سرویس سیاست مشرق - روزانه می‌توان از لابه‌لای گزارش‌ها و عناوین خبری رسانه‌های مکتوب و حتی غیر مکتوب، نکات قابل‌توجهی استخراج کرد؛ موضوعاتی که می‌تواند برای مخاطبین قابل‌استفاده و محوری برای تحلیل باشد، در گزارش روزانه "ویژه‌های مشرق" نکات و تأملات قابل‌استخراج از رسانه‌ها برای مخاطبین عرضه خواهد شد؛ با «ویژه‌های مشرق» همراه شوید.
*******
** روحانی در سیاست خارجی ضعیف بود
«علی بیگدلی» کارشناس روابط بین‌الملل حامی دولت در مصاحبه با روزنامه آفتاب یزد تاکید کرد که دولت یازدهم درحوزه سیاست خارجه ضعیف عمل کرده است. بیگدلی تصریح کرد: «حسن روحانی قصد داشت از سیاست انقباضی که پیش از او در کشور اعمال شده بود به سمت سیاست انبساطی گام بردارد، اما از همان روزهای نخست مشخص بود که رسیدن به این واقعیت بسیار دشوار خواهد بود، زیرا کانون‌های فشار بسیاری در سیاست خارجه وجود دارد که مانع از ایجاد تعامل و تنش‌زدایی میان ایران و سایر کشور می‌شود. بنابراین به نظر من حسن روحانی در سیاست خارجه خود ضعیف عملکرده است».
رضا حجتی، مدیرکل مشارکت‌های اجتماعی جوانان نیز در مصاحبه با آفتاب یزد عملکرد دولت روحانی را در حوزه جوانان ضعیف ارزیابی کرد. حجتی تصریح کرد: «در حوزه اختصاصی جوانان به‌خصوص مطالبات اصلی یعنی اشتغال، مسکن و ازدواج متاسفانه عملکرد دولت روحانی متناسب با مطالبات نبود».
درباره کارنامه سیاست خارجی دولت یازدهم باید گفت: متاسفانه دولت یازدهم تمام تخم مرغ‌های خود را در سبد مذاکرات هسته‌ای و برجام گذاشت. قرار بود براساس وعده‌های فراوان دولتمردان و رسانه‌های حامی دولت، برجام دو دستاورد اصلی در پی داشته باشد. اولی لغو بالمره تمامی تحریم‌ها در روز اجرای توافق (دی ماه ۹۴) و دومی گشایش اقتصادی برای عموم مردم.
ولیکن در حال حاضر نه تنها تحریم‌های قبلی (حتی هسته‌ای؛ مانند تحریم U-turn) سر جای خود باقی ماند بلکه تحریم‌های بی‌سابقه؛ شدید و جدیدی در عصر پسابرجام علیه ایران تصویب شد، با این تفاوت که دیگر بخش زیادی از توان هسته‌ای را از دست داده‌ایم و همزمان تحریم هم می‌شویم! به عبارت دیگر، هسته‌ای رفت و تحریم‌ها در جای خود باقی ماند و حتی گسترده‌تر نیز شد.
متاسفانه دولتمردان بدون توجه به ظرفیت‌ها و توانمندی‌های داخلی، تمامی امور کشور از جمله ازدواج، مسکن، اشتغال و حتی آب خوردن مردم را به برجام گره زدند. در نهایت به اذعان مقامات ارشد دولت، تقریباً هیچ دستاوردی از برجام عاید ایران نشد.
** یارانه‌ها مصیبت اعظم دولت است، اما شجاعت کنارگذاشتنش نیست
روزنامه اعتماد در گزارشی با عنوان «پایان ۱۴۰۰ روز اول روحانی» نوشت: «روحانی دنبال اقتصادی بود که همه می‌گفتند در سال‌های قبل چیزی از آن باقی نمانده است. کنترل تورم از یک سوی ماجرا و همین‌طور تلاش برای رشد اقتصادی و سامان دادن به یارانه‌های نقدی که مصیبت اعظم دولت شده بود. یارانه‌های نقدی از همان ارثیه‌های دولت قبل بود که در روزهای ریاست‌جمهوری حسن روحانی همه از نادرست‌بودنش سخن می‌گفتند اما کسی شجاعت پایان دادن به آن را پیدا نکرد».
در این باره گفتنی است علی طیب‌نیا، وزیر اقتصاد دولت یازدهم-مرداد ۹۴- گفت: «روزی که قرار است یارانه‌های نقدی واریز شود آن روز برای ما «مصیبت عظما» است». بیژن زنگنه، وزیر نفت این دولت هم شهریور همان سال در یک برنامه تلویزیونی درمورد هدفمندی یارانه‌ها گفت: «خیلی عذاب‌آور است!». این در حالی است که روحانی در زمان تبلیغات ریاست جمهوری سال ۹۲ با اشاره به موضع یارانه‌ها گفت: «دولت تدبیر و امید به دنبال این است که آنچنان مردم را از درآمد سرشار کند که اصلاً به یارانه ۴۵ هزار تومانی نیازی نداشته باشند».
دولت یازدهم که ظاهراً چندان مایل نبود پرداخت یارانه را به شکل قبلی آن ادامه دهد، با تبلیغات گسترده از مردم خواست داوطلبانه از دریافت یارانه انصراف بدهند. اما به دلایلی از جمله اوضاع بد اقتصادی جامعه و عملکرد مسئولان دولت، بیش از ۹۰ درصد از مردم از یارانه‌های نقدی صرف نظر نکردند. اتفاقی که باید آن را بزرگترین شکست دولت یازدهم در حوزه اقتصادی و در نظرسنجی از مردم دانست. از سوی دیگر، دولتی که تمام همت خود را صرف حذف یارانه بگیران کرده بود در آستانه انتخابات ریاست جمهوری ۹۶ تصمیم به افزایش سه برابری یارانه برخی اقشار ضعیف گرفت! و این نشان دهنده این است که از شب‌هایی که پرداخت ۴۵ هزار تومان یارانه به مردم "عزا" و "مصیبت عظما" نامیده شد تا شب انتخابات که یارانه‌های قطع شده وصل شد، فاصله‌ای است به اندازه توهین به شعور مردم.
از سوی دیگر دولت یازدهم در حالی از پرداخت یارانه‌ها شکایت می‌کرد که هزینه‌های جاری آن ظرف ۴ سال ۳ برابر شده و از ۱۰۴ هزار میلیارد تومان به ۳۴۰ هزار میلیارد تومان رسید.
روزنامه‌های اصلاح طلب که همصدا با دولت، پرداخت یارانه به مردم را مصیبت عظما می‌نامند، به دفاع تمام قد از مفسدان کلان اقتصادی و مدیران نجومی شهره هستند.
** روزنامه اصلاح طلب: دولت دوازدهم، دولت تدبیر بدون امید است!
دغدغه‌ها و مطالبات مردم و به خصوص مشکلات معیشتی همواره از سوی اصلاح طلبان مورد بی توجهی قرار گرفته است. متاسفانه دغدغه اصلی برای این جریان، منافع حزبی و شخصی و سهم خواهی طلبکارانه از دولت‌ها بوده است. در روزها و هفته‌های اخیر نیز رسانه‌های منتسب به اصلاح طلبان همواره رویکرد طلبکارانه از دولت داشته‌اند و صراحتاً اعلام کردند که باید سهمشان را از دولت بگیرند. البته این سهم خواهی طلبکارانه گاهی با رویکرد تحقیرآمیز نسبت به دولت نیز همراه بوده است.
روزنامه آرمان در مطلبی با عنوان «تدبیر بدون امید!» نوشت: «انتظارها بر آن است که با توجه به رفع مشکلات عمده مانند پرونده هسته‌ای و بهبود روابط خارجی به وعده‌های باقیمانده که بیش از همه در برطرف کردن رکود اقتصادی است بها داده شود که این مهم مستلزم چینش کابینه قوی از سوی رئیس جمهور است. کابینه‌ای که در چینش آن انتظارات ۲۴ میلیونی رأی دهندگان به روحانی مشخص باشد؛ کابینه‌ای که مردانش نه از طیف رقیب اعتدال و اصلاحات بلکه از مردانی باشد که دلسوزی خود برای پیشرفت کشور و کاهش مشکلات را به اثبات رسانده باشند. اکنون اما نگرانی وجود دارد؛ نگرانی از کم‌توجهی به خواست میانه‌روها و اصلاح‌طلبان که اصلی‌ترین حامیان روحانی بودند. مردان کابینه دوازدهم باید از اصل اعتدال و همفکر جریانی باشند که روحانی را انتخاب کردند نه آنکه به امید تغییر در مواضع و با نام کابینه فراجناحی برای رقیب کارت دعوت فرستاده شود. این روزها لبخند و نگرانی در چهره دلسوزان هویداست؛ لبخند از تداوم تدبیر و نگرانی از گمرنگ شدن امید در چینش کابینه».
این روزنامه اصلاح طلب در ادامه به نقل از سخنگوی فراکسیون امید نوشت: «فراکسیون در حمایت از آقای روحانی فراتر از انتظار ظاهر شد و در واقع این حمایت به مثابه چک سفید امضای جریان اصلاح‌طلبی به آقای روحانی بود. اکنون هم در صورت معرفی کابینه کارآمد و قوی از سوی ایشان مانندانتخابات تمام قد حامی ایشان خواهیم بود اما برای کابینه آینده با هر ترکیبی چک سفید امضا نداده‌ایم».
با بررسی اظهارات اصلاح‌طلبان و روزنامه‌های منتسب به این جریان پی می‌بریم که «کابینه ۲۴ میلیونی»، اسم رمز این جماعت برای دوقطبی سازی و سهم خواهی طلبکارانه از روحانی است.
اگر چه روحانی چندی پیش در جلسه هیئت دولت با بیان این جمله که «کابینه آینده سهم ۲۴ میلیون رأی‌دهنده به وی است»، تلاش کرد تا موقتاً آتش‌بس ایجاد کند و پالس مثبتی برای اصلاح‌طلبان ارسال کند اما از نگاه سهم خواهانِ و غنیمت طلبانِ اصلاح‌طلبان به کابینه دوازدهم مشخص بود که این پایان کار نخواهد بود و این جریان برای تحمیل خواسته‌های خود به روحانی، حتی استعفا و تهدید به کناره‌گیری معاون اول اصلاح‌طلب وی را مطرح و برای تنگ کردن حلقه فشار بر روحانی آن را رسانه‌ای نیز کردند .
افراطیون اصلاح‌طلب که با تعبیر وقیحانه و توهین‌آمیز «رحم اجاره‌ای»، دولت یازدهم را بدهکار خود معرفی می‌کردند، اکنون نیز مشغول سهم‌خواهی افزون‌تر از روحانی هستند. این نگاه سهم خواهانِ موجب ناکارآمدی و فشلی دولت یازدهم به ویژه در عرصه اقتصادی شد. اکنون نیز بیم آن می‌رود که غلبه بیشتر سیاسی‌کاری و سهم خواهی، موجب ناکارآمدی بیشتر کابینه دوازدهم شود.
** مولاوردی: حضور وزیر زن منتفی است؛ وقتی اصلاحات مردم را صرفاً ماشین رأی می‌بیند!
«شهیندخت مولاوردی» معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده در دولت یازدهم در مصاحبه با روزنامه شرق در پاسخ به این سؤال که «] حضور [وزیر زن] در دولت دوازدهم[دیگر کاملاً منتفی است؟» گفت: «بله منتفی است».
اصلاح‌طلبان تا پیش از انتخابات با استفاده ابزاری از زنان سعی می‌کردند سبد رأی جریان خود را با این ترفند پر کنند اما اینک شنیده می‌شود که موضوع حضور وزیر زن در کابینه آینده روحانی کاملاً منتفی است. اصلاح‌طلبان یک بار دیگر نشان دادند که به طور کاملاً ابزاری سعی دارند با مخاطبان خود بازی کنند و در خصوص حضور زنان در کابینه روحانی به طور شعاری و غیر واقعی، بدون توجه به توان اجرایی نیروهای زن خود به تبلیغات صرف رو آوردند و اینک نیز که همه پرده‌ها کنار رفته و نسبت به عملکرد زنان کابینه یازدهم هم انتقادات بسیاری وجود دارد، بازهم بازی رسانه‌ای راه انداخته‌اند تا ضمن اینکه خود را از گناه فریب افکار عمومی مبرا سازند، هزینه وعده‌هایی که غیر قابل اجراست را به گردن دیگری و دولت بیندازند.
پیش از این نیز الهه کولایی، فعال اصلاح طلب درخصوص استفاده ابزاری جبهه اصلاحات از موضوع حضور زنان در پست‌های مدیریتی افشاگری کرد. کولایی که نامش در میان هفت گزینه نهایی اصلاح طلبان برای تصدی شهرداری تهران دیده می‌شد، تصریح کرد که قرار بود نقشی ویترینی برای روند انتخاب شهردار در شورای شهر ایفا کند.
** تحریم‌ها به قوت خود باقیست، ولی آمریکا را منزوی کردیم
روزنامه ایران در مطلبی با عنوان «برجام؛ حلقه وصل ایران و اروپا و ابزار منزوی‌سازی امریکا» به قلم «بهرام قاسمی» سخنگوی وزارت امور خارجه نوشت: «برجام امروز به مهم‌ترین حلقه وصل ایران با اروپایی‌ها، تشدید تعامل با چینی‌ها و روس‌ها و همزمان به ابزار منزوی‌سازی امریکا تبدیل شده است. بنابراین، عقلانیت سیاسی حکم می‌کند مادامی که این حلقه وصل مورد تعهد و پایبندی همگان و متضمن تأمین منافعی چندسویه برای ایران است، با تحرک و پویایی بیشتر از آن برای حفظ این منافع و کم‌اثرسازی توطئه‌ها و دشمنی‌های امریکا و متحدان منطقه‌ای آن بهره جست».
دولتمردان به‌خوبی می‌دانند که علت اصلی دستاورد تقریباً هیچ برجام، عهدشکنی آمریکا و لغو نشدن تحریم‌ها و در نهایت ترس بانک‌ها و مؤسسات اروپایی از عواقب همکاری اقتصادی با ایران و واهمه از جریمه‌های سنگین وزارت خزانه‌داری آمریکاست. اما به جهت اینکه حاضر نیستند به این خسارت محض اعتراف کنند، با عرض پوزش به فرافکنی روی آورده‌اند.
ادعای ایجاد شکاف میان اروپا و آمریکا و جازدن آن به عنوان دستاورد برجام در حالی است که کشورهای اروپایی عضو ۱+۵ تاکنون نه‌تنها به‌هیچ‌عنوان اعتراض ایران نسبت به نقض برجام از سوی آمریکا را نپذیرفته‌اند، بلکه صریحاً از تحریم‌های ضد ایرانی هم حمایت کرده‌اند. برای نمونه، «زیگمار گابریل» وزیر امور خارجه آلمان-بهمن ۹۵- در اظهار نظری گستاخانه از رویکرد آمریکا در قبال ایران حمایت کرده و تحریم‌های جدید تصویب شده علیه تهران از طرف واشنگتن را قابل درک ارزیابی کرد. در روزهای گذشته نیز در آخرین اقدام نیز سه کشور اروپایی-انگلیس، فرانسه و آلمان- هم‌راستا با آمریکا، آزمایش موشک ماهواره‌بر سیمرغ توسط ایران را محکوم کردند.
مقامات دولت و روزنامه‌های اصلاح طلب، در حالی از «حلقه وصل ایران و اروپا و منزوی سازی آمریکا» سخن می گویند که پیش از تاکید داشتند که امضای وزیر خارجه آمریکا تضمین است و هیچ مشکلی از بابت اجرای برجام از سوی آمریکا وجود ندارد.
** رویای تعبیرناشدنی رسانه روباه پیر برای از بین بردن مؤلفه‌های قدرت ایران
بی بی سی فارسی در گزارشی با عنوان «برجام تمام شد، پروژه بعدی روحانی چیست؟» نوشت: «دوره اول ریاست جمهوری حسن روحانی با مسئله محوری مذاکرات هسته‌ای آغاز شد و او با برجام جواب مشخصی برای اقتصاد و دیپلماسی ایران داشت. حال در آستانه دوره دوم آقای روحانی با مساله «مقاومت»، «نظامی‌گری در سیاست خارجی» و به ویژه «نقش ایران در بحران سوریه» روبرو است، مسئله‌ای که به نظر می‌رسد به آینده مواجهه او با اصول‌گرایان و سپاه شکل خواهد داد. پرسش کانونی سال‌های پیش رو این است که آیا آقای روحانی در مقابل فشارهای داخلی و خارجی عقب‌نشینی می‌کند، یا آن که همچنان به دنبال راهی برای اجرا کردن دیدگاه‌هایش در اقتصاد و دیپلماسی خواهد بود؟».
گفتنی است «رکس تیلرسون» وزیر خارجه آمریکا در روزهای گذشته تاکید کرد که برجام به تکه کوچکی از تهدیدهای ایران پرداخت که برنامه هسته‌ای این کشور بود و ایران باید در گام‌های بعدی توانمندی موشکی را کنار گذاشته و از سوریه نیز خارج شود.
تاکنون کارشناسان و رسانه‌های غربی به دفعات به این موضوع تاکید داشته‌اند که برجام از نظر آمریکایی‌ها با اجرای تعهدات ایران تمام شده و تعهدات آمریکا روی کاغذ باقی خواهد ماند و اگر دولت ایران انتظار وعده نسیه جدیدی! از سوی آمریکا دارد باید امتیاز نقد جدیدی! بدهد.
برای بی بی سی فارسی و دیگر بزک کنندگان برجام، مساله لغو تحریم‌ها و مسائل اقتصادی صرفاً ابزاری برای فریب افکار عمومی است. بزک کنندگان برجام این پالس را به دشمن می‌دهند که هر چقدر تحریم‌ها شدیدتر و گسترده‌تر شود، پاسخ متقابلی دریافت نخواهند کرد و دولت ایران آماده است تا خسارت محض برجام را به دیگر مولفه‌های قدرت کشور نیز با برجام‌های بعدی تعمیم دهد. ولیکن تکرار خسارت محض برجام و تکثیر آن برای از بین بردن دیگر مؤلفه‌های قدرت ایران، رؤیایی تعبیر ناشدنی برای رسانه روباه پیر و دیگر ترویج کنندگان برجام ۲ و ۳ و...است.