به گزارش مشرق، در حالی هفتاد و دومین مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک آغاز شده که موضوع توافق هسته‌ای در صدر اخبار رسانه‌های داخلی و خارجی است. موضوع دیدارها و گفت وگوها درباره برجام بیش از مجمع عمومی توجه‌ها را به خود جلب کرده و نگاه‌ها به سرنوشت نهایی برجام دوخته شده است.
عصر یک‌شنبه به وقت محلی بود که هواپیمای حامل حجت‌الاسلام حسن روحانی در فرودگاه جان اف کندی نیویورک مورد استقبال رییس دفتر نمایندگی ایران در سازمان ملل و جمعی از دیپلمات‌های این دفتر قرار گرفت. دفتر روحانی دیدار با دبیر کل سازمان ملل متحد و تعدادی از سران کشورهای حاضر درمجمع عمومی و رایزنی درباره مسائل دو جانبه و بین المللی را از برنامه‌های سفر رییس جمهور اعلام کرد. این سفر اما همزمان شد با طرح تحریم جدید علیه جمهوری اسلامی و تکرار اقدامات ضد برجامی آمریکا.
به همین منظور، رایزنی درباره توافق هسته‌ای به اصلی‌ترین موضوع رایزنی‌ها و گفت وگوهای روحانی تبدیل شد به‌گونه‌ای که او در جمع صمیمی ایرانیان مقیم آمریکا درباره برجام سخن گفت و توافق هسته‌ای را «یادگاری برای صلح جهانی» خواند و تأکید کرد: « برجام در تاریخ سیاسی منطقه ما و جهان همواره زنده خواهد بود چه دولت فعلی آمریکا خوشحال باشد یا نگران.»
آمریکایی‌ها به هیچ‌یک از تعهدات بین‌المللی متعهد نیستند
بعد از آن اما نوبت به رایزنی‌ها و دیدارهای دوجانبه با سران کشورها بود؛ دیدار با «اوو مورالس» رییس جمهور بولیوی اولین برنامه رییس جمهور ایران بود که در محل اقامتش در نیویورک صورت گرفت.در این دیدار، روحانی نقض‌های مکرر توافق هسته‌ای از سوی آمریکا را یادآور شد و گفت: «دنیا اکنون به آنچه ایران درباره غیر قابل اعتماد بودن آمریکا می‌گفت، رسیده است.»
برجام، گام مهمی در تقویت صلح
برنامه رییس جمهور در نیویورک بسیار فشرده است؛ بعد از دیدار با همتای بولیویایی خود، دیدار با« آنتونیو گوترش» دبیرکل سازمان ملل را در حاشیه اجلاس سران کشورهای عضو مجمع عمومی در برنامه‌اش داشت و در این دیدار مسوولیت گوترش را یادآوری و تأکید کرد: « مسوولیت آژانس بین المللی انرژی اتمی و دبیر کل سازمان ملل در حمایت و تقویت برجام به ویژه در برابر آنهایی که خلاف تعهدات گام بر می‌دارند، بسیار با اهمیت است.» البته دبیرکل سازمان ملل هم برجام را «گام مهمی در تقویت صلح» خواند و تأکید کرد: «همه باید از آن حفاظت کنند.» گوترش بر پایبندی ایران به توافق هسته نیز اذعان داشت.
برجام نباید تضعیف شود
دیدار با «استفان لوون» نخست وزیر سوئد هم در محل اقامت رییس جمهور در نیویورک انجام شد که در این دیدار هم «برجام» از مهم‌ترین موضوعات طرح شده بود و روحانی در این دیدار از «مواضع مستحکم اتحادیه اروپا و از جمله سوئد در ارتباط با برجام » قدردانی کرد و «مواضع دولت جدید آمریکا» را مناسب این توافق مهم بین المللی ندانست. وی همچنین ابراز امیدواری کرد: «همکاری طرفین این توافق به خوبی تداوم یابد.» استفان لوون هم با اشاره به اینکه «برجام نباید تضعیف شود» بر ضرورت اجرای کامل برجام و لغو محدودیت‌ها برای تجارت با ایران تأکید کرد.
اروپا فراموش نکند
دکتر روحانی، عصر دوشنبه به وقت محلی در نیویورک با «آلکساندر فان در بلن» رییس جمهور اتریش دیدار و رایزنی کرد و در این دیدار فواید اجرای کامل توافق برجام برای اتحادیه اروپا و منطقه را یادآور شد و تأکید کرد: «ضرورت دارد اتحادیه اروپا تلاش‌ها و نقش‌آفرینی خود را در این زمینه همسو با منافع خود و شرکت‌های اروپایی، افزایش دهد.»
ضرر خروج از برجام صد درصد متوجه آمریکاست
رییس جمهور همچنین در دیدار جمعی از نخبگان سیاست خارجی آمریکا، خروج از توافق برجام ، یا مقابله کردن یا تضعیف آن را به معنای تضعیف جامعه بین‌المللی، دیپلماسی و مذاکره و تضعیف سازمان ملل و شورای امنیت دانست و تاکید کرد:زیرپاگذاشتن توافقات بین‌المللی بر مبنای خوشایند یک فرد، دعوت دنیا به هرج و مرج، زورآزمایی و قدرت نظامی است. ضرر خروج از برجام صد درصد متوجه آمریکاست.
نقش فرانسه در حفظ برجام
دیدار رییس جمهور ایران با «امانوئل ماکرون» را می‌توان یکی از دیدارهای مهم در نیویورک دانست؛ در این دیدار که عصر دوشنبه و در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل انجام شد، برجام محور اصلی گفت وگو بود.
روحانی با بیان اینکه «نباید اجازه داد دستاوردهای برجام تضعیف شوند و همه طرفین باید علاوه بر پایبندی، سایر اعضا را به اجرای کامل تعهدات خود یادآوری کنند» پیام برجام برای جهانیان و فرانسه و عواقب از بین رفتن آن را یادآور شد و رفتارهای دولت فعلی آمریکا در ارتباط با برجام را برای جامعه جهانی« نگران کننده» برشمرد. از سویی دیگر، رییس جمهور فرانسه نیز در این دیدار اعلام کرد: «پاریس به برجام متعهد است و از آن حمایت می‌کند » و گفت: «فرانسه خواستار اجرای کامل برجام است وهر گونه مذاکره مجدد درباره آن را بی معنا می‌داند.»
ارائه پیشنهاد مذاکرات هسته‌ای جدید به روحانی !
دیدار با ماکرون اما یک روی دیگر هم داشت؛ خبرگزاری رویترز جزئیات دیدار رییس جمهور ایران با همتای فرانسوی‌اش را منتشر کرد. یک مقام ارشد فرانسوی می‌گوید «امانوئل ماکرون» رییس‌جمهور این کشور در دیدار با «حسن روحانی» رییس‌جمهور ایران در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد، پیشنهاد مذاکرات هسته‌ای جدید با ایران پس از سال 2025 را مطرح کرده است.
رویترز نوشته است: «مقام فرانسوی گفت که ماکرون در جریان دیدار دوجانبه‌اش با حسن روحانی، رییس‌جمهور ایران، چشم‌انداز مذاکرات هسته‌ای جدید با تهران پس از سال 2025 را روی میز قرار داد و به وی هشدار داد که تهران بایستی از تحریک ایالات متحده با فعالیت‌های منطقه‌ای‌اش خودداری کند.» سال 2025، زمانی است که برخی از محدودیت‌های ایران در چارچوب برجام به پایان می‌رسند. منتقدان توافق هسته‌ای در آمریکا معتقدند که این محدودیت‌ها بایستی برای ایران دائمی باشند یا پس از انقضا شدن، مجدد تمدید شوند؛ موضوعی که برخی تحلیلگران، حتی در خود آمریکا آن را غیرمنطقی می‌دانند.
از سویی دیگر «ژان ایو لودریان» وزیر خارجه فرانسه روز دوشنبه در نیویورک گفت که تلاش خواهد کرد «دونالد ترامپ»، رییس‌جمهور آمریکا را برای ماندن در توافق هسته‌ای با ایران متقاعد کند و گفت: « فروپاشی برجام، کشورهای همسایه ایران را نیز به تلاش برای دستیابی به سلاح‌های هسته‌ای ترغیب خواهد کرد.» این سخنان ماکرون و دیگر مسوولان فرانسوی نشانگر این است که اروپا نیز به دنبال مذاکره مجدد برای توافق هسته‌ای است اما برای حفظ ظاهر آن را به 2025 موکول کرده است.
رییس جمهور قبل از سفر به نیویورک نیز در دیدار با رییس مجلس بلژیک با اشاره به تخلفات ایالات متحده در خصوص برجام، گفته بود: « از اتحادیه اروپا انتظار داریم اولاً به طور کامل به توافق برجام عمل کرده و ثانیاً به آمریکا نسبت به پایبندی به تعهداتش در برجام فشار آورده و به آنها پیام قاطعی داده شود.» دونالد ترامپ رییس جمهور آمریکا اخیراً در پاسخ به سؤال یک خبرنگار مبنی بر اینکه «آیا شما قصد دارید توافق هسته‌ای با ایران را حفظ کنید؟» گفته: «به زودی خواهید دید.»
روحانی نیز اقدام احتمالی آمریکا در خروج از برجام را به زیان آن کشور دانسته و گفته است جمهوری اسلامی گزینه‌های مختلفی را برای واکنش به چنین اقدامی در نظر دارد. اما به نظر می‌رسد زمان دیپلماسی اقتدار و اقدام عملی رسیده و همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند: « مسوولان باید به سردمداران فاسدِ رژیم ایالات متحده آمریکا اثبات کنند که به مردم خود متکی هستند و ملت ایران که ملتی مقتدر است، به برکت اسلام، زیر بار زور نمی‌رود و کُرنش نخواهد کرد.» رهبری با این هشدار خود به آمریکا، اخطار آخر را دادند و صراحتاً از مسوولان خواستار راهکاری جایگزین شدند.
منبع: صبح نو