده‌اي با كارگردان مشكل شخصي داشتند و تصميم به تسويه‌حساب با او گرفته بودند و برخي نيز گويي ارائه روايتي صادقانه از اين دوران تاريخي را ناممكن قلمداد مي‌كردند.
دميدن بر اينكه سريال معماي شاه مخاطب ندارد، اصلي‌ترين خط خبري بود كه در طول پخش اين سريال مرتب از سوي برخي رسانه‌هاي بيگانه چون بي بي سي فارسي با هدف‌گذاري مشخص مطرح مي‌شد و متأسفانه تعدادي از رسانه‌هاي داخلي نيز اين خط خبري را تكميل مي‌كردند. اين خبرسازي‌ها در حالي انجام مي‌شد كه سريال معماي شاه بر خلاف ذائقه مخاطب امروزي به شكل هفته‌اي پخش مي‌شد و با اين‌حال مردم سريال را دنبال مي‌كردند. شكلي از پخش سريال كه تقريباً در جهان منسوخ شده و مردم سال‌هاست كه عادت به پيگيري سريال‌ها به صورت شبانه دارند، اما بخش عمده‌اي از مردم نسبت به ديدن سريال معماي شاه رغبت نشان مي‌دادند.
از مؤلفه‌هايي چون شخصيت‌پردازي بدون اغراق، گريم حرفه‌اي، بازي‌هاي نسبتاً خوب و روايت واقع‌بينانه در سريال معماي شاه مي‌توان به عنوان عواملي ياد كرد كه باعث شده‌اند مخاطب به اين سريال اقبال نشان بدهد. به عنوان نمونه شخصيت‌پردازي كاراكتر شاه در سريال معماي شاه بسيار هوشمندانه انجام شده است. به طوري كه مخاطب با كاراكتري اغراق شده به منظور حقنه برخي صفات منفي مواجه نيست و در جريان روايت و داستان متوجه برخي وجوه منفي شخصيت محمدرضا شاه مي‌شود و اين رويكرد به باورپذيري كاراكتر شاه كمك كرده است.
بازپخش سريال از قسمت اول
مجموعه تلويزيوني معماي شاه از 24 مهرماه هر شب به جز پنج‌شنبه و جمعه از شبكه اول در حال بازپخش است. معماي شاه در 75 قسمت تنظيم شده و تا به حال 41 قسمت از آن روي آنتن رفته و مي‌توان گفت يك سوم آن باقي مانده است. ميرباقري تصميم براي پخش هر شبي سريال معماي شاه را ناشي از جذب بيشتر مخاطب عنوان كرده است؛ تصميمي كه منطقي به نظر مي‌رسد. پخش هر شب اين سريال به گونه‌اي برنامه‌ريزي شده تا قسمت‌هاي پاياني كه مربوط به پيروزي انقلاب اسلامي است، مصادف با دهه فجر روي آنتن برود.
3درصد از مراحل تصويربرداري مجموعه معماي شاه مربوط به قسمت‌هاي مرتبط با سال‌هاي50 تا 57 است كه اختصاص به نقش مردم در پيروزي انقلاب اسلامي دارد و باقي ماجراهاي معماي شاه در لوكيشن‌هاي مدرسه علوي، زندان قصر و حسينيه ارشاد تصويربرداري خواهد شد. تا به حال 41 قسمت از اين مجموعه تلويزيوني روي آنتن شبكه يك رفته و 14 قسمت هم به‌طور كامل تدوين شده و در مجموع 55 قسمت از اين مجموعه آماده پخش است. اين سريال در حال حاضر هر شب از شبكه اول سيما پخش مي‌شود و مخاطبان اين سريال مي‌توانند پنج روز در هفته به جز پنج‌شنبه‌ها و جمعه‌ها حوالي ساعت 22: 15 شاهد پخش اين سريال باشند. در ساخت اين مجموعه تلويزيوني ۸۰ بازيگر اصلي، ۵۴۰ بازيگر فرعي و بيش از ۵۶۰ نفر از عوامل سينما و تلويزيون ايران حضور دارند. معماي شاه وقايع تاريخي، اجتماعي و سياسي ايران را در فاصله سال‌هاي 1317 تا 1357 همزمان با دوران پهلوي دوم روايت مي‌كند.
منبع: روزنامه جوان