سرویس اقتصاد مشرق - مسئولان دولت یازدهم در روزهای اخیر، استدلال‌های عجیبی درباره افزایش واردات کالا و رشد بی‌سابقه مصرف بنزین در سال جاری مطرح کرده‌اند که موجب جابجایی مرزهای دانش اقتصادی شده است.
* علت رشد واردات
وزیر صنعت در واکنش به انتقادات نسبت به رشد بی‌سابقه واردات کالا به کشور در سال جاری، آن را نشانه رونق اقتصادی و افزایش تقاضای مردم دانسته‌است.
نعمت زاده در پاسخ به سوالی در خصوص افزایش واردات در سال‌جاری گفت: "رونق اقتصاد به ایجاد تقاضا منجر می شود و آمار چهارماهه نشان می دهد کالاهای اساسی حجم اصلی واردات را به خود اختصاص داده است و علت اصلی آن محدودیت‌های سال گذشته برای واردات و حمایت از تولیدات کشاورزی بود که این امر منجر به کاهش ذخایر شد و در صورت استمرار ممنوعیت واردات احتمال افزایش قیمت وجود داشت."
لازم به ذکر است واردات کالا به کشور در ۴ ماهه اول امسال نسبت به سال قبل ۲۴ درصد افزایش پیدا کرده است که در چند سال گذشته، بی‌سابقه است.
* رشد مصرف بنزین خیلی هم خوب است
از سوی دیگر، مسئولان وزارت نفت هم برای آن که نشان دهند اقدامشان در حذف کارت سوخت و لغو سهمیه‌بندی بنزین، کاری درست بوده و افزایش مصرف و واردات بنزین در سال جاری، اشکالی ندارد، مدعی شده‌اند که افزایش مصرف بنزین نشانه ارتقاء سطح رفاه مردم است!
عباس کاظمی، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران درباره چرایی افزایش مصرف بنزین در سال ۹۶، گفت: "دلیل اصلی افزایش مصرف بنزین و سوخت، بهبود روند رشد اقتصادی کشور و رفاه بیشتر است. به دلیل رشد اقتصادی کشور، میزان استفاده از خودرو و شماره گذاری آن، حدود ۸,۵ درصد افزایش داشته است که افزایش مصرف بنزین را به دنبال دارد."
وی با بیان این که افزایش ۸,۵ درصدی مصرف بنزین، یک رشد غیرطبیعی به شمار نمی رود، ادامه داد: به دلیل افزایش رشد اقتصادی، میزان مصرف انواع حامل های انرژی، از جمله برق نیز افزایش داشته به طوری که گزارش‌ها از رشد حدود ۱۰ درصدی مصرف برق حکایت دارند.
شایان توجه است که مصرف بنزین به رقم کم‌سابقه ۸۴ میلیون لیتر در روز رسیده و واردات این فرآورده را به ۲۰ میلیون لیتر رسانده که بالاترین رقم در سالیان اخیر است.
در این زمینه یکی از اقتصاددانان با اشاره به اینکه آمارهایی که درباره ی مصرف بنزین ارائه می شود شامل مصرف بعلاوه قاچاق سوخت است، گفت: بدون شک قاچاق بنزین افزایش پیدا کرده است. برآورده های ما نشان می دهد در حال حاضر بین ۵ تا ۱۰ میلیون لیتر بنزین روزانه قاچاق می شود.
وی با ابراز خرسندی از مصوبه ی مجلس در جهت حفظ کارت سوخت اظهار داشت: برخی سابقا با این استدلال که مصرف بنزین در کشور متعادل شده است سعی در حذف کارت سوخت داشتند. در حالی مصرف بنزین هیچگاه در کشور به تعادل نرسیده است و مهمترین نقش کارت سوخت جلوگیری از قاچاق سازمان یافته سوخت بوده است.
* نتایج استدلال خارق‌العاده
در صورت پذیرش استدلال مسئولان دولت یازدهم در توجیه افزایش واردات کالا و رشد مصرف بنزین به کشور که آن را نشانه رونق اقتصادی، افزایش رفاه مردم و بهبود رشد اقتصادی کشور عنوان کرده‌اند، باید اینطور نتیجه گرفت که در دولت قبل، اقتصاد کشور در اوج رفاه و رونق قرار داشته است. چرا که از یک سو رکورد واردات کالا به کشور مربوط به سال ۱۳۸۹ در دولت دهم و رکورد جهش مصرف و واردات بنزین هم در سال ۱۳۸۵ در دولت دهم بوده است. از این رو، در دولت قبل، رونق اقتصادی و رفاه مردم در اوج قرار داشته است. حال این سوال مطرح می‌شود که سخنان سایر مقامات دولت یازدهم در ۴ سال اخیر درباره رشد منفی اقتصادی در دولت قبل و تحویل گرفتن یک اقتصاد ویرانه، به چه معنا بوده است؟
اما واقعیت آن است که افزایش واردات کالا به کشور و رشد مصرف بنزین، نشانه مثبتی نیست. افزایش واردات کالاهای مصرفی موجب تضعیف هر چه بیشتر تولید داخل و تشدید رکود اقتصادی است، نه آنطور که نعمت‌زاده مدعی شده: افزایش رونق اقتصادی.
همچنین رشد مصرف بنزین در کشور با توجه به عدم خودکفایی، موجب افزایش هر چه بیشتر واردات این فرآورده و تلف شدن ارزهای دولتی شده است. مسئولان وزارت نفت دولت یازدهم با تعلل فراوان در توسعه ظرفیت پالایشی کشور و کنار نهادن طرح سهمیه‌بندی بنزین، موجب رشد مصرف بنزین و افزایش قاچاق آن به کشورهای همسایه شده‌اند اما وقتی با انتقادات کارشناسی مواجه می‌شوند، اصول مسلم دانش اقتصاد را به سخره می‌گیرند.
* بازی گمرک با واژگان اقتصادی
ضمن آن که اگر افزایش واردات کالا به کشور نشانه رونق اقتصادی بود و یک موفقیت محسوب می‌شد، گمرک در سال جاری اقدام به سانسور چندماهه آمار تجارت خارجی نمی‌کرد. ضمن آن که گمرک در گزارش خود درباره آمار تجارت خارجی ۴ ماهه اول امسال، برای انحراف افکار عمومی از افزایش واردات، به جای استفاده از واژه «واردات» از عبارت «تمایل کشورهای صادرکننده کالا برای افزایش صادرات به ایران» استفاده کرده که این نوع اطلاع‌رسانی هم فقط در دولت یازدهم پیدا می‌شود.
در واقع گمرک تلاش کرده افزایش واردات به کشور را با به کار بردن عبارت «تمایل کشورهای صادرکننده کالا برای افزایش صادرات به ایران»، مخفی نگاه دارد.