سرویس فرهنگ و هنر مشرق - هر ساله با نزدیک شدن به ایام ماه مبارک رمضان، شبکه‌های مختلف سیما تدارک وسیعی برای تولید برنامه‌های متنوع و جذاب در این ماه انجام می‌دهند تا با تولید و ساخت مجموعه‌های تلویزیونی با محوریت قرار دادن ماه مهمانی خدا و ویژگیهای این ماه مخاطب را پای "قاب جادو" نگه دارند. این برنامه‌ها از تولید و پخش مجموعه‌های تلویزیونی آغاز و تا پخش ویژه برنامه‌های مناسبتی ماه رمضان شامل میشود که به دلیل همراهی مردم با رسانه ملی به عنوان یکی از زمانهای طلایی تلویزیون برای جذب مخاطب محسوب میشود. شبکه های مختلف سیما که هر ساله در رقابتی تنگاتنگ سعی در بیشتر و بهتر دیده شدن برنامه‌های خود دارند، اقدام به تولید برنامه‌های خود کردند که در زیر به آنها اشاره می‌کنیم.
*سریال‌های رمضانی
«زیر پای مادر» توفیقی در شبکه یک
سریال ماه رمضانی شبکه یک سیما «زیر پای مادر» انتخاب شد. این سریال که پیش از این با اسامی «لبخند رخساره» و «دیباجی» معرفی شده بود به «زیر پای مادر» تغییر نام داد . این سریال به کارگردانی بهرنگ توفیقی، نویسندگی سعید نعمت الله و تهیه کنندگی زینب تقوایی در شب های ماه مبارک رمضان سال ۹۶ از شبکه یک سیما روی آنتن می‌رود.
«نفس» انقلاب اسلامی در شبکه سه سیما
شبکه سه سیما هم در ایام ماه رمضان از گوی پخش سریال‌های مناسبتی دور نماند و مجموعه تلویزیونی «نفس» سومین ساخته جلیل سامان را به عنوان سریال ویژه رمضان امسال برای پخش از شبکه ۳ سیما انتخاب کرده است. جلیل سامان که در آثار قبلی خود یعنی «ارمغان تاریکی» و «پروانه» به وقایع انقلاب اسلامی پرداخته بود در این اثر نیز سعی دارد تا به وقایع منجر به انقلاب اسلامی در سال ۵۷ بپردازد. سریال «نفس» سومین مجموعه از سه‌گانه جلیل سامان پس از «ارمغان تاریکی» و «پروانه» است که نگاهی متفاوت و دراماتیک به موضوعات سالهای آغازین انقلاب اسلامی دارد و با توجه به تقارن مناسبت هایی همچون ۱۵ خرداد و ۷ تیر در ماه رمضان سال ۹۶ تصمیم مدیران در رسانه ملی بر آن است که این مجموعه تلویزیونی فاخر در این ایام از شبکه ۳ سیما پخش شود.
داستان این سریال درباره جوانی پر شر و شور است که در بحبوحه وقایع انقلاب رازی در زندگی‌اش فاش میشود. او برای رسیدن به حقیقت حوادث پیچیده‌ای را پشت سرمی گذارد. مسعود رایگان، ژاله صامتی، علیرضا کمالی، بهناز جعفری، احسان امانی، شهاب شادابی، هادی عامل هاشمی، پژمان جمشیدی با معرفی ساناز سعیدی و با حضور فاطمه گودرزی، هدایت هاشمی، داریوش فرهنگ، معصومه قاسمی پور، رامین راستاد، قربان نجفی بازیگران اصلی این سریال هستند و شخصیت سیدحسن؛ روحانی‌ای که ایفای نقش او را هدایت هاشمی در «پروانه» برعهده داشت، با همین شخصیت در سریال «نفس» حضور دارد .تدوین این سریال بصورت همزمان ادامه دارد و حسن حسندوست بیش از نیمی از تدوین این سریال را انجام داده است. شهر نور، وردیج، کلاک کرج، سینما صحرا و بیمارستان فیروزآبادی از جمله لوکیشن‌هایی بود که عوامل «نفس» در آنها کار کردند.
*ویژه برنامه‌های افطار
«شهر باران» در شبکه یک
برنامه «شهر باران» هر شب و پس از بخش خبری ساعت 19 تا هنگام اذان مغرب، به مدت تقریبی 70 دقیقه بطور زنده از شبکه یک سیما پخش می شود. در این برنامه سعی میشود برخی از مباحث مهم حوزه های معارفی و اعتقادی را برای بینندگان عرضه کنیم. «شهر باران» برنامه‌ای ترکیبی با فضایی شاد و امیدبخش خواهد بود که مسائل اجتماعی از قبیل ازدواج و تشکیل خانواده محور اصلی آن خواهد بود و هر شب متناسب با موضوع، دو یا سه گروه مهمان به این برنامه می‌آیند.
«ماه عسل» علیخانی در شبکه سه
با شروع شدن موسم ماه مبارک رمضان برنامه«ماه عسل» احسان علیخانی چونان قرار همیشگی فعالیت‌های خود را آغاز کرده است تا بار دیگر میزبان سفره‌های پر برکت افطار روزه داران باشد. روزه دارانی که سالهاست به میزبانی و داستانها عبرت آموز احسان علیخانی و برنامه «ماه عسل» عادت کرده‌اند و اگر نباشد انگار بخشی از سفره‌های افطارشان ناقص است. احسان علیخانی تهیه کننده و مجری برنامه «ماه عسل» پیش از این اعلام کرده بود اتاق فکر این برنامه با برگزاری جلسات متعدد در زمینه های مختلف کار خودشان را تقریبا یکسال پیش از آغاز پخش «ماه عسل» شروع کرده اند. یکی از تفاوت‌های پروسه پیش‌تولید این برنامه در سال ۹۶ با سالهای گذشته ارتباط بیشتر با مراکز تحقیقاتی پژوهشی، آسیب شناسی‌های متعدد درباره موضوعات مختلف، برگزاری جلساتی با کارشناسان و صاحبنظران در زمینه‌های گوناگون است.
اما در سال های گذشته برخی از قسمت های این برنامه با انتقاداتی گسترده ای مواجه شد و به همین دلیل گروه تولید و اتاق فکر این برنامه امسال در فضای مجازی با راه اندازی روبات تلگرامی انتقادات و پیشنهادات مخاطبان خود را پیش از آغاز برنامه مورد ارزیابی و تامل روی آن را در دستور کار قرار داده است. «ماه عسل» در شرایطی وارد دوازدهمین سال پخش خود می شود که امسال با پخش یک روز قبل تر از آغاز ماه رمضان به پیشواز این ماه مبارک می‌رود. این بار «ماه عسل» پس از گذشت 12 سال از اولین سری آن، دوباره از جمعه 5 خرداد ماه میزبان مخاطبان میشود و تا پایان ماه خدا در کنار آنان خواهد بود.
«شهر عزیز»، احمدزاده در شبکه پنج
ویژه برنامه افطار شبکه پنج سیما با عنوان "شهر عزیز" از سفره های افطار حرم رضوی با اجرای سید کاظم احمدزاده و تهیه کنندگی محمد حسین رضوی هر شب ساعتی قبل از لحظات ملکوتی افطار از شهر مشهد مقدس بطور زنده دلهای مخاطبان شبکه پنج را زائر حرم رضوی می کند و گوشه هایی از سفره پر شکوه افطار در حرم رضوی را برای مناسک سازی سفره های ساده افطاری به تصویر می کشد.
«آفاق» در شبکه افق
«آفاق» برنامه معارفی و اذان‌گاهی شبکه افق در ماه مبارک رمضان در قالبی جدید و با تهیه‌کنندگی الهه بهبودی با محوریت ترویج سبک زندگی دینی روی آنتن می‌رود. زمان پخش این برنامه گفت‌وگو محور، هر روز ساعت 17:00 خواهد بود .علاوه بر این برنامه‌ها، بینندگان شبکه افق می‌توانند هر روز ساعت 18:00 شاهد پخش زنده جزء خوانی قرآن کریم از حرم مطهر امام رضا(ع) باشند.
«ضیافت الهی» روزه داران در شبکه قرآن
برنامه ویژه افطار شبکه قرآن با عنوان «ضیافت الهی» از جمله برنامه‌هایی است که در ایام ماه رمضان روی آنتن شبکه قرآن می‌رود. این برنامه به تهیه‌کنندگی میرلوحی از حرم مطهر کریمه اهل‌بیت(س) شهر قم تقدیم علاقه‌مندان میشود که در این برنامه علاوه بر ارائه آداب و رسوم روزه‌داری به زندگی‌نامه علمای معاصر پرداخته شده است. همچنین شب نشینی فعالان قرآنی در ویژه برنامه «ماه نشان» و «رصد» ویژه نمایشگاه قرآن از دیگر برنامه‌های شبکه قرآن در این ایام هستند.
*ویژه برنامه سحرگاهی
«ماه خدا» متفاوت در شبکه یک
برنامه «ماه خدا» به روال سالهای گذشته برنامه ویژه سحرگاهی شبکه یک سیما است که هر شب حدود 130 تا 140 دقیقه قبل از اذان صبح شروع میشود. این برنامه 40 دقیقه قبل از اذان صبح در شرقی‌ترین نقطه کشور که مشهد مقدس است آغاز میشود و مطابق با افق غربی‌ترین نقطه کشور به پایان می‌رسد.«ماه خدا» یک تفاوت اصلی با سالهای گذشته دارد و آن این است که بعد از 12 سال شکل برنامه به صورت استودیویی رادیویی است و3 مجری هم زمان در استودیو برنامه را اداره می‌کنند. حسن سلطانی مجری اصلی برنامه است و مجری دوم امیری اسفندقه که از اصحاب فرهنگ و ادب هستند، خواهند بود و فرد سومی که در طول هفته متغییر خواهد بود نیز مجری سوم این برنامه خواهد بود که با مؤلفین و شعرا و نویسندگانی که در حوزه ادبیات دینی و عرفانی کار کرده‌اند و مردم با آنها انسی داشته‌اند به گفت‌وگو می‌نشینند.
سفر در سحرهای ماه مبارک رمضان با «نوسفران» شبکه دو
»نوسفران» ویژه برنامه سحرگاهی شبکه دو کاری است از گروه کودک و نوجوان که به صورت زنده روی آنتن می‌رود. این برنامه به تهیه‌کنندگی محمدمهدی ابهری و اجرای سیدجواد هاشمی سحرهای ماه مبارک رمضان از ساعت 3 بامداد همراه سحرخیزان نوجوان و خانواده‌های آنان خواهد بود. بیانیه نوسفران، دورهمی‌های نوجوانانه، قصه‌گویی توسط گیتی خامنه، نیایش و مناجات‌خوانی امیرحسین مدرس، نمایش رادیویی، حکایت امروز؛ بیان ماجراها و قصه‌های اتفاق افتاده معاصر، فرازهایی از دعای صحیفه، دوچرخه؛ مصاحبه با نوجوانان، گفت‌وگو با خانواده شهدای مدافع حرم، روزشمار ماه رمضان، پیامی برای آسمان همچنین مجموعه بیانات مقام معظم رهبری برای کودکان و نوجوانان از بخش‌های مختلف برنامه است که در تجربه روزه‌داری همراه نوجوانان و خانواده‌های آنان است.
سحر با «خلوتگه عارفان» شبکه پنج
«خلوتگه عارفان» عنوان ویژه برنامه سحر شبکه پنج سیماست که هر شب 40 دقیقه مانده به اذان صبح بر روی آنتن می رود. این ویژه برنامه تولیدی به تهیه کنندگی توحید عرب و اجرای مجید یراق بافان تهیه و تولید شده است و دارای آیتم هایی همچون کلام بزرگان، مناجات با خدا، توسل به ائمه معصومین، درس زندگی بزرگان، دعای سحر و..... است. برنامه سحرگاهی شبکه پنج سیما در 30 قسمت 40 دقیقه ای برای مخاطبان تولید شده است. مستند استهلال، حکمت‌های علوی، نقره سپید، برگی از صحفیه، نجوای رمضان، دعای وداع با ماه مبارک رمضان از میان برنامه‌های کوتاه معارفی است که در ماه مبارک رمضان در جدول پخش شبکه پنج سیما قرار می گیرد.
«خلوت انس» در شبکه قرآن
برنامه سحرگاهی شبکه قرآن با عنوان «خلوت انس» از مشهد مقدس برای مخاطبان این شبکه پخش میشود. و برنامه اذان‌گاهی ظهر با عنوان «یاد خدا» از شیراز، برنامه ویژه افطار با عنوان «ضیافت الهی» از جمله برنامه های ما هستند که در این ایام روی آنتن می روند. همچنین شب نشینی فعالان قرآنی در ویژه برنامه «ماه نشان» و «رصد» ویژه نمایشگاه قرآن از دیگر آثار این شبکه در ایام ماه رمضان است.
حجت‌الاسلام پناهیان در ویژه برنامه سحرگاهی شبکه افق
شبکه افق امسال برای نخستین بار ویژه برنامه سحرگاهی نیز خواهد داشت؛ این برنامه ترکیبی در 30 قسمت 30 دقیقه‌ای با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین پناهیان هر روز ساعت 3:30 بامداد پخش میشود اما همچنان نامی برای آن انتخاب نکردند و به روزهای آتی اعلام میشود.
*شبانگاهی
«دعوت» به حال خوب در شبکه یک
سری جدید برنامه «دعوت» با رویکردی متفاوت و با محتوایی جدید در ماه مبارک رمضان در زمان افطار امسال از شبکه یک سیما به روی آنتن می رود. بستر اصلی برنامه «دعوت» بر روی موضوع حال خوب با خدا بودن و فضای شادی مومنان در ماه مبارک رمضان بنا شده است و در آن تلاش می شود که حال خوب تقرب به درگاه خداوند به تصویر کشیده شود. این برنامه امسال یکی از محورهای اصلی خود را به در دسترس بودن خانواده اختصاص داده است و سعی دارد به نقش ماه رمضان درگرد هم آوردن اعضای خانواده، اشاره داشته باشد. در برنامه که با حضور هموطنان همراه خواهد بود، از حضور تماشاگران در قالب یک آیتم استفاده میشود.
ویژه برنامه «دعوت» به تهیه‌کنندگی مجتبی کشاورز، کاری از گروه اجتماعی شبکه یک است که در ماه مبارک رمضان هر شب حوالی ساعت 23:15 با اجرای نیما کرمی و زینب زارع به صورت زنده از برج میلاد به روی آنتن خواهد رفت. حامد همایون خواننده تیتراژ برنامه دعوت امسال شبکه اول سیما شد.
«ماه تمام» عبدالله روا در شبکه دو
جُنگ شبانگاهی «ماه تمام» کاری از گروه خانواده و به تهیه‌کنندگی سهیل سلیمانی که شنبه تا پنجشنبه حوالی ساعت 23:30 به صورت زنده روانه آنتن شبکه دو سیما میشود. این برنامه ترکیبی در کنار ایجاد فضایی معنوی تلاش می‌کند تا حالی خوب را به مخاطبان خود هدیه کند. «ماه تمام» با اجرای عبدالله روا، شب‌های ماه مبارک رمضان از پارک ارم روانه آنتن میشود. بخش ویژه ایرانگردی با عنوان «همسفر»، گفت‌وگو با مهمانان، هنرمندان محبوب و کارشناسان مختلف، گزارش مردمی به نام «این مردم نازنین» و ... از جمله بخش‌های این برنامه است. همچنین «ماه تمام» علاوه بر میزبانی هنرمندان، بازیگران و خوانندگان مختلف در بخش «جاودانه‌ها» به تجلیل از چهره‌های ماندگار در حوزه‌های گوناگون می‌پردازد.
«جشن رمضان» در بهار قرآن شبکه پنج
بیستمین برنامه «جشن رمضان» امسال هم هر شب از حدود ساعت 22 بصورت زنده ومستقیم از شبکه پنج سیما به مهمانی چشمان مخاطبان می‌رود. این برنامه علاوه بر وجوه یک جشن شاد تلویزیونی امسال به موضوع به موضوع خانواده مولد می‌پردازد. برنامه «جشن رمضان» کاری از گروه اجتماعی شبکه پنج به تهیه کنندگی محمد قنبری است.
«مسابقه فامیلی» دیگر برنامه گروه اجتماعی است که سومین فصل آن در ماه مبارک رمضان مهمان خانه مخاطبان میشود. اکنون 45 قسمت از «مسابقه فامیلی» در زمستان و نوروز گذشته پخش شده است و فینال این مسابقه در ماه مبارک رمضان برگزار خواهد شد.